Heimskringla - 21.11.1889, Qupperneq 1

3. ar.
Winnipeg, Man. 31. November 1889
IVr. 47.
iLSENNiR FRJETTIR
FRÁ ÚTLÖNDUM.
BRASILÍA. Þaðan er að heyra
stórar frjettir. Keisaraveldimi er
steypt og lýðveldisstjórn komin á
laggirnar. Allt f>etta gerðist á 3
dðgum. Uppreistin brauzt út hinn
14. p. m. og á laugardag (16.) var
allt um garð gengið, og hinn alþýð-
legi góði keisari, Dom Pedro, pá
kominn af stað frá Rio Janeiro með
alla sína familíu áleiðis til Lissabón—
ar í Portúgal. Stjórnarbylting pessi
hafði framgang án blóðsúthellinga;
að eins var hleypt úr byssu einu
sinni og pað án parfar, kom skotið
í sjómálastjóra keisarans og liggur
hann nú i sárum. Keisaranum var
kunngert blátt áfiam að lýðurinn
kæmist af án hans framvegis, en að
öðru leyti var honum sýnd tilhlýði-
leg lotning. Nýtt stjórnarráð er
myndað og er formaður pess og
bráðabyrgðarforseti lýðveldisins Do-
hero de Ponseca hershöfðingi. í
Rio Janeiro er alltkyrt eins og ekk-
ert hefði í skorizt, nema hvað öll
störf hvila sem stendur í dauðadái.—
Um ástæður fyrir pessu upppoti vita
menn ógjörla, en við nýafstaðnar
kosningar hafði stjórnin að sögn
beitt hörku og jafnvel hálfgildings
rangindum. En keisaranum sjálfum
unna allir Brasilímenn og það að
verðugu, pví meiri mannvinur hefur
sjálfsagt ekki i seinni tíð setið i keis-
ara-hásæti. Aptur er aðlinum og
auðmönnunum öllum illa við Isa-
bellu krónprinzessu, af J>ví hún hef-
ur sýnt lýðnum enn meiri meðaumk-
un en faðir hennar nokkurn tíma, og
gátu pví ekki vitað að hún tæki við
stjórn ríkisins.
Samningar byltingamanna við
keisarann voru: að hann fengi í
peningum útborgaðar $2^ milj. og
að auki á hverju ári meðan hann
lifir $450,000. En úr Braslíu átti
hann að vera kominn eptir 24 kl.-
stundir. Að pessum samningum
gekk hann tafarlaust. — Hann tók
við ríki í Brasilíu árið 1848.
Áhrif pessara fregna hafa skemmt
fyrir Brasiliumönnum á peninga-
markaðinum hvervetna, pó furðan-
lega lítið.
ENGI.AND. í ræðu er Salis-
bury flutti fyrir skömmu í London
sagði hann afdráttarlaust að pað væri
framúrskarandi heimskulegur tilbún-
ingur allar tilgáturnar um stefnu-
breyting stjórnarinnar að pví er ír-
landsstjórnmál snerti. Sjer hefði
ekki einusinni komið slikt í hug.
En hann Ijet vel yfir framföruin á
írlandi. Velgengni færi þarstöðugt
vaxandi, óeirðir færu minnkandi og
öll von til að innan skamrns yrði
011 misklið fyrirbyggð og frar gerðir
ánægðir. En engumafsínum tnönn-
um sagði hann að kærni sjálfsforræði
í innlendum málum í hug sem nauð-
synlegt fyrir írland; en peir væru
viðbúnir að uppfylla allar skynsam-
ar og rjettlátar kröfur.
í stjórnmálatíðindum nýútkomn-
um á Englandi áhrærandi Kríteyjar-
málið, sjest að í ágúst síðastl. voru
Grikkir tilbúnir að senda herskip til
eyjarinnar, en að stórveldin bönn-
uðu peim pað. í einni hraðfrjett til
Grikkja kemst Salisbury svo að orði,
að hann skuli tala um ákveðið atriði
við ubandamenn sína”. Af því
Salisbury hefur jafnharðan neitað
að England væri í nokkru bandaráði
vekur pessi setning meira en all-
litla forvitni og mun hann bráðlega
knúður til að útpýða hana.
FRAKKLAND. Það gekk mik-
ið á i París hinn 12. þ. m. Þingið
kom saman um daginn og nokkrir
Boulangerssinnar vildu minna á til-
veru sína með því að koma saman á
fundi til að lesa bölbænir yfir nú-
verandi stjórn. Fundinn átti að
hafa undir beru lopti og að honum
loknum átti öll fylkingin að ganga
upp að pinghúsinu og f>ar að lj'sa
yfir rangindum stjórnarinnar í pví að
viðurkenna sem rjettkjörinn ping-
mann Joffry er sótti gegn Boul-
anger í einu Montmartre-kjördæm-
inu. Til pess var og að sumu leyti
ástæða, pví Joffry fjekk ekki nema
5,500 atkv. af 14,200 er fram komu.
En af pessu öllu kom ekkert.
Undir eins og fundur var settur kom
lögregluliðið að sundra honum, og
gerðist pá ærið róstusamt. Lauk
svo að um 60 af Boulangerssinnum
voru leiddir burtu og í fangahúsið,
par sem peir fengu tóm til að
jafna sig.
í pingsalnum fór allt fram með
óvanalegri ró, en einn af Boulang-
erssinnum (Þingmaður) var tekinn
fastur í pví er hann ætlaði að ganga
út úr salnum, en hverjar sakir voru
hefur ekki heyrzt. Floquet, eins og
spáð hafði verið, var án nokkurs-
mótpróa kosinn bráðabyrgðarforseti
f neðri deild pings. í ræðum stjórn-
arsinna kom fram almennur fögnuð-
ur yfir að lýðveldið hefði nú í 5.
skiptið mátt betur en andstæðingar
pess, við hinar almennu kosningar.
Fimm pingmenn frá Montmartre
komu pegar fram með mótmæla
yfirlýsing yfir viðurkenning Joffry’s
sem pingmanns.
PÝZKALAND. Þangað eru nú
komnar fregnir frá Zanzibar er segja
ósannar fregnirnar um fall Dr.
Peters. Voru pær að sögn byggðar
á pví, að útvegsmaður doktorsins,
Tiedman að nafni, reyndi að semja
um bátakaup við svertingjaflokk, en
er hann fjekk pá ekki keypta ætlaði
hann að taka pá með valdi. Ætluðu
pá svertingjar að ráðast á pá, svo að
Þjóðverjar tóku til vopna. Varð
pá allskörp orusta og varð Tiedman
svo aðprengdur að hann mátti flj'ja
og vildi pað flokki hans til lífs, að
hann gat falið sig til pess komið var
fram á nótt.
Blöð Þýzkalands láta mikið yfir
peim áhrifum er koma keisarans til
Konstantíópel muni hafa á Baikan-
skagamálið. Segja pau að pað sje
óparfi fyrir soldán að vera að gorta
yfir pví að hann sje inngenginn í
premenninga bandaráðið, pví að ef
Ófriður komi upp niuni pað skjótt
verða augljóst að hverri hliðinni
Tyrkir halli sjer, enda öllnn ijóst
nú pegar.
EINA MILJÓN rifla meö uýju
lagi a?tla Rússar að láta smíða tafar-
laust, til b/úkunar við herimi. Ný
uppfundið púður, sem ekki gefur
af sjer nokkurn reyk, á og að brúka
framvegis í pessum nj'ju riflum.
TÍU ÞÚSUND vínsölu knæpur út
um a.llt land, flestar í Ungarn, hef-
ur Austurríkis stjórn njdega kevpt.
Verður peim strax umsteypt í al-
pj'ðuskólahús.
KONSÚLL DANA í Amsterdani.
Brandt að nafni, rjeði sjer bana í
vikunni er leið. Um ástæður vita
menn ekki.
STÓRFLÓÐ í KÍNA, í p.-tta
skipti í Yang Tse-fljótinu, en eklíi S
Gula-fljótinu eins og optast er, varð
svo púsundum manna skiptir að bana
S slðastl. október. Hvað margir fór-
ust veit enginn, nema á einum litl-
um bletti; par fórust 500 familSur.
—Annars er uppskerubrestur al
mennur um allt KSnaveldi í ár fyrir
dæmalausa purka og hita.
FRA AMERIIiU.
BANDARÍKIN.
Sagt er að Blaine sje nú orðið
ekki eins vongóður með sampykktir
allra málsatriða á verzlunarpinginu
eins og hann var upphaflega, og er
talað að hann sjái nú eptir að hann
stakk uppá og fjekk sampykkt að
ekkert rlkið skyldi á fundum hafa
hafa nema eitt atkvæði, hversu
marga fulltrúa sem pað annars
sendi. Hann bjóst við að hafa allt
1 sinni hendi hvert sem var og til
pess að trjTggja sjer vináttu smærri
ríkjanna og pá um leið einræðið, á-
kvað hann petta, að liðminnsta ríkið
skuli pegar til atkvæða kemur vera
jafn aflinikið og BandarSkin. Ferða-
lagið og veizluhöldin út um allt
land á kostnað BandarSkja átti og að
verka hið sama, að gera sendimenn-
ina sem auðsveipasta og fylla pá
með lotning fyrir mikilleik Banda-
rikja-manna. En nú pykjast allir
sjá og Blairi ekki sýst, að allur pessi
umbúnaður ætlar að hafa áhrf,
sem ganga S pveröfuga átt. í ræð-
um allra sendimannanna hefur pað
komið greinilega S ljós, einkum
upp á síðkastið, að peir sjeu og
verði sjálfstæðir og purfi enga ó-
viðkomandi hjálp.
Frá aðgerðum sjómála og far-
mennsku pingsins, sem nú situr S
Washington, frjettist ósköp lftið.
Alla sfðastl. viku var par til kjörin
nefnd fulltrúanna að rannsaka við-
talsmerkja uppfindingu manns eins,
Heywood að nafni, S St. Johns, Ný-
fundnalandi, sem ætluð er skipum
til notkunar að næturlagi. Útbún-
ingurinn er sá, að með Utöfra”lukt
er kastað stafamyndum og ýmsum
merkjum yfir á segl hins skipsins
eða jafnvel á reykháf pess. Stafa-
myndirnar má leiða fram og láta
hverfa mjög ótt og titt og við pað
er sama aðferð brúkuð og við stilrit-
un eða telagraph-ritun. Þannig
geta skipverjar talast við að pörfum
pó svarta myrkur sje. £>ykir pessi
uppfinding mikils virði par aðferð
pessi er mikið fullkomnari en sú er
viðhöfð hefur verið til pessa.
Hinn 11. p. m. auglýsti Harri-
son forseti að rSkið Washington væri
formlega viðurkennt eitt af ríkjum
Bandaríkja. Er pá eptir að viður-
kenna eitt af 4, en pað er Montana.
t>ar kemur hið fyrsta ríkisping sam-
an hinn 23. p. m.
Sainkvæmt áætlun akuryrkju-
deildar Washington-stjórnarinnar,
sem er nj'útkomin, verður bómullar-
ujipskera Bandaríkja í ár 3% meiri
en í fjrra. Þó hefur gróðrartíðin
yfir höfuð verið heldur óhagstæð
fjrir bómullina. Fjrir vestan Missis-
t sippi, og sumstaðar eystra nálægt
j Atianzhafi votviðrasöm, og vfða hafa
! næturfrost gert stórskemmdir. En
útfærsla bómullarakraivna veldur
vaxandi nppskeru prátt fyrir óhag-
stæða tíð. Er í áætluninni sagt að
uppskeran verði með síðasta móti í
ár. í Louisiana-mýrunum og par
fjrir sunnan verður hún að sögn
ekki um garð gengin fyrr en eptir
næstkomandi nj'ár.—Sama áætlun
segir að inaisuppskeran í ár sje betri
en í meðallagi, verði 26^ bush. af
ekrunni. Kartöflu-uppskeran einnig
í meðallagi, nemur 76 bush. af ekr-
unni að jafnaði yfir öll Bandaríki.
Tóbaksuppskera er að meðaitaii 645
pund af ekrunni.
Til New York er komin fregn
um pað, að hinn 22. október síðastl.
hafi formlega verið byrjað á vinnu
við Nicaragua-skipaskurð Banda-
rikjamanna; hinni fyrstu torfu var
pá velt úr flagi með mikilli viðhöfn.
Á vinnunni var að vísu byrjað hinn
3. júní síðastl., en ekki að skurð-
greptinum af pví prætur risu pá upp
milli fjelagsins og Nicaragua stjóm-
arinnar.
Cronins morðmdlið. Allt af
herðir á böndunum á Burke og
fjelögum hans, og pykir tæpast
mögulegt að prír peirra (af 4) par á
meðal sjálfsagður Martin Burke,
sleppi við snöruna. Fyrst og fremst
eru margir búnir að koma fram sem
pekkja fangana fyrir sömu mennina
er unnu að ýmsu pví er tilheyrði
morðinu pann daginn er pað var
framið (4. maí síðastl.) og svo er nú
fengið vitni er horfði á pá fylgja
lækninum inn í húsið par sem hann
var myrtur, og sem undireins og peir
hurfu inn fyrir dyrnar heyrði risk-
ingar, högg og að síðustu neyðaróp
einhvers manns. L>ar við bætist og
að fundinn er klæðnaður læknisins,
forskriptabók hans, og öll læknis-
verkfæri er til heyra sáralækning
og sem hann hafði með sjer, par hon-
um var sagt að maður hefði fót-
brotnað og lægi í húsinu sem hann
var fluttur í til að ráða hann af dög-
um. Þessi fatnaður og verkfæri
fundust í sama lokræsinu, en við
önnur gatnamót, og kistan með lík-
amanum var í í vor. Var pað rjett
fyrir tilviljun að pessir pegjandi en
óræku vottar fundust. En pví var
svo varið, að fólk I grend við petta
lokræsi hefur allt af síðarihluta sum-
arsins kvartað yfir að skolpið hefði
ekki framrás í pessu ræsi, og nú
fyrir rúmri viku sendi heilsu-um-
sjónarnefncffn menn til að rannsaka
skurðinn Gerðu peir pað með
löngum stöngum með gaddi í neðri
enda. Eptir að hafa pjakkað um
stund með stöngunum komu pær
við eitthvað pjett fyrir og festust.
Komu pá upp 2 töskur, önnur úr
leðri og mjög lítil og í henni var
forskriptabókin ásamt öðrum skjöl-
um. Hin taskan var úr pappa og
datt í sundur er upp kom, en í henni
voru fötin og innan i pau vafin
lækr.isverkfærin. öll voru fötin rist
í sundur að endilöngu, er sýndi að
pað hafei verið gert pegar líkaminn
var hálf stirðnaður.—Allt petta hef-
ur verið fært inn í rjettarsalinn.
Ekki var að sjá að peim fjelögum
brygði hið minnsta pegar fatnaður-
inn var sýndur, en öðru máii var að
gegna pegar dómsmálastjórinn aug-
lýsti að fram yrði leitt vitni er hefði
horft á pá fjelaga fylgja lækninum
inn í húsið, hej-rt höggin og and-
vörp Iæknisins. Þeir urúu pá ým-
ist náfölir eða drej'rrauðir. — Yitni
pað var pj'zk pvottakona.
50,000 dollars skaðabætur fj-rir
meiðyrði vill Dr. Mary W. Barnett
fá frá Frances E. Villard, forseta
kvennfjelagsins Womeos Christia-n
Temperanee Uuion, Er pað hið
stærsta meiðj'rðauiál sem ein kona
hefur hafið gegn annari í pessu landi.
C a n a tl a .
Sambandsstjórnin hefur að sögn
gengið að boði 2 gufuskipafjelaga
áhrærandi stofnun gufuskipalínumilli
Halifax og St. Johns og Wést Indía-
eyja og Rio Janeiro í Brasiiíu, sem
getið var um í sumar að stofnað
yrði. Fjelögin sem hrepptu verkið
eru Pickford & Black í Halifax, er r.ú
pegar eiga skip i förum á pessari
leið, og Van Wart&Co. í Frederic-
ton í Nýju Brúnsvík.
Það komst upp 1 Ottawa 15. p.
m., pegar báðir málsaðilar sóttu um
að fá samninginn staðfestann, að
Canada Kyrrah.fjel. er meira enbak-
hjall Regina & Prince Albert járn-
brautarfjel. Þó aðallega sje ákveð-
ið að C. Kh.-fjel. að eins leigi braut-
ina, er í annari grein ákveðið að pað
hafi leyfi til að kaupa brautina og
allar eignir[henni tilhejjnandi og^er
verðið einnig ákveðið, pó ekki^sje
pað opinbert-t Það'mun 'pvi jóhætt
mega teija Kyrrah.fjelagið eiganda
peirrar brautar nú með ölliwnjgögn-
um og gæðum.
Sirf'Andrew Stuart yfirdómari
við fylkisyfirrjettinn í Quebec hefur
sagt af sjer embættinu sökum elli—
lasleika. Er hann 76 ára gamall.
Kosningar til fylkispings fóru
fram i einu kjördæmi í Ontario 18.
p. m. Urðu [reformers yfirsterkari
og er pingmaðurinn. Charles Mc-
Kenzie, bróðir Alex. McKenzie,
fyrrum sambandsstjómar formanns.
Stór-mikið rifrildi er komið upp
milli Oraníumanna eystra, allt út af
Jesúíta-málinu. Vill annar flokkur-
inn að Óraníu-manna-fjelögunum i
heild sirini sje gefin lagaleg tilverc,
og um pað hefur fyrir nokkrum tíma
verið beðið. Þetta vill hinn flokk-
urinn ekki pýðast.
Mereier, stjórnarformaður í Que-
bec, er nýkominn heim úr 100 ára
afmælisveizlu kapólsku kirkjunnar í
Bandaríkjum og á nú venju fremur
í vandræðum, af pví hann í peirri
veizlu gaf pað í skyn i ræðu, að
Frakkar í Canada mundu aðhyllast
pólitiska einingu við Bandarikin.
Þegar hann er heima hjá sje talar
hann allt öðruvísi um petta efni en
hann gerði i veizlunni.
Saanbandsstjórnin er tekin til
að undirbúa sig undir manntalstök-
una árið 1891. Allur helmingur
verksins b’ggur í undirbúningnum.
Henrey George flutti fj'nirlest-
ur um landeignarmál sitt og aðrar
pvílíkar byltingar fyrir fjölda leið-
andi manna i Toronto í vikunni er
leið. Og pó hann byggist ekki við
pví, gerðu peir yfir höfuð góðan
róm að málinu.
Mælt er að nj’jum manni ver
innan skamms bætt í ráðaneyti sam-
bandsstjórnarinnar. Er sagt hinn
fyrirhugaði maður sje C. C. Colby
pingm., og mælt að hann muni taka
við formennsku ráðaneytisins, en að
Sir John A. taki við járnbrautastjórn-
deildinni.
í vikunni er leáð var í Toronto
hafður almennur fundur, par sem
mættu oddvitar allra i>æja og sveita
stjórna í Ontario, til að ræða um
hvernig takmarka mastti, ef ekki al-
veg afnema, undanpágurnar frá
skattgildi, sem bæja og sveitastjórn-
ir veita j'msum stofnunam, verk-
smiðjum o. p. h. Hin önuur niál-
efni voru um niðurjöfnun á mats-
verði eigna, um umbætur innsveitis
og um sveitarlögin yfir höfuð. Odd-
viti Ottawa-bæjarstjórnar er hvata—
maður pessa fundarhalds.
I lolt p. m. verður fullgerð hin
3. stórbrú yfir Lawrence-fljótið, 30
til 40 mílur fyrir vestan Montreal,
en pað er brú Canada Atlantic járn-
brautarfjel. Yfir sjálft fljótið er brú-
in rúmlega 1| míla á lengd, en á 2
Stöðum í fljótinu hvíla stólparnir á
hólmum. í heild sinni er brúin pó
mikið lengri, er að norðanverðunni
orðin nær pvi 2 mílur á lengd, peg-
ar komið er að fljótinu sjálfu, en að
sunnanverðu er brúin yfir dalverpið
2,500 feteða heldur minna en Jmí’r
Alls er pví brúin yfir 4 mílur á lengd.
í fljótinu sjálfu eru 18 brúarstólpar,
hver 10 feta pykkur neðst og 464
fet á lengd, en efst 24 feta langur og
8 feta pykkur. Dýpi fljótsins par
sem stólparnir standa er minnst 24
og mest 28 fet, en grunnur peirra
er 15—20 fet fyrir neðan fljótsbotn.