Fjallkonan - 10.07.1885, Blaðsíða 4

52
FJALLKONAN.
Hljóðberinn hefir þegar komið að miklum notum,
þótt hann sé enn ófullkominn og standi til mikilla
bóta. Honum fylgja margar umbætr og hagsmunir í
hversdagslegu lífi, er of langt yrði upp að telja. f>að
er hljóðberanum að þakka, að bændr í Kanada geta
iátið hesta sína vinna alla vinnu á akrinum, og vinn-
an verðr svo léti og ódýr, að hveiti frá Kanada ar nfi
selt i Liverpool á 22-23 shillings hvert quarter (rúm-
lega 2 tunnur), en enskir bændr þykjast illa haldnir
ef þeir fá eigi meira en 32-33 sh. fyrir quarter. Yér
skulum segja frá einu dæmi um notkun hljóðberans
við akryrkju : Major Bell er verkstjóri fyrir félag, er
hefir til umráða 54000 ekrur. I fyrra voru þar rækt-
aðar 13000 ekrur. Hann lætr hljóðberann flytja skip-
anir sínar til allra verkstjóranna, þó þeir sé 4-5 mílur
frá bústað hans og álíka langt hver frá öðrum. þar
vinna 190 manns, sem annars þyrfti 2500 manna, og
vinna þeir að 800-1000 ekrum á dag. þeir fá 30 sh.
í laun um vikuna og húsnæði. þeir búa á víð og dreif
um akrlendið. Enn einn maðr segir fyrir öllu verkinu
og sitr heima hjá sér í næði.
Good-Templar-félagið. þetta félag er stofnað í
Ameríku fyrir rúmum 30 árum, og aðalstjórn þess er
enn i Ameríku. Tilgangr félagsins er: jafnrétti allra
manna, karla og kvenna, hverrar þjóðar og hverrar
trúar sem eru; þó verðr enginn tekinn í félagið, sem
ekki trúir á Guð. Höfuðskylda félagsmanna er að
byrla eigi, drekka eigi né veita, kaupa eigi né selja,
né á nokkmrn hátt fá öðrum í hendr áfenga drykki
né stuðla til þess, hvort sem er vínandadrykkir, por-
ter, öl, eplalögr eða annað áfengi. — Enginn félags-
maðr má hafa ósæmilegt orðbragð, og allir skulu þeir
af fremsta megni efla siðgæði, trú og mentun. Félags-
menn skulu, svo sem auðið verðr, rétta öllum hjálpar-
hönd, sem við bága hagi eiga að búa. Félaginu
er skift í deildir og stórdeildir. I hverri deild
er sérstök nefnd, sjúklinganefndin, sem kölluð er; í
hana eru kjörnir 3 karlmenn og 3 kvenmenn, er skulu
annast um að vitjað sje sjúkra félagsmanna, vakað yfir
þeim og hjúkrað á allan hátt. Sérstakar deildir eru
barnadeildir; það eru nokkurs konar sunnudagaskólar
handa börnunum, enn þau verða og að afneita allri
nautn áfengra drykkja, tóbaksnautn, forðast ósæmilegt
orðbragð o. s. frv.
Félag þetta hefir breiðzt út um allan heim, og í því
eru menn af öllum stéttum, konungbornir menn sem kot-
ungar. Alstaðar þar, sem ensk tunga er töluð, á Ind-
landi, Afríku, Ameríku og Astralíu, hefir félagið komizt
á fót og reist samkomuhús; enskir sjómenn hitta þar
jafnan félaga sína. Enn ef félagsmenn eigi skilja hvor
annars tungu, hafa þeir ýmsar táknanir, sem þeir einir
þekkja, til að geta skilið hvor annan. Félaginu er hvar-
vetna borið hið bezta orð, og gagn það, sem félagið
hefir gert, er ómetanlegt.
Grænlendingar. Ymsir þjóðfræðingar segja nú, að
Eskimóar á Grænlandi sé kynblendingar af Eskimóa-
kyni og Evrópu-kyni (íslendingum?). Svo ætlar Nor-
denskiöld, og ber hann Grænlendingum vel söguna;
segir þá miklu snotrari og betr vaxna enn aðra Eski-
móa; Grænlendingar kunna og allir að lesa og skrifa og
siðferði þeirra er mjög lofsvert; enda er engin dóm-
gæzla þar í landi. — Búningr Grænlendinga er ólíkr
búningi annara heimskautaþjóða. þeir eru klæddir í
skyrtu, treyju, brækr og sokka, og virðist sá búningr
allr vera tekinn upp eftir Norðrlanda búum og þá sjálf-
sagt eftir íslenzkum landnámsmönnmn á Grænlandi.
Sá er einn munrinn, að þeir hafa skinnföt í stað ullar-
fata. — Margt fleira bendir á kynning eða kynblöndun
Grænlendinga og Norðrlandabúa. Lampar Grænlend-
ingaeru t. d. komnir frá Norðrálfu; þess konar lampar
hafa gengið um alla álfuna sunnan frá Miðjarðarhafi og'
norðr á ísland; þeir tíðkast enn meðal fátæklinga á
■ Ítalíu; Grænlendingar nefna þá »kollek« og er það sama
orð og íslenzka orðið »kola«.—Enn má nefna ýmsa siðu
Grænlendinga, er benda á ið sama, svo sem það, að
þeir yrkja níðvísur og háðkvæði, og það gátu þeir lært
af gömlu Islendingum. Enn fremr hafa Grænlendingar
að líkindum Iært knattleika af Islendingum; shka
knattleika hafa engar aðrar heimskautaþjóðir.
^Glood-teiiiplars^bindindisjfélag; er stofnað hér
í Kvík fyrir forgöngu Bjarnar Pálssonar á Akreyri.
Gengnir í það um 50 manna. þetta er mjög þarft og
lofsvert fyrirtæki. Reykjavik hefir lengi verið drykkju-
rútabæli og eyðileggingarkví margra ungra manna, sem
hafa látið sig veiða í freistinganetum víndrykkjunnar.
það er vonanda, að sem flestir gangi í félag þetta, og
tala félagsmanna margfaldist á skömmum tíma, og þeir
fari daglega fækkandi, sem með siðferðis-spilltri um-
gengni ganga fram hjá skyldum sínum við konu og börn
til að svala víngræðgis-þorsta sínum í eitrbrunni of-
drykkjunnar. Menn af öllum stéttum ættu að finna
hvöt hjá sér til að styrkja félag þetta; einkum væri það
þýðingarmikið fyrir útbreiðslu félagsins, ef embættis-
menn gengju í það, því þeir hafa jafnan mikil áhrif á
lífernisstefnu hinna lægri stétta, og hafa, því miður,
allt of margir, gefið alþýðumönnum miðlungi gott dæmi
með Bakkusar-dýrkun sinni. z.
Útskrifaðir úr latínuskólanum 5 júlí þessir 21 stúdent.
Með 1. einkJón Steingrímsson (ágætiseinkunn), Olafr
Pálsson, Adolph Nikolaisen, Andrés Gíslason, Jón Arason,
Ólafr Petersen, Riohard Torfason, Árni Ejarnarson, Magnús
Magnússon og Magnús Bjarnarson. Bleð 2. eink.: Pétr
Hjaltested, Lárus Bjarnason, Björn Blöndal, Einar Erið-
geirsson, þórðr Ólafsson, þórðr Jensson og öuðlaugr Ouð-
mundsson. Með 3. eink.: Gísli Einarsson, Olafr Stephen-
sen, Sigurðr Jónsson og þorsteinn Bergsson.
Fyrirlestrar. Hr. stud. mag. Valtýr Gudmundsson frá
Khöfn hélt 25. f. m. mjög fróðlegan fyrirlestr um merki
Islands. Hann rakti in sögulegu atriði máls þessa frá rót-
um, færði skýr rök fyrir því, hver nauðsyn bæri til, að
landið hefði sérstakt flagg og að flest mælti með því, að
fálkamerkið væri upptekið sem þjóðfáni íslands og verzl-
unarfáni með lögum. — Luku menn alment lofsorði á fyrir-
lestrinn og væri óskandi, að hann kæmi á prent.
•—Hr. cand. phil. Gruðm. Scheving hélt í gærkveldi fyrir-
lestr um ofdrykkju og bindindi. — Báðir þessir fyrirlestrar
vel sóttir.
AUGLÝSINGAR.
Bindindisfjelag.
Deild (,,Verðandi“) hins óháða fjelags Good-Templars,
sem nýlega var stofnað hjer í Reykjavík, heldur fund á
hverjuþi sunnudegi kl. 4. e. m. í barnaskólahúsinu.
þeir, sem óska að verða meðlimir deildar þessarar,
verða að fá einhvern meðlim til að tilkynna það deildinni.
Erekari upplýsingar gefa Olafur Rosenkranz leikfimiskennari
og Matthias Matthiasson verzlunarmaður.
Læltiiingahók dr. Jónassens
fæst hjá öllum bóksölum landsins og hjá höfundinum.
Hún verðr og send í sumar með strandferðaskipunum til
þeirra, sem hún þegar er uppseld hjá.
Pjeturs-postilla
fær enn hinar sömu ákjósanlegu viðtökur hjá landsmönn-
um og hinar fyrri útgáfur hennar. Alstaðar er henni vel
fagnað. Allir þeir, sem panta hana fyrir síðustu strandferð
í sumar, fá hana með áskrifendaverðí, 5 kr. 50 a. í vönd-
uðu dönsku skinnbandi; en seinna kostar hún 6kr., eins og
upphaflega var ákveðið. Sigurður Kristjánsson.
Ritstjóri og ábyrgðarmaðr: Valdimar Asmundarson.
Eigandi og vitgefandi: Sigurður Kristjánsson.
Prentuð í Isafoldarprentsmiðju.