Heimskringla - 13.02.1902, Page 1

J K-ATTPm ^
j Heimskring/u. J
XVI. ÁR
Frjettir.
Markverðustu viðburðir
hvaðanæfa.
í vikanni sem leið kviknaði 6
gasi I byggingn ( Chieago, og sprakk
hön strax ( lott upp. 13 manneskj
ur mistu lífið og margir sem nær-
staddir voru meiddust meira og
minna.
í Afganistan er ófriðarlegt um
þessar mundir, og veldur tröarofsi
deilum þar.
Canadian Pacifie jirnbr. fél.
hefir gert samning við brezkmstjórn-
ina til 5 ára, og ,fær £60,000 4 &ri
fyrir að flytja herlið, póstflutning og
vistir 4 milli Halifax, Quebec, Mont
real og Hong Kong. Kanadastj.
á samt að leggja til £15,000 af þess-
um £60,000 áisborgun. Futnings-
skip C. P. R. eiga að vera'ótbúin tii
herþjónustu ef á þarf að halda.
D". Abram Kuyper.fyrsti stjórr-
arráðherra á Hollandi, er einn hinn
áhrifa mesti maður, sem nú eP uppi
þar. Hann fór um daginn vfir til
Lundúna, að reyna að koma friði á I
Suður Afríku, og mætti biezka stjórn
arráðinu, sem fullmektugur erind
reki stjórnarinnar á Hollandi I því
máli. Um þau málalok er enn þá
ekki útséð. Dr. A. Kuyper er einn
hinn lærðusti gnðfræðingur sem nú
er uppi á niðurlöndum Nýlega
bar hann hærri hlut í kosningum á
móti Liberölum. Katólski flokkur-
inn fylgdi honum þá að málum. Af
100 þingmönnum hefir hann 58 með
sér ( þinginu.
Hér um daginn var strútfugl
næfri kbúinn að skaða eða d epa
Grikklandskonung. Konungsfamil-
ían hefir unun af að sjá dýr og
fugla í dýragarðinum, og fer því
þangað oft. Hér um daginn lagði
hún á stað að venju. Þegar þangað
kom langaði konung að fara inn f
garðinn og skoða þar mjög mei ki-
legan strútfugl. En prins Nicholas,
drotningin -og fleiri höfðu mest yndi
af að sjá vilt ljón, sem var þar inni.
Dýragai ðsvörðurinn fór að útskýra
ýmislegt um hætti þess og grimd. Á
meðan labbaði konungur inn ( virki,
sem 4 viltir strtílfuglar voru geymd-
ir f. Óðar og hann var kominn inn
í skansinu réðist stærsti fuglinn á
móti honum. En til allrar bamingju
hafði undirgaiðvörðurinn séð til
konungs og fylgdi hónum fast eftir,
án þess að hann vissi af. Vörðurinn
hafði barefli í hönd og réðist óðar á
strútfuglinn, en konungur hopaði
hið skjótasta út. En fuglinn var
svo grimmur og sókn harður, að
vörðurinn komst ( hið harðasta að
verja sig, og ef hann hefði látið sér
bregða hið minsta í þeim bardaga er
var upp & lif og dauða.þá hefði fugl
inn boriðsigur úr býtum. Loksyflr-
bugaði hann strútfuglinn, en er hættu-
lega særður á höndum og handleggj-
um.—Konungur heflr- getið honum
góðar gjafir fyrir liðveisluna.
íbúarnirl Rat Portage vilja
breyta um ijafnið á bænum, að sag
an segir. Þeir vilja skíra bæiun
Keenora í staðinn fyrir Rat Portage.
Menn hata oft breytt um nöfn á bæj-
um hér í Canada. Ottawaihét fyrst
“Bytown”. Toronto gekk fyrst
undir nafninu ‘ ,Muddy York”. Re-
gina hét fyrst “Píle Bones”. Það
virðist gjarnan mega breyta um
nafnið á Rat Portage. Naj'nið Kee
nora er dregið af þremur héraða-
heitum, er liggja að bænum, “Kee“
erdregið af Keewatin, “no” er dreg.
ið af Norman og “ra” er dregið af
Rat. Mælt er að bærinn hafi byrj-
að að byggjast undir þessu Keenora
nafni, en síðan verið hætt við það og
haft fyrir bátahöfn.
Nú koma þær fréttir að DeWet
herforingi Búa sé enn þá einu sinni
í Heimskringlu. J
WINNIPEG, MANITOBA 13. FEBRÚAR 1902. Nr. 18.
THE NEW YORK LIFE
1. Fyrir 10 árum voru árlegar ÍDntektir félagsiiis yfir $30 roillionir.
10 áruro síðar, eða 1901, ýoru árlegar inntektir orðnar $70 roill.
2. Fyr'r 10 árnro voru gíldandi lífsábyraðir $575 millionir. Við
síðustu ára.LÓt voru þær orðnar $1 360 mil.
3. Fyrir lo árunr. voru allar eittnir félagsine rnetnar $125 millionir.
Við siðustu áramót voru þær orðnar ýfir $290 millionir.
4. Fyrir lOárum borgaði félagið skírteinahöfum, á'legayfir$lli mill.
Á siðasta ári borgaði Ofr lánaði það til skirteinahafa $34J million.
Við siðustu áramót var New York Life félaeið starfandi í hverju
stjórnbundna rlki ( heiroinum, og hafði stærra starfsvið i flestum
rfkjuœ, heldur en nokkur önnur samkynja félög, útlend eða þarlend.
Öll ábyrgðarskirteini þessa félags eru ómótmælanleg strax fri út-
iráfudegi þeirra.
J. <« $Ior|im. RAÐSMAÐITR,
Grain Exchange, Wiunipeg.
Chr Olnfsson,
íslenzkur agent.
sloppinn úr greipum þessara 23 her-
deilda Bieta er áttu að kv(a hann
inni. Kitcheners sendi sjálfur þetta
skeyti, svo það verður að reynast
satt. Hann segir líka frá því að Búar
hafi mist 300 mannssem drepnir
ha fiverið eða handtekn ir þessum
viðskiftum, en ekld nema 10 Bretar
hafi fallið. Þessar tölurbreytast
má ske slðar.
Það er komiðupp að ákaflega
fjðlment samsæri hefir verið myndað
til að ráða ekkju dtotninguna al
dögum, í Kfna. Það kveikti íibúðar-
höll hennar um daginn, og nú nýlega
var henni gert fyrir sát á fer og átti
að eprenga reið hennar (loft uppen
tókst ekki. Fjöldamargir hafa verið
teknir fastir og bíða dauða síns.
Einn afherliðinu, er fór héðan
úr Norðve9tur landinu I fyrra, til S.
Afriku heflr nýlega skiifað bréf hér
í blöðin um æli sjálfboðaliðs þar
syðra, og er' lýsingin af herveldinu
þar mjög Ijót. Hann segir að liðið
sé s ikið um dagverð hvern áfanga
*-taðinn eftir annan, og þaðsultaifæði
sem það fái eé bæði lítið og vont..
Stundum sé því vigtaður út matur
inn, pund af hveiti og dálitill biti af
nautakéti. En þá fái það hvergi
edlsneyti til að baka brauðið úr
hveitinu við, og kjötið verði það að
eta hálf hrátt. Það sé látið ganga
altaf, og núð í hei æfingum þar til
sumir detti dauðir niður af sólsting.
Margt af því sé fallið Og fátt muni
koma aftur, en það sein komi,’ muni
stjórnin í Canada þurfi að annast,
sem örkumla hermenn.
Sagt er að Tolstoi greifi sé mjög
veikur. Hann er nú staddur á Krimia
skaganum, (er gengursnðurí Svarta
h ittð að norðan verðu.) Veiki hans
I
er hjartveiki og lúngnabólga Mik-
il tvísýniað hann beri það af.
Talið er vlst að stjórnin í Ont-
ario skeri úr bindindismálum þar í
fylkinu með almenni atkvæða-
gieiðslu, og þyki henni nægilegur
meirihluti með, þá setji hún vínsölu-
banslög þar á. »
Á mánudagskvöldið var kvikn-
aði f Orpheum leikhúsinu í Chica-
go og brann f>að til stórskelnda.
Þetta er í Þriðjaskifti á síðstliðnum
6 mánuðum, sem eldur hefir komið
upp í pessu léikhúsi. Manntjón
varð ekki nema 2 konur er þvoðu
gólf í þvf, haf ekki fundist ennþá.
Stórkostlegur bruni var í bæn-
um Patterson f.N. J.um helgina er
leið. Manntjón varð eigi stórkost-
legt, en eigna tjón er talið 8—10
miliiónir dollara. Fjöldi af fólki
húsvilt og alslaust.
Síðustu fréttir sem komu frá
Kitchener úr úr S. Afriku, sýna að
stríðið hefir sjaldan verið rekið
kappsamara en nú á sfðnstu dögum
og sk/rslan sýnir að 69 Búar hafi
fallið á vfgvellinum, 55 gefist upp
og 574 teknir til íanga. og
par að auki mikið af byssum og
skotfærum. En um manntjón
Breia er ekki getið.
FRÁPARK RIVER 30 jan. 19102.
Þann 28. þ. m. veittis okkur sú
ánægja hér að hlusta á Miss Höida
syngja ásamt söngflokk hennar,
’( City Hall. Við erum öll saman
mjög ánægð yfir söng Miss Hördal
og flokks hennar.—Kvöldið eftir var
söngflokknum haldið mjðg myndar-
legt gildi af Miss Elínu Thorlacius,
( Studio Prof. S. K. Hall, Voru
þangað boðnir allir helztu bæjar-
búar. Boðsgestirnir skemtu sér vel
þar til rafmagnsljósin slokknuðu.
Þetta er í annað skifti í vetur,
að Miss Thorlacius hefir boðið bæjar-
búum í stórveizlu, og er það vel gert
að einhver haldi upp sóma landa
hér, enda eru énskir farnir að veita
íslendingum meiri eftirtekt en áður.
Það mun líka mega þakka það prof.
S. K. Hall, sem með list sinni spílar
í hugi og hjörtu manna ínægju og
junun. X
SINCLAIR P. 0., MAN.27. jAN. 1902.
Heiðradi ritstj.
Fréttir héðan eru helzt þessar: Tíð
arfarið hið æskilezasta. sero menn
.nuna það sem af er vetrinum. Jörð
raá heita alauð, og þykir roönnum það
helst að, að þurfa að ferðast i vögnum.
hv ið sern farið er,—I haust datt Guð
rún Abrahamsdóttir út úr léttivagni
og brotnaði önnur plpan i hægri fram
handleggnum. Brotið er gióið, en
höudin óhæg enn þá. Sæmuudur Frið
rikssoo féll ofa n af hveitiæki og við
beinsbrotnaði Mun h-tnn nú alheill
aftur.—Hér hefir gengið þuugt kvef og
tíeiri kvillar. Stöku menn hafa verið i
og við rúmið um tima. — Mr. og Mrs
Tait urðu fyrir því sorglega tilfelli að
■nissa elzta barnið sitt, Rsgina að nafpi.
fædd 2. Des. 1895, dáin 13. Jan. 1902
Dauðameiuið var lungnabólga. lifði að
eins um 2 sólarhringa eftir að veikin
gerði vart við sig. Það var skynsamt
faaurt og ánægjulegt barn. Það verð-
ur ætlð þvi stærra sorgarsárið hj
sygjeudunum, eftir því sem þeir vissu
að meiri ha-fileikar voru hjá þeitn
frumliðna.
XI
Árni lögmaður.
(Eftr J. Magnus Bjarnason),
IV.
Og Árni ríður þá löngu leið,
8em liggnr að Jökuldal
Frá Vopnafjarðar verzlunar-búð.—
Og vakur bar fákur pann hal.
Hann heldur frá búð um hádegis-
mund:
Svo hörð *er og mikil ’ans reið,
Að jóreykinn greina þeir glögt á
Dal,
Er gengur að miðaftan-skeið.
Og reypd eru lungu Rauðs til fulls
Þó rétt séhann hesta-val:—
Hann hnfgur þar niður við hlað-
varpann
Á Hákonarstöðum á Dal.
Bóndi stendur við bæjar-dyr,
Brýnir ’ann hása raust:
“Þvf ríður [>ú, maður, svogeyst um
grund
— Sem glópaldi’ — og miskunar-
laust?”
Þá mælir Árni við gildan garp:
“Eg greið vil að fðr mín sé,
Þvf tíðin er naum,og leiðmín löng;
En liggur við mannorð og fé”.
Bóndi stendur við bæjar-dyr,
Bermæltur er hann við gest:
“Aldrei [>ótti [>i;ð flýta tör,
Aðfara sem þræll með hest”.
Þá mælir Árni við gildan garp:
“Greið þú nú för mína’ í kvöld,
Og seldu mér færasta fákinn [>inn,
Og fyrir hann prenn tak gjöld”.
Bóndi mælir—hans brá er ygld,—
“Bið þú um annað mig:
Því ei á ég, gestur, svo frískan fák,
Að fær sé að bera f>ig”.
Árni mælir: “pú átt þann hest, —
Áðan [>ú rakst ’ann heim,—
Sem þolir að bera mig þingsins til
Á þremur dægrum og tveim”.
“Folinn ’ann Högni’ er ungurenn,
Enginn hann hjá mér fær.
Þó boðin sé fyrir liann bezta jörð”.
Og bóndinn f kampinn hlær.
“Láttu mér falan folann þann
Fyrir þær jarðir þrjár;
Sem biskupinn á hér austanlands!”
Og Árni’ er fölur sem nár.
“Hvert er nafn f>itt og hver [>fn
ætt ?
Hvaðan f dag komst þú ?
Þú búinn ert lfkt og biskups-son,’.
Og bóndi sig hnegir nú.
Arni tekur nú týgin af Rauð;
Svo talar hann lágt um hríð;
Og bóndi hlýðir og |lilustar á,
En heldur er brún ’ans síð.
Árni hvíslar f annað sinn;
Og all-löng er bóndans þögn:
Hann breytir litum, en bærist ei,
Og brúnin hans léttist ögn.
Og Árni þylur f þriðja sinn,
Við þrýstinn hal, sína bón;
Þá hrópar bóndi á húskarl einn:
“í hlaðið rek folann, Jón”.
Og jór er rekinn í hlaðið heim;
Hýrnar nú lögmanns geð,
Því aldrei hefir ’ann áðúr neinn
Svo ólman gæðing séð.
Á Högna leggja [>eir léttan hnakk,
Því löng skal nú hafi reið.
Og Árni heldur frá Hákonarstað
Þá harla er náttmáls-skeið.
V.
Á Efri-dal Árni ríður,
En örðug sú f>ykir léið;
Og fólkinu’ á bæjunum blöskrar,—
Því blðskrar sú ógnar-reið.
Draugslega bergmála björgin;
Beljandi’ er Jökulsá;
Ogórótt er hjartað í Árna;
En eygló er hnigin f sjá.
Já, órótter hjartað í Árna,
Og áköf f>ar rfkir þrá,
Þvf lengi’ er ei tlminn að lfða,
En langt er að Almannagjá.
Rétt eftir miðjan-morgun,
Til mjalta er ganga hjú,
Á klár sínum kemur ’ann Arni
Að kvíunumfremri á Brú.
Kerling við kvfarnar situr,
Kveður hún gamlan brag:
“Högni rainn, hví eru móður?
Oghvert áttu’ að fara í dag?”
Og Árni hann svarar og segir:
“Síðan um náttmál f gær
Hefir ’ann Högni minn stokkið,
Að lilaupa f>ó lengur ’ann fær.
“Kom [>ú mcð fðtuna fulla,
Svo fái liann góðaú drykk,
Því yfr-um til Almannagjáar
Einum við höldum í rykk”.
Kerling frá kvíunum gengur,
Kemur hún aftur brátt;
Með nýmjólk hún fötuna fyllir, —
Og fákurinn gneggjar f>á hátt.
Og fðtuna fákurinn tæmir,
Þá færir sig kerling nær,
Og smjörsköku talsverða tekur
Úr trogi, og hestinum fær.
Hestinum kerlingin klappar
Og klórar, og mælir lágt:
“Gott hef ég gefið þér áður,
Og gugna nú ekki f>ú mátt.
“Margsinnis mjólk hjá mér
drakkstu,
Og mjölköku’ og smjðrbita fekkst;
Ég breiddi’ 1 þig brekan á vetrum;
í búrinu mínu f>ú gekkst.
“Alt var f>að öðrum að kenna,
Að ungur f>ú barst frá mér:
Þvf skálkur um skuld mig krafði,
Og skuldin var borguð með f>ér.
“Berðu nú biskups soninn
Á braut yfir holt og mel,
Og flyt f>ú ’ann heilan á húfi
Heim til sfn. Farðu nú vel”.
Gullpening gefur hann Árni
Gamalli rausnar frú,
Og hæverskur hattinum lyftir.
Svo lieldnr ’ann vestur frá Brú.
VI.
Og Ámi hann rfður á öræfin beint;
Sem örskot hann ber yfir fold.
Og hamstola f>eysir ’inn þreklegi
jór.
En pyrlast upp sandur og mold.
Og Árni hann ríður um holt og um
hraun,
Hann hamrana þræðirum skeið;
Og aldrei fór nokkur.á íslenzkum jó
Svo ógreiða’ og torsótta leið.
Og Ámi hann ríður um skriðjökla-
• skörð,
Þars skúta fram þverhnípin há;
Hann fer eftir börmum á gfnandi
gj&m,
Og gljúfrunum hörfar ei frá.
Svo fer bann með köflum um eld-
hrauna urð,
Þars örðug finst tóunni leið;
Aann sundrfður jökulsins volegu
vötn,
Sem veltast. fram straumhörð og
breið.
Hann æjir hjá Brunnum am ör-
skamma stund,
Því uppsprettulind er þar tær,
Og grösugur bali við grávfðis-runn-
Sem grandað ei jöknllinn fær,
Og austan við Bláfell hann æjir
uni hrlð,—
Og eru þá full dægur f>rjú
Sfðan hann klárinn sinn keyrði á
stökk
Frá kvfunum fremri á Brú.
Hann stutt á að Skjalbreið í dög-
un þess dags.
Sem dómþingið Islands skal sett.
“Högni minn“ segir ’ann, “hertu
þig nú,
Og hlauptu f>inn sfðasta sprett.
“Því náirðu’ á Þingvöll um nónbil í
dag—
Svo nauðunga’ eg losist úr kví—
Þá skal eg ei bera [>ér bitil f munn.
Né beita f>ig spomm úr f>vf“.
Á harðasta stökk nú liesturinn fer
Um hraun og um mel og um skörð,
Og leirugur allur og bólginn Pum
brjóst,
Hann blóðinu frfsar á jörð.
En Árni hann klæðir sig kápunni úr
og krækir svo fstöðin frá.
Og burtu f>eim kastar;—og brosir f
kamp:
“Það borga skal Herleifur Daa“,
VII.
Á Þingvelli’ er f jölment.
trúikóngs
Flytja f>ar erindi snjalt.
Og sent hefir jöfur f>á Jörgen
Frís,
Að jafna f>ar ranglæti alt.
Um dagmálaskeiðið er dómþingið
sett,,—
Og dœmt skal f>ar ýmsum 1 hag.
En biskup er hnfpinn, f>ví bagal og
stól
Hann býst við að missa þann dag.
Það er hann Herleifur hirðstjóri
Daa,
Hann hrekki sér temur og brögð;
Og hyggur að biskupi megi hann
meir,
Þá málin f dóm eru lögð.
Hann veit [>að, að Oddi mun örðugt
um vörn,
ÞvíArni’ ernú þinginu fjær,
En vanmáttugt klerka og kór-
djákna lið,
Og kot.unga-lýðurinn ær.
Það ’er bann Herleifur hirðstjóri
Daa,
Háðyrðum [lieitir ’ann f>rátt.
‘Hvert gerist nú biskupinn bljúg-
ur í lund?
Svo ba r ’ann ei höfuðið látt“.
Og fulltrúi kouungsins kallar og
spyr:
Hvort kominn rsé Ámi á þing.
En biskupinn [>ogir. og bleik er
hans kinn,
Og búð sfna ráfar um kring.'
Það er liann Iíerleifur hirðstjóri
Daa,
Hrópar ’ann “ týarinn og grár:“
“Þið munuð ei lfta ’ann í lögréttu
fyrr,
En liðinn er dagur og ár!“
Og aftur er kallað og aftur er spurt
Hvað Árni [>ar nálægur sé,
En enginn f>ví svarar, svo all-langa
stund
Mun enn verða’ á málunum hlé,
En biskupinn gengur á hamarinn
hátt,—
Hrekkur af augum hans tár. —
Þá sér hann í fjarska hvar jóreyk-
ur rís;
Ríðurþar karlmaður hár.
Og biskupirin horfir og segir við
svein,
Sem siðprúður með honum er:
“Bfður sá inikinn, á rauðleitum jó,
Svo rykið til skýjanna fer.
“Væri hann Árni á fslandi nú„
Þú ætla’ ég að tryði’ ég f> vf seint,
Áð ei væri ’ann [>etta, [><> undarlegt
sé,
Að austan f>a,r komi hann beint“.
Og það er hann Árni, sem kemur
um kleif,
Kveður hann föður sinn skjótt,
Og mælir við sveinana: “Gerið ei
glöp,
En gefið þið hestinum fljótt“.
Sveinarnir biskupsins fara með fák,
Og flestum ber saman um það:
Að þá hafi betur ei borið neinnklár
Né bmnað eins vnkurt í hlað.
þriðja og sfðasta
sinn,
| Hvort sé þar hann Árni til t a k s.
Gengur }>á maður fram mikill og
hár,
Og mannf jöldinn kennir hann strax.
Hann yrðir á Herleif—og alvara
ströng
á enninu hvelfda er skráð:
“ J á. e gje rhérvfst fyrir alföður
hjálp,
En ei^þínaj^herlegu dáð!‘.
“Þú hugðir það'eitt sinni Herleifur
Daa,
Að hirðstjóra-tign þfn og slægð
Mundi’Jokknr feðgana rétti fárænt;
En—rýrð skal nú verða þfn frægð'.
“Þvf svo erjþað ætfð, og svo verð-
ur nú,
Að sigrijhið'góða mun ná,
En rangindin lenda—þó [brögum sé
beitt —
Á blindskerjum—Herleifur Daa!”
Og það er’liann Herleifur hirðstjóri
Daa,
Hefir ’ann’gugnað við fátt;
Á vörina bítur hann, þungbúinn,
þétt,
Úr þrönginni víkur sér brátt,
í málunum | Árni fær sigur með
sæmd,
Og sýndjhonum virðing er há,
En hirðstjóra-valdið og metorðin
með
Missir j’ann Herleifiur Daa.
Höf. kvæðisins hefir sjálfur breytt
nafui Herluff Daa i Herleif Daa,f þess-
um parti kvæðisins.
Ritstj.
Og full- Er gpurt er hið
og