Heimskringla - 21.04.1887, Blaðsíða 3

lagið hefði fengizt löggilt, f><5 orðið
clFramfarafjelag” hefði staðið í nafni
þess. t>að getur vel verið að f>að
hefði verið rjettara að halda f>essu
orði; um J>að skal jeg ekki deila
við höfundinn. Nefndinni sýndist
f>að ekki vera, af ástæðum, sem
engin f>örf er að taka hjerfram. Að
eins skal jeg benda höf. á, að þetta
nýja nafn f>arf ekki að komahonum
neitt ókunnuglega fyrir. Það er
ekkert spánýtt að fjelagið sje kall-
að Ítíslendingafjelag”. í gjafabrjef-
Inu fyrir grunninum undir húsi fje-
lagsins er f>að kalláð uIcelandic
Society”, og I fjelagatali Bókmennta
fjelagsins erf>að kallað uIslendinga-
fjelag i Winnipeg.
t>að annað, sem gat verið öðru-
vísi í frumvarpinu, en f>að kom frá
nefndinni, er 2. greinin, um tilgang
fjelagsins. Samkvæmt fyrirmyndar-
forminu gat fjelagið sett inn i lögin
sem tilgang sinn f>að prennt: 1. að
hjálpa bágstöddum fjelagsmönnum
og ekkjum peirra og börnum, 2. að
stuðla að byggingu fylkisins með
pví að leiðbeina innílytjendum og
vinha að pví að vel sje farið með pá,
og 3. að stofna bókasöfn, lestrar-
fjelög og iðnaðarstofnanir innan
fylkisins. En fjelagið gatlíkasleppt
einhverju af pessum atriðum, eða
tveimur peirra og svo haldið eð eins
•tfinu eptitr. En pað gat ekki sett
neitt í stabinn fyrir pau atriði, sem
pað sleppti, Nefndin kaus pann
kostinn að ráða fjelaginu til að halda
öllum atriðunum. Herra. Sigurb.
Stefánsson álítur að tveimur fyrstu
atriðunum hefði átt að sleppa. Og
hann segir að með pví að halda pví
fyrra u greiði nefndin götu gamalla
apturhaldsmanna, en prengi skó á
peim, er vilja vera framfaramenn ”.
Getur vel verið. En pað að nefnd-
inni hafa parna verið svo mislagðar
hendur, hlýtur pá að koma til af pvi,
að hún skilur nokkuð annað við
framfarir ” en herra Sig. Stefánsson.
Nefndin hjelt nefnil., að hvar sem
tækist að lina raunir og prautir
mannanna, par ættu sjer frainfarir
stað, og pað enda pótt sjúkir fátækl-
ingar, aðstoðarlausar ekkjur og um-
komulaus börn ættu í hlut—yfir höf-
uð að tala pað fólk, sem herra Sig.
Stefánsson kallar purfamenn. Nefnd-
in hjelt að pað mundi heldur hafa
verið í áttina áfram en aptur á bak,
að pjóðirnar hafa verið að reyna að
koma fátækramálum sínum í æ betra
og betra horf, og að einstakir menn
hafa gengizt fyrir og gefið ógrynni f jár
stofnunum, sem settar hafa verið á
fót til að veita peim athvarf, sem
einhverra hluta vegna ekki hafa get-
að risi* undir byrði lífsins. Fjelagið
hefur líka hingað til verið sjálft á
pessari skoðun, J >ví pað hefur æfin-
lega hjálpað, pegar pess hefur verið
leitað, að svo milvlu leyti sem pví
hefur verið mögulegt. Til hins ætl-
aðist nefndin aldrei, að nokkur mað-
ur ætti heimting á styrk ‘frá fjelag-
inu, enda er enginn stafur fyrir pví í
lögunum. L>að sem höf. gefur i skyn
um pað, er algerlega gripi® úr lausu
lopti.
Viðvíkjandi öðru atriðinu segir
höf. meðal annars :
u Hvenær hafa fjelög eða einstakl-
ingar haft nema skatia og skapraun af
þvi ati taka á móti íslendingum að heim-
an ? Hvað hafa ísl. uppskorið fyrir alla
sína fyrirhöfn og umsvif ? ”
E>að ersvohvert mál sem pað er
virt. Auðvitað, pað verður enginn
maður ríkari af pvl, að leggja fram
peninga sína og vinnu til að hjálpa
atvinnulausuin og allslausum mönn-
um. Menn vinna ekkert við pað.
Menn sýna sig bara sem betri drengi,
göfugó menn, en ef menn ljetu pað
ógert. Og pað eru einstöku menn
*'!> sem finnst peir hvorki hafa skaða
nje skapraun af pví, pegar öllu er
á hotninn hvolft. Jeg heldenda, að
svo sje fyrir pakkandi, ag herra Sig.
Stefánsson verði í minni hluta í pessu
máli.
2. gr. hefði l(ka getað verið
öðruvísi, en hún er, að pví leyti að
röðin á tilgangsatriðunum gat verið
önnur. Síðasta atriðið hefði t. d.
getað staðið fyrst. Herra Sig. Stef-
ánsson hneykslast á pví, að svo
skyldi ekki vera. Hann álítur að
pað muni endilega vera ætlazt til að
pað sitji á hakanum, af pví pað stóð
ekki fyrst. En ef petta allt skyldi
vera jafn-áríðandi, hvernig átti pá að
fara að? Ekki gátu öll atriðin staðið
jafn-snemma. Það væri hreint og
beint pvert ofan í pann eiginlegleika
líkamanna, sem kallaður er rúmtaka,
og sem herra Sig. Stefánsson sjálf-
sagt kannast við, pó hann segist vera
u ólærður ”. Nefndin áleit, að öll
atriðin ættu öldungis sama rjett á
sjqr, svo framarlega sem fjelagið
ætlaði sjer framvegis að reyna eptir
megni að uppfylla pær kröfur, sem
pegar hafa verið gerðar til pess um
mörg ár.
Um önnur atriði laganna er
óparfi að fjölyrða hjer. Nefndin
hafði par um ekkert að velja. Ætti
fjelagið að löggildast, pá ?wð« pau
að vera, eins og pau eru, og um pað
verður nefndinni ekki kennt. Að
eins skal jegtakatvennt fram ennpá.
1. Að pað sje hœgra að fjefletta
fjelagið, eptir að eignarrjettur pess
er orðinn jafnskýrt lögákveðinn, eins
og t. d. eignarrjettur herra Sig.
Stefánssonar, heldur en meðan pað
hafði ekki meiri löglegan rjett á
sjer, en t. d. áin Assiniboine—
pað kemst ekki inn I höfuðið á mjer.
2. Það er of snemmt að senda
pá grýlu út á meðal almennings, að
eignir fjelagsins geti allar komizt í
eigu annarafjelaga. Lögin gera ráð
fyrir að selja megi hluti I fjelaginu,
en Þ6 ekki nema samkvæmt Þeim
ákvörQunum, sem gerðar verða l
aukalögunum. Aukalögin eru enn
ekki samin, og herra Sig. Stefánsson
getur pví enn ekkert um petta sagt.
Hvað skyldi annars herra Sig.
Stefánsson meina með fyrirsögninni
u Hausavígsl ” ? Ef hann hefur
ætlað að gefa til kynna með henni,
að hann hefði hugsað sjer að hafa
hausavíxl á rjettu og röngu, sann-
leika og ósannindum, sóma slnum
og vansóma I pessari grein, pá hef-
ur hann verið furðanlega orðhepp-
inn I petta skipti. Því vfst er um
pað, að mikið er ranghermt I grein
hans, og eins hitt, að ef pað kæmist
inn I menn, að sá hugsunarháttur
væri almennur meðal vor hjer vestra,
sem kemur fram I pessari grein, pá
yrði pað oss til mikillar óvirðingar,
°g pað að maklegleikum.
.Teg bið yður afsökunar á pví,
herra ritstjóri, að jeg hef orðið svo
langorður. Jeg vona, jeg purfi ekki
að ónáða yðuroptar með pessu máli.
Winnipeg 16. apríl 1887.
Með virðingu
Einar Hjörleifsson.
Fregnir
Úr hinum íslenzku nýlendum.
MINNEOTA, MINN., 11. npríl 1887.
Og pú> uIIeimskringla", rakn-
aðir pá aptur með vorblómunum.
E>ú ert sem pau kærkomin gestur;
vjer gleðjumst yfir endurlífgan
pinni, og óskum og vonum, að pú
hjer eptir sitjir óhögguð I sessi pín-
um, pví án efa pörfnumst vjer pess
allir, að pú sjert hjá oss. Vjer
söknuðum pín, en fundum hvað
mest til pess á hinum löngu og köldu
vetrarkvöldum síðasta vetrar, er hjer
var ærið grimmur; já, svogrimmu#,
að næstum er dæmalaust. Hjer var
fannfergja mikil og heljar frost,
opt um og yfir 40 stig, frá pví fyrir
jól og par til I febrúarmán., pá fór
heldur að lægja stórviðrum og tíð
að milda. í byrjun marzmán. kom
algerður bati, og síðan hefur verið
öndvegistið, svo nú er gras farið að
gróa og vorannir byrjaðar hjá bænd
um.
Verzlun er hjer I llku horfi og
áður; hveiti frá 60—70 cents, hafrar
30, maiskorn 32, bygg 35, kartöpl-
ur 50, smjör 12, egg 8, ton af heyi
#4. Naut eru nú sem stendur I
lágu verði, en menn búast við að
pau hækki I verði I sumar; byggja
peir pá von á nautadauðanum I Mon-
tana og víðar, og eru pvi nautaeig-
endur tregir sem vou er, til að selja
svona fyrst um sinn, vilja heldur sjá
hverju fram fer.
Ársfundur tlVerzlunaafjelags ís
lendinga I Minneota” var haldin 7.
f. m., á honum voru kosnir i stjórn
arnefnd fyrir næsta ár : forseti Jósef
Jósefsson, gjaldkeri Sigfús Rúnólfs-
son; meðnefndarmenn, Guðmundur
Pjetursson, G. A. Dalmann, Björn
Gíslason, Loptur Jónasson. S. M. S.
Askdal. G. S. Sigurðsson var end-
urkosinn af hinni nýju nefnd til
verzlunarstjóra, og til aðstoðarinans
Þorvaldur Björnsson.
Allt til pessa hefur fjelagi voru
gengið verzlanin mjög vel, og bet-
ur ennokkur hlutaeigandi bjózt við;
síðastl. ár gaf pað af sjer I hreinan
ágóða 40 prc., og er pó svo talið, að
árið 1886 væri mjög dauft með alla
verzlan, en par eð nú eru betri
horfur á með verzlunar útlit, höfum
vjer góða von um að fjelagið pró-
ist að mun á pessu tímabili.
Stórtíðindi hafa hjer engin gerzt
á meðal nýlendubúa slðan jeg skrif
aði síðast; allt eða flest með sömu
kyrru kjörum.
í vetur hafa hjer látizt: Sólveig
kona Jóns Sigurðssonar, gullsmiðs,
frá Brejðumýri, Árni Jónsson, úr
Breiðdal, Jón Jónsson, frá Hofi I
Voimafirúi, og barn, sem Sturlaug-
ur Guðbrandsson átti.
í dag fór hjeðan alfari, vestur
til Watertown, Hjálmar Arngríms-
son. H. G. Oddson er einnig al-
búinn til ferða norður til Pembina
I peim tilgangi að gerast par barna-
kennari meðal íslendinga.
ICELANDIC RlVEIt P. O., MAN.
12. april 1887.
Þar eð tlHeimskringla” er nú
aptur risin úr sínu langa inóRi, pá
virðist ekki fjarri að einhverjar radd-
ir ljetu til sín heyragegntim blaðið,
ag sem flestirsendu pvi fræðandi og
fjörugar ritgerðir.
Vjer viljum byrja með pví, að óska
Hkr. lukku og langlífis, friftar og
farsældar, hylli og vináttu allra góSra
drengja, bæði hjer í landiog í Norð-
urálfu. Vjer vonum að allir sem
láta sjer annt um viðhald íslenzks
blaðs, styðji petta með pví, bæði að
kaupa pað og borga pað skilvíslega
og pað í tíma.
Vjer íslendingar I Nýja íslandi
höfum ekki gert allt, sem í voru
valdi hefur staðiS til að viðhalda
blaðinu. Vjer höfum sýnt lítinn
áhuga með að kaupa pað, oss hefur
hætt við að ganga I fjelag um að
kaupa pað, og sýna tregðu með að
borga pað fyrir fram. En pað má
ekki svo til ganga. Það sjer hver
maður með heilbrygðri skynsemi.
Skilyrðið fyrir að blað prlfist hjer
hjá oss er, að sem flestir fullaldra
menn gerist kaupendur pess og
borgi pað skilvíslega.
Það eru margir, sem ypta öxl-
um, pegar pegar peir eru beðnir að
borga blað fyrir fram. En pað er
ekki rjett að ýgla sig. Það ætti
öllum að vera skiljanlegt, að brága-
byrgðarpörfin er sárust, og að I
fyrstu parf mestra peninga með,
hvaða fyrirtæki sem byrjað er á.
Það er ekki að búast við að blað
prífist, ef enginn vill borga fyrr en
nærri allur árgangurinn er komin.
Svo er pað almennur siður hjer I
landi, að blöð eru borguð fyrir
fram.
Það er von vor að Ný-íslend-
ingar geri betur hjer eptir en hingt
að til. Vjer vonum, að peir ekki
vilji verða eptirbátar landa sinna I
Argyle-byggð eða hvar -annarsstað-
ar sem er, heldur að peir kaupi pað
almennt, svo að eitt blað komi á
hverja fjölskyldu að minnsta kosti.
*
* *
Frjettir hjeðan verða hvorki
miklar nje merkilegar. Það má
nærri pví heimfæra upp á Ný-ísl.
söguformálann forna : uHvorki bar
til titla nje [tíðinda, nema logið væri,
eða stolið væri”. En hvornugann
pennan löst iðkum vjer ekki Ný-ís-
lendingar, sannarlega ekki liinn síðar-
talda.
En prátt fyrir pað, að frjettir
eru fáar, pá virðist pó margt vera
að færast I framfara horf I nýlend-
unni. Það má t. d. teljast með veru
leguin framförum, af; hjer eru nú
komnar upp tvær verzlanir; stærri
verzlaniner á Gimli. Herra Jóhann-
es Hannesson, ásamt tveiinur fje-
lögum sínum, byrjaði verzlun pessa
slðastl. haust, og hefur rekið hana
með góðum árangri I vetur. Herra
J. H. fær almennings-lof fyrirsann-
sýni I öllum viðskiptum og hefur
pví verzlun hans öðlast hylli ný-
lendumanna. Það hefur og hjálpað
honum, að hann hefur keypt af
mönnum nærri allt, er peir hafa að
bjóða, og sem gengið getur undir
verzlunarvöru nafni. Hin verzlanin
er við íslendingafljót, eign herra
Friðsteins Sigurðssonar. Þessi verzl-
an er enn smærri en sú á Gimli, enda
eru allir aðflutningar hingað töluvert
erfiðari.
Hið stærta framfarastig, sem
vjer enn pá höfum stigið, er fólgið
I pví, að vjer höfum nú loksins kom
ið sveitarstjórn á fót. Hún er að
sönnu ekki löggilt enn, en góðar
vonir um að pað gerist innan skamms.
í sveitarstjórninni eru : Jóliann
Briem oddviti, og meðráðendur hans
eru: Þorgrlmur Jónsson, fy'rir Fljóts
byggð, Jóhannes Helgason fyrir
Mikley, Guðlaugur Magnússon fyrir
Árnesbyggð og Kristján Kjemested
fyrir Ylðinesbyggð. Sveitar skrif-
ari er Guðni Þorsteinsson, og virð-
ingamaður sveitarinnar Jóhannes
Magnússon.
1 tilliti til samkomuhalds og
skemmtana hefur pessi vetur verið
hinn langfjörugasti. Hin heiðruðu
kvennfjelög vor láta ekki sitt eptir
liggja I pvl tilliti. Þegar um eitt-
hvað er að ræða, sem miðar til góðs
á einn eða annan hátt, eru konur
jafnan fremstar I flokki, og ganga
fram eins og víkingar til orustu.
Á Gimli var lialdin hlutavelta
á gamlaárskvöld, sem kvennfjel.
stóð fyrir og varð all-ágóðasöm; var
pað að sögn allgóð skemmtisam-
koma.—-Sama kvöld var I samkomu
húsi BreiðuvIkursafnaSar leikið ritið
Hr6lfur\ á eptir var veitt kaffi o. s.
frv. ókeypis, svo var og danz og
söngur. uSigrlður Eyjajjarðars6V
var og leikin I sama liúsi 14. febr.
Sá leikur var svo vel leikinn, að
vjer efumst um að landar I Winni-
peg hafi nokkru sinni leikið hann
betur. Þar var og haldin hluta-
velta sama dag; ágóðanuin mun
eiga að verja 1 parfir safnaðarins.
Kaffiveitingar voru par ókeypis.
„Hrólfur” var og leikinn á Gimli
seint I febr. I vetur.
Kvennfjelagið við íslendinga-
fljót er fjölmennast I Nýja íslandi.
Það liefur staðið fyrir tveimur sam-
komum I vetur. Á gamlaárskvöld
hafgi pað skemmtisamkomu, og
reisti jólatrje, bömum til gleði. Þá
var leikinn partur úr Eýársn6ttimm
Hinn 26. marz hjelt pað aðra sam-
komu til skemmtunar (I samkomu-
húsi safnaðarins að Lundi); pá var
leikið ritið Útilegumennirnir, svo
og höfð hlutavelta. Útbúnaður við
leikinn var fátæklegur, en margir
af leiköndum ljeku vel.—Sami leik-
ur var leikinn aptur 2. p. m.; ágóði
af leiknum var minni en við mátti
búazt, er ef til vill kom til af Því,
að fjelagið átti marga mótstöðu-
menn.
í Mikley var 2. p. m. haldin
hlutavelta og ritið Narfi leikið.
Hversu ágóðasöm sú samkoma hefur
orðið vitum vjer ekki____Yfir höfuð
er fremur erfitt að fá menn saman
á skemmtisamkomur úti á lands-
byggðinni vegna strjálbyggðar, en
góður vilji og samtök sigra alla
örðugleika.
Herra Sigurður Sigurðsson, er
um undanfarin 3 ár hefur verið póst-
afgreiðslumaður við Icelandic River
P. O., er nú alfluttur til Winnipeg.
Vjer söknum hans úr fjelagi voru,
pvl hann er greindur, fjelagslyndur
°g pjóðhollur maður. fí.
Manitoba.
Fylkispingið var opnah með
venjuleguin serimóníum á fimtudag-
inn var. Óvanalega mikill mann-
grúi var vitSstaddur; fyllti upp ger-
samlega hvern krók og kima I allri
byggingunni, svo hvergi var hægt
að snúa sjer. Sjálfur pingsalurinn
var fylltur, og miklu meira, með
heiðursboðsgesti, er liöfðu par sæti
meðan pláz var fyrir einn stól, en
uppi á svölunum tróðst hver um
annan pveran, og lá nærri ag menn
træðustundir vi® innganginn. Þessi
óvanalegi ákafi manna með að kom-
ast inn kom til af pví, að pað hafði
borist út, að Norquay-stjórninni
yrði bylt úr sæti undir eins og fylkis-
stjóri væri búinn að lesa ávarpið,
og pingig sett. En peir sem komu
til ag sjá upp á pá orustu, fóru
Ónýtisferð. Noryuay situr enn við
stýrið, hversu lengi, sem honum
tekst pað. Áður en ávarpið var les-
ið upp var pingforseti kosinn, og
hlaut David Glass, pingm. fyrir St.
Clements, og málafærzlumaður bæjar-
stjórnarinnar I Winnipeg, kosningu.
Að pví verki loknu voru pingmenn-
irnir leiddir fram einn eptir annan
og látnir sverja hollnustueið. Og
par á eptir kom fylkisstjóri og las
ávarp sitt.—Hin merkustu atriði I
ávarpinu voru um, að pingið yrði
beðið að sampykkja leyfi til að byggja
járnbraut frá Winnipeg suður að
landamærum. Enfremur, að pingið
yrði begifi ag athuga Hudsonflóa-
brautarmálið, og finna ef mögulegt,
veg til pess að brautin verði byggð
tafarlaust.
Um paö, að búið var að hrinda
öllu I lag I pingsalmim aptur, var
klukkan farin að ganga til fimm og
pegar forreti tók sæti var hún háif-
gengin fimm. Og pá undir eins stóð
Norquay upp og lagði fyrir pingið
frumvarp til laga um leyfi til að
byggja svo nefnda Manitoba Central-
járnbraut, og rjett eptir honum fylgdi
Hamilton dómsmálastjóri meg sams-
konar frumvarp fyrir Winnipeg &
Southern járnbrautarfjelag. Norquay
mælti fyrir sínu frumvarpi; kvað nauð
synlegt að breytt væri út af gam-
alli venju, og koma pessu frumv. I
gegn áfiur en ávarp fylkisstjóra væri
tekið til umræðu. Þeir, sem æsktu
eptir að byggja brautina hefðu eng-
um tíma að tapa, Þeir pyrftu að fá
leyfið frá pessu pingi undir eins til
pess að geta byrjað á verkinu I tíma,
og komig brautinni af á tilteknum
tima. Homilton mælti og fyrir sínu
frumv. I sama anda. Vinstribekk-
ingar sýndu ekki liinn minnsta mót-
próa, og pegar pingi var frestað (kl.
5,45 e. m.) var búið að yfirfara bætsi
frumv. tvisvar, Það verður pví
ekki anitað sagt en hið nýja ping
gangi röggsamlega til verks.—For-
stöðumenn Manitoba Central-fjel. eru
Duncan McArthur, forseti Commer-
cial bankans og 6 aðrir menn, allir
til heimilis í Winnipeg. Höfuðstóll
fjelagsins er | milj. dollars til að
byrja með, I 5,000 hlutum; lOOdoll.
hver. Fjelagið biður um leyfi til
atS byggja braut frá Winnipeg, vestan
Raugár, til West Lynne, svoogbraut
Trá Wpg. vestur til Portage La
Prairie. Fjelagið lofar að byrja á
brautarbyggingunni suður, fyrir 1.
júlí og fullgera hana fyrir næsta
nýár. Og br. vestur til P. L. P. lofar
pað að fullgera innan tveggja ára,
Winnipeg & Southern fjelagið biður
um leyfi til að byggja br. suðaustur
um fylkið frá Wpg. Höfugstóll
pess er 400,000, I 100 doll. hlutum.
Forstöúumenn pess eru 9, prír frá
Toronto, og 6 frá Wpg. Það lofar
hinu sama viðvíkjandi br.-bygging-
unni og hitt fjelagið. Bæði fjelögin
æskja eptir leyfi til að sameina sig,
eða selja brautirnar . öðrum jámbr,-
fjel., hvenær sem pau vilja, að tveim
fjel. undanteknum, en pað eru
Kyrrah.fjel. og Manitoba South-
westorn fjel. (sem á brautina frá
Wpg. til Glenboro). Þau lofa aft
sameina sig aldrei pessum fjelögum
nje selja peim hlutabrjef.