Fjallkonan - 07.08.1909, Side 1

Afgreiðsla og innheimta
FJALLKONUNNAR
er hjá
Ólafi kaupm, Böðvarssyni.
Reykjavikurveg. Talsími 6.
iAuglýsingar, sem eiga
að koma í blaðið, sendist til
hans eða í Prentsmiðju Hafnar-
fjarðar.
Kaupendur Fjallkonunnar
eru beðnir að tilkynna afgreiðslu-
manni hennar þegar þeir skifta um
bústaði. Til vanskiia, sem kunna að
verða á blaðinu eru þeir og beðnir að
segja honum sem fyrst eftir að þeir
eru orðnir þess visir, að blöðin liggi
eigi óhirt hjáviðkomandipóstafgreiðslu
eða brófhirðingamanni.
Yoðinn mesti.
Áf hverju stendur þjóð vorri mest-
ur háski nú á tímum?
Ekki af fjárhagserfiðleikunum.
Ekki af óáran, hvorki til lands
né sjáfar.
Ekki af atvinnuskorti.
Ekki af yfirgangi nó ásælni út-
lendfnga, og þurfum vér þó jafnan að
vera á verði gegn áleitni þeirra.
Margt amar að; ekki er því að
neita. Margir eru erfiðleikarnir og
þungar og þreytandi áhyggjurnar, sem
við er að etja.
Svo verður það altaf.
Margur bíður lægri hlut í þeirri
baráttu og bíður þess aldrei bætur.
En mesti voðinn, sem vofir yflr
þjóðinni, er ekki þessir erfiðleikar,
heldur missætti landsmanna.
Það er vikið að því í þjóðhátíðar-
kvæði Hannesar Blöndals sem prent-
að er hér í blaðinu í dag, hvað sag-
an kennir oss um afleiðingar mis-
sættisins.
Svo sárt hefir íslenzka þjóðin verið
leikin fyrir þá sök, að landsmenn voru
missáttir og bárust á banaspjótum,
þegar þeim reið mest á að vera sam-
huga, að allir ættu að vera búnir
að læra af því að stilla skap sitt
betur, ef þeim er ant um velferð
þjóðar sinnar.
Enginn fjandmaður þjóðarinnar get-
ur fundið betra ráð til þess að vinna
henni tjón en að kveikja úlfúð og
hatur milli landsmanna.
Pað er undantekningarlaust greið-
asti vegurinn til glötunar.
Hatrið getur aldrei annað áunnið
en að tortíma því, sem bezt er til á
jöjðunni.
Af því að þær raddirnar, sem mest
blása að haturseldinum, eru hávær-
astar hér á landi nú á tímum, þá
vofir nú yfir þjöðinni meiri háski en
margur gerir sér í hugariund.
Parfasta verkið, sem unnið yrði
ísienzku þjóðinni, væri að afstýra
þessum háska.
Enginn þarf að láta sér koma til hug-
ar, að unt sé að jafna allan ágrein-
ing meðal landsmanna.
Baratta mun ávalt eiga sér stað.
Og það er ekki einu sinni æskilegt
að öll barátta hverfi.
Það er hætt við að af þvi leiddi
óeðlileg kyrstaða og deyfð. Of hrædd
ir mega menn ekki vera við barátt
una.
En baráttan á að geta verið svo
drengileg, að hún spilli ekki siðferði
þjóðarinnar, eins hún gerir nú.
MönDum þarf að lærast það, að
nota hin réttu vopn í baráttunni, og
beita þeim rétt.
Hætta að vega að mönnunum
með rógi, rangfærslum og níði; held-
ur ræða um málin með skynsam-
legum rökum og réttum skýringum.
Peir sem ekki vilja taka upp þá
aðferð, eru of mikil lítilmenni til þess
að þeir hafi nokkurn rétt til þess að
gefa sig við almennum málum.
Getum vér ekki orðið sammála
betur en nú og um fleira en nú?
Jú, vist ættum vér að geta það.
Liklega vantar lítið annað en vilj-
ann til þess.
Lítum t. d. á sambandsmálið.
Er það ekki hlægilegt — eða meir
en hlægilegt— að þar skuli ekki allir
vera sammála?
Allir íslenzku millilandanefndar-
mennirnir urðu og voru lengst af
sammála um kröfurnar fyrir íslands
hönd.
Og mikill meiri hluti ailrar íslensku
þjóðarinnar féllst á þær kiöfur; vildi
ekki hafa þær vægaii.
En V7 hlutar nefndarinnar sneiist
síðan á móti sínum eigin kröfum, og
og telur þær nú stórháskalegar fyrir
þjóðina (sbr. nefnarálit minnihlut-
ans í neðri deild).
Og þeir hafa fengið með sér all-
stóran flokk til að samsinna sér um
þessar kenningar.
Von er að ágreiningur verði um
margt í því landi, þar sem rás við-
butðanna hefir orðið slík í mesta
velferðamálinu.
Enn mætti telja fleiri einkennileg
— ýmist hlægileg eða giátleg —
dæmi þess, að vér íslendingar förum
að deila að ástæðulausu.
Og er það þá of mælt, að mesti
háskinn sent vofir yfir þjóðinni, sé
missætti landsmanna.
Háskinn stafar mest af því hvernig
menn deila.
Allir eiga rétt á að fylgja fram
skoðunum sínum, hversu fjarstæðar
sem þær þykja meira að segja.
Annars mundi stórkostlega kipt úr
framförum mannkynsins.
Margar beztu og nytsömustu kenn-
ingarnar hafa í fyrstu verið taldar
firrur einar og fávizka og boðendur
þeirra verið ofsóttir.
Af því ættum vér að vera búnir
að læra að dæma varlega. En það
nám gengur svo grátlega seint fyrir
mönnunum, þótt það sé veitt í þeim
skólanum, sem beztur er talinn:
skóla reynslunnar.
Það er sjálfgefið, að allir verða að
hafa leyfi til að andmæla hvaða
skoðun sem um er að ræða.
En enginn á að hafa leyfi til
að svívirða nokkurn mann fyr-
ir skoðanir hans.
Það er það sem svo oft vill gleym-
ast, ekki sízt oss íslendingum.
Eeir eru því miður fáir, sem sagt
geta, að þeir séu alsaklausir af þeirn
ósóma, að hafa vegið að mótstöðu-
mönnum sínum með miðui drengileg-
um vopnum. (Meira).
Aðflutning'sbannið.
—0—
Daginn sem aðflutningsbannslögin
voru staðfest, 30. f. m., sendi fram
kvæmdainefnd Btórstúku íslands kon-
ungi svolátandi simskeyti:
Til konungs, Kaupmannahöfn.
Fyrir hönd allra bindindisvina
og hinnar íslensku þjóðar þökkum
vér Yðar Hátign, Friðrik konungur
áttundi, hjartanlegast staðfesting
bannlaganna, og samfögnum jafn-
framt Yðar Hátign út af því, að
þér haflð orðið fyrstur allra þjóð-
höfðingja í Norðurálfu til þess að
gefa þegnum Yðar Hátignar lög,
sem eru jafn-blessunarrík og heilla-
vænleg fyrir land og þjóð.
Þ, J. Tlioroddsen, Halldór Jónsson,
stórtemplar. stórkanzlari.
Indriði Eiuarsson,
fyrv. stórtemplar.
Jafnframt sendi framkvæmdarnefnd-
in ráðherra þetta símskeyti:
Bravó, ráðherra!
Daginn eftir sendi stórstúka Svía
íslenzka ráðherranum svofelt sím-
skeyti:
Hin sænska stórstúka Goodtempl-
arreglunnar sendir stjórn íslands
og þjóð sína virðingarfylsta og
hjartanlega hamingjuósk í tilefni af
staðfesting á aðflutningsbanninu.
Engin skeyti hafa enn þá komið um
það, að íslendingar hafi komist í
tölu Eskimóa með bannlögunum, eins
og svo oft hefir verið spáð. Hins
vegar er það kunnugt, að ýms útlend
blöð hafa getið þess íslendingum til
sóma, að bannlögin hafi verið sam-
þykt á alþingi í vor.
Og væntanlega vería þau aldrei
nema þjóðinni til sóma, kunni hún
að gæta þeirra.
í>að er ekki sennilegt, og samt er
það satt, að til voru nokkrir menn
hér á landi, sem voru fulltrúa um
það, að Danir mundu aldrei láta það
við gangast, að bannlögin yrðu stað-
fest. Nokkrum dögum áður en fregn-
in kom um staðfestinguna áttum vér
t. d. tal við einn af „Heimastjórnar"-
mönnunum í Reykjavík — launaðan
starfsmann flokksins —. Hann kvaðst
ekki geta séð hvernig Danir gætu lát-
ið íslendinga ráða eina þessu máli,
fyrst sambandslagafrumvarp minni-
hlutans væri ekki orðið að lögum!
Þetta voru hans kenningar um
heimastjórnina í þessu landi.
Skylt er að geta þess, að þessi
skoðun átti víst ekki nema fremur
fáa stuðningsmenn. Og enginn flokk-
ur hefir haldið henni fram opinber-
lega. Hitt skal ósagt látið, hvort
þeir einstakir menn, sem voru henni
fyigjandi, hafa átt nokkurn þátt í þvi,
sem ritað hefir verið um málið i
dönskum blöðum. Óskandi að svo
væri eigi.
En það er augljóst, að stjórnmála-
ástandið er meira en lítið ískyggi-
legt í landinu á meðan til eru hér
þeir menn, sem vona og óska, að
löggjafarþiug þjóðarinnar fái ekki að
ráða málum hennar fyrir Dönum.
Slíkum mönnum er trúandi til
alls ills.
Ekki verður betur séð en að
barátta andbanninga — félagsstofnun
þeirra og blaðamenska — ætli að
koma miklu góðu til leiðar, þótt
mjög sé það á annan veg en til var
stofnað af þeirra hendi í fyrstu.
Þeir hafa vakið þjóðina.
Margir kviðu því, að bindindis-
menn rnundu verða um of andvara-
lausir, er bannlög væru komin á, og
mundu þau þá reynast gagnsminni
en æskilegt væri.
En þeir virðast aldrei hafa verið
betur vakandi en nú, og aldrei
ákveðnari en nú í því, að vaka yfir
lögunum meðan þörf er á.
Þeir sjá þörfina miklu betur nú en
áður. Því að aldrei fyr hafa verið
hafin samtök gegn þeim og málefni
þeirra.
Eeir búast við engu góðu frá mót-
stöðumönnunum, sem ekki er heldur
von. En starf mótstöðumannanna
hefir áhrif til góðs eigi að síður.
Þaðergamla sagan: „Þér ætluðuð
að gera mér ilt“ 0. s. frv.
íslenzka þjóðin: */5 hlutar allra al-