Fjallkonan - 25.10.1892, Page 1

IX. ár.
Nr. 43.
FJALLKONAN.
Árg. 3 kr. (4 kr. crlendis). Gjaldda}>i 15. julí. Reykjavík, 25. október 1892. Skrifst. og afgreiíslust.: Þinghollsstrsti 18.
Kosninga-úrslitin.
Nú er þá alþÍDgiskosningum lokið að þessu sinni,
og mun óhætt að fullyrða, að þær haíi tekist von-
um betr, svo að þingið só nú ekki siðr skipað enn
áðr.
Þessir eru nú kjörnir þingmenn:
í A.-skaftafellssýslu: Séra Jón Jónsson.
- V.-skaftafellssýslu: Gruðl. sýslum. Guðmundsson.
- Rangárvallasýslu: Þórðr bóndi Gfuðmundsson.
Sighv. bóndi Árnason.
- Vestmannaeyjum: Sigfús bóndi Árnason.
- Árnessýslu: Þori. bóndi Guðmundsson.
Bogi Melsteð, kand. mag.
- Gfullbr. & Kjósars.: Séra Þórarinn Böðvarsson.
Jón skólastj. Þórarinsson.
- Reykjavík: Halldór yfirk. Friðriksson.
- Borgarfjarðars.: Björn j.yrkjum. Bjarnarson.
- Mýrasýslu: sóra Benedikt Kristjánsson.
- Snæfellsnessýslu: Jón Þorkelsson, dr. phil.
- Dalasýslu: séra Jens Pálsson.
- Barðastr.-sýslu: séra Sig. Jensson.
- ísafjarðarsýslu: Skúli sýslum. Thoroddsen.
séra Sig. Stefánsson.
- Strandasýslu: Guðjón búfr. Guðlaugsson.
- Húnavatnssýslu: Þorleifr Jónsson, cand. phil.
Björn bóndi Sigfússon.
- Skagafjarðarsýslu: Ólafr umboðsm. Briein.
Jón Jakobsson, kand. phil.
- Eyjafjarðarsýslu: Klemens sýslum. Jónsson.
Jón bóndi Jónsson.
- Suðrþingeyjars.: Einar umb.m. Ásmundsson.
- Norðrþingeyjars.: Bened. sýslum. Sveinsson.
- Norðrmúlasýslu: séra Einar Jónsson.
Jón bóndi Jónsson.
- Suðrmúlasýslu: séra Sig. Gunnarsson.
Guttormr búfr. Vigfússon.
Af þessum þingmönnum eru 12 alveg nýir (hafa
ekki setið á þingi fyrri), og helmingrinn nýr að því
leyti, að þrír hafa ekki setið á þingi síðustu ár,
þótt þeir sé gamlir þingmenn.
Prestunum hefir fækkað um þriðjung. Þeir eru
nú að eins 8. Þessi fækkun prestanna á þingi
sýnir, að almenningr hefir fallist á þá skoðun Fjallk.,
sem hún brýndi oftar enn einu sinni fyrir mönn-
um á undan kosningunum, að það væri mjög var-
hugavert að ofskipa þingið þessari einu stétt.
Reyndar eru prestarnir enn of margir. Bændaflokkr-
imn er nú bæði fjölmennari enn áðr og að vorri
hyggju betr skipaðr.
Hvernig flokkaskipunin verðr á næsta þingi í
stórpólitíkinni, sérstaklega í stjórnarskrármálinu, er
bágt að vita, enn svo mikið má þó ráða af kosn-
ingunum og skýrslum frá kjðrfundunum, að þeir
munu verða i miklum minni hluta, sem halda fast
við „miðlunar“-stefnuna frá 1889. Áhugi almenn-
ings á stjórnarskrármálinu hefir mjög dofnað, og
hefir það allvíða verið tekið fram á fundunum, bæði
af þingmannaefnum og kjósendum, að best mundi
að draga saman seglin í því máli, eyða ekki til
þess nema sem minstum tima, og reyna helst að
fá breytingu á einstökum atriðum stjórnarskrárinn-
ar smámsaman. Á sumum kjörfundunum hafa
menn jafnvel viljað leggja algerlega árar í bát og
fresta málinu fyrst um sinn.
Vér erum og á því, og munum síðar gera grein
fyrir þeirri skoðun vorri, að það mundi ráðlegast
að hætta að strita við stjórnarskrárfrumvörpin frá
undanfórnum þingum, sem að eins hafa vakið ríg
og flokkadrátt í þinginu, enn yrkja heldr alveg upp
á nýjan stofn.
Brúkun þorskanetja í Noregi.
I „Norsk Fiskeritidende“ stóð fyrir skömmu fróð-
leg ritgerð um þetta efni.
Handfærið er, sem kunnugt er, elsta veiðarfærið
við þorskveiðar; þorskanet og lóðir koma ekki til
sögunnar fyr enn á 17. öld, lóðin á fyrri hluta 17.
aldar og netin í lok aldarinnar. Maðr sá, Kláus
Nielsen, sem fyrstr notaði þorskanet (1685), átti
heima á Sunnmæri, og um hann var sagt, að skylt
hefði verið að reisa honum minnisvarða, álíka og
Karl keisari 5. lét reisa yfir Vilhelm Böckel, sem
fyrstr fann upp á að salta síld, og ávann Hollandi
með því margar miljónir. — Netin vóru svo afla-
sæl, að þau breiddust fljótt út, enn ekki leið á
löngu, að farið var að kvarta yfir þeim alment.
Menn sögðu, að það væri ekki á færi annara enn
efnaðra manna, að hafa neta-útgerðina, og fátækl-
ingarnir væru þá neyddir til að róa hjá efnamönn-
unum; það dygði ebki lengr að brúka handfæri,
því netin fældu fiskinn burt af gömlu miðunum
og handfæramenn yrðu því varla fiskvarir. Það
fældi sérstaklega fiskgönguna, að netin lægi oft í
sjónum dögum saman, þegar ekki gæfi að vitja um
þau, og fisbrinn skemdist í þeim. Veiðisvæðin væri
of þröng fyrir netamergðina, þau flæktust saman
og af því leiddi illdeilur milli sjómanna. Kostnaðr-
inn við netaútgerðina og áhættan að tapa þeim
væri svo yfirgnæfandi, að vafasamt þætti, hvort
þessi veiðiaðferð væri ábatavænlegri enn handfærin.
Þessar kvartanir leiddu til þess, að netaútgerðin
var bönnuð með lögum, og er talið, að Noregr hafi
beðið það tjón af því á einu ári (1772) sem svar-
ar 2 gulltunnum. Þessum lögum var alment illa
hlýtt og yfirvöldin sjálf ýmíst gátu eða vildu ekki
framfylgja þeim. Siðar var netabrúkun leyfð með
takmörkunum, þannig, að ekki mátti leggja net
fyr enn ákveðinn dag, og var það jafn-óvinsælt,
því reynslan sýndi, að fiskgöngur komu ýmist fyr
eða síðar. Margir urðu að sæta sektum fyrir brot
á þessum ýmsu lögum, og loks var hætt að fram-