Heimskringla - 18.01.1900, Blaðsíða 1

nei mskrmgia.
XIV. ÁR
WINNIPEG, MANITOBA 18. JANtJAR 1900.
/5
Frjettir.
Markverðustu viðburðir
hvaðanæfa.
Fimtán skóiabörn voru í síðustu
viku á heimleið frá skóla i smáþorpi
nokkru i Ontario. Stórhrið skall á þau
á heimleiðinni. svo að þau viltust og
létu öll lífíð. Þau fundust daginn eftir
öll í einum hnappi ok í faðmlögum og
öll frosin til dauðs. Það hafði snjóað
yfir þau og þess vegna fundust þau sið-
ar en annars hefði orðið.
Fréttir frá striðinu i Suður Afríku
hafa verið mjög ógreinilegar og óáreið-
anlegar síðustn viku. Bretar hafa nú
mist um 7,500 manna sært og drepið af
sínu liði í þessu stríði, þegar síðast
fréttist. En Búar segjast hafa m ist
um 4,500, særðir og fangar meðtaldir.—
Það virðist að Bretar hafi verið uín
tíma aðgerðalitlir, en þoka liði sínu á-
fram hægt og gætilega. Stefna þeirra
er að komast bak við Búa-herinn hjá
Ladysmith og koma Búunum þannig í
þá úlfakreppu að þeir ná ekki að flýja
til fjallanna, og sækja þá svo frá tveim-
ur hliðum. — Mannskæð orusta var
háð við Ladysmith 6. þ. m, og stóð yfir
2 sólarhringa, segir fréttin, Er svo að
sjá af fregninni að hvorugir hafi unnið
svig á öðrum, en mannfallið var stór-
kostlegt á báðar hliðar og er það ekki
talið með framanritaðri áætlun. —
Brezku ráðgjafarnir liafa orðið að játa
á opinberum fundum, að Bretar hafi
enn sem komið er orðið undir i viður-
eigninni við Búana. Ensku blöðin eru
æst mjög út af þessu og ávíta stjórn-
ina harðlega fyrir óforsjálni hennar og
þekkingarleysi á herútbúnaði Búanna_
—Það er búist við hörðum atlögum að
stjórninni þegar þingið kemur saman.
Telja allir vist að stjórn hennar á stríði
þessu ríði henni að fullu bráðlega.
Luigi Crispi, sonur Crispi stjórnar-
formannsins á Italíu, var nýlega dæmd-
ur í 4 ára fangelsi fyrir að stela gull-
stássi frá konu nokkuri, sem hann var
kunnugur. Þjófnaður‘þessi var fram-
í April 1896.
Þjófnaður, dynaraite-sprenging og
morð, hefir nýlega verið framið í Toron'
to. Heitir sá Henry Williams, sem
morðið framdi. Hann hefir verið
dæmdur til dauða. Henry þessi, og
annar maður, Curtes að nafni, voru að
fremja rán þegar morðið var framið.
Höfðu þeir á sér dynamite, og var Cur-
tes dæmdur í 7 ára fangelsi fyrir að
hafa það í vörzlum sínum. Hefir at-
vík þetta ollað allmiklum æsingi í To-
ronto, Þar eru nú 250 lögregluþjónar,
en hlöðin heimta að 100 mönnum sé
tafarlaust, bætt við þann flokk.
Auðmannafélag nokkurt, er mynd-
að er af mönnum i New York, Chicago,
Montreal og London, keypti nýlega af
Sir W. Van Horne og Mr. Mackenzie
einkarétt þeirra á rafmagnsbrautum á
Cuba fyrir nokkrar milónir dollara.
Franskt herskip hefir nýlega skotið
á og sökt tveimur kínverskum herskip
um. Frakkar hafa nú tekið yfirráð
yfir Kwong Chan Wan-flóanum og
ætla sér að halda honum. Þrætumál
hefir verið um undanfarin tíma milli
Frakka og Kínverja út af þessu lands
svæði, Frakkar settu þar hersveitir á
land, rændu þar og brendu þorp nokkr.
Þykja Frakkar ærið yfirgangsamir og
mjög líklegt að Kínar reyni að hefna
sín.
Brezka stjórnin hefir tilkynt Otta-
wastjórninni að hún hafi þegið boð
Strathcona lávarðar (Sir Donald A
Srnith). að hann beri kostnaðinn við að
senda 400 canadiska riddara í stríðið í
Suður Afrfku. Þessir 400 rnenn verða
flestir teknir frá Norövesturhéruðunum
og British Columbia.
Queens hótelið í Pilot Mound, Man
skemdist í eldsvoða 12, þ. m., en fyrir
skjóta hjálp bæjarbúa varð eldurinn
slöktur áður en skaðinn varð mjög
mikill. Mestur var skaðinn áhúsmun
um af vatni, sem notað var við að
slökkva eldinn.
Fjárhirzlan er tóm !
$200,000 sjóðþurður !
Nýja fylkisstjórnin er tekin til
starfa. En eins og vonlegt er, hefir
hún ennþá ekki haft tíma til að kynna
sér ástand fylkisinsnákvæmlega. En
nýja stjórnin hefir þó komist að því,
að það er um 200,OCO (lollara
sjóðþurður hjá Greenwaystjórninni
fyrir síðastliðið ár.
1. Tillagið til alþýðuskólanna í
fylkinu fyrir síðari helming ársins
1899 er milli 180,000 og $90,000.
Enga ráðstöfun hafði Greenwaystjórn
in gert til að lúka þessari réttmætu
skuld, og — FJÁRHIRZLAN VAR
TOM!
2. Greenwaystjórnin hafði dregið
út $65,000 af viðskiftahanka sínum,
framyfir það sem hún átti þar inni.
Þetta var skuld við bankann og ekki
eitt einasta cent til að borga hana
með, því — FJÁRHIRZLAN VAII
TÓM!
3. Kosningaskuldirnar standa
ennþá óborgaðar og ýmsar aðrar
skuldir sem þegar eru fallnar í gjald-
daga. En ekkert var til að borga
þær með,því—FJÁRHIRZLAN VAR
TÓM!
4. Útgjöld stjórnarinnar eru alt
að $40,000 á mánuði. Það getur far-
ið svo að verkamenn hennar verði að
bíða eftir kaupi sínu, þar eð ekkert
er til að borga þeim með, því FJÁR-
HIRZLAN ER TÓM!
Það er því auðséð að nýja stjórnin
hefir nóg að gera fyrst um sinn að
útvega inntektir til að drepa í skörð-
in sem Greenwaystjórnin skildi eftir
auð og tóm. Eins mega kjósendur
í Manitoba búast við meiri og fieiri
fréttum í þessa átt þegar tram líða
stundir, því ekki er alt upp komið
enn þá. Enn svo mikið má þó segja
að Greenwaystjórnin hefir skilið
mjög illa við, og komið fjárhag
fylkisins í mesta ólag. Þessi hálf-
þriðja millión dollars sem þeir tóku
til láns er alt eytt auk árlegra inn-
tekta, sem nema frá hálfri millión til
900,000 á ári. í kosningabarátt-
unni var oss sagt að fjárhagur fylk-
isins stæði vel, og að óþarfi væri að
finna að íjárhagsstefnu stjórnarinnar
undir yfirráðum Col. MeMilian’s, en
fylkisbúar voru á annari skoðun og
þess vegna var Greenwaystjórnin
rekin frá völdum. Vér búumst við
að geta á sínum tíma sannað að það
hafi ekki verið gert að ástæðulausu,
The Home Life Association
of Canada.
Incorporated by special act of Parliament.
'Höfuðstóll—ein millíón dollars.'
Yfir fjögur hundruð þúsund dollars af höfuðstól HOME LIFE félagsins
hafa leiðandí verzlunar- rnenta og peninp;a-menn i Manitoba og Norðvestur-
landinu keypt. HOME LIFE hefir þessveg;na meira afl á bak við sig í Mani-
toba og Norðvesturlandinu en nokkurt annað lifsábyrgðarféiaí!.
Lífsábyrgðarskýrteini HOME LIFE eru af öllum er sjá þau álitin að vera
hin fullkomnustu lífsábyrgðarskýrteini, er nokkru sinni hafa boðist,
Þau eru skírt prentuð, auðskilin, laus við tvíræð orð. Dánarkröfur borg-
a.ðar sainstundis og sannanir um dauða félagslima liafa borist félaginu. Þau
eru ómótmrelanleg eftir eitt ár.
Oll skýrteini félagsii s hafa ákveðið peningaverðmæti eftir 3 ár, og eru pen-
mgar lánaðir út á þau með betri skilmálum en nokkurt annað lífsábyrgðai félag
býður.
Leitið upplýsinga um félagið og ábyrgðarfyrirkomulag þess hjá
w. H. WHITE, ARNA EGGERTSSON,
MANAOElt. OENEllAL AGENT,
Mclntyre Hlock, Winnipcg;. I*. O Hox 245.
og eins hitt að stjórnarskiitin sem
orðin era séu iylki þcssu til stórra
hagsmuna.
Bréf frá llöfn.
Skendergade 52, Kaupmannahöfn,
21. Desember 1809.
“Kvennfélag Tjaldbúðarsafnaðar”
og kvennfélagið ‘‘Gleym mér ei”,
1 Winnipeg.
Heiðruðu kvennfélagskonur.
Það er Ijúf skylda mín að senda
ykkur nokkur þakklætisorð f^'rir alt
ykkar blessunarrika starf í þarfir Tjald
buðarsafnaðar.
Kvennfélag Tjaldbúðarsafnaðar hefir
borið hita og þunga dagsins
frá þeitn tíma, að það var stofnað
haustið 1897. Þökk sé ykkur öllum
fyrir allan velvilja ykkar tii Tjaldbúð-
arinnar og allar gjafir þær, er þið hafið
gefið henni.
“Gleym mér ei”, Ykkur verður
ekki gleymt. Fátæklingarnir i Winni-
peg, sem þið hafið glatt, gleyma ykkur
ei. Þeir sem hafa sótt skemtisamkom-
ur ykkar í Winnipeg, gleyma ykkur ei.
Ég hygg að næstu árin gieymi ykkur
ei. Þökk fyrir alt starf ykkar. Það
gleymist ei.
“Kvennfélag Tjaldbúðarsafnaðar’’
og kvennfélagið * ‘Gleym mér ei”. Ég
þakka ykkur fyrir liðnu árin og óska
ykkur Gleðilegt nýtt ár, Færið vinum
Tjaldbúðarinnar þökk frá mér fyrir
gömlu árin og innilega ósk- til þeirra
frá mér um gleðilegt nýtt ár. Gleðilegt
nýtt ár fyrir Tjaldbúðina og öll þau
félög, sem standa i sambandi við hana.
Ég get ekki látið hjá liða að færa
ykkur þær fréttir, að séra Hafsteinn
Pétursson, frá Winnipeg, Manitoba,
Canada, kvæntist 16. þ. m. Fröken
Conradine Vilhelmine Petersen. Kona
hans er af dönskum ættum, fædd og
uppalin i Kaupmapnahöfn. Hún hefir
komið tii Vesturheims. Og fyrir nokkr-
um ^rum (1893) ferðaðist hún um Skot-
land og Island. Hún skilur og talar
lítið eitt islenzka og enska tungu. Saga
Tjaldbúðarsafnaðar er henni allkunn.
Það var þess vegna eðlilegt, að hún og
séra Hafsteinn héldu brúðkaup sitt á
afmælisdag Tjaldbúðarinnar 16. Desem-
ber. Hjónavígslan fór fram i kyrkju
þess bæjar á Sjálandi, er nefnist Skel-
skör. Prófastur V. Bondoí Skelskör
gaf þau saman i hjónaband. Svara-
menn þeirra voru Móses Melchior, stór-
kaupmaður i Kaupmannahöfn, (og Aail
Friis, kaupmaður i Kaupmannahöfn.
Brúðkaupsveizlan var haldin heima hjá
prófasti Bondo. Hann færði btúðhjón-
unum fagurt brúðkaupskvæði, er hann
hafði sjálfur ort, og mælti fyrir minni
brúðhjónanna af mestu snild. Meðan
brúðkaupsveislan stóð, fengu brúðhjón-
in fjölmörg hraðskeyti (telegram) frá
vinum brúðaiinnar i Iíaupmannahöfn
og Gautaborg i Sviaríki, með hamingju
og blessunar óskum.
Þegar séra Hafsteinn og kona hans
komu aftur til Kaupmannahafnar frá
Skelskör. þá héit herra stórkaupmaður
Moses Melchior þeira stórkostlega
veizlu heima hjá sér 20. Desember.
Skrifstofustjóri V. Behrend færði séra
Hafsteini og konu hans brúðkaups-
kvæði. Fyrir minni hjónanna töluðu
stórkaupmaður Moses Melchior, séra
Juel Bondo. prestur við Frúarkyrkju í
Kaupmannahöfn og yfirréttarmála-
færslumaður J. L. Busch. Kona séra
Hafsteins svaraði ræðum þessam fyrir
hönd þeirra hjóna. Og í veizlulokin
talaði séra Hafsteinn fyrir minni stór-
kaupmanns Melchiors, er stóð fyrir
veizlu þessari.
Gleðilegt nýtt ár og þökk fyrir
liðnu árin. “Þökk fyrir allt”.
Ilafnteinn Pjetursson.
My love to my beloved husbands
old Congregation “The Winnipeg Taber-
nacle” from
Conradine Pjeiursson.
Aukakosning í Winnipeg.
PUTTEE FYRIR FÓLKIO!
Winnipeg hefiir verið þingmans
laust kjördæmi i Ottowa þinvinu í síð-
astl. 12 tnánuði, vegna þess að Laurier-
Stjórnin hefir ekki þorað að setja mann
af síniun íiokki til að konia fram fyrir
hina mentuðu og áhrifamikiu kjósendur
þessa kjördæmis. til að heimta úrskurð
þeirra um gerðir hennar íiandsins þarfir
síðanhún tók við völdum 23. Júní 1896.
Mjög þýðingarmikil lagaákvæði
hafa verið fyrir Ottawa-þinginu í sið-
asl. 12 mánuði, o'g hafa tiest þeirra
snert hag Winnipeg, ekki síður en aðra
hluta líkisins. En vegna þess að
stjórnin bar flokksmál sín fyrir brjóst-
inu frara yfir hag og rétt iandsins, þá
hefir Winnipeg kjósendum verið bann-
að að taka þátt i samningi og umræð
um þessara laga. Það hefir verið
farið með þá eins og þeir væru Suður-
Afríku útlendingar. Það er efalaust
að þessi partiska stjói narinnar hefir
skaðleg áhrif á kosningu M-. E. D.
Martins, sem nú sækir um þingsætið
sem stuðningsmaður stjórnarinnar í
flokkum nianna. Mr, Putlee hefir jafn
an verið forvígismaður þeirra í kröÍÐHl
þeirra gagnvart bæjarstjórninni, 0g
honum er það að míllu leyti að þai ka
að þeir gátu kom'ð á 9 t ma dagvii nu
og 17Jc. kaup uin tímann. Það var
fyrir hans elju og fortölnr að daglauua-
vinna var tekiu upp á darskrá iaissa bæj-
ar í stað coutracr, vinnu, sem áður var.
Oft hefir það komið fyrir að þrætumál
hafa átt sér stað milli verkamanna og
bæjarstjórnarinnar. en þrátt fyrir það
þá er bæði núverandi og fyrverandi
borgarstjórar í tölu þeirra sem hafa lagt
fram fé í kosningasjóð Mr. Futtee, og
þeir eru ekki þeir einu af bæjarráðs-
mönnum sem ætl < sér »ð styrkja hann
með atkvæðum sinum. Þetta heflr
Free Press notað til þess að beia það
út að Mr, Puttee sé conservative. En
þessi staðhætíng hefir ekki við meiri
sannleiksrök að styðjast en margt ann-
að í því blaði—als engin. Þó að Frée
Press láti í veðri vaka að knuphækkun
bréfberanna hér í bæriu'n sé Mi. Sifton
Arthuk W. Puttee.
íslendingar
Undirskrifaður kennir piltum og
stúlkum, ungum og gömlum, íslenzku,
einnig að skrifa og lesa ensku.
Sig. Jvl. Jóhannesson.
.'Í5,s l'ucitic Ave.
Ottawa. Það er skoöun vor að margir
sem alla æfi hafa verið liberal, muni á
kjördegi sýna vanþóknun sina á þessu
háttalagi, með því að greiða atkvæði
sín með verkamanninum. A. W, Puttee,
sem er laus alira flokksbanda og því
frjáls að vinna eftir beztu krðftnm að
hag kjósenda sinna þegar h»hn kemnr
til Ottawa, og hann er sjálfsagöur að
ná kosningu. En þaö er önnur og
sterkari ástæða fyrir pví að kjósa ekki
Mr. Martin. í síðastl. 12 mán. hefir
hann sýnt sig reiðubúinn til þess að
splundra liberalflokknum fyrir alger-
lega persóuuiegaf' ústæður, og lionum
hefir tekist þetta að svo miklu leyti að
liberalar eru nú svo innbyrðis sundur-
þykkir, að þeir hafa ekki séð sér fært
að setja ákveðinn liberal til að sækja
um sætið, en hafa í þess siað ákveðið
að iáta flokksniemi síim greiða atkv.
eftir eigiu geðþótta. Mr. Martin er al-
gerlega óháður maður í pólitík þó hann
fylgi liberölum að sumurn luálum, má
búast við að hann veröi móti þeim í
ýmsuin mikilsvarðandi atriðum. Blað-
ið Tribune, sem hetír átt mestan þátt í
þvi að koma Mr. Martin út setn þing-
mansefni, segir á laugaidagirm var. að
stefua hans sé sú sama sem Mr Puttee
hefir. Þetta er algeilega r.ý uppgötvun,
því vér höfum ekki áður vitað til þess
að nokkur maður bafi haldið slíku fram
og hans nánustu vinir viia ekki af
þessu. Vér höfum ekki orðið varir við
að Mr. Martin hafi í nokkru reynt
að halda fram verkamannastefn-
unni eða að haldi fram hags-
munutn verkamanna. Á hinn bóginn
hefir framkoma hans i bæjarstjórninni
verið alt annað en þóknanleg fyr
ir vinnulýðinn í Winnipeg. Eu Mr.
Puttee, sem er ritstjóri verkamanna-
blaðsins, hefir verið óþreytandi í vinnu
sinni fyrir hagsmunum verkamanna í
mörg ár. Og honuui er það að miklu
leyti að þakka að verk iinannafélags-
skapurinn er á eins sterkuin grund-
velli eins og hann er i dag, bæði að
mannfjölda og virðingu hjá öllum
að þakka. þá vita þó allir tneim að það
mál fókk enga éheyrn fyrr en Mr.
Puttee og Mortimer fóru til Montreal og
Ottawa til að flytja það mál og halda
fram kröfura pó^tþjónanna til ksup-
hækknnar, með 4 stunda fundi með
ráðgjöfnnum þar eystra. Þet.ta verk
gerðu þeir svo rækilega að póstmála-
stjóri Mulock kv»ðst ekki áður hafa
fengið jafnvel rökstuddan málstað póst-
þjónanna, og lofaði samstnndis að láta
að orðum sendimanna með kauphækk-
unina. Mr. Puttee hélt einnig fram
kröfum þessa fyikfs til að fá gert við
St. Andrews strengir.a, og er liklegt að
það mál hafist einnig i gegn.
Það lætur því að iíkindum. að verka-
menn hér i bænum þurfi ekki langan
tíma til að ráða það við sig, að það sé
eindregið í þeirra eigin hag. að senda
Mr. Puttee á sambandsþingid 25. þ. m.
með því að eefa hontini allir atkvæði
sín. PUTTEE ER YÐAR MAÐUR.
Hver sem selur atkvæði sitt fyrir pen
inga eða persóimlegan liagnað, er svik-
ari við land sitt og þjóð. Vér vitum
það og treystuiu því, að ísiendingar
reynist nú sem fyr trúír sjálfum sér,
bænum og landinn, með þvi að fvlgja
Mr. Puttee dtengilega viö pessa kosi -
ingu, og greiði homim eindre ið atkvæði
25. þ. m. Haim er af yðar flokki,
— verkamannaflokknnm—og undir yður
er það komið, hvort hann vinnur eða
tapar. Conservativar t> ka engan þátt
í þessari kosningu. sem tíokksheiíd, þeir
hafa engan umsækjanda frá sinni hálfu.
; Þessvegna ættu þeir að greiða atkvæði
! með þiugmannsefni verkamanna, Mr.
Puttee. Mr. Maitin hefii sagt, < kosn-
ingaávMrpi sínu. að ef hann nái kosn-
, iugu, þá ætli hann að “tala og starfa
sem liberal.” Það er þvi auðsjáanlegt,
að Consesvttt.ivar geta ekki greitt hon
um atkvæði Slefna Conservativa er'
að snmu leyti mjög áþekk verkamanna
stefnunni. og má því vænta þessaðþeir
greiði eindregið atkvæði með Mr. Puttee
Hann mun reyuast heiðarlegur og trú
verðugur málsvari kjósenda sinna á
þinginu.
Landverðmætis-
skatturinn.
Herra ritstj. Hkr.
í biaði yðar 19. Okt. sé ég að þér
hafið tekið einskattsmálið (The Single
Tax) til umræðu. Af þvi að ég er
hlyntur einskattskenningunni, þá finn
ég hvöt hjá mér til að gera nokkrar at-
hugasemdir viðvíkjandi uinmælum yð-
ar um hana. Og vildi ég mælast til að
þér. léðuð þeim rúm í biaði yðar.
Máliðersvo umfangsmikiö að það
er varla hægt að gefa glöggar hugmynd
ir um það í stuttri grein. Það má ræða
það frá mörgum hliðum. Þér hafið tek
ið fyrir fjárhagslegu hliðina, og vil ég
þvi athuga hana fyrst.
Vér einskattsmenn höldum þvi
fram. að einskatturinn sé hinu eini
náttúrlegi skattur.
Skattar eiga upptök sín í stjórn,
því þeir eru stjórnartekjur. Án skatta
getur stjórn ekki átt sér st»ð. Spurn-
ingin “heyrir stjórn til hinu náttúrlega
fyrirkomulagi?” hvílir í svarinu upp á
hina spurninguna: “heyra skattar til
hinn náttúrlega fyrirkomulagi?” Án
skattvisinda geta ‘engin stjórnvísindi
átt sér stað”, segir Thos. G. Schearman
í bók sinni “Natural Taxation”. Ef
vér viljum komast hjá þvi að verða
étjórnleysingjar, þá verðum vér því að
ganga inn á það, að skattvisindi hljóti
að vera til.
En, að það skatt- eða tekju fyrir-
komuiag, sem nú viðgengst. sé visinda-
legt, það dettur víst engum í hug að
halda fram—e'tki einusinni formælend-
ur þess, Það þarf ekki annað en að
hugsa út i argiðsem það kostar, allan
þannjkostnað sem það hefir i för með
sér, alla þá óvinsæld, sem það mætir
hjá skattgreiðendum, ;a)la þá pretti og
svik sem því eru óaðskiljanleg. Stund
um eru inntektirnar of lágar, stundum
of háar.|;,Enginn veit neitt um hvort
heldur þær verða fyrirfram. Og alt af
er verið að , endurbæta þær, bara til
þess að byrja aftur á nýjau leik þegar
mennlkomast að þvi að eitthvað var
skakt við endurbótina. Þetta er saga
skattanna svo langt sem sögur fara af.
Blóðug stríð og stjómarbyltingar hafa
á öllum tímum stafað af skattheimting
um. Ef telflufyriikoniulagið ei' nokk-
uð betra á vorum dögum víðast hvar i
hinum mentaða heimi, heldur en það
hefir áður verið. þá væri fróðlegt að
vita í hverju Jþað liggur. Annars verð-
ur maður að játa að hér sé þörf á veru-
legri umbót.
Hvað er þa einskatturir.n? Ein-
skatturinn er skattur á iandi í hlutfalli
viö verðmæti þess, án tillits til umbóta
í eða á landinu. Hann er þvi réttnefnd-
ur landverðmætisskattur, en ekki land-
skattur. Á þessu er míkill munur.
Landskatt mundu flestir skilja sem
skatt á landi.eftir stærð. En það er
einskatturinn[ekki. Eiuskatturinn fer
eftir verðmæti landsins, án tillits til
umbóta , á því. Landskattur mundi
falla þyngst á bændur sem mikið hefðu
af leiguflandi. Landverðniætisskattur
aftur á móti kemur mest niður á smá-
lóðir i miðjum stóibæjunum, sem oft
erujjvirði á við)margar bújarðir úti á
landi.
Það er misskilningur, sem margir
hrasa á þegar þeir fara fyrst að hugsa
einskattakenninguna, að ' land sé harla
lítils virði án vinnunnar sem á því er
gerð”,[eins oe þér komist að orði. Þarf
nokkur vinna að vera á landi þar sem
gullnáma er, til þess að koma því í
verð? Er ekki gott akuryrkjuland—að
öllu öðru jöfnu—meira virði en slæmt
akuryrkjuland, án tillits til vjnnunnar
á þeim??’* Eru ekki auðar lóðir í bæjum
oft margfalt meira virði en heilar sec-
tionir utí á landi sem unniðer á dyggi-
lega árið um kring? fbæmim Mount-
ain Vino 1 Oklahoma Territory komust
lóðir upp i $900 fyrsta daginn sem hann
var til, og gat þó varla verið mikil
vinna gerð á landinu.
Land hefir verðmæti án tillits til
vinnunnar, sern á því er gerð. Þetta
verðmæti fer eftir þétileik fólksfjöid-
ans. Þar setn fólksfjöldinn er mestur,
þar er land hæst í verði. Þar sem fólks
fjöldinn er minstur, þar er laud lægst i
verði. Þar sem ekkert fólk er, þar er
ekkert landverðmæti.
Landverðmæti fylgir þess vegna
fólksfjöida. Þetta er áríðandi atriði
i rannsókninni viðvíkjandi réttu tekju-
fyrirkomulagi. Því að aukinn stjórnar
kostnaður fer eftirauknum mannfjölda.
Þegar maður hefir fundið verðmæti. er
hækkar og lækkar eftir þörfum stjórn-
arinnar, þa hefir maður stigið langt
spor í rétta átt. • Þetta hefir landverð-
mæti fraiu yfir verðmæti annara hluta,
því flestir aðrir hlutir hafa ininna verð-
mæti, þar sem þéftbygðast er. Hús
hefir t. d. minna verðmæti í bæ, heldur
en úti nalægt óbygðunum, þar sem illt
er aðdráttar með húsavið. Aftur á
móti er lóðin und r húsið verðmætari
í borgnm en í sveitum. Þessar bend-
ingar gefa i skyn aðhórsé um lögmál
Frarahald á 3. bls.