Leifur - 02.05.1885, Síða 1

2. ár. Winnipeg, Manitoba, 2. mvii 1885. Nr. 50.
Vikubljftðið t,L E I^F URtf kemur út ú liverjum fistudegi
að for i’u 11 a 1 a u s u. Árgangurinn kostar $2.00 í Anieríku,
en 8 krónur í Norðurálfu. SOlulaun einn íittundi. Uppsögn
á bludinu gildir ekki, noma meó 4 mánadu fyrirvara.
f J eg get ekki iengur hjá mjer leitt aft birta
fyrir almeuningssjóuum 1 Leiíi litið sýnishoru af
frjettum peiin, er ýmsir íslendingar hjer vestra
sverta sóma sinn með að skrifa kunningjum
síuum heima á íslandi, ef ske rnætti, að peir
vönduðu betur ráð sitt framvegis, og lýstu ekki
eins tlrannalegum hugsunarhætli með að skrifa
jafn hæfulaus ósannindi.
Eptirfylgjandi fyrsta grein er katli úr brcíi
fiá konu á íslaudi til dóttur hennar i Wiunipeg.
Kona pessi er hálf sinuulaus yfir pvi að vita
börn sín í Ameríku. pvl vegna frjetta peirra,
er húu heyrir hjeðan, pá álitur hún hjer
rjettan guðleysingjastað. Og pað er lakast, að
húu trúir ekki pvi, sem henuar eigiu b.irn skrifa j
henni, pó pau segi henni sanuieikann, vegna.j
pess pað illa, sem aðrir skril'a, er svo marg- !
falt meira, að pað yfirgnæfir,
— — — ,,Jeg beld eugiun geti vcrið sæll, |
par sem vantar guðsótta og góða siðu, en pað !
held jeg sje I Vesturheinii. jrað er sagt i eiuu
blaðinu, að pað sje guðspjónustugjörðin par, að
presturinn lesi einhvern kaila úr fróðlegum sög*
tnn, og pegar aitthvað koini fyrir, sem fólkinu
finnist til um, pá klappi pað saman lófunum
og reki upp s k e 1 1 i h 1 á t u r. þessu sam-
hljóða skril'nr Vilborg um hiáturinn, pað sem
presturinn (aiaði skijdi hún ekki. Og pesMi
likir held jeg Islendingár sjeu orðnir, eptir pví
scm Kristján skrifar, að ptssi islenzki prestur
fái ekki að brúka neiiia heigisiðu, sern tiðkazt
1 kristilegri kirkju, svo sem: að.vcra I prestshempu
að pjóua fyrir altari og m. il, pað fer um
mig hryllingur, pegar jeg liugsa til pess, að
ciga börn innau um peniiau heiðindóm.”------------
Islenzk kona nokkur i Wiunipeg skrifaði
móður sinui á ísiandi: að 6 menn hefðu verið
britjaðir i stykki, i næsta húsi við sig, á einni
stuudu (liklega klúkkustundii?!). frá pví hún
hefði iitið af pcim augunum ng par til hnn
hefði sjeð pá aptur—, og ýmhlegt fi.-ira pes>u
llkt, sem jeg uenni ekki að skrifa l petta siuti,
en sem er næg orsök til að hindra hvern ókunn-
an manu frá að flytja hingað.
pað gegnir furðu. par eð kona pessi bjó
örskamuit frá prensmiðju Leifs, og mennirnir
áttn að hala verið britjaðir sundur í íiæsta
húsi við hana, að enginn skyldi vera svo
lrjeltafróður að færa mjer fijeltiruar; og eng-
iuu, sem jeg hef talað við, veit til að petta
liafi átt sjer stað, Ensku blöðin liafa aldrei
getið um pað, og eru pau pó ckki vön að
leyna sllkum viðburðuin. Af pessu má ráða,
hve sannsögull konuræiill pessi er,
Skrifað hefir verið heim, að pórður
nokkur frá Svarfhóli i lTraunhvepp hafi verið
myrtur til fjár, Móðir lians heima á fslaudi er
syrgjandi og liálf siuuulaus út af frjettuuum.
Eu hversu opt sem pórður pessi liciir verið
myrtur til ljár, pá er hann lifandi og vel friskur
1 Winnipeg nú sem stendur,
Sá sem skrifar um dauðsfall pórðar, segir,
að líkt muni vera urn af'drif porgilsar nokkurs
Iialldórssonar; en pað fje svo hörmulegt að vita
hvernig með hann liaii veiið farið, að hann vilji
ekki tala inikið uim pað, — porgils pessi flutti
fyrir nokkrum dögutn til Nýja íslands með
fjölskyldu sina frlskur og heill á húti, og jeg
veit ekki til að nokkur liuli stjakuð^ ,viö houum
liendi, síðan haun kom hjer, vestur, að minnsta
kost.i ekki á pann liátt að fara iila með liann.
Skiifað hefir verið heim, að Tóu nokkur
fiá lljarðarfulli hafi verið dauðskotinn fyrir
skuidir. Jón pessí hefir búið i lnisi skammt
frá preutsmiðju Leifs, siðan liann kom hjer
vestur, og pað hefir aldrei verið hleypt á hann
blindskoti, pvl síður banaskoti, Hann leit
heldur ekki út fyrir að hafa nokkurntlina verið
dauðskotinn, í morgunu, pegar hanu gékk fyrir
gluggann á skrifstofu Leifs.
Lika hefir verið skrifað heim, að tveir
bændur i Nýja íslandi hafi verið drepnir, nfi.:
Ilanns uokkur Jónsson og Antonius Antoniusar-
sou, merkur bóndi úr Rreiðdal i Suður-Múia-
sýslu, Jeg sá háða pessa meun frlska og áuægða
siðastliðið sumar, pegar jeg kom til Nýja ís-
lands. Anioníus er einu með betri bæudum í
Nýja íslandi; hcfir lánað mörgum fátæklingi fje
til að búseija sig par; liefir sjálfur allt, sem
hann vili hendinni til rjetta og er hinn ánægð-
asti með kjör sin,
pað er undrunarvert að nokkur sanukristiun
maður skuii geta svæft samvi/.kuna svo, að
skynsemin leyfi honum að Ijósta upp jafn svivirði-
legum og hæfnlausum ósanniudum og hið fram-
anritaða, sem lieim befir verið skrifað, og pann-
ig hiudra púsundir manna frá að frelsa sjálfa
sig, vini sína, vandamenn og niðja frá hinuin
pröngu og erfiðu kriugumstæðum, er peir um
aldur og æíi verða linepptir inn 1 A íslandi,
i staðiun fyrir að segja peim sannleíkaun og
sýna peim fiam á hversu ósegjanlega peir gætu
betrað kjör sln með pvi að koma hingað, ef
peir einuugis notuðu pau tækiíæri rjettilega, er ;
náttúran frambýður peim hjer.
Viðvlkjandi tiúarlifinu i kristilegri kirkju
I norðurhluta Vesturheims, par sem íslendingar
pekkja til. eru engar ýkjur pó sagt sje, að ef
trúarllfið i rlkiskirkjunni á íslandi stæði á jafu
liáu stigi og í prótestantiskum kirkjum lijer, pá
hefðu landar heima á Eróni ofiiriitla ástæðu til
að stæra sig af kristinndóms ástandi siuu, En
tiar eð t>eir eru jafn langan óraveg á eptir
Amerikönmn i kvistileeu og kifkjnlegu á-tandi,
eins our allir hljóta að viðurkenna, sem nokkuð
pekkja til beegja hinna (ramaDgreindu jóð-
fiokka, pá állt jeg pið stæðstu vanvirðu og
ósóma fyrir pá, að ætla sjer að brúka ósannindi
til að liefja sig yfir einu airnan pjóðflokk í pvi
atriði, er peir (fsi.) cru svo margfalt veikari i.
Hjer f landi pekkjast ekki ríkiskirkjur í
prótestantiskum söfuuðuni. heldhr að eins frí-
kirkjur. þar af leiðandi liijóta safnaðarlimir að
taka upp á sig friviljuglega allan pann kostnað.
cr útheimtist til að stoiusetja og viðhalda kristi-
legum safnaðarfjelögum á jafn sómasamlegan og
veglegan hátt og hjer tiðkazt, og pað er ijós-
astur votturinn upp á pá elsku og virðingu,
er menn bera hjer fyrir kristilegu trúarlifi.
Hjer i landi er enginn skyidaður til að
iifa f kirkjufjelagi, eður láta eitt eeut af hendi
rakna til sllkra stofnana lremur emi liverjum
einum gott pykir. pað er af elsku og virðingu
fyrir kristilegu trúarllfi að meuu gauga i safu-
aðarfjelag og fá sjer prest, er peir purfa að
borga $700--$1000 á ári; hyggja stórar og
veglegar kirkjur, er kosta svo hundruðum og
púsundum dollara skiptir, stundum fiá $25,000
til $50,000 eptir pvi sem pær eru vandaðar
og stórar; slðan kaupa i pær (kirkjurnar) stór
og vegleg orgel, er kosta svo púsundum doli.
skiptir; par af leiðandi iiorga organleikara svo
hundruðum doll. skiptir ár hvert til að stýra
peim. Eiuuig gefa út stórblöð,
fram á að eíia guðrækni og góða siðu i maun
fjelaginu; prenta «11» konar skrautleg suuuudaga-
skóla-spjöld, er böinum eru gefin pegar } an
sækja vel og rækilaga sunnudagaskóla og kunua
pað sem peim er sett fyrir að læra á hveni
viku. Einnig senda presta og trúarhoða vlðs-
vegar út um heim, bæði meðal siuna eigin
trúarhræðra, sem peir vita að íatæktar og
ýmsra kringumstæðna vegna ekki hafa Iiaft
tækifæri til aö mynda sfnaðarfjelag og fá sjer
'prest, og eins meðal ómenntaðra pjóða, sem
ekki vita hvað guð er.
Kyrkjur hjer eru heldur ekki byggðar
einungis til að horfa á pær, pví í öllum borg
um og bæjum er messað tvisvar á hveijum
suunudegi, og sunuudagaskóliuu er lialdiun eptir
miðjan daginn, Geta pá allir, sem vilja,
bæði börn og fullorðnir, komið og fenvis til-
sögu i kristiiegum trúarfræðum ókeypis. Messu-
gjörðirnar eru jafnaðarlega svo vel sóttar. að
pó kirkjnrnar rúini frá 1—2 púsund niann<, pá
er ekki rúm fyrir fieiri eun pær sækja
Jeg hefi nú verið 10 ár i Aineriku, oir á
peim thna af og til á mis vcrið viðstaddur
messugjörðir íiestra hiuna mismunandi kirkju-
fjelaga, er eiga sjer stað hjer uinhverfis, að
undanskildri kapólsku kirkjuntii, og liefi jeg
aldrei sjeð lófaklapp viðhaft við messugjörðir,
eður neina ó«iöu, er mundu vega einn tiuuda
part á móti ölliim peim mörgu og stóru ó'ið-
um, er eiga sjer stað i kirkjuilfi rikiskirkjunn.ir
a tsiandi, og vil jeg nú bcnda inönuum á nokk-
ur atriði pvi viðvikjandi.
Fyrsti ósiðurinn, er leiðir af sjer púsnnd
aðra, er, að iög binda menn til að standa i
rikiskirkjunni, Annað, að biskup htíir váld lil .
að senda söfnufumim liverja pá prestsnefnu,
er ltonum sýnist, og kúga pá (söiiiuðiiia) til
að undirhalda pessa presta æfilaugt, hversu
óhæfir sem peir cru til að gegua Atoil'uui
sluum. Siðan er hverjum ciuum sktpað að
gjalda vissa tippliæð ár hvert (il klerkaniia.
| hvort peir víjju eður ei og hvort peir halá efni
j á pvl eður ei; og liali tiíaður liið miunsta á
i móti pví. pá cr valdstjórninni sieað-á alpý'n,
1 til að taka hinn slðasln inunubita IVá lalæ.kum
fjöl-kyldiim, til puss að ala pessa ónghqtjesa.
sem livorki eru ltælir nje verðir fyrir að sitja 4
jafn mikilsvarðatidi og sómasairtleguiu eiuba tt-
issess sem prestsstaðau er, efsáskipar, scm ir.eð
kanti að fata. Af pcssu ieiðir að tiúarllfið á
fslandi er orðið svo kalt og sofandi og nliinig-
iim búinn að fá pá óbeit á prestastjetlinni að
liaitn (almúginn) fyrirlítur ekki einungis L*á
presta, sem eru fym!itniiig\rverðir. hcldur
eiuuig pá, sem eru heiðvirðir, sómásamlegir óg
skylduræknir f ölium sitiurn enibættisstörfuin.
peir tala um prestana eins og verstu óbóta-
menn, telja eptir hveru evrir, er peir láta af
hendi lakna til peiria og sækja ekki kirkjurnar,
pað á sjer pví miður staö i rikiskiikjunui
á íslaudi (jeg tneiua ekki alrnenuf yfir, eu pó
allt of viða), að messugjörðir fara okki l'raui
uema kaun ske 4 — 5 efa (i sinuum á áii, og
pá sjaldau möununi ketnnr til liugar að sækja
kirkju, ber pað ekki ósjaldan við að viuanda-
vinirnir koma við á peim bæjum, sem á leið
peiira eru til kirkjunnar, til að vita hvort vinir
peirra geti ckki lnesst sainvizkur peirra nn.'ö
B.tkkusi, Svo pegar peir koma til kirkjunmr
eru peir orðnir i meðallagi ölvaðir, og svo et.u
dæmi til pess, að pegar pessur fáu liræöni',
sem liafa látið sjer kom i til hugur að
sækja kirkju eiustöku siimum á ári. , Imtá
kornið til Lirkjti, pá helii p.csluiiun;. jullur