Heimskringla - 27.02.1890, Blaðsíða 2

II FIHSKICI\<>I,A. WIWlPECi, MA\„ 27. FEBIt. 1890.
„Heimskriiiila,”
an Icelandic Newspaper.
Publishedeveiy Tnursday, by
Thk Heimskrtnola Printing Co.
AT
35 Lombard St........Winnipeg, Man.
Subscription (postage prepaid)
One year...........................$2,00
6 months........................... 1,25
3 months............................. 75
Payable in advance.
Sample copies mailed fiiee to an_\
address, on application.
Kemur út (a5 forfailalausu),á liverj-
um flmmtudegi.
Skrifstofa og prentsmiðja:
35 Lombard 8t........Wiunipeg, 3Ian.
BlaWit? kostar : einn árgangur $2,00;
hálfur árgangur $1.25 ; og uin 3 mánirbi
75 cents. Boriri-t fyrirfram.
Upplýsingarum verð á auglýsingum
„Heimskriaglu” fá menn á skrifstofu
blaðsins, en hún er opin á hverjum virk
nm degi (nema laugardögumj frá kl. 0
f. m. til hádegis og frá kl. 1,30 til C e. m.
Á laugardögum frá kl. 9 til 12 liádegi.
|®“lJndireins og einhverknupandi blaðs-
ins skiptir uin bústað er hanu beðinti at>
senda hiiui breyttu utanáskri|>t á skrif-
stofu blaðsins og tilgreina um leið pjrr-
xerandi utanáskript.
Utan á öll brjef til blaðsins skyldi
skrifa: The lleimxkrinyla Printmg Co.,
I*. O. líox 305.
$1,75
borgar uIIeitns/crm ghC'-árgangin n
IV. aö f ullu, ef lorgað FYHIIt
31. MAltZ naestkomandi, þráttfyr-
ir stcekkun bluðsins.
IV. ÁR. NH. 9. TÖLUBL. 105
Winnipeo, 27. febr. 1890.
„VlÐAER rOTTUR BROTINN”.
Það er svo að sjá af greininni með
fyrirsOgninni: ltNemið J>jóðmálið”>
er birtist í uHkr.” tölubl. 102, að
íslen/.k ungmenni í Dakota sæki
ekki alfiýðuskólana eins vel og f>au
ættu að gera. Auðvitað talar grein-
arhöf. sjefstaklega um Jrann skól-
ann sem næstur honutn er, en J>ó er
að Iteyra að ástandið á sumum hinna
sje nokkuð áftekkt.
Eins og menn eflaust rekur minni
ti) varð hjer megin landamæranna í
fyrra all-mikill rekstur út af áhuga-
le’ si islenzkra foreldra að senda
börn sín á skóla, og spratt af ákæru
doktorsr Bryce í f>ví efni. Út af f>ví
var svo einnig ininnst á aðgerða-
leysi Ný-íslendinga í að koma upp
alpýðuskólum. Og hvort sem nú
pað umtal hefur nokkuð eða ekkert
verkað f pví efni, ftá er }>að eitt víst,
að ástand Ný-íslendiuga í J>essu
efni er pann dag í dag að sama skapi
eins gott, eins og pað var slæmt
fyrir ári síðan. Uar eru nú uppkomn
ir 5 ,,common”-skólar ocr fer fram
kennsla í peim öllum í veturí fyrsta
skiptið. Vjer höfum engar skýrslur
við liendina, er sýni tötlu ungmenn
anna á skólaaldri í hinum ýmsu
skólahjeruðum Nýja íslands, en ept-
irfrásögnum inanna úrpeim byggð-
arlögum að dæma, mun nokkurn
veginn óhætt að fullyrða, að par
muni fullir tveir priðju ungmenna á
skólaaldri sækja skólain «ð jafnaði.
Degar tekið er tillit lil pess, að
mörg börnin eiga æðí-langt að
ganga að skólanum, og til pess, að
kennslutfminn í petta skipti er að
vetrarlagi, pá er ekkt ástæða til að
kvarta yfir fæð ungmenna, er skóla
sæki i Nýja íslandi. Ef sögnunum j
um tölu nemenda er nð trúa og pað |
cr ekki ástæða til ann irs, pá eru
skólarnir par betur sóttir að jafnaði
en eru coininon,;-skólarnir í Winni-
peg. í Nýja lvlandi verður hlutfall-
ið um 70 %, cn í Winnipeg um
m/.*
Hvað suertir liinar 2 eldri nýlend-
ur ' íslendinga hjermegin línunnar,
*) Til samanburðar má geta fess, aö
áriö 1888 var tala ungmenna á skólaaldri
í öllum IJnndaríkjum 11,952,204, en með-
altal uemeiida á skólunum var pá 7,852,
K07, en þ:v5 er talsvert minua en % af
öllum ungineanlinum á skólaildri.
Argyle og Þingvalla nýlendurnar,
pá er ástaudið í pessu efni vist frem-
ur gott. Skólar komnir upp, 2 í
Argyle og 1 í Þingvalla nýlendu, og
kennsla framhaldandi í báðmn og ai-
mennt að heyra, að peir sjeu heldur
vel sóttir.
Hvað Winnipeg snertir, pá er lít-
i 11 efi á að íslend ingar hagnýta sjer
ekki alpýðuskólana eins og mætti,
eins og tiler ætlast, enn sem kom-
ið er. Það er alit of mikill hópur
íslenzkra ungmenna ýinist aðgerða-
lítill lieima eða í allt annað en eptir
sóknarverðum solii á götum bæjar-
ins, hvernvirkandag vikunnar á fæt-
ur öðrum. Það vitanlega eru ástæð-
ur til pess í Winnipeg fremur en i
nýlendumim, að mörg ungmenni geta
ekki hagnýtt sjer skólana. Allslaus—
ir innflytjendur á hcerju sumri hafa
ekki aðra úrkosti en láta pau börn
sír, er ón.ögulega geta,- hafa of m af
fyrir sjer sjálf, ineð pví að ráðast í
vistir til hjerlendra fyrsta árstlmann
að minnsta kosti. En pað ern mikið
lleiri ungmenni en f>essi nýkomnu
og stríðandi ásamt foreldrunum að
ná fótfestu, sem ekki ganga á skól-
ana, að minnsta kosti ekki að stað-
aldri.
Ef nú samskonar hugsunarleysi í
pessu efni skyldi eiga sjer stað í
Dakota, eins og hjermegin línunnar
hefur átt sjerstað—pið sem sag t er
I nú komið í betra horf, í gott horf, úti
í nýlendunuin, peim stærri—, pá er
ástæða til að leitað sje eptir ástæð-
uin til pess kæruleysis. Ein af
standandi ástæðunum fyrir burtflutn-
ingi af íslandi er einmitt sú, að í
Ameríku gefist betia tækifæri til að
mennta ungdóminn. Islendingar eru
taldir námfúsir og gefnir fyrir bæk-
ur, og erlendir ferðamenn uin ís-
land undrast yfir pví, að par kiinni
hver einasti maður að lesa oa skrifa,
og að nærri pví hver einasti smala-
drengur og hver vinnukonageti tal-
J að greindarlega um allan fornsögu-
I bálk íslands oa Norðurlanda. Ilvað
j er orðið af pessari menntafýsn? Ef
j abnennt er trassað að hagnýta al-
J pýðuskólana, sem livervetna standa
opnir lijer í landinu, pá fer að verða
j ástæða til að ætla, að allt umtalið
| um menntalöngunina heima hafi ver-
J ið pýðingarlaust orðaglamur fyrir
\ allt of inörgum. Ameríka fer illa
með íslendinga, ef hún rænir pá
lönguninni til að rnenntast. Það er
mikið befra að vera undirgefinn og
aðprengdur út á íslandi og hafa
löngun til að læra og ástundun og
pol til að fullnægja peirri löngun
að pví er unnt er, heldur en að vera !
sjálfráður, en óupplýstur amerikansk
ur slarkari, og láta sjer standa á
sama hvað Mpp er eða niður. En
pað er einmitt hætta á að svo fari,
ef rnenn í hugsunarleysi láta skóla-
aldurinn hlaupa hjá, án pess að hag-
nýta sjer pá tilsögn, er býðst með
jafn ljettu móti og á alpýðuskólun-
um. Ef fullproskað fólk er veikt
fyrir og yfirgengilega sporviljugt
að brokka í fylkinguin ærðu trú-
boðaima, sem mestmegnis, ef ekki
eingöngu, saman standa af skrílflokk-
inum hjerlenda, hversu roiklu næin |
ari fyrir áhrifunum lilýtur pá óprosk- j
aður unglingur að vera. Og utan
skólanna gefzt honum sannarlega
♦ækifæri, einkum íbæjunum, að læra ;
jllt annað en pað, sem útheimtist til j
að uppbyggja menntaðan mann og j
gagnlegann borgara. Unglingur-
inn getur lært daglega inálið ein-
hvern veginn á götum úti og í soll-
inum, en pað er minnstur hluti liins
nauðsynlega að geta talað pjóðmál-
ið rauprennandi, og er engin sönnuu
fyrir að maðurinn uppfylli pegn-
skyldur sínar. Hann parf að læra \
meira en inálið, eins og pað er talað j
af fjöldanum, og pað meira byrjar j
hann að læra á alpýðuskólanum, sem
skipaður er fyrir alla jafnt og upp
á allra kostnað jafnt eptir efnum.
Það hefur komið fyrir ekki svo
sjaldan í Bandaríkjum, að útlend-
ingum liefur opinberlega vcrið
kennt um, að peir ættu stærstan
hlut ínanna á betrunarhúsunum oti
fangaklefunum, og að peirra skuld
væri mestmegnis ýmsar óeirðir og
upphlaup m. m., með öðrum orðum,
að útlendingar sje fremur en Ame-
ríku-menn valdir að peim athöfnum
sein auðkenna skríl og anarkista. Að
petta sje ósannur áburður hefur ver-
ið sýnt og sannað, en af pví mönn-
um er svo gjarnt að kepna öðrum
uin klækina” má ganga að pví vísu
að pessar og pví líkar ákærur halda
áfrain. Og til pess að geta haldið
áfram að hrinda peim áburði jafn-
harðan, útheiintist að útlendingarnir
kappkosti að hagnýtasjer allar liinar
abnennu menntastofnanir, kapp-
kosti að verða nýtir borga ar, og
eptirsóknarverðir til annars en bera
inúr og moka leir. Það er ekki ó-
•hugsandi að samskonar áburður og
j pessi verði borinn á íslendinga, pó
peir hafi komizt lijá honuin eun, og
j pað getur pá orðið ópægilegt að
reka pá l^'gi á bak aptur, ef hjer-
lendir geta sýnt, að íslendingar
fremur hjerlendum vanræktu að láta
börn sín ganga á alðýðuskólana.
Það er ekki nóg1 að íslenzk ung-
j menni hafa lært ukverið” og að pau
J hafa verið látin sverja sinu skírnar-
eið og eru svo ukomin í kristinna
manna tölu”. Það út af fyrir sig
er algerlega ónóg menntun til pess
að geta verið nýtur borgari. í sið-
ferðislegu tilliti er sú upplýsing
gagnlegt hjálparlið í borgaralega
fjolagsskapnum, en ekki lieldur
meira.
Það kann að mega finna ýmis-
j legt að skólunum, en óvíst að pær
aðfinningar hefðu pá við veruleg rök
að styðjast. Það er ein aðfinning,
j er einkum virðist talsvert almenn
! hjá íslendingum í Winnipeg, hvað
j sem er annarsstaðar, en pað er, að á
j hvíldarstundunum frá kennslu sje
svo mikill gauragangur í skólagörð-
J unum, að börniu læri par meira illt
j en gott. Og pað er satt, að pað
er talsverður glamrandi sem fleiri
j hundruð bc'ra gera, pegar peim
er sleppt út til að láta eius og pau
vilja. En sá aðgangur er nauðsyn-
j legur. Líkami barnsins parf að
proskast og styrkjast ekki síður en
sálin, en á skólabekknum fær hann
ekkert tækifæri til pess. Það eru
afltaugar andans, en ekki líkainans,
sem par eru æfðar. Það má geta
nærri hvort pað er ekki talsverð
svekking fyrir 5—ö ára gamalt barn
að sitja grafkyrrt á skólabekknum
tímunumsaman og grufla 1 stafrofinu,
sem pað skilur ekkert í og hefur
litla löngun til að skilja, en sem pað
má til með að gera, pví Argusar-
augu kennarans eru allstaðar. Það
minnsta sem pá er hægt að gera, til
pess að fullnægja náttúruhvöt pess,
að vera allt af á iði, er, að lofa pví
að ólmast eins og pað vill og getur
á frístundunum. Svo hart er og
gengið eptir pessu, að kennararnir
reka pau börn til að ólmast sem
vilja draga sig í hlje, ekki af pví að
ólmandiiin sje svo skemmtilegur,
heldur af pví, að hann er nauðsyn-
legur líkamsbyggingarinnar vegna.
Ameríku-menn sem sje trúa pvl, að
pess hraustari sem líkaminn er, pess
hraustari verði sálin. Ólætin um- 1
(
hverfis skólana áfrístundum eru pess j
vegna að minnsta kosti afsakanleg. j
Ef einhverjir foreldrar af pessuni á- j
stæðuin ijetu hörn sín lieldur sitja
heima, pá eru peir sjálfum sjer og
börnunum óparfastir, og hegningin
kemur pyngst niður á peim sjálfum.
Öldunm’s hið sama er, ef einhver- j
. I
staðar kynnu að hittast svo forneskju- í
sinnaðir menn, að peir álitu óparft
fyrir börn sín að ganga á skólana,
abpví að peir sjálfir hafi komizt af
án peirra. Á peim einnig kemur
hegningin pyngst niður. Börnin
alast upp í andlegri fátækt og hver
getur sagt hve mikill sá skaði ef til
vill erfyrir barnið sjálft. En foreldr-
arnir verða eigi að síður að gjalda
sína ákveðnu upphæð til viðhalds
skólunurn. Sú upphæð er tekin af
peim með öðrum sköttum, svo peir
vita ekki af, og upp á pað er ekki
til neins að klaga. Stjórn lands-
ins hefur einu sinni sagt að svo
skyldi vera, hefur koinizt að peirri
niðurstöðu að á pann hátt sje ljett-
ast að upplýsa Ij'ðinn og um leið að
á pann háttsje fengin bezt trygging
fyrir peirri upplýsing. Og að and-
æfa pví fyrirkomulagi er eins ávinn-
ingsinikið fyrir einstaklinginn eins
og að berja höfðinu við stein.
niLEI^I KVENJÍA.
[Undir umsjón hins íslenzka kvennfjelags
1 Winnipeg.j
Ritst. uLögbergs” hefur fundið
! á tæðu til pess að llta yfir greinar
pær, er hið ísl. kvennfjel. í Winni-
peg hefur dirfzt að láta koma fyrir
almennings augu í pessum nýbyrj-
I aða árg. uHkr.” og er pað sannar-
j lega ekki lastvert, eða fjarri skapi
J kvennfólksins, pó orð og gjörðir
j pess sjeu teknar til greina, einkurn
og sjerílagi pegar litið er Ijúfmann-
lega á atriðin. Kvennfjelagið hefur
nú orðið peirrar náðar njótandi, að
jafnframtog ritsmíði pess, svo ófull-
koinið sem pað er, er tekið til
j greina, pá kemur ritst. (tUögb.” pví
I til liðs með peim kærleiksanda, sem
búast má viðfrá peirri hlið.
Þótt mjer, sein rita línur pessar,
virðist eins og andi ritst. hafi ýmis-
legt á hornum sjer annað en pað, er
beinlínis styður mál kvennfjelagsins,
eða kvenna peirra íslenzkra yfir höf-
uð, sem eitthvað vilja leiða liuga
sinn út úr búr og eldhús störfurn,
pá verður slíkt ekki tekið illa upp
! fyrir ritst., heldur blátt áfram álit-
j inn meðfæddur annmarki eða barns-
varii. Það er orðið svo vanalegt, að
j hún (ritst.) hafi ó—utakmarkaða
j umsjón” á sjerhverri íslenzkri til-
j veru, sem hún kemzt höndum yfir
! að leggja á síria leiðbeiningararina.
1 Og er pað undir gæfu hverrar ein-
j stakrar skepnu komið, hvernið með-
ferðin leiðist út.
j Vjer, fjelagskonur, getuin fullvel
tekið með köldu blóði eltintraleik
O
j ritst. ((Lögb.” á einstöku orðum, er
hún tekur upp eptir oss og marg-
j pvættir á milli tannanna. í sama
máta verðum vjer ekki uppnæmar,
pótt ritst. láti fullkomlega í ljósi, að
hún viti framar en vjer í ýmsum
greinum. Oss liefði pótt stór van-
heiður að pví fyrir pjóð vora, ef svo
J lærðir menn gætu ekki komið hug-
inyndum sínum fram í dálítið snið-
J ugri búningi en vjer getum alls ó-
j lærðar og settar í mörgum tilfell-
um svo langt til síðu sem ýmsum
drottnunargjörnuin karlmöunum hef-
ur pótt liæfa.
Jeg ætla mjer nú að láta ritst.
uLögb.” pað fyllilega í Ijósi, að
margir bafa pá skoðun á pessum út-
komnu ummælum hennar til vor fje-
lagskvenna, að hugur fylgi alls
ekki máli, par sem hún segist svo
uhjartanlega óska”, að oss geti orð-
ið tillögur hennar að liði. Vjer á-
lítum að hún segi pess háttar til pess j
að segja eitthvað, til pess að hafa!
allsstaðar uhönd i bagga”, til pess !
að hafa eitthvað til uppfyllingar í
sitt stóra blað, setn prentvillu-spá-
dómarnir virðast benda á, að eptir-
leiðis muni ekki ganga saman, og
enda kynnu sumir að ímynda sjer,
að ritst. hefði pókt betur við eiga,
að vjer liefðum skorað fyrst á ((Lög-
bergs”-hliðina, tilpess að fápvífram
gengt, að urjúfa pögnina”, en fara
ekki í leyfisleysi inu ura óæðri dyrn-
ar (o: til uIIkr.”).
Láturn nú samt sem áður svo vera,
að tilgátur pessar sjeu ekki alveg
rjettar, og að háðsvani ritst. sje af-
sakanlegur, par sem dálítið virðist j
vera með í ritgerðhennar af einlægni, j
pá hefur engu að síður tekizt svo ó- j
hajipaiega til, að leiðbeiningarnar \
cru mjög lítilsverðar. Skal jeg nú j
fáorðlega sýna, að pað er engin ný
uppgötvun fyriross, sem ritst. uLög-
bergS” leggur á borðið.
Það sem ritst. bnýtur einna fyrst
um, er atriði pað, að vjer álítum
mikilsvert—en ekki mest vert—að
urjúfáþögnina". Og J>ó ritst. hafi
látið slna pýðingu koma í ljós pessu
viðvlkjandi og gert par uúlfalda úr
mýflugu”, með pví að segja, að oss
pækti ekki svo miklii varða, pó pað
yrði hálfgildings rugl, sem vjer
segðuin, pá neituin vjer pví pver-
lega, að nokkur af oss vilji lítils-
virða sig svo, að húti játi á sig hug-
arburð ritst. Yjer viljum ekkert
fremur en að a/lt, sem vjer hugsum
og ritum, sje semallra bezt vandað.
En vjer vitum líka vel, að pað get-
ur ek/ciorðið óaðfinnanlegt sem vjer
ritum, par sem sjálfum mennta
mönnunuin tekzt opt og tíðum ekki
betur en svo, að peir fara með hóf-
laust bull, a/gildings vit/eysn. Vjer
eru:n alls ekki p>u hroka-dvr. setn
álítum oss standa framar öllum öðr-
um og höfum pví látið í Ijósi, að
oss væru mjög kærar bendingar oa
áminningar frá góðgjörnum o<r
skarpsýnum möunmn. Og jeg bæti
pví við, að vjer munum einuig leit-
ast við að hagnýta oss pað, sein gott
kynni að felast \ illgjörnnm tilsögn-
um og áminningum.
Þá hefur ritst. ((Lögb.” lagt öðru
eggi, er svona lítur út: ((Að eins
viljum vjer”... .ubenda kvennfjel.
á pað”....uað pað \ æri ekki mikið
unnið með pví, pó að pað gæti sp in-
að fjölda af íslenzkum konum upp
til að fara að rita í blöðin, eins og
pað virðist nú sem stendur hafa
j sett fremur öðru á prógramm sitt”.
Vildi nú ritst. (lLögb.” gera svo
vel að færa skýlaus, óyggjandi rök
fyrir pví, að íslenzka kvennpjóðin
! ásamt flestum körlum—náttúrle<ra að
undanskildum svo sem 4—5 all-lærð
um mönnuin—ætti að lúta og lifa
undir ramm-rússneskri kúgun og
keisara boðum, eða vera iimilukt í
tyrkneskri herkví—-, pá skyldi jeg
J fúslega játa, að pað væri æði stór-
j feld glópska af oss fjelagskouum, að
verða tilefni pess, að ein einasta per-
sóna lyki upp munni síuum til pess
að gefa nokkurt hljóð af sjer, annað
j en pað, sem bersýuilega væri mælt
eptir hugsunargangi stjórnendaiina.
Sem beturfer, er nú ritst. ((Lögb.’
! alveflf óirii'in'uleirt að sannfæraíslend-
! ino-a um að svoddan ófrelsi þrífizt
& . 1.
meðal peirra—svo vitur er pjóðin—,
og pví hikuin vjer ekki við að álíta
pá grein maklegasetta á (iprógramm
vort, að konur sjeu hvattar til að
láta hugsanir sinar opinberlega í
ljósi, riti sjálfar um sín eigin mál
og jafnvel önnur pau mál, er ekki
snerta pær eingöngu, en sem pær
kynnu að geta tekið góðan pátt í.
Og af pví mjer finnst að skoðun
ritst. sje hálf-barnaleg í pessu efni,
pá vil jeg láta hana vita, að tilgang-
ur vor tneð rit-hvötinni er sá, að
konur æfi sig jafnhliða körluiri í að
koma máli sínu í stíl, vanda orðfæri
og skipa niður hugsunum. Þetta
tná enginn búast við að leiki í hönd-
um fyrsta sprettinn, fremur en ef
sjálf ritst. ((Lögb.” færi nú að
((g*mga út ineð sögina” og kurla
eldivið fyrir Winnipeg-búa. Jeg
er lirædd um að handtökin yrðu
hálf óliðleg í byrjuninni, en von-
andi ineð tíinanutn að úr ritst. yrðu
duglegir 4(sögunar-karlar”, Þegar
svo úr ritst. væru orðnir góðir sög-
unarinenn, yrði peim varla erfitt að
komast dálítið betur áfram en i
byrjuninni og yrðu viðurkenndir
nýtir menn; hins sama vonum vjer
um íslenzkar konur, pegar stundir
líða, pótt verk peirra sjeu ófull
komin allra fyrst.
Þá getur ritst. ((Lögb.” pess í
leiðbeiningum sínum, hver að gætu
verið hin ((tvö aðalverksvið, sein ís-
lenzkur kvennfjelagsskapur gæti
haft hjer vestra”.—Hefði ritst. kom-
ið fram með bendingar sínar i pví,
tilliti fyrir 8—10 áru msíðan, hefðu
pær verið ágætar. En vjer gerð-
um pegar í byrjun fjelagsskapar
vors fulla grein fyrir pví verksviði,
er vjer ætluðum fyrst ogfremst að
halda oss við, og pað var, að vinna
((að peim málnm, sem sameiginleg
eru Islendingum hjer vestra sem
pjóðflokki”.- -En svo liðu tímar og
svo komu misfellur á, að pessi til-
gangur vor gæti staðist. Það var
eingöngu kúgunin, sein vjer mætt-
uni frá hendi karla, er knúði oss til
pess að mynda fjelag út af fyrir
oss. Og pegar nú að sú tilraun
heppnaðist, svo að vjer sáum, pótt
vjer nytum lítillar liðveizlu frákörl-
um, að vjer gátum látið dálítið gott
leiða af fjelagi voru, pá hefur oss
einnig sýnzt að aðgjörðir vorar væru
auglýstar og skoðaðar út áf fyrir sig.
Vjer neitum pví pó engan veginn,
aðmargur góður drengur liefur ver-
ið oss hjálplegur, pó i aðra röndina
væn liægt að sýna fram á, að sum-
ir hverjir hnfi lítið góð áhrif liaft á
fjelagsskap vorn, og fráleitt að f>eir
hafi stutt að opinberum heiðri fje-
lao-sins.
O
Þegar vjer nú fórum opinberlega
að tala um starf vort, vonuin vjer
|>ó í öllu falli að nafnið ((leynifje-
lag” útstrikist, sem ónefndur ná-
ungi varð faðir að, hjerna utn árið.
Það er nú enganvegin meining
'"í" berj ist fyrir, að bæla niður
f>á setningu, að karlar liafi verið
Jífið og s ilin” í ýinsum aðgerðum
fjelags vors. Vjer viljum fúslega
' eita ((peitn heiður, sein heiður
lieyrir”.
Sem ofnrlítið sýnishorn pess,
hvernig ((lffið og sáliii” karlm. liefur
spilað í aðgerðum fjelags vors á
stúndum er eptirfarandi atvik. Þeg-
nr kvennfjelagið hjerna um árið ætl-
<ði, auk annars styrks frápess liendi
til kirkjubyggingarinnar, að gera
pað að gamiii sínu, að kaupa sjer-
staklega ýmsa n uni tilpess að prýða
inna.li kirkjuna, pá komu blessaðir
karlmennirnir fljótlega ofur vin-
ifjarnlegir til fjelagsins, af pvi peir
vissu að ekki svoóveruleg fjárupp—
hæð var saman söfnuð, og pangað
til voru peir að nudda að kvenii-
fjelagið inátti gera svo vel og sleppa
peirri hugsun að mega hafa ánægju
af pessu ímyndaða sjálfræði, og
náttúrlega nauðugt, viljugt, varð
pað að afhenda peningana, til pess
að karlmennirnir gætu ráðið, hvað
keypt væri fyrir pá, að peir yrðu
aug/ýstir fyrir verk sín og nytu
heiðurs af að vera ((lífið og sálin” f
öllum kirkjulegum inálum, eins oo-
annars staðar.
Frá voru sjónarsviði er petta hálf-
gildings rússiska.
í (l^lósum” sínum um fjelagsskap
vorn lætur ritst. ((Lögb.” sjer annt
um að koina mælsku-ár sinni pann-
ig fyrir borð, að útlit vors fáinenna
flokks verðí sem skuggalegast. Ritst.
segir t. jcl., að f fjel. voru hafi ((öllu
ægt sainan, og pað” sje ((ekki trútt
um að fjelagið liafi ekki stundum
unnið á rnóti pví málefni, sem J>að
áður hefur styrkt”.... ((Aldrei liefur
fjelagið haft neina liliðsjón af pvf
sem beztu og mestu kor.ur pessa
landshafa verið aðhafast að ogreyna
að kotna inn í menn”
Eg játa liátíðlega að mjer er alls
ekki svo kunnugt um athafnir pær,
((sem beztu og mestu konur pessa
lands” hafa sett á prógramm sitt, sem
æskilegt væri cða liverjum ósköpurn
pær eru ((að reyna að koma innl
menn”. En.hitt er jeg hárviss um,
að ekkert í stefnu eða áformum fje-
lags vors hefur strítt á móti almennt
viðurkenndutn uppbyggingartilraun-
um innlendra kvennfjelaga. Ritst.
((Lögb.” mun viðurkenna, að ekkert
kvennfjelag hefur orðið iijipbyggi-
legt að mun nokkuru pörfu fyrirtæki
utan með peningaframlögmn. All-
ar stofnanir, öll vísindi, öll hjálp til
framfærzlu fátækra o. s. frv., verður
að vera afleiðing peningasafns. Og
pað sein ritst. ratast satt af munni,
og illt er að niótmæla, er pó pað, að
Winnipeg-kvennfjel. hafi lagt tals-
verða peninga fram til fjelagsskapar”
karlmanna!
Sökuin of-líitlla peninga hefur
oss orðið of lítið ágengt til stórra
framkvætnda. Þetta mun ritst. Löirb.’
fljótlega skilja pó húngeri ekkiauu-
að en hyggja á stækkun (Lögb.’síns,
Er pað ekki fyrir peningavöxt að
pessi flennings ((uppblástur” er kom-
in í blaðið—heliningi stærra en í
fyrra? Er pað tóm andaverkun?
Mjer pykir ritstjórnar-fylking
((Lögb.” vera nokkuð nærgöngul
voru fáliðaða fjelagi, sem að meðal-
tali mun ekki ennpá liafa talið yfir
20 meðlimi svo að pað minnir mig á
rnanninnsem pettavar einusinni orkt
um:.... ((liann hefur lengi haft
pann sið, að hanga 1 pilsum kvenna”.
An pess mjer nú detti í hug
að miða fjelag vort við nokkra stór-
((klikku”, eða ætla pví nálægt eins
j mikið lirós og nú drifur ytir vissa
höfðatölu Vestur-ísleudi nga—auð-
vitað ætíð úr sömu áttinni—J>á skal
jeg láta ósagt að jöfn tala af flokki
peim hafi, pegar á allt er litið, gert
mikið stærri strik, en vort litla fje-
lag. Skal jeg nú sýna svolltinn út-
drátt úr gjörðabókum kvennfjelags-
ins sem á aðra hlið getur sýnt hver