Fjallkonan - 16.02.1904, Blaðsíða 1

Remur út einu sinni í
viku. Yerð árgangsins 4
krónur (erlendis 5 krónur
eða IV2 dollar), þorgist
fyrir 1. júlí (erlendis fyrir-
r am).
BÆKDABLAÐ
Uppsögn (skrifleg) bund-
in við áramót, ógild nema
komin sé til útgefanda fyr-
ir 1. október, enda hafi
kaupandi þá borgað blaðið
Afgreiðsla :
Lœkjargata 12.

YERZLUNARBLAÐ
XXI. árg.
Reykjavík, 16. febrúar 1904.
Auoki.ækning ókeypis 1. og 3. þrd. á
hverjum mán., kl. 11—1 í spítalanum.
Forngkipasafn opíð md., mvd. og ld.
11—12.
R. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa opin
á hverjum degi kl. 8 árd. til kl. 10 siðd.
Almennir fundir á hverju föstudags- og
sunnudagskvöldi kl. 8V2 siðd.
Landakotskirk.ia. Guðsþjónusta kl. 9 og
kl. 6 á hverjum helgum degi.
Landakotsspítali opinn fyrir sjúkravitj-
endur kl. 10V2—12 og 4— 6.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
kl. 11—2. Bankastjðrn við kl. 12—1.
Landsbókasafn opið hvern virkan dag
kl. 12—3 (md., mvd. og ld. kl. 2—3 til út-
lána) 6—8 síðdegis.
Náttúrdoripasafn, í Vesturgötu 10, opin
á sd. kl. 2—3.
Tannlækning ókeypis í Pósthússtræti 14b
1. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Walker’s Jiscnits
John Walke=Glasgow.
baka allar tegundir af hinum ljúf-
fengu smákökum og ódýra skipsbrauði.
Biðjið ætíð um þeirra brauð.
Aðalumboðsmenn þeirra fyrir ís-
land:
G, Gíslason & Hay, Leith.
sinni slíka skýrslu. Og það er því
síður ástæða til að fara með slíkt í
launkofa, sem alt ástand skólans
má og á að vera almenningi kunn-
ugt. Þjóðin á skólann með ölluþví,
sem honum fylgir; þjóðin launar
kennarana, þjóðin gefur piltunum
kensluna og styrkir marga af þeim
til námsins, og það eru þjóðarinnar
eigin synir, sem í skólann ganga. —
Skyldi þá ekki þjóðin hafa leyfi til
að vita, hvað gerist innan skólans
veggja, leyfi til að skygnast eftir,
hvernig sú kensla er notuð og að
hverju gagni sú kensla verður, sem
þar er kostuð af almannafé.
Jú! Um það geta ekki verið skift-
ar skoðanir.
Sjúkraskrá lærða skólans 1. febr.
er dálítil bending í þéssu efni; eða
réttara sagt, hún er meira en lítil
bending, ef rétt er á litið.
Heilsufar skólasveina var í des.
og jan. á þessa leið:
Sjötti bekkur.
N.N. var veikur 8 sinn.; veik. alls 3o d.
Nr. 7.
að panta „Fjallkon-
una“ í tíma.
N.N. 10 25
N.N. 9 . 17
N.N. 8 13
N.N. 7 7
N.N. 7 12
N.N. 4 4
N.N. 4 4
N.N. 4 10
N.N. 4 13
N.N. 2 2
Ástandið í lærða skólanum.
Grunsamlegt h«ilsuíar.
Hinn 1. þ. m. var lærisveinum
lærða skólans raðað eftir einkunnum
þeim, sem þeir höfðu fengið um tvo
mánuðina næstu á undan, desember
og janúar. Var þá, eins og venja
er til, lesin upp skrá yfir pilta þá,
er veikir höfðu orðið báða þessa
mánuði og því veikinda vegna, ekki
getað komið í kenslustundir.
Reykvíkingum er ekki kunnugt
um, að á þessum tveim mánuðum
hafi gengið nein þung sótt hér í
bænum, og heilsufar almennings má
víst teljast að hafa verið sæmilega
gott.
En af sjúkraskrá þeirri, sem lesin
var upp við röðunina í lærða skól-
anum hinn 1. þ. m. virðist sem ekki
verði sagt um skólann, að þar hafi
verið „ósjúkt og mannheilt" mán-
uðina desember og janúar. Mun mörg-
um finnast, er heyrir þá skrá eða
skýrslu, sem sjúkdómsástandið 1
lærða skólanum sé lítt samrýman-
legt við heilsufar annara Reykja-
víkurbúa á sama tíma.
Vér ætlum, að öllum þorra manna
út um land og upp til sveita muni
J>ykja fróðlegt, að sjá og heyra einu
Fimti bekkur.
N.N. var veikur 5 sinD.pveik. alls 5 d.
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
10
6
3
2
2
7
7
5 8
Fjórði bekkur.
N.N. var veikur 10 sinn.; veik.alls 15 d.
18
12
10
4
3
13
14
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
N.N.
7
8
8
7
6
6
6
4
4
3
3
1
1
14
10
14
8
19
13
9
6
4
5
4
3
3
Þriðji bekkur.
N.N. varveikur 9 sinn.; veik. alls 15 d.
N.N. 9 13
N.N. 6 9
N.N. 6 6
N.N. 5 11
N.N. 3 4
N.N. 2 4
N.N, 2 3
N.N. 2 2
N.N. 1 9
Annar bekkur.
N.N. var veikur 7 sinn.; veik.alls 18 d.
N.N. 2 6
N.N. 2 10
N.N. 2 3
N.N. 2 2
N.N. 1 3
N.N. l 2
Fyrsti bekkur.
N.N. var veikur 1 sinn.; veik. alls ld
N.N. 1 i
N.N. 3 8
N.N. 3 4
N.N. 2 2
N.N. l 2
N.N. 3 5
Sjúkdómstilfelli eru auðvitað ekki
talin nema kensludagana; en kenslu
dagar báða mánuðina, des. og jan.,
munu ekki hafa verið nema 36 eða
37, að öllum frídögum og helgidög-
um frádregnum. Tala skólapilta
til jafnaðar báða mánuðina mun hafa
verið um 80 eftir allan burtrekstur
og úrsagnir. Af þessum 80 piltum
verða 58 piltar veikir 264 sinnum í
36 eða 37 daga. Og þeir teljast veikir
frá einum degi og upp i 35 daga
Það mun nú flestum auðsætt, að
hér er eitthvað bogið, og, eftir vana-
legum hugsunarreglum og siðgæðis-
hugmyndum, það meira en lítið,
Hafa allir þessir piltar í raun og
sannleika verið veikir, og það svona
oft?
Sé svo, þá hefir hreinn og beinn voði
verið áferðum í skólanum. Þá er
líka mikil óhollusta annaðhvort í skól
anum eða þar sem piltar hafast við
úti í bæ, eða á báðum stöðum. Og
þá hefði skólastjóri og kennarar átt
að gefa þessu máli rækilegan gaum
Það var blátt. áfram skylda þeirra.
Eða máske, að gera megi ráð fyrir,
að piltarnir hafi ekki verið veikir?
Ekki verður þá betra uppi á ten
ingnum; þá tekur nú fyrst í hnúk
ana. Þá ljúga piltarnir upp öllum
veikindunum og sjúkjaskráin, sem
rektor ies við röðun, væri þá ekki
annað en skrá yfir ósannindi pilta.
Nei! Svo fráleitt er það vonandi
ekki. Fyr mætti nú rota en dauð
rota.
Þriðja leiðin er líka til. Hún er
sú, að sumir hafi verið veikir, en
hinir gert sér upp veiki. Þetta mun
efalaust sönnu næst, þó ærið sorg-
leg játning sé.
En hverjir hafa þá verið veikir og
hverjir ekki? Skólastjóri og kennar-
ar vita víst sáralitið um það. Bæjar-
búar vita máske miklu betur um það,
því þeir sjá daglega tíeiri eða færri af
sjúklingunum á götunum á daginn, í
kaffihúsunum og leikhúsunum á kveld-
in og sjálfsagt víðar.
Sannleikurinn í máli þessu er ó-
fagur, þ\ i hann er sá, að mikið af
sjúkdómstilfellum þesaum - máske
meiri hlutinn — er ekkert annað en
lygar, gabb og blekkingar. Þetta
daglega lygaloft í skólanum er búið
að gagntaka piltana svo og skemma
þá svo, að þeir finna ekkert athuga-
vert við það eða lítið, margir hverjir.
Og þó öll þessi daglega lýgi sé ekki
með vilja kennara og skólastjóra, þá
er hún samt á þeiria vitund að ýmsu
leyti. Hún er orðin svo heimilisföst
eða landlæg í skólanum, þessi dag-
lega sjúkdómslýgi, að menn virðast
vera búnir að gleyma, hvað hún heitir
og hvað hún þýðir.
Bakvið þetta ástand felst afarmikil
spilling og rotnun. Skólinn fyrst og
þjóðin svo sýpur af þessu seyði bæði
skömm og skaða.
' A stýrimannaskólanum voru þessa
tvománuði, des. ogjan., 65 lærisvein-
ar. „Hvernig var heilsufarið þar?“
munu menn spyrja. — Á sama tíma,
sem í lærða skólanum komu fyrir
264 sjúkdómstilfelJi, komu fyrir í stýri-
mannaskólanum 15 eða 16. Hvern-
ig lízt mönnum á þessa bliku? Lærði
skólinn stendur nokkuð ofar með
töluna sina! En það er óskemtileg-
ur Svartaskólabragur á þessu. Virð-
ingin gengur niður á við.
Mein þetta er gamalt i skólanum;
en Það hefir hríðversnað á síðustú
árum. Þessa ódygð læra piltar ekki
i heimahúsum; þeir læra hana í skóA
anum, hinir yngri af þeim eldri.
Baufastir og linastir í fyrsta bekk, en
því fræknari og kjarkmeiri sem ofar
dregur.
Skólapiltar eru í þessu efni sekir
um ranga, ósæmilega og skaðlega
hegðan. En skólastjóri og kennarar
hafa hér lika sína sekt, og hún er
iitlu miuni, ef rétt er álitið; því þeir
hafa ekki gert nógu alvarlega og nógu
rækiJega gangskör að því, að reka
þenna fjanda úr skólanum.
Það verður ertítt, að kveða þenna
skóladraug niður, sem alinn er af ill-
um og gömlum vana og bæði piltar
og kennarar hafa magnað.
Það þaif sjálfsagt að viðra lærða
skólann rækifega til þess, að útrýmt
verði þessu gamla og nýja lygalofti.
En — það verður samt að gerast.
Annaðhvort út með Jygarnar og
ódygðirnar úr lærða skólanum, eða
aftur með skóJann sjálfan. Þessu ill-
giesi væri ekki stundu lengur vært á
neinu góðu heimiii; og ósómi sá, sem
ekki er húshæfur á heiðarlegum heimil-
um, á ekki að hafa griðastað í helztu
mentunarstöð lands og þjóðar.
1 ilþrif skólastjóra og kennara í
haust til að hefta þenna ósóma horfðu
í iétta átt. En framkvæmdin hefir
orðið handaskol. Það er galfinn.
Því hafa piltarnir hlegið að þeim;
og búið.
Skrifstofustjórl í þriðju stjórn-
arskrifstofunni kvað vera skipaður
Kggert Briem, sýslumaður Skagfirð-
mga.