Fjallkonan - 07.10.1896, Blaðsíða 1

Kemr flt nm miBJa yiku.
Árg. 8 kr. (erlendis 4 kr.).
Auglýsíngar mjögódýrar.
FJÁLLKONAN.
ÖJalddagi 15. jflll. Dpp
sögn skrifleg fyrir 1. okt
Afgr.: Þingholtsstrœti 18.
XIII, 39. Reykjavík, 7. október. 1896.
Jarðskjálftasamskot erlendis.
Peg;ar fregnirnar um bæjahrunið 26. og 27. ág.
barst til Khafnar, sendi (Nationaltidende’ þegar út áskor-
un um samskot handa þeim sem orðið höfðu fyrir
tjóninu, og nú fyrir skömmu hefir félag verið stofn-
að til þess að gangast fyrir samskotunum. Var það
gert eftir áskorun konungs og drotningar. í þessu
félagi eða uefnd sitja undir 20 menn, og er Klein,
sem áðr var íslandsráðgjafi, formaðr. Þar eru og ráð-
gjafarnir Beedtz-Tott og Rump, ennfremr Dybdal,
Bryde gamli, Lefolii, Knudtzon og margir fleiri. Kon-
ungr byrjaði með því að gefa 2000 kr., drotning 1000
kr., María keisaraekkja 3000 kr., Rússakeisari og
drotning hans 4000 kr. Konungr hefir ákveðið, að
ef einhver afgangr yrði af samskotafénu, skuli hon-
um varið til holdsveikisspítaians á| íslandi. Síðan
fregnin um bæjahrunið 5. og 6. september barst til
Hafnar hafa þingforsetarnir háðir, Högsbro og próf.
Matzen, gengið í nefndiua. Fyrst alt þetta stórmenni
fjallar um samskotin, má telja víst að margir verði
til að gefa, enda mæla öll blöðin. f'ram með því.
Holdsveikisspítalinn o. fl.
Fjallk. hefir áðr talað um gerðir hins góðkunna
landa vors, séra Jóns Sveinssonar í Ordrup, í holds-
veikismálinu, og tilraunir hans að fá veglegan spí-
tala bygðan handa holdsveiklingnnum. Séra Jóni hafa
verið sendar nokkrar gjafir; þegar seinast fréttist vóru
komnar um 15 þús. frankar. Nú hefir franskr blaða-
maðr fyrir skömmu ritað langa grein um holdsveik-
ina í stórblaðinu Le Temps í París, og skorar á landa
sína án tillits til trúarskoðana að skjóta saman í
holdsveikisspítalann íslenzka. — Dr. Ehlers, sem frá
því að hann fór að gefa sig við holdsveikinni
hefir barizt fyrir því með oddi og eggju að spítali yrði
reistr á íslandi, hefir nú fengið Oddfélagana1
dönsku til þess að styðja þetta fyrirtæki. Félagið
hefir skipað nefnd til að gangast fyrir því, og sitja
í henni læknarnir Petrus Beyer og dr. Ehlers og svo
dr. jur. Ooos geheimeetazrád. í félaginu sjálfu eru
komnar inn um 7000 kr., enn nefndin ætlar að senda
út áskorun um frekari samskot, enn því verðr nú
frestað þangað til jarðskjálftasamskotunum er lokið.
Fjallk. hefir að vísu aldrei verið um það gefið,
að íslendingar legðu það í vana sinn að betla meðal
útlendra þjóða. Enn þó það væri bezt að geta sjálf-
ir hrundið af sér öllum þeim skellum, sem ísleuzka
þjóðin verðr fyrir sökum óblíðu náttúrunnar, þá er
það tjón, sem landið hefir beðið af jarðskjálftunum,
svo stórvægilegt, þarf svo bráðra aðgerða við, að
sjaldan hefir verið jafnmikil ástæða til samskota inn-
anlands og atan og nú; auk þess er það allmikill
’) Oddfélagar (Oddfellows) eru útbreiddir um allan heim
og náskyldir frimúrurum.
munr, hvort íslendingar sjálfir leita á náðir útlend-
inga, eða útlendingar ótilkvaddir láta eitthvað af hendi
rakna, þegar óvanaleg óhöpp bera að höndum fyrir
þjóðina. Slíka hjálp er eigi nein skömm að þiggja.
Enda er það altítt. Þegar bruninn mikli varð í Krist-
jánssandi í Noregi í hitt eð fyrra, þá var safnað gjöf-
nm um Danmörku alla, þó ekki af Norðmönnum sjálf-
um, heldr af Dönum.
Hvað holdsveikisspítalann snertir, hefði það að
vísu sómt sér betr, að landsmenn sjálfir hefðu um-
tálslaust bygt hann. Enn enginn gaf því máli neinn
verulegan gaum fyr enn Dr. Ehlers bylti því úr
því móki, sem það hafði legið í um langan aldr.
Fyrir það á hann hinar beztu þakkir skilið. Ai-
menningi er það nú fullljóst orðið, að þjóðin hefir
heimtingu á þvi að löggjafarvaldið sjái henni borgið
fyrir þeirri hættu, sem óefað vofir yfir, ef menn fara
ráðleysislega að. Lög þingsins í fyrra um holdsveik-
linga eru verri enn ekki neitt. Það eina, sem þau
kynnu að hafa i för með sér, er að spítalamálið dag-
aði uppi, og þá væri illa farið. því þótt kröfur al-
mennings um verndun gegn sjúkdómnum séu þungar
á metaskálunum, þá verða menn þó að muna eftir
því, að þarfir holdsveiklinganna sjálfra vega jafnmikið
eða ennþá meira. Fjölda-margir af sjúklingunum eiga
ekki neinn kost á skynsamlegri meðferð heima í sveit-
nm. Kjör raargra þeirra eru í efnalegu tilliti svo
bágborin, að þeir geta eigi aflað sér almennilegrar
hjúkrunar, og hvað geta menn hugsað sér aumlegra
enn ástand þessara aumingja?
Nú er því svo varið, að þótt lítii von sé til enn
sem komið er að holdsveikin verði læknuð, þá má þó
mrð skynsamlegri meðferð að mörgu leyti létta þján-
ingar þessara marina, og það verðr eigi gert annars-
staðar enn á góðum og heritugum spítala, uudir hendi
hyggins og reynds læknis. Er þar að vísu völ á góð-
um manni, þar sem jafn-ötull læknir er sem Guðm.
Björnsson, sem í sumar hefir kynt sér holdsveikina
og meðferð holdsveiklinganna á spítölum í Noregi.
Enn annað mál er það, hvort það væri ekki ofverk
að ætla einum manni að vera héraðsl. í jafn-fjölmennu
læknishéraði sem hérað hans er, að vera kennari á
læknaskólanum og auk þess að verða læknir á holds-
veikisspítalanum. Til þess að geta leyst það alt nægi-
lega vel af hendi þarf meira enn mannlegan kraft.
Hitt væri miklu nær, ef eitthvað yrði úr uppástungu
læknafundarins um að bæta einum kennara við lækna-
skólann, að öðrum hvorum læknask.kennaranna væri
jafnframt falið á hendr, að annast um holdsveikisspí-
talann. Enda væri og spítalanum vel borgið, hvort
sem G-uðm. Magriússou tæki hann að sér eða Guðm.
Hannesson, sem líklegastr væri til að fá nýja kenn-
araembættið, þó náttúrlega því að eins, að þeim væri
gefið færi á því að kynna sér slíka spítala annars-
staðar t. a. m. í Noregi eins og Guðm. Björnsson hef-
ir gert. Æskilegast væri þó að hafa sérstakan holds-
veikislækni, sem hefði tök og tíma til þess að gera
ví8indalegar rannsóknir um sjúkdóminn. Enn sæju