Fjallkonan - 29.09.1891, Blaðsíða 2

154
FJ ALLKONAM.
VIII, 39—40
ingar. Kvað þeim óhætt að treysta G-ladstone.
Hann hefði bæði vilja og mátt til þess að útvega
Irum sjálf'stjórn. Sagði hann að Toryflokkrinn
hataði Ira og írland, og ef hann sigraði við kosn-
ingarnar, yrðu þeir enn að búa við harðstjórn að
minsta kosti í 8 ár. Ennfremr fann Dillon mjög
að jarðkaupalögunum nýju, þótti jarðeigendum
vera ívilnað meira enn góðu hófi gegndi. Balfour
landstjóri Ira sagði á fundi aftrhaldsmanna í Ply-
mouth 10. ágúst, að stjórnin ætlaði sér á næsta
þingi að leggja fram frumvarp um það, að Irar
fengju meiri þátt i héraðstjórn og sveitastjórn enn
hingað til hefði átt sór stað. — Grladstone hefir ráðið
til þess að safna óyggjandi skýrslum um Gryðinga-
ofsóknirnar í Rússiandi. Segir hann að slíkar
skýrslur muni verða miklu áhrifameiri enn ómild-
ir dómar, sem sumir séu á miðr góðum rökum
bygðir. Árangrinn af því er það, að í Lundúnum
er tekið að gefa út tímarit, er heitir „Darkest Kussia".
I hinu fyrsta blaði er sagt frá að eldr hafi komið
upp i húsum Gryðinga í mörgum rússneskum bæj-
um. Hargar þúsundir manna hafi komist á vonar-
völ, og þótt öli líkindi sóu til þess að kveykt hafi
verið í húsunum og eigendrnir hafi kært það fyr-
ir lögregluliðinu, þá hafi jafnan verið skelt skoll-
eyrunum við kærum þeirra. I einum Gyðingabæ
hafa hór um bil 10,000 húsfeðr mist aieigu
sina.
Franski floti nn kom til Englands og var tekið þar
með miklum virktum, þótt eigi kæmist í hálfkvisti
við móttökurnar í Rúslandi.
Bússland oq Finnland. Það eru öll útlit fyrir það;
að þetta ár verði eigi gleðiár fyrir Fiuna. Harðstjórn.
arsvipa hinnar rússnesku stjórnar hefir um lang-
an aldr verið reidd yfir höfðum þegnanna. Enn Fiun-
ar höfðu ýms réttindi, sem keisararnir, stórfurstar
Finnlands, hafa hátíðlega svarið að vernda. Þegar
Alexander III. kom til ríkja, varð hann eins og for-
verar hans að sverja eið að þvi, að láta Finna halda
réttindum sínum óskertum, enn að hve miklu leyti
hann hefir gert það, má sjá af atburðum þeim, er
gerst hafa þetta ár. í byrjun ársins var breytt pen-
ingalögum og póstlögum eftir skipun stjórnarinnar.
Gömlu hegningarlögin vóru afnumin; hafa þeir ekki
enn þá fengið önnur í staðinn fyrir þau. Dómarar
hafa þanuig verið í vandræðum með að dæma. Sum-
ir hafa dæmt eftir rússneskum hegningarlögum, enn
sumir eftir finsku lögunum gömlu. 30. júlí kom
svo tilskipun keisarans, sem takmarkar svo mjög
prentfrelsi þeirra, að enginn má rita neitt, sem land-
stjóranum geðjast ekki að. Vald hans er algerlega
ótakmarkað í því efni, og má því fuiikomiega búast
við hinu mesta gjörræði frá hans hálfu. Loks núna
í miðjum ágústmánuði kom ný keisaraleg tilskipun.
Samkvæmt henni skai ráðgjafi Finnlands í Pétrsborg,
áðr enn hann leggr frumvörp til nýrra laga fyrir
landdaginn, leita samþykkis rússneska ráðaneytisius.
Lög og ákvarðanir landdagsins skal ráðgjafi Fiunlauds
seuda á rússnesku máii tii landstjórans og öldunga-
ráðs Finna. Sömuleiðis skulu gerðir og ákvarðanir
öldungaráðsins til landstjórans vera ritaðar á rÚ3S-
nesku. Áðr vóru öll slík skjöl samkvæmt lögum
Finnlendinga rituð á finsku. — Lög þeirra taka
það skýrt fram að enginn rússneskr maðr geti orðið
embættismaðr á Finnlandi. Auk þess hafa Finnar
jafnan setið í ráðaneytinu, enn nú gerir keisarinn þá
breytingu á því, að Rússar geta orðið embættismenn
bæði í finska ráðaneytinu og í öldungaráðinu og
yfir höfuð að tala komist í finsk embætti ef þeir
kunna finsku, og Finnar verða að hafa fengið ná-
kvæma kunnáttu í rússnesku til að fá slík embætti.
Heimilað er og að rússneska sé kend í latínuskólum
Finnlands 8 tíma í hverri viku. Áðr var að eins
varið 4 tímum til hennar á viku. í ýmsum heistu
unglingaskólum er og farið að kenna rússnesku. Það
má geta nærri, að Finuar eru hryggir og reiðir yfir
ölium þessum yfirgangi og lagarofi, og það jafnt freis-
isvinir sem aftrhaldsmenn. Aliir þykjast sjá að
j ógurleg hætta vofir yfir þeim. Finnar óttast og, að
því er virðist með fullri ástæðu, að þessi lagarof,
| sem keisarinn eða rússneska stjórnin hefir framið
gegn þeim, sé að eins inngangr að nýrri raunasögu.
| sem nú sé hafin, enn óvíst sé hvenær endi. Rússa-
keisari, drotning hans og börn eru hérna í Khöfn
j núna. Barón Hirsch, auðmaðrinn sem mestar tilraun-
j ir hefir gert til þess að stofna Gyðinganýleudur bæði
í Argentínu og Norðr-Ameríku, sendi umboðsmann
sinn hingað til Hafuar til þess að tala við keisaraun.
Hetír hann að líkindum ætlað, að það mundi auð-
veldara hér af því hanu væri her ekki undir handar-
jaðri hinnar rússnesku stjórnar. Átti hann að reyna
að koma því til vegar, að Gyðingar fengju að miusta
kosti að vera kyrrir þangað til þeir gætu komið eig-
i um sínum í peninga. Enn keisarinn neitaði houum
um ieyfi til þess að tala við sig, og þaunig varð
hann að fara aftr.
Tyrkland. Hin síðustu árin liefir lítið sögulegt
farið af Tyrkjum. Nú um tíma hefir aftr á móti
verið allmikið talað um þá i öllum blöðum. í Ber-
j línarfriðnum var það ákveðið að Hellusuud og Sævið-
arsund skyldu vera lokuð fyrir útlendum herskipum.
Rússar hafa þó við og við látið skip af hinum svo
nefnda „sjálfviljuga flota“ fara í gegn um sundin.
Floti þessi flytr oft þá bandingja og vopn og jafn-
vel hermenn, sem eiga að fara austr í Asíu. Við og
við hata Tyrkir angrað þá með því að banua skip-
um þessum ferð um sundið, og þannig heftu þeir
þrisvar skip fyrir Rússum; þó lagaðist það þannig,
að Tyrkir sleptu skipunum, enn auk þess gerðu þeir
samning við Rússa um að leyfa skipum úr „hinum
sjálfviljuga flota“ frjáisa ferð um sundið, auk þess
ætla sumir að þeir jafnvel hafi gefið Rússum leytí til
þess að sigla hinum öðrum herskipum sínum um
sundin. Engleudingar urðu æfir við og sömuleiðis
ítalir. Segja þeir, að ef Rússar hafi ieyfi til að sigla
herskipum um sundin, þá hljóti hið sama að eiga sér
stað um aðrar þjóðir. „Standard“, málgagn Salisburys,
talar með mikilii gremju um það. Segir að Tyrkja-
stjórn þurfi ekki að ímynda sér, að Englendingar
yfirgefi Egyptaland, þótt hún sýui Rússum ástæðu-
lausa auðmýkt. Standard segir að Eugland hatí íuila
ástæðu tii þess að hafa her í Egyptalaudi, meðal aun-
ars að halda friði og spekt í landinu, sem sé nauð-
synlegt fyrir sig vegna Indlands. Standard telr það
! skyldu Englendinga, að hafa vakandi auga á Egypta-
landi, og ef soldáninn aftri þeim frá því að fram-