Heimskringla - 04.04.1901, Blaðsíða 2

HEIMSKKINGLA 4. APRÍL 1901.
Heimskringla.
PUBI.ISHKD BY
The Heimskringla News & Poblishing Co.
Verð blaðsins < Canada og BandRr, $1.50
um árið (fyrirfram borgað). Scnt til
fslands (fyrirfram borgað af kaupenle
um blaðsins hér) $1.00.
Peningar sendist í P.O. Money Order
Begistered Letter eða Express Money
Order. Bankaávisanir á aðra banka en í
Winnipeg að eins teknar með afföllum
R. L. Baldwinaon,
Editor & Manager.
Office : 547 Main Street.
P.o. BOX 407.
Teleplione 388.
Sólinni er beitt fyrir
vélar.
í California eru menn 'farnir að
nota sólarhitann fyrir hreifiafl. ]’
Los Angeles er stórfeldur dælu út-
búningur, sem daglega er, knúinn
áfram með sólarafli. Aflinu, sem
hreyflr dæluvélina, er safnað saman
úr sólargeislunum.
Frá þvi hálfri annari stundu
eftir sólaruppkomu og þangað til
hálfri stundu fyrir sólsetur, er dælu-
vélin með tíu hestaafli knúin áfram
af hreiflafli sólarinnar. Eftir því
sem útbúnaður þessi heflr verið not-
aður lengur, hefir vélastjóranum
lukkast að ná meiru og meiru afli úr
sólargeislunum. 0g það er áreiðan-
legt að hægt er að ná enn þá meiru
afli en menn gera sér enn þá í hug-
arlund.-frá sama stærðar flatarmáli,
og þetta spegilborð er, sera þar er
notað. Dæluvélín dælir 1400 gall-
ónur á mínútunni, og lyftir þeim 12
fet frá jörðu. En 1400 gallónur á
mínútunni að meðaltali, nægir til að
vökva 200 ekrur undir fóðurgresi,
eða 300 ekrur ur.dir appilsínum.
Eins og gefur að skilja sparast
alt e'.dsneytí, þar eð geislasafnið hit-
ar gufnketilinn, sem snýr dælunni.
Hvernig er farið að þessu, munu
margir spyrja. Það er langt síðan
að fræðimenn fóru að tala um og
reyna að nota hitamagnið, sem er í
sólargeislunum til að hreyfa vinnu-
vélar. En flestar eða ailar tilraunir
í þá átt hafa lítilli notkun náð, yfir-
leitt alt að þessu.
Geislasafnið er í lögun líkt mjög
uppvíðri skál eða trektmyndað. Það
er auðvitað margfalt stærra um sig
en matarskálar eða trektir, og raram
byggilegt. Geislasafnið í Los Ange-
les er 8,300 pund að þyngd. Geisla
safnið er fóðrað innan með spegil-
gleri. Þegar sólin skín á spegilgler-
ið, kastar það geislunum aftur með
sameinuðum krafti og ofbirtu ákaf-
legri. Fellur hitamegniá þá á gufu-
ke.’.ínn. Þá má taka það fram, að
hifamagníð fer ekki eftir hitaleiðslu
pípum, heldur í lausu lofti frá speg-
ilhvolfinu og fellur á miðjan gufu-
ketilinn.
Geislasafnið er 33 fet að þver-
máli milli barma, en 15 fet í botni.
í því eru 1878 spegilglerastykki,
flest nálægt 24 þumlungum á lengd,
\ þumlungar á breidd. Geislasafn-
nu er snúið eftir sólarganginum.
Gufuketillinn er 13| fet á lengd, tek-
ur 100 gallónur af vatni. Gufu-
rúmið í honum eru 8 teningsfet.
Gufuketillinn er smíðaður úr bezta
stáli. Þegar hið sameinaða geisla-
magn heflr fallið á miðju gufuketils-
ins nokkrar mínútur, fer vatnið í
honum að sjóða og breytist í gufu,
eins og það gerir við hvern annan
hita. Eftir tæpan klukkutíma eru
þessar hundrað gallónur orðnar að
gufu og þarf þá að dæla vatni inn í
ketilinn, og gufumælirinn sýnir að
gufnþrýstingurinn er orðinn 150
pund, og þar yflr.
Að nota sólina á þenna veg fyr-
ir hreyflafl, er spaiaður allur eldi-
viður, og alt það umstang, sem fylg
ir því að meðhöndla hann, eins og
áður hefir verið tekið fram. 0g
annað ágæti við þessa sólargeisla
hitun, er það, að alstaðar má fá sól-
arhitann fyrir ekki neitt, þar sem
jafnvel er ómögulegt að fá nokkra
eldsneytistegund, svo sem, við, ko',
olíu, eða gasolíu, þótt geipiverð sé í
boði. Enn fremur sparast kostnað-
ur við að byggja vélahús og vélar
til að dæla vatn, sem eru margfalt
dýrari, en spegilhvolflð eða geisla
safnið. Notkun þessa hreyflafls er
því miklu ódýrara en en á annan
veg fenginn, Enn fremur má nota
hreyfiafl sólargeislanna til margs
fleira en dæla vatn. Það má nota
það við alskonar iðnað, og við náma-
gröft er það mjög þægilegt.
Núíseinnitíð hafa vatnsveit-
ingar eða vökvun þurlendis farið
mjög í vöxt, vegna þess, að hún hef-
ir reynzt arðsöm fyrir gras og á-
vexti. Stjórnin í California hefir
látið gera miklar og margbreyttar
rannsóknir eftir vatni neðanjarðar,
á sléttlendinu. Niðurstaðan verður
sú, að víðast er nóg vatn á 10—50
feta dýpi. Það er þess vegna fyrir-
sjáanlegt að sléttubúar þar færa sér
í nyt sama vinnukraft og aðferð og
nú ernotuð f Los Angeles, og sem
lánast heflr ágætlega. Og innan ðr-
stutts tíma verður hrevflafl sólarinn-
ar notað um heim allan, þar sem
rlki og lönd eru auðug af sólskini.
Betlarar í Mexico.
Það er óvíða eins mikið af betl-
urum sem f Mexico, og veldur því ó-
efað, að fólk er mjög meðaumknnar-
samt og sést ekki fyrir með gjaflr og
greiða. Menn neita þar betlara
aldrei um ölmusu. og ungir auð-
menn gera sér jafnvel krók til að
stinga ölmusu í lófa betlara, sem
þeir þekkja. Yflr höfuð er það vani
þar að enginn neitar betlara um
skilding, ef hann á hann til í vasa
sínum.
Það er skamt síðan að eftirtekta-
vert betlara mál var fyrir dómstól-
unum í Mexico. Dr. Paeblo, nafn-
kendur læknir, tók að sér betlara til
lækninga, sem var kriplingur og
heilsulítill, Lækninum hepnaðist að
lækna kriplinginn svo hann varð
heilsugóður, og hætti við að betla og
fékk aðra atvinnu. Aðstandendur
kriplingsins höfðuðu mál á hendur
Pueblo lækni fyrir að hafa svift sig
lifibrauði, þar eð hann hefði læknað
betlara, sem hefði forsorgað fólk sitt
með betlara atvinnu. Við rannsókn
þessa máls sannaðist það, að þessi
botlari hafði betlað að jafnaði $4.50
á dag. Auðvitað vísaði dómarinn
þessu máli frá úrskurði dómstólanna,
eftir að hafa hlýtt á öll málsgögn,
vegna þess að engin lagavernd er
til fyrir að lifa á betli, í beinum eða
óbeinum skilningi. s
Það er siður sumra stórhöfð-
ingja í Mexico, sem eru hreinir
Spánverjar, og sem margir eru mjög
brjóstgóðir og líknsamir menn, þótt
Spánverjar séu, að fylla vasa sína á
morgnana með smápeninga þegar
þeir fara út, og gefa hverjum einasta
betlara, sem mætir þeim á daginn
fáein cent, Þar að auki tekur hver
höfðingi að sér nokkra betlara og
geldur þeim lífeyrir daglega, viku-
lega eða mánaðrlega, sem aldrei
bregst meðan þeir og hann lisa. Og
alengt er að þessir lífeyrisbetlarar
fylgja ættliðnum mann fram af
manni. VeDjuIega eru það ekkjur
eða munaðarleysingjar sem rfkir
menn taka að sér og gjalda þenna
lífeyrir,
í smábæjum er það algengt og
þykir höfðingjasiður, að hver familía,
sem talin er efnuð og hærra sett en
lægsta stéttin, ali svo og svo marga
bellara á mat eða peningaölcusu.
Þegar betlarar mæta velgjörða-
mönnum sínum, þá eru þeir mjög
vinalegir og spyrja eftir líðan hvers
einstaklings í familíunni. Á morgn-
anna þegar kæla er, þá mætir maður
æssum betlurum árla, eru þeir vafðir
rauðum voðum, og séu þeir kripl-
ingar á hækjum, þá eru þeir nokkuð
skoplegir álits. Þeir byrja á því að
óska manni allra heilla og blessun-
ar, en blessunin er miðuð við tím-
ann. Fyrir eina ölmusu biðja þeir
guð að blessa gefandann að eins í
mánuð, og svo framvegis.
Ölmusugefendur og betlarar eru
oftast mjög gpðir kunningjar þegar
jeir mætast á almannafæri, og talast
við með mestu ánægju. Auðmenn
og hefðarfrúr stansa á stræti til að
tala við betlaru sína, og þykir engin
vanvirða í þvf, og taka innilega
hlutdeild í tíðindum þeim, sem
betlarinn segir af sér og sínum.
Betlarar brúka ýms orðatiltæki
þá þeir biðja um ölmusu. Þeir biðja
t, d. um “styrk í nafni Krists, þess
er negldur var á höndunum”, annar
biður “í nafni hinna heilögu handa
endurlausnarans I” Þeir virðast
gera sig jafn ánægða með einn pen-
ing eins og tiu. Geðprýði þeirra og
viðruskapur gengur í það óendan-
lega.
Einn siður þeirra er að gang-a
upp að glugga á borðstofum þegar á
dagverði stendur, og horfa inn og
brúka þá kátínu og gælur; hvað lltill
matarbiti sem réttur er að þeim næg-
til þess að þeir fara óðar frá glugg-
anum og leggja b'.essun sína yfir
heimilið. Við þetta dagverðarbetl
brúka þeir sérstök orðatiltæki, þeir
biðja þá í nafni guðs eða “por Dios”,
sem komið er af spanska orðtækinu,
“por Dioseros”, o: “þeir sem leita
guðs snúi sér til betlaranna ’. Hætt-
ir og siðir I Mexico eru að mörgu
hálfskrítnir og óiíkir þeim sem eru
hjá nábúunum fyrir norðan. Mexico
maðurinn trúir því staðfastlega, að
allir hafl rétt til að lifa, og eigi
heimtingu á hjálp annara þegar hann
þarf hennar með. Þess vegna eru
ölmusugjaflr oglíknsemi þar á háu
stígi. Þótt líknarstofnanir þekkist
þar, þá eru ölmusugjafir höfuðregl-
an alment yfir. Betlarar liggja þar
yfirleitt úti, en eru ekki hýstir nema
lítið eitt í úthýsum.
Þjóðmmningardags-málið
og
íslendingafélagið í Chicago,
EFTIR: E. H. JOHNSON.
Það fer allareiðu að’verða nokk-
uð langt síðan, að nokkuð heflr verið
ritað I blöð vor, viðvíkjandi Þjóð-
minningardags málinu, eða íslend-
ingadeginum: Það virðist nú helzt
líta út fyrir, aðtéðmálefni ætli al-
veg að sofna út af; að minsta kosti
má segja að það gangi æði hægt, að
hrinda því máli áfram I það horf,
sem æskilegl hefði verið að málið
fengi. Hið síðasta, sem ég man eftir
að rætt væri um málið, oggert í Þá
átt að hrinda málinu áfram, var
fundarboðið I Argyle bygð, síðastl-
sumar, sem þð, eftir alt stautið virð-
ist hafa oltið um koll, og orðið að
engu. Að minsta kosti man ég ekki
til að bafa nokkurstaðar heyrt eða
séð nokkuð, um það er gerðist á
þess im fundi, sem þó er mjög und-
arlegt, úr því fundurinn var boðaður
af mikið málsmetandi mönnum, til
að ræða um alþjóðlegt málefni. En
það mun hafa farið um þessa sjóferð,
eins og fleiri, sem gerðar hafa verið
af ymsum, í þeim eina góða og gilda
tilgangi, að koma því til leiðar, að
ísIendÍDgar hér vestan hafs kæmi sér
saman um einn vissan dag, sem allir,
I einingu gætu hatt fyrir íslenzkan
Þjóðminningardag. —
Það eru nú liðin 11—12 ár síð-
an fyrsti þjóðminningardagur var
haldinn af fslendingum I Ameriku
Á öllum þessum tíma hafa þjóðhá-
tíðir verið haldnar á ýmsum stöðum
meðal Vestur-íslendinga. Á öllum
þessum ára tíma hafa líka ýmsir ver-
ið aðgera tilraunir til sameiningar og
samkomulags, með einn vissan dag,
en ekkert gengur; enginn dagur er
enn fast ákveðinn; þótt auðvitað
meirihlutinn virðist hallast að 2.
Ágúst. Hvernig stendur nú annars
á þessu dáðleysi hjá oss Vestur-ís-
lendingum? Erum við ekki nógu
fjölmennir; nógu vitrir og voldugir,
til þess að geta komið þessu I verk?
Við hvað erum vér hræddir, og hvað
stendur helzt í vegi? Er það ófé-
lagskapur, eða er það dáðleysi?
Sjáum vér ekki veginn sem vér eig
um að ganga, og meðölin sem vér
eigum að brúka? Er sá nokkur til
á meðal vor, sem þorir að neita því,
að besti, beinasti og hagkvæmasti
vegurinn sé, að halda fulltrúaþing,
einhverstaðar á hentugum stað, til
dæmís I Winnipeg, eins og ég hef
áður stungið upp á, til þess að ræða
málið og leiða það til lykta; til þess
segi ég að lögákveða dag, sem ísl. í
Ameriku geti allir haft fyrir þjóð-
minningardag. Dag, til að minnast
ættjarðar og ættmanna, þjóðernis,
tungu, skáldskapar og bókmenta.
Vér sjáum það sjálflr, og vitum mik-
ið vel, að þetta ætti að vera aðal-
innihald þjóðminningardagsins, og
að það er þar af leiðandi fáfengilegt
að gera sér það að þrætuefni hvenær
daginn skuli halda. Dagurinn ætti
að heita “Hinn ísl. Þjóðminningar-
dagur”, en ekki “íslendingadagur”;
vér ísl. I Ameriku gætum þvíhaldið
þann dag sem vér köllum Þjóð-
minningardag, hvenær sem vera vill
á árinu. Getum, og eigum að halda
hann, án nokkurs tillits til landa
vorra á íslandi, eða einhverra úreltra
viðburða I sögu íslands, sem skeð
heflr fyrir fleíri hundruð árum. Vér
höldum þjóðminningaidag, af þvi
vér erum íslendingar í Ameriku,
annaðhvort hingað fluttir af íslandi,
eða komnir af ísl. ættum. Það er
hverjum næst, sem hann er sjálfur,
Vér fluttum af íslandi til Ameríku,
þess að bæta kjör vor og afkomenda
vorra; vér erum I dag I tölu þeirra,
sem forsjónin úthlutaði þvi hlutverki
að verða orsök til hins merkasta og
bezta viðburða I sögu þjóðar vorrar,
nefnilega að byrja Vesturflutninga
frá íslandi til Amerku síðari part
nítjándu aldarinnar,og fyrir þessa
mikilvægu orsök, ættum vér sérstak-
lega að halda sérstakan þjóðminn-
ingardag.
Ég veit annars varla, hvort það
heflr mikla, eða jafnvel nokkra þýð-
ingu, að vera að rita langt mál um
þetta efni; það er svo oft búið að
gera það, svo það virðist næstum
vera að bera í bakkafullan lækinn að
segja meira. En þá get ég ekki
stilt mig um að senda löndum mín-
um í Ameríku uýja áskorun, um að
draga af sér dáðleysið og slénið með
þenna þjóðminningardag; áskorun
um að halda fulltrúaþingið, annað-
hvort til þess að leiða málið til lykta
og tilsefja daginn, eða þá að klára
það meðöllu. Og það virðist mér
næstum mannlegra, en að málið sé
iátið ganga lengur eins og það heflr
gengið að undanförnu.
*
■*
Landar vorir í Chicago hafa
nýlega myndað félag, sem þeir nefna
“íslendingafélag”. Hafa lög þess,
stefna og tilgangur verið lýst I blöð-
um vorum, svo allir vita hvað það er.
Eg hef verið að biða eftir að einhverj-
ir af löndum segðu álit sitt um fé-
lagsmyndun þessa, en hef ekki orð-
ið var við það, blöðin segja heldur
ekkert. Hvað á þessi blessuð þögn
að þýða?
r
Eg hef ekki mikið að segja um
þetta nýja félag, lög þess og fyrir-
komulag. En tilgangur þess er ó
neitanlega góður, og það er vouandi
að félagið nái tilgangi sínum. Já,
en hvað, og hver er annars tilgang
ur þess, annar en það sama sem
þjóðhátíðar vor á meðal hafa verið
haldnar fyrir? Mér sýnist það vera
eitt og hið sama. Ég sé því þar af
leiðandi, enga sérstaka eða sérlega
nauðsyn á félagi þessu hér í Ameríku.
Oss væri nær, að stofna eitt alsherjar
þjóðmiuningarfélag, og hafa síðan
deildir af því í öllum bygðum ís-
lendinga I Ameriku. Það félag get-
ur fjallað með öll mál, sem tilnefnd
eru I stefnu og tilgangi íslendinga-
félagsins.
Ég hefl vitanlega ekki grand-
skoðað þetta íslendingafélagsmál, en
það langt sem ég hef farið, virðist
mér að það muni verða töluvert um-
fangsmikið, að koma því á fót, og
síðan að halda því við, svo það verði
ekki sjálfum oss og þjóð vorri til
reglulegrar sneypu. Mér virðist
eitt með öðru, að öll félög meðal ís-
Iendinga í Ameríku, sem gengið
hafa undir nafninu “íslendingafélög”
hafl þriflst illa; hafa fæst af þeim
orðið langlíf, og sum þeirra endað
háðunglega.
Vil ég því að endingu ráða
þessu nýfædda ísi.fél. til þess að
snúast upp í Þjóðminningarfélag,
halda samt stefnu sinni fyrir hið
mesta, en bæta bara þessu við að
hinar ýmsu deildir félagsins, sæu um,
að árlega yrði haldin Þjóðminning-
ardagur á meðal Vestur-íslendinga.
Gaman væri að heyra álit ís
lenzku blaðanna Hkr. og Lögb. um
ættamál, og gagn gæti það orðið
líka. Mér virðist að það væri hreint
eins þarflegt og gagnlegt fyrir þjóð
vora, eins og að þau séu sf og æ að
jræta um canadiska og manitobiska
pólitík.
f öllum bænum, komum því nú
í verk I vor, að lögákveða Þjóðminn-
ingardag; ella hættum við það með
öllu og hverfmu í sjóinn. Hvort er
betra? Hvort er mannlegra? Og
hvort líkist meira dáð, dug og
hugrekki forfeðra vorra, gömlu
íslendinganna?
21. Marz 1901.
Dauðadómur.
Kæri lesandi, hver sem þú ert og
hver sem þú ert! geturðu fengið það
af þér að hlæja að manni þótt þú sjáir
hann gráta þegar hann fær þær fréttir
að vinur hans sé dáinn. Geturðu feng-
ið það af þér að kasta á hann þnngum
steini, þótt honutn hrióti óþýð orð af
um, þótt hann kreppi hnefann og
hvessi augun þegar hann kemst að þvi
að þessi sami dáni vinur hans hefir ver,
ið saklaus dæmdur til dauða eða myrt-
ur? Ég veit að svar þitt verður nei.
En svo skulum við athuga hvað sumir
gera. Ég hefi nýlega fengið þá fregn,
að einn af minum elskulegustu vinum
hafi verið dæmdur.til dauða saklaus—
já svo saklaus, að ég get kallað guð til
vitnis um það, að hann var saklaus.
Ég grét reyndar ekki yfir þessari fregn
en hún var mér þó sannkölluð sorgar -
frega ogþaðeru til menn í Winnipeg
og viðar, sem hlæja bæðí að mér og öðr.
um, er syrgja þanninn. — Njóti þeir
þeirrar ánæeju sem bezt! Þessi vinur
minn var vínsölubannsfrumvarpið í
Manitoba. Það hefir verið dæmt til
dauða með ranglatum dómi; það* heflr
verið myrt með eitruðu sverði;—já ég
get með góðri samvizku kallað guð í
himninum til vitnis um að ég segi það
eftir beztu sannfæring, að sá dómur sé
rangur og enginn skal með sanni ssgja
að ég leggi þar guðs nafn við hégóm a.
Ég var farinn að hlakka til þess að þeg-
ar ég kæmi norður f vor, yrði djöfull-
inn gerður útlægur úr Manitoba, en
það verður ekki. Hann á öfluga tals-
menn, sem halda fyrir honum hlifi-
skildi. íveturhafa öðru hvoru Jbirst
smágreinar í Hkr,, líklega flestar eftir
kunningjaminn og bindindisbróðir Kr ,
Asg. Benediktsson, og er ég fyrir mitt
leyti þakklátur honum fyrir það, þótt
ég sé honum ekki allskostar samdóm a
í ýmsam stefnum. Hann hefir rétti-
lega bent á að bindindismenn létu ó-
sjaldan til sín heyra. I tilefni af því
skal ég leyfa mér að geta þess að mér
var falið á hendur í sumar sem leið að
skrifa grein í Lögberg fyrir hönd stúk-
unnar Skuld. Ég afhenti hana rit-
stjóranum og hann lofaði mér að birta
hana innan skamms með einni lítilli
breytingu, er ég gaf honum heimild til,
en nú er liðið hálft ár eða meira og
greinin hefir enn ekki komið; ég héfí
leitað i hverju blaði, en er nú orðin n
alveg vonlaus um að hún komi héðan
af. Til allrar hamingju á ég afrit af
henui; sendi ég þér það nú, háttvirti
ritstj. Hkr., og vonast til að þú gerir
svo vel að birta það sem fyrst. Greinin
hljóðar svo:
FÁEIN ALVÖRUOKÐ.
Háttvirti ritstj. Lögbergs. Mér
hefir vetið falið á hendur að tita nokk-
ur orð um bindindismálið fyrir hönd
stúkunnar “Skuld” nr. 34, og biðja um
rúm fyrir þau í blaði yðar. Ég vil því
mælast til að þðr gerið svo vel að birta
þessar líuur sem fyrst.
Það var til skamms]tíma að á Is-
landi unnu þeir fáir að bindindismál-
um, er leiðkndi menn teljast; prestar,
læknar, dómarar, kennarar, blaða-
menn, þingmennj o. s. frv., héldu sig
flestir utan takmarka þess;’voru því
meira að segja fráhverfir, sumir hverjir.
Alþýðumenn bðrðust hundruðum
saman með öllum ærlegum’vopnum en
varð lítið ágsngt, sem von var. Menn
sáu það glögt, að stærsti steinnin i vegi
fyrir framfðrum bindindismálsins.
versti þrándurinn i götunni ~voru em-
bættis- og mentamennirnir.
Vér bindindismenn höfðnm'þátrú
og höfum enn, að eitt allra'mesta fram-
faramál sem mannkynið j(eigi til í eigu
sinni, eitt helgasta og göfugaeta vel-
ferðarmál þjóðanna sé bindindismálið.
Það var því ekki að furða þótt oss
tæki það sárt að vita þá, er'mesta k-aft
ana höfðu og þyngstu skylduna, van-
rækja það algerlega, að 'sjá þi er áttu
að leiða á brautir framfara og menning
ar, berjast af alefli á móti menning og
framförum.
En vér vorum ráðalausir’og þorð-
um lengi ekki að láta í ljósi þenna
sannleika.
Þá kom þar loks að ýmsir tann-
hvassir liðsmenn vorir létu fjúka orð,
erlýstu sannfæring vor allra; sögðu
það blátt áfram og hiklaust, að vér
teldum lelðandi mennina vinna þjóð
vorri og landi stórkostlegt ógagn með
því að liggja á því liði, sem þeir væru
skyldir að leggja fram að því er þetta
mál snertir.
Þessi byrjun varð til þess, Jað fleiri
fengu dug og djörfung tilþessað •'ala
afdráttarlaust við borðalagða og gull-
skreytta valdsraenn, sem voru ótrúir-
verkamenn í víngarði þjóðar sinnar og
vildu með ranglátri og óguðlegri lög-
gjöf leyfa þá svívirðilegustu þræla •
verzlun, sem þekst hefir í heiminum,
leyfa að fjöldi af efnilegustu sonum
þjóðarinnar væri seldir mannsali ein-
um versta harðstjóra og þrælakaup-
manni sem nokkru sinni hefir gengið
í lið við anda eyðileggingarinnar —
þrælakaupmanninum Bakkusi.
Menn fengu lika djörfung til þess
að tala hispurslaust við hempuklædda
kyrkjuþjóna, sem voru ótrúir hirðar og
skeyttu því ekki þótt gefin væru út
lög, er heimiluðu einstökum mönnum
að brjóta öll boðorð guðs og góðra
manna.—/á, meira að segja, þeir áttu
sjálfir þátt í þessari guðlausu löggjöf,
hjálpandi sjálfir til þess að ala þann
úlf, er reif og tætti, drap og eyði-
lagði þeirra eigin hjörð. Þeir stóðu
glottandi yfir ódáðaverkum Bakkusar,
þarsem hann skar niður guðsmyndina
í manninum við trog synda og svi-
virðu og þeir hrærðu sjálfir í blóðinu.—
Brottinn minn og guð minn !
Menn fengu líka djörfung til þess
að tala við læknana, lifverði mann-
kynsins, sem eiga að vera, sem eiga að
vaka yfir heill og heilsu hvers manns,
er þeir ná til. Þeir fengu að heyra það
hlífðarlaust, hversu mjög þeir mis-
skildu og vanræktu stöðu sína, þar sem
þeir geugu á undan alþýðunni í þvi að
aðsá illgresi því er verstan ávöxt hefir
boriðað þvi er snertir heilsu og vellíð-
un.
Árangurinn af þessari auknu ein-
urð alþýðunnar og óþreytandi elju og
starfsemi, varð sá, að margir létu segj-
ast; sögðu skilið við þrælakaup nann-
inn Bakkus og gripu til vopna á móti
honum, og það má segja íslenzku
prestunum til hróss. að þeir voru fyrst-
ir til þess að sjá ikyldu sína i því efni
aðganga undir rétt merki. Vestur-
heimsprestarnir eru þar á eftir; þeir
gera ekki eins mikið fyrir bindindis-
málið og þeir gætu gert og æltu að
gera, að undanteknum séra Jóni Cle-
mens, sem nú er æðsti maður Good-
Templarfélagsins í Manitoba og Norð-
vesturlandinu, og lætur ekkert tæki-
færi ónotað til þess að vinna þeim fó -
lngsskap gagn; hann á sannarlega heið -
ur skilið fyrir það.
Það er sannfrering vor bindindis-
manna að öllum sé mál vort skylt, en
þó séu prestarnirsérstaklega sjálfkjörn-
ir leiðtogar þess
Allar kenningar kristindómsins eru
innifaldar í þessum setningum: “Elsk-
aðu guð yfir alla hluti fram og náunga
þinn eins og sjálfan þig”. Þarna eru
öll boðorðin; þarna er allur kristindóm-
urinn; þarna er tíll ritningin i fáum
orðum. Á þessum grundvelli, elskan
til guðs og náungans, ,er Goodtemplar-
reglan bygð. Hún er þvi mál prest-
anna og kyrkjunnar; hún er partur
af kristindóminum, sem enginn prestur
ætti að geta gengið fram hjá. Þið seg:
ið ef til vill, að ekki hafi Kristur verið
1 bindindi. Alveg rétt, hann var þad
ekki. En svarið mér að eins einni
spurningu, og svarið henni eftir beztu
samvizku og sannfæringu. Haldið þið
ef Kristur væri líkamlega staddur á
meðal vor nú, eins og hann var fyrir
1900 árum, horfandi á alt bölið og ó-
gæfuna, sem stafar af drykkjuskapn-
um, hlustandi á angistarstunur mæðra
og kvenna drykkjumannanna og hann
væri beðinn að styrkja þann fólags-
skap, sem hafði fyrir markmið að
koma í veg fyrir þetta, styrkja það fé-
lag, sem ynniað því að útrýma þvi
illa, bætaog göfga mannkynið, minka
syndina í heiminum, uppræta það ill-
gresí, er flest ilt getur sprottið af og að
reisa fallna, styðja veika, lækna sjúka,
hugga hrygga, gleðja snauða, Haldið
þið virkilega að hann mundi syara nei
og segja að hann þyrfti þess ekki með;
sig varðaði ekkert um hina; þeir ættu
að gæta sín sjálfir. Haldið þið virki-
lega að hann sjálfur kærleikurinn
mundi svará þannig? Allir hljótið þið
að svara nei, allir hljótið þið að svara,
að hann mundi hjálpa; hjálpa til þess
að framkvæma það er hann sjálfur
kendii.