Heimskringla - 19.05.1887, Qupperneq 3

ÍSLANDS-FRJETTIR.
Sey Sisfiröi 22. febr. 1887.
TiSarfariS í vetur hefur yiir höfuö
*ð tala verið gott hjer á Austur-
landi; reyndar hefur veðurátta verið
□okkuð óstillt og umhleypingasöm, þó
aldrei hörð frost til langframa og eigi
heldur miklar fannkomur í byggð, því
þar hefur opt rignt af, þegar snjóað
hefur á fjöll. Hagar fyrir títigangs-
pening hafa lengst af veriS góðir, þó
varð haglaust í sumum sveitum um
tima en hlánaði aptur, svo næg jörS
kom upp. Síðan um nýáriS hefur mátt
heita einmunatíð, einkum á þorranum,
því aS þann mánuS hafa opt verið
vorblíSur og hiti bæði nótt og dag,
má því heita aS öríst sje orðið í
• sumum sveitum, t. a. m. Fljótsdal, Skóg-
um, Völlum og Framfellum og jafn-
vel viðar, og um allar sveitir austan-
lands nægir hagar fyrir útigangspening.
Mönnum hjer eystra mun líka yfir
höftþS að tala hafa komifi þa-8 betur
að fá eigi hartSan vetur, þvi atS tíðin
i næstli'Snu sumri var eigi hagstæð
til bjargræ-Sis, bæ*i var grasspretta i
lak&ra lagi, og svo nýting á heyi viða
ill. sökum óþurka, og þar af leiíandi
heybjörg víða með minna móti, hey-
fymingar frá fyrri árum litlar, sem
eðlilegt er eptir vetrar og vor harðind-
in undanfarin ár. Eptir því, sem ntí
lítur tít, er vonandi a\N landbændur
komi fram gripum sínum, ef eigi
koma því meiri har'Sindi hjer eptir.
í Seyðisfirði hefur verið mikið um
sildarafla í iagnet ntí um tíma, og þó
að síid sje í lágu verði sem stendur,
er það þó góð björg fyrir sjávarbænd-
uma; í.Mjóafirði hefur einnig verið
góður síldaraði og nokkur á Reiðarfirði
og Fáskrtíðsfirði. Gufuskipið „Miaca”,
eign kaupmanns O. Wathne, sem fór
hjeðan 14. þ. m. til Noregs, flutti tít
hjeðan af Austfjörðum um 6—700
tunnur síldar, og hefur mikið veíðst
síðan.
Vörubyrgðlr á verzlunarstöðum hjer
Avistanlands eru víða sára-bágbornar.
Á VopnafirSi er ekkert til af matvöru,
að sögn, nema eitthvað af rtígi, kaffi-
og sykurlaust fyrir löngu og tóbak
hefur eigi verið þar at> fásíðan i haust.
Á EskifirtSi er eigi betur ástatt, ef eigi
Ter; þar hefur veriK sagt að væri alls-
laust af flestu, er nauðsynlegt er til
lífsviðurhalds, í mest allan vetur. Seyð-
isfjörSur mun vera eini verzlunar-
stafSurinn, sem byrgur má teljast af
allri nauösynjavöru ; Þó er nú orfSið
mjög knappt um kaffi og sykur, er teljast
má nauðsynja vara fyrir þurrabtíðar-
menn, en von er til að úr því rætist,
þegar „ Miaca ” kemur, sem er vænt-
anleg ntí um mánaðamótin næstu, ef
ferKin hefur gengið vel.
Úr brjefi úr Skagafirði 21. jan. 1887.
Árið 1886 liefur verið eitthvert
’ bið erfiðasta hjer i Skagafirði af undan-
förnum haröindaárum. Veturinn var
frá nýári snjóþungur og heyfrekur og
vorið ákaflega kalt og hretasamt. Hjer
varð þvj almennt litið um’hey, og
að eins einstöku menn höfðu nóg fyrir
sig. '"’kepnuhöld urðu þvi vond og
afnot af btísmala ljeleg í sumar. Vorið
var bjer talið öllu verra en 1882 afS
því einu frá skildu, að hafís lá ekki
inni. Geldfje varð ekki rtíið fyr en
i miðjum jtíní og ekki rekið neitt á
fjall fyr en í byrjun jtílímánaðar, um
fráfærur. Sumarið var eitthvert hiö
versta sem menn muna. Grasvöxtur
víðast lítill, ognýtinghin versta. Þeir
fáu sem byrjuðu heyskap fyrir 25. júlí
náðu um það leyti dálitlu af heyi inn
með góðri nýtingu. Síðan kom aldrei
tryggur þurkdagur fyrr en í miðjum
september. Það gengu sífeldar þokur
°g súldir þangað til hundadögum lauk;
þá gekk í stórviðri og stórrigningar,
svo að allt engi fór á flot, sem ekki
var komið það á'fSur, framundir miðjan
september. L’m miðjau september gátu
menn fyrst hirt töður sínar og títhey,
sem laust var, mjög skemmt sem von
var. Þá kom bezta tið til loka októ-
bermánaðar en 3. növ. byrjaði vetrar-
tíðin. Þann dag og hinu næsta vár
hjpr stórfiríð og fenti fje viða, nokkuð
að mun, einkum hjer um miðfjörðinn.
Brim varð þá eitt hitt mesta er menn
rnuna, og strandaM þá verzlunarskip
Gránufjelagsins á Sauðárkrók, Nicoline
(sign Tryggva kaupstjóra). Upp frá
þeim tíma hefur tiðin verið ákaflega
stormasöm og ónotaleg; en frostalitil,
nema um tima á jólaföstunni ; þá var
um tíma 10—12 stig R. Verzlunin var
hin versta í sumar og haust. Hvít ull
55 a. og kjötið 10—14 a. pundið og
annað eptir því. Skuldir voru krafSar
með mestu harðneskju. Menn urðu
atS reita skepnur sínar I kaupstaðinn,
svo illt sem það var, en varla var
neitt lánað fyrir nýár. og ntí eptir
nýár er matarskortur mikill i kaupstöð-
um hjer við fjörðinn. Menn urðu að
skera fje heima með meiramóti, en
hlífðust þó við að gera sig sauðlausa
og eru svo nú vegna skortsins á korn-
matnum i þröng með bjargrætii. En
þrátt fyrir skepnufækkunina, munu
menn almennt hafa sett nokkuð djarft
á hin litlu hey, og sumir vera illa
staddir, ef títmánuðir verða harðir.—
Pöntunarfjelag það, sem hjer hefur
staði'S undanfarin ár, varð með ar5-
minnsta móti í sumar. Útlenda varan
heldur dýrari en i fyrra og sauðir
flestir borgaðir með 11,50 kr. til 13,50
kr., einir 7 sauðir seldir hjer á 14 kr.
Ástandið er þvi yfir höfuð hið erfiðasta
sem þa8 hefur verið undanfarin ár.
Austri.
F r* e g- n i i*
Úr hinum íslenzku nýlendum.
Langenburg, Assa. 22. april 1887.
Nú er hveitisáning um garð
gengin hjá bændum hjer umhverfis
og munu flestir hafa sáð með meira
móti, af peirri ástæðu, að J>eir hafa
járnbraut og markað rjett við hend
ina.—í Montreal og York-nýlend-
unum, vestur af Dingvalla nýlend-
unni, hef jeg heyrt, að sumir J>ar
hafi sáð hveiti í 100—200 ekrur.
Fyrsta sáning, er hjer fór fram, var
28. marz hjá bónda einum í Mont-
real-nýlendunni.
Síðastl. vetur var hjer mjög
snjóljett; aldrei aftaks mikil frost,
og sjaldangott sleðafæri sökum snjó-
leysis.
íbúar I>ingvalla-nýlendu liafa
verið önnum kafnir slðastl. vetur
með að koma upp stórum og vönd-
uðum húsum; margir hafa byggt
tasiu hús, og er pað ljós vottur
Þess, að peir hugsa ekki til burt-
ferðar. Margir hjer eiga von á
kunningjum og ættingjum sínum
að heiman næsta sumar, og hafa J>vl
valið lönd handa þeim. Eptir því,
sem brjef segja, er von á fjölda af
innflytjöndum frá íslandi í sumar.
Mr. Eden frá Winnipeg var
hjer vestra fyrir fáum dögum síðan,
og sýndi mjer brjef, er hann hafði
fengið frá herra B. L. Baldvins-
syni, er segir: að um 700 fjölskyld-
ur muni flytja til Canada í sumar,
og fjöldi f>eirra hafi í hyggju að
fara hingað í t>ingvalla-nýlenduna,
[>ví peir sem pangað hafi flutt í
fyrra sumar, hafi skrifað heim, og
látið vel af landinu.
Með hverri lest er hingað kem-
ur, koma hópar af allra pjóða-
mönnum til að velja og taka sjer
land, og er [>▼! nær ómögulegt að
geyma lönd, sem ekki er búið að
borga rjettinn á eða ígera einhverj-
ar umbætur á.—10 Englendingar
hafa numið lönd í suðvesturhorni
Þingvallanýlendu, og hafa íslend-
ingar í nýlendunni fengið atvinnu
við að grafa 10 kjallara fyrir [>á, og
flytja húsavið frá Langenburg til
húsasmíðanna; byrjað verður á bygg
ingu húsanna í næstu riku. Einn-
ig vilja aðrir 20 Englendingar kom-
ast í eystra townsip t>ingvalla-ný-
lendunnar, sem sýnir glöggt, að
fleirum lízt vel á land hjer en ís-
lendingum.
E>að mun fara að koma að pví,
sem jeg hef sagt löndum minum,
að ef peir slá slöku við að nota pað
tækifæri, er peim bj'ðst hjernú, með
að ná í góð lönd, pá sjá peir eptir
pví, pegar peir eru búnir að sleppa
pví úr hendi sjer.
Hjer 1 Langenburg er gott inn
flytjandahús, vagnstöðvahús, vöru-
hús, 1 hótel og 2 búðir. Ilandiðna
menn eru hjer: 1 skósmiður og járn-
smiður; læknir er hjer, nýkominn
frá Nova Scotia; hefur hann tekið
land 1 mílu hjer frá bænum, og
ætlar að byggja hjer.
H. J.
MINNEOTA MINN. 9. maí 1887.
í dag er 90 stiga hiti í forsælu.
Síðustu daga aprllmán. voru frem-
ur kalt og vindasamt, opt frost á
nóttum (að morgni hins 28. var 1
puml. pykkur ís á lygnu vatni), en
pað sein af er pessum mánuði hef-
ur verið mjög heitt, vindasamt og
purrt.—Yfir höfuð hefur petta vor,
pað sem af er, verið helzt til purrt
fyrir jarðargróða, svo að par sem
jörð er sendin, eru akrar varla litk-
aðir.
Undanfarna daga hefur sjera
Friðrik Bergmann verið hjer um
slóðir, að telja trú fyrir pessarar ný
lendubúum. Hann hefur messað
hjer á 4 stöðum endurgjaldslaust,
og um leið haldið fyrirlestra; inn-
gangseyrir til peirra var 25 cents.
Tilgangur hans með fyrirlestrunum
var sá, að afla hinum tilvonandi
presti pessarar nýlendu fjárstyrks.
Er petta I annað sinn, er sjera F.
Bergmann hefur komið hingað, og
eptir pvl að dæma, hvernig hann
hefur hjer komið fram, er hann lip-
urmenni, prestur góður og mjög
frjálslyndur I anda; sje Nlels I>or-
láksson llkur honum, er efalaust að
hann verður hjer vel-liðinn.
Nú um stundir ganga hjer
ýmsir heilsuspillandi kvillar, svo
sem: skarlatsveiki, augnaveiki, nýrna
veiki, vöðvaveiki, magaveiki o. fl.,
svo læknar hafa ærinn starfa. I>essi
heilsulasleiki segja peir að orsakist
af hinni óstöðugu tfð, sem nú er.
Pingi Lyon-lijeraðs var slitfg
6. p. m.; hafði pað ótölulegan grúa
af málum, en engin peirra snerta
nokkurn íslending hjer, pvl eins og
kunnugt er, eru hjer flest austfirð-
ingar, og um pá er gamalt mæli: að
peir sjeu friðsamir búmenn, frá-
sneiddir öllu málaprasi.
í morgun kom jeg frá Marsh-
all, en gleymdi par blaðinu The
News-Mcsgenger, sem hafði að inni-
haldi niðurjöfnun hinnar nýju járn-
brautar-tilgjafar, svo par af leið-
andi get jeg ekki 1 petta sinn sagt
neitt um pá niðurjöfnun. Marshall-
búar vonast fastlega eptir að braut-
in verði lögð gegnum bæinn Marsh-
all. Og eitt sinn kom sú fregn, að
svo væri mikill ákafi með að koma
henni til höfuðstaðar Lyon-hjeraðs,
að vinna ætti jafnt nótt sem dag, og
má svo að orði kveða, að bærinn
Marshall sje allur að umsteypast nú
I leirrauðar steinbyggingar.
f
samtiningur.
Afrikn Stanley
og
Emin Bey.
Þessl frægi Afríkufari kom til
Ameríku í haust er leið, seint í Nóv-
embermán. og ætlatSi að dvelja vetrar-
langt og flytja fyrirlestra um Afriku I
öllum helztu borgunum. ÞatS var í
fyrsta skipti sem hann hafði stígið
fæti á ameríkanska grund, frá þvi
liann fór hjeðan 1874, sendur af
New Tork Herald og Daily Telegraph
í London á Englandi, til að ieyta að
DavitS Livingstone, er þá var álitinn
gersamlega týndur í svertingja landinu.
En ekki hafði hann dvalið meira en
hálfsmánaðar tíma, eða svo, og aðeins
flutt 2—3 fyrirlestra, þegar hanji fjekk
boð frá Leopold Belgíu konungi, að
koma undireins til NortSurálfu, þvi
hann þyrfti að fara til Afríku aptur
og frelsa líf Emins Bey (Pasha) fylkis-
stjóra ! einu af miðjarðar fylkjunum
í MitS-Afrjku. Emin var í hættu vegna
þess að til uppreistar horfði í miðfylkj-
unum umhverfis hann, I ríki M’Wanga,
I Ugunda, er ljet drepa kristniboðana
flesta og biskup Huntington í fyrra
sumar; komst hann því hvorki suSur
um landið, til Zanzibar, nje vestur um
það til Congo ríkisins, heldur sat í
kvíum uppi í miðju landinu umkringdur
af villimönnum.
Stanley brást við undir eins, hætti
við fyrirlestrana, en hjelt af stað til
Norðurálfu. Og í lok jantíarmánaðar
lagði hann af stað til hins “ dimina
meginlandsins ” við 9. mann. Hafði
áður en hann fór af stað verið btíinn
að senda hratSfrjett til Zanzibar og
lagt svo fyrir, að þegar hann kæmi
þangað, þá skyldu þar rera til staðins
1,000 menn, með úlfalda og allan tít-
btínað er til ferðarinnar norður um
landitS þyrfti. „Útbúnaðurinn er einfald-
ur ” segir Stanley. u Hver maður verð-
ur að bera 60 punda bagga og jeg leyfi
þessum fáu Norðurálfumönnum að
hafa meðferðis 180 pund af flutningi.
Fæði fáum við í þorpunum með fram
veginum, og svo skjótum við okkur til
matar; hitS eina sem við flytjum með
okkur er te, kaffi, sykur, tóbak, og fl.,
er ekki fæst í Afríku’.
Um ferðareglur sínar segir Stanley:
“Á morgnanna kl. 4,30 gellur lúðurinnog
þá rísa allir upp. K1 5 rennur dagur.
15 mínútum seinna sjest móta fyrir
hæðunum umhverfls og kl. hálf sex er
orðið hálfbjart,. Kl. 6 er sól runnin,
og þá erum við ferðbtínir, Njósnar-
menn fara nokkurn spöl á undan okkur, er
dreyfa sjer umhverfis fylkinguna til
beggja handa og framundan. Jeg geng
af stað, og öll lestin fylgir á eptir.
Kl. 9,30 er orðið heitt, og rtímum klukku-
tíma síðar, er hitinn btíinn að þreyta
menn svo, að lestin sem um morgunin
var aðeins }4 mílu lðng, er nú öll sund-
ur slitin og 1J£ míla á lengd. Þá er
mál að hvíla sig um stund. Kl. 6 á
kvöldin setjumst rið að og sláum tjöld-
um, því þá er sólsett, og höfum þá
farið, ef vegurinn er I meðallagi greiður,
13 mílur enskar um daginn. Þannig
þurfúm við að ganga 1,000 mílur undir
hinni brennandl miðjarðar sól, og þá
komum við fyrst að hinum hættulega
stað, miðjarðar fylkjunum, þar sem
allir eru óvinir og í það minnsta 200,
000 vopnbœrir vaskir menn, til að
banna okkur veginn- Og þá er ntí
lið mitt lítið, því á 1,000 mílna ferðinni
hafa margir uppgefist, sýkst, dáið og
sumir ef til vill gerzt liðhlaupar og
horfið aptur til Zanzibar. Auk þessa
getur komið fyrir, að ótti grípi alla
mína menn, þegar á Iandamæri miö-
jarðarfylkjanna kemur, og þeir yflr-
gefi mig allir í senn. Yið þessu má
öllu btíazt.—Vopn hef jeg ekki önnur
á göngunni en staf minn og skammbyssu
á belti, en á þessum ferðum er aug&ð
bezta vopniö; svo hefur mjer reynst.”
Þessi Emin Bey, sem nýlega hefur
verið gefin nafnbótin, pasha, er þýzkur
að ætt; er fæddur í Silesiu fylkinu í
Þýzkalandi, og heitir rjettu nafni Emin
Schnitcler. Hann stundaði læknisfræði
bæði í Berlín, Yín, og París og gerðlst
herlæknir Egypta undireins og hann
útskrifaðist. Árið 1876 var hann send-
ur frá Cairo til Kína Gordons, sem i>á
var fylkisstjóri í miðjarðarfylkjunum.
Var hann þá sendiherra Gordons um 2
ára tíma, og kynntist þá hinum villtu
höfðingjum í fylkjunum, bæði i Ugunda,
og annarsstaðar. Vann hann Gordon
ómetanlega mikið gagn á þessum tíma,
og í launaskyni gerði Gordon hann að
fylkisstjóra þar árið 1878, og þrí em-
bætti fylgdi titillinn Bey. Og stuttu
eptir sagði Gordon af sjer landshöfS-
ingja embættinu yfir Stídan.
Ekki hafði Gordon fyrr sagt af sjer
en þrælaverzlunarmenn risu upp hver-
vetna, sem Gordon hafði lialdið í skefj-
um með ofbeldi einungis. Óeirðir
hjeldust meira en ár, áður en Emin Bey
gat komið nokkurri kyrð á aptur, og
hefði honum trauðlega tekist það, ef
hann hefði ekki notið hjálpar ítalsks
manns, Gessi aö nafni, er var fylkis-
stjóri I grend við hann. Árið 1880
voru allar óeirðir bældar niður, og hafði
hann þá endurreist um 40 virki í fylkj-
um sínum, og komits á fót póstgöng-
um í hverri viku, á milli þeirra allra.
Frá þeim tíma hefur allt gengið vel í
ríki hans til þess í fyrra sumar að
M’Wanga reis upp með ófriði. Og á
þessum 6 árum hefur hann stjórnað
fylkjunum svo vel, að í stað þess, sem
þau fyrrum þurftu að fá að meðaltali
38,000 pund sterling á ári, til viðhalds
stjórn og lögum, þá er nú .svo komið,
að þau ekki einungis þurfa engan styrk,
heldur hefur afgangurinn S rikissjóði
verið um 8,000 pund Sterling á ári ntí
um síðustu 2-3 ár.
Auk vinnu sinnar sem ríkisstjóri
hefur hann farið margar ferðir vestur
um óbyggðirnar og mælt landið og
kannað. Og I fyrra sumar fór hann
þangað siðast, komstjmeðjillan leik aust-
ur í fylki sin aptur, og situr siðan
tepptur norðantil í þeim, á vesturbakka
Nilár hinnar vestri. Hann hefur gert
ítrekaðar tilraunir með að komast úr
kvíunum, einkum vestur um landið, í
áttina til Congo-lýðveldisins, en allar
hans tilraunir hafa orðitS til einskis.
Og tír þessari kvi á Stanley að ná
honum; hann á að riöja sjer veg gegn-
um her, sem innibindur um etSa yfir
200,000 vel viga villumenn, og til þess
hefur hann einungis 1 mann á móti
200. Emin Bey treystir sjer til að
komast burtu einsamall, eins og þýzk-
ur læknir, Dr. Junker, gerði i vetur,
en þegar hann kemur ekki sinum trúu
þjónum undan með sjer, sem hafa ein-
lægt fylgt honum, unnið kauplítið eða
alveg' kauplaust, og liðiðjsult og hrakn-
ing, þá neitar hann að forða sjálfum sjer;
segir atS eitt skuli yfir alla ganga.
Orsökin til þessarar uppreistar 1
riki M’Wanga er stí, að hann trúir
því staðfastlega, að Norðurálfu. stór-
veldin sje einhuga i að svipta sig ríkinu.
Hefur þessvegna skipað öllum sinum
þegnum að sjá svo til að enginn hvítur
maður stígi fæti inn yfir landamærin.
La Scala í Milan á ítaliu, er hið
stærsta söngleikalitís i heimi, að undan-
teknu söngleikahtísinu San Carlo í
Naples. Það var byggt árið 1778; í
því eru sæti fyrir 3,600 áhorfendur.
Hinir merkustu söngleikar, ortir á þess-
ari öld, hafa flestir verið leiknir þar
í fyrsta skipti. Hinn siðasti nýr leik-
ur, sem þar var leikinn, var Otello eptir
hið fræga ítalska söngleikaskáld Verdi.
Þetta rit var leikið fyrst hinn 5. febr. í
vetur, og var þá hið ódýrasta sæti í
htísinu selt á 100 franka (um [20 dollars).
Otello er útdráttur úr OtheUo eftir
Sliakespeare, snúinn í söngleik, og fer
fram á 15 öld í stað þess sem Othello
fer fram á 16 öldinni. Mjög er leik-
urinn breyttur frá þeim upprunalega;
fyrsta þættinum t. d. er alveg slept.
MargvUlegur póstflutningur. Það get-
ur enginn gert sjer hugmynd um
hvað fólki dettur i hug að senda með
pósti nema hann hafi verið vHS upp-
boð á gózi, sem flutt er metS pósti,
villist af rjettri leið, kemst á dauðra-
brjefahtísitS, og er um síðir selt til að
losast við þatS. Það viröist nokkuS
spaugilegt að sjá þar saumamaskínur,
og manni kemur eins og ósjálfrátt í
hug, að það mundi eins vel mega
senda sögunarmylnu, gufuvagn eða
uxapar í pósttöskunni, eins og sauma-
vjelar. Það er þó ekki svo sjaldan at!
saumavjelar koma á dauörabrjefahúsin
rjett eins og sendibrjef eða póstspil.
Meðal „dauðu brjefanna” má ekki
ósjaldan sjá parruks, og lausahár fyrir
konur, krínólínur. stígvjel og skó,
sokka, vetlinga, vasakltíta, alklæðnað
fyrir karla, kvennmanns kjóla, nær-
fatnað bæði karla og kvenna, kraga og
yfir höfuð að tala allskonar fatnað.
Þá er þar og tóbak af ýmsum tegund-
um, hárnæli kvenna, hárgreitSur, te»
skeiðar, tannbustar, skóbustar, te (í
bÖgglum með 1—5 pundum í), gamlar
matskeiðar, borðhnifar, skegghnifar,
falskar tennur, o. fl. o. fi. MetSal þeirra
muna, sem aldrei er spurt eptir á
dauðrabrjefahtísinu, má telja krínólínur,
falskar tennur og parruk. Stúlkur vílja
heldur láta pilsin slettast afliaus og
slöpp um fótleggina, heldur en spyrja
eptir hinni týndu krinólínu, bæði karlar
og konur vilja þtísundsinnum heldur
nærast á eintómu stípu mauki, en spyrja
eptir fölskum tönnum, og karlmenn-
irnir sitja heldur með hattinn í kirkj-
unni, en ganga epter parrukinu, sem
liggur ónotað á dauðrabrjefahtísinu.
Þá koma og á dauðrabrjefahtísið
ógrynni af gullstázi (optar en hitt gull-
þvegið láttín), trúlofunarhringum, og
ofurlitlum hárlokkum, og þó undarlegt
megi virðast, þá er mjög sjaldan gengifi
eptir þessum siðast-töldu fjársjóðum.