Fjallkonan - 18.05.1888, Blaðsíða 3

18. maí 1888.
59
FJALLKONAN.
ekki að beita lögunum um fólgið fé (Danefæ) gegn
Feddersen, því þær lagaákvarðanir eiga ekki ein-
ungis við bluti úr gulli og silfri, heldr og úr
samsteypumálmi (bronce og messing)". — Loks getr
höfundrinn þess, að Feddersen haíi nýlega selt safni
í Berlín ágætt steingripasafn, og fer nokkrum orð-
um um, hve vítavert slíkt sé, ekki síst af manni
sem sé í slíkri stöðu sem hr. Feddersen.
Þetta er nóg til að sýna, að hr. Feddersen er
fomgripakaupmaðr, enda virðist svo sem störf hans
hér á landi hafi verið mest fólgin í forngripakaup-
um og þess háttar snuðri.
Að endingu viljum vér brýna fyrir almenningi
að selja engum útlendingi forngripi, enn gefa heldr
forngripasafninu í Reykjavík kost á slíkum hlutum.
íslenzkr sögubálkr.
Bjarni og Steinunn.
(Niðrl.). í próflnu kom það greinil. fram með hverjum hætti morð-
in vóru framin: Meðan þeir Bjarni og Jón heit. vóru að reka
fé sitt til sjávar 1. apríl, hreyttust þeir illyrðum á, og dró Jón
sig heldr aftr úr og vildi láta Bjarna ganga á undan. Þeir
höfðu sinn broddstafinn hvor í hendi, Jón grenistaf enn Bjarni
eikarstaf. Enn er þeir vóru komnir nær til sjávar h*rðnaði
deilan á ný, og gerði J. sig liklegan að leggja i Bjarna með
staf sínum, enn er Bjarni sá það, vildi hann ekki verða seinni
til og greiddi J. svo mikið högg utan á vangann með staf
sínurn, að hann brotnaði i iniðju, enn Jón féll i rot á fönnina,
enda höfðu broddfærin komið ofarlega á vangann viustri og
brotið hauskúpuna. Bjarni hugði þó Jón ekki liafa fengið nóg,
svo hann velti J. upp í loft og keyrði hroddinn á staf sínum
í brjóst honum, svo hart, að inn úr gekk bringubeininu, dró
hann síðan líkið til sjávar og fleygði því af skörinni í sjóinn
og brotunum af staf sínum á eftir. Jón hafði þennan dag ver- I
ið svo búinn, að hann hafði bláa húfu á höfði, í útsaumuðum ,
bol og síðheinpu sauðsvartri utan yttr, stuttbuxum úr eltiskinni,
fornum og bættum, mórauðum sokkum með roðskó á fótum.
Næst sér var hann í prjónaskyrtu hvitri með silfrhálshnöppum, j
er vóru festir saman með silfrhlekk. — Eftir hvarf Jóns hafði
Steinunn oft klifað á þvi við Bjarna, að þau gætu ekki átt Guð-
rúnu yfir höfði sér og hótað honum jafnvel að koma upp inorði
hans á Jóni, ef hann sálgaði ekki kerlingunni líka. Áleit B. !
best að gefa henni eitr, ennl'það reyndist ekki nógu magnað.
— Að eins i eitt skifti fékk G\jðrún að fara út af heimilinu ;
var það á trinitatishátíð, og fór hún þá til kirkju með þeim
Bjarna og Steinunni, enn þau vóru bæði til altaris. — Það var
5. júní, að fé á Sjöundá var rekið heim til rýingar; vóru þau |
Bjarni og Steinunn tvö ein við fjárrett í túnjaðrinum; sjá Jtan
þá hvar Guðrún kemr frá bænum og stefnir til þeirra. Stein-
unn segir þá: „Taktu nú helvítis kerlinguna, því ekki mun síð-
ar vænna“. Stökk Bjarni þá út úr réttinni og St. á eftir, og !
hlupu þau á móti Guðr., enn hún tók á rás undan, því henni ,
hefir vist ekki litist á blikuna, enn Bj. náðj henni skamt trá
bænum, og með því hann kom að baki henni, greip haun ann-
ari hendi fyrir munn og nasir henni, enn með hinni fleygði hann
henni á grúfu. Sagði hún þá: „Ætlarðu nú að drepa mig“ ? j
„Það muntu nú fá að reyna“, sagði hann, og héldu þau henni þar
bæði, þar til þau höfðu kæft hana. Verttu þau henni nábjarg-
irnar þarna í túninu. — Bjarni smíðaði sjálfr utan um líkið.
Bjarni hafði fnndið lík Jóns rekið at sjó viku eftir morðið;
dysjaði hann það þá í skafli og geymdi þannig þar til viku af
sumri, er hann bar það aftr í sjóinn.
Hinn 12. nóv. um dagsetr var loks máli þessu lokið, og
var þá uppkveðinn dómr í þvi, er dæmdi Bjarna til að klípast
með glóandi töngum, handhöggvast litandi og síðan afliöfðast
með exi; skyldi höfuð hans og hægri hönd setjast á stjaka yfir
hræinu, sem jarða skyldi á aftökustaðnum. Steinunn var dæmd
til lífláts með exi; skyldi hún og grafin á aftökustaðnum. Beggja
góz, fast og laust, skyldi falla undir konung.
Þau skutn máli sínu til æðra dóms og til konungsnáðar.
Var svo Bjarni færðr í járnum að Haga á Barðaströnd, enn
Steinunn var færð að Hrisnesi og höfð Jiar í gæslu ; skyldi hún
ganga laus þangað til hún væri léttari orðin, enn siðan setjast
! í járu.
Bjarni var um vetrinn í járnum í Haga og liart haldinn,
enn bar þó furðu karlinannlega meðferðiua; var hanu liafðr í
úthýsi og sterkar gætr á honum. Þó tókst honum eina nótt
| seint í jan. að losa sig úr járnunum og koinast út. Hljóp haun
þá út Barðaströnd og komst i fjárhús i Miðhlið; þegar bóndi
kom í fjárhúsið um morguninn varð houum ekki uni sel, enda
tók Bjarni haun höndum og hræddi haiin til að leyna sér uokk-
ura daga í fjárhúsinu og gefa sér mat; lél hann bónda sverja
þetta, enn hótaði að öðrum kosti að ganga af honum dauðum.
Bóndi sór, og hafðist Bjarni við í fjárhúsinu þrjár nætr; hafði
hann þá hugsað ráð sitt. Lét liann bónda fylgja sér á hesti
um nótt, er fólk var háttað, út á Strönd. Hafði þá sýslumaðr
skrifað fyrir liaun og heitið 20 rd. hverjum sem segði til liaus.
Póru þeir Bjarui og bóndi til hreppstjóra, er Bjarui vissi, að
var vel efnaðr; hræddi Bjarni hreppstjóra til að fá sér vistir
nokkurar og segja ekki til sin. Lagðist Bjarni síðau út og
leitaði flt í Skorarhlíðar og hafðist þar við tvær nætr. Enn
fremr mun hontim hafa þótt kaldsætt i Skorinni; leitaði hann
þá út á Kauðasaud og kom að Móbergi á Kauðasaudi á föstu-
dagskvöld. Leyndist hauu Jiar í hlöðu um nóttiua, alhui laug-
ardagiuu og nóttina eftir, enn á sitiinudagsiiiorgiiiiiuu liandtóku
fjórir Kauðseudingar haun í hlöðuuni og buudu, og færðu hauu
sýslumanni að Haga. Var hauu þá þegar í járu settr og raium-
byggilega um búið, enda slapp hann ekki frá Haga aftr.
Næsta sumar (1803) var mál þeirra Bjarna og Steinunnar
dæmt í landsyfirdómi, og vóru Jiau þá um sumarið færð til Kvikr
og sett i hegningarhúsið. Sátu þau Jiar meðan mál þeirra var
fyrir laudsyfirdómi og hæstarétti, þangað til sumarið 1805. Eina
nótt það suinar tókst Bjarna að ná járnstöng úr glugga á fanga-
klefa sínuui og komst haun þar út. Lagði liann þá af stað og
fór huldu höfði alt þangaö til hann kom upp i Borgarfjörð.
Sagði liaun þá til uafus síus, með þvi liauu þóttist svo langt
kominn burtu frá Reykjavík; enu hanu var óðara liaudtekinu
og fluttr aftr í hegningaihúsið. Um sumarið kom út uiál þeirra
Steiuunnar, og var þeim báðum dæmt liflát, og Bjarna að klip-
ast. Enn með því enginu fékst til að höggva þau liér, áttu |iau
að fara utan til aftöku. Friðrik Trampe greifi var Jiá stift-
amtmaðr hér og var mælt að honum liefði jafuvel verið hlýtt
til Steinunuar (heföi fuudist mikið til um hauuyrðir heunar >
hegningarhúsinu o. 8. frv.); og hafi liann lagt alt kapp á að fá
liaua náðaða. Enn er það tókst ekki, er mæit, að hauu liafi
séð svo um, að hún fengi tekið inn eitr. Hvað sem satt er í
þessu, þá er Jiað vist, að Jiegar Steinunu liafði heyrt dóm sinn
frá hæstarétti, dó hún snögglega eina nótt og var dysjuð í liolt-
inu fyrir ofan Skólavörðuua, Jiar sein euu heitir Steinkudys. —
Bjarui var um haustið sendr til Noregs til aftökunnar, og var
fenginn með honura Hjörtr prestr Jónsson, atí Hjartar lækins i
Stykkishólmi og þeirra bræðra. Hjörtr prestr var þá ungr, enn
þrekmaðr mikill, og var honum alla ævi minnistæð för þessi,
einkum líflát Bjarua. Enn vel og karlinanulega liatði Bjarui
orðið við dauða sínum. Hefir Hjörtr prestr svo frá sagt, að
kvöldið áðr enn Bjarni var líflátinn, hafi haiiu átt tal við hann
sem oftar í fangaklefa hans, og hafi Bjarni þá látið á sér lieyra,
að nú ætti hanu kost á að komast undan og úr landi, enn hann
vildi nú heldr deyja enn sæta því. Enn aldrei vissi Hjörtr, hvort
Bjarni hafði sagt þetta satt eða ekki.
Barn það, er Steinuun ól í Hrísnesi á Barðaströnil vetrinn
sem þau vóru tekin í hald, var drengr og nefndr Jðn. Lýsti
hún Bjarna föður að honum, enda vóru fullir 10 mánuðir liðnir
frá láli Jóns Þorgríinssonar manns heiiuar. Jón Bjarnasou ólst
upp á sveit á Barðaströud, lengstum á Brjánslæk lijá síra Hálf-
dani, föður Helga lektors. Jón var fremr stór maðr og þrek-
legr, og sagðr likr Bjarua töður sínum i vexti, enu Steinunni
móður sinni i andlitsfalli, enda var hann freinr laglegr maðr i
sjón. Hanu dó 1883; dóttir liaus het Júliana; hún var vinnu-
kona hjá kand. Ásmundi Sveinssyni fyrir vestan og dó hjá hon-
um á Hallbjarnareyri 1880. Þau vóru bæði ráðvönd og gæf-
lynd.
(Þ&tt þennan beðr kand. Áamundr Sveinsson gamið, aA inestu eftir
m&lsskjölunuin, gein að framan er getið. Tii etyttingar er hér að ein»
fáeinum atriðum elept úr frumriti A. 3.).
Baniuörk og Þýskaland. Þegar Bismarck vottaði þakk-
læti fyrir hluttekningu þá, er hin ýmsu lönd höfðu í Ijósi látið
t