Heimskringla - 02.10.1902, Síða 3

HEIMSKRINGLA 2. OKTÓBER 1902.
Vér unnum Islandi ogf heiðr-
um minning þess eins og góðar son
ur elsar og vir ðir aldraða mrtður, eða
hvort inyndum vér ekki vilja gera
eins mikið og meira íyrir Island en
ðnnur lönd, sem góður sonnr myndi
vilja gera meira fyiir móðir sína en
allar aðrar konur; ég held það áreið-
anlega. Nel má vera að sumir álíti
að ættjarðarástin sé í raun og veru
ást á þjóð sinni, en með því ætt-
jarðarástín og elska til þjóðar sinnar
eru svo náskyldar, þá er naumast
hægt að andmæla því, að sé landið,
sem þjóðin býr í, tignarlegra, svip-
meira eða að einhverju leyti ein-
kennilegra en önnur lönd, þá glæðir
það ekki alllftið ættjarðarástina, ekki
þó hvað síst hjá heim, sem lifa langt
fjarri því og sjá ekki mynd þess
nema að eins I skuggsjá endurminn-
inganna, sem muna til þess sem
æskustöðva hvar þá hafði drevmt
sína sælustu drauma. Þannig er
þvf varið með Isl. Eg þykist viss
um að ættjarðarást vor allra, sem
hér erum saman komnir, nær ekki
að eins til þjóðarinnar, heldur einn
ig til landsins. Eðlilega af þvf vér
eigum svo fagurt ættland Og sann-
arlega er ísland tignarlegt, fagurt
og svipmikið- Náttúrufegurð þe?s
heflr eitthvað svo einkennilegt við
sig að naumast getur nokkur Isl.
glejrmt því, naumast getur nokkurt
af börnum þess annað en elskað það
og haft minningu þess f heiðri.
Hin tignarlega, fjölbreytta og jafn-
fram stórkostlega náttúrufegurð
þess er óafmáanlega þrykt í hug og
hjörtu allra barna þess, engu síður
þeirra sem lifa Iengst í fjarlægðinni
við það. Um þau má með sanni
segja það sem skáldið kvað: “Börn
sem fjarst þér aldur ala unna þér ei
minnst.” Ég er viss um að öllum
að öllum þeim, sem bornir eru og
barn fæddir á íslandi, er og verður
vort kæra ættland í fersku minni,
þótt enginn minni á það. Ég er
sannfærður um að það er eins og
vort mesta vestur-íslenzka skáld kvað
ekki löngu síðan: “Rétt að nefna
nafnið þitt, nóg er kvæði öllum,”
rétt að nefua gamla Island er eitt
nóg til að slá á hina næmustu strengi
vor allra, nóg til áð vekja minning-
ai nar og ættjarðarástina í brjóstum
Vestur íslendinga. I hngum þeirra
verður ísland alt af eins og J. Hall-
grfmsson segir: “Pagurt og frítt og
fannhvftir jöklanna tindar, himininn
heiður og blár en hafið er skínandi
bjart.” Isl. verður æflnlega til-
komumikið og fagurt land, þrátt fyr-
ir allan yflrgang, sem það heflr lið-
ið. Varla heflr nokkurt land liðið
meira af náttúrönnar og mannavöld-
um. Náttúran hefir ógnað því með
heljar átökum elds og ísa, og um-
hverft þess fegurstu plássum í bruna
hraun og eyðisanda. Og mennirnir
hafa sannarlega ekki látið sitt eftir
liggja. Hinn fyrsti maður sem
mi8þyrmdi frelsi ogsjálfstæði hinnar
íslenzku þjóðar, var ÓlafurTryggva-
son og vildarmenn hans, er hann
neyddi Island til kristni; frá þeim
tfma og alt fram yflr miðja næstl.
öld má leia harmkvælasögu hinnar
íslenzku þjððar, f ránfuglaklóm kon.
ungsvalds og kyrkjuvalds. Vel má
vera að sumum flnnist ég draga
fram rangar ályktanir, en gott og
vel, ég er skjólstæðingur sögunnar,
lesið hana og munið þér flnna, að ég
geri timbilinu ekkert rangt ti).
Vera má að sumir segi að þá hafl
siðf'ei ði batnað, og vígum og mann
diápum 'létt af; já, að vfsu var svo;
en alt sýnir og sannar að þá hafi að
því sskapi vaxið undirferii, hatur,
launmorð og hryðjverk, sem alt lýsi
yflr því, að frelsi, drengskapur og
dið þjóðarinnar gekk til þurðar.
Islsnd var með vélum ogofríki svik-
ið og kugað undir konungsvald; þá
h i arf gullöld íslands. Þá hvart að
mestu manndáð og drengskapur
þjóðarinnar, sjálfstæði hennar og
kjarkur veikluðust undir svipum
harðstjóranna, sem létu farsæld og
hagsmuni lands og þjóðar sig litlu
skilta; sem að eins hugsuðu um að
undiroka þjóðina og hneppa hana f
dróma þrældóms og einokunar. Þá
var af óhlutvöndum sýslumönnum
konungs, fé landsins sópað burt f
stórhrúgum og kastað á konungs
eign. Jafnframt þessu dundi hver
landplágan eftir aðra yflr landið, svo
sem svartidauði, stóia plágan og sið-
ast stórabólan 1706. Segja annálar
að þá hafi mannfjðldinn á öllu land-
inu vart náð 30 þúsundum; að ég
ekki tali um alla þá jarðelda og eld-
gos sem oftar sinnum oisökuðu harð-
æri og hungursdauða. Samt gátu
ekki öll þessi eyðileggingaröfl gjör-
eytt hina fámennu, kynsælu og þrek-
miklu þjóð. Hún átti eftir að sjá
bjartari og betri tíð, hún átti eftir að
safna nýjum kröftum, nýju þreki, til
að kasta þrældómsokinu af herðum
sér, til að slíta ánauðarfjötrana, sem
höfðu reyrt dáð og dug andlega og
líkamlega úr þjóðinni.—(Framh.)
Leiðrétting.
Háttvirti hra. ritstjóri!
Viltu gera svo vel að birta eftir-
farandi leiðrétting f blaði þínu.
í Heimskringlu, er út kom 24.
Sept 1902, er svo frá skýrt að aldrei
hafi á þjóðminningardegi á Islandi
verið sungið kvæði fyrir minni
Vestur-íslendinga ryr en í sumar.
þetta er ekki rétt hermt. Sumarið
1898 héldu Borgflrðingar og Mýra-
menn sameiginlegan þjóðminningar-
dag á Hvítárbökkum og voru þar
saman komnar þúsundir manna.
Þar var sungið minni Vestur-íslend-
inga eftir Sig Júl. Jóhannesson, und
ir forustu Sigurðar Þórðaisonar sýslu-
manns í Arnarholti. Kvæðið er
þunnig:
Minni Vestur-Islendinga.
Lag: Þú, vorgyðja svífur úr suðrænum
geim.
Nú rennum vér huganum vestur um
ver
og vitjum þar gamalla landa,
sem bústaði fjarlæga bygt hafa sér,
en búa þó með oss í anda;
þeir unna oss sjálfum, þeir elska
vort Iand,
þá auðna vor gleður, þá hryggir
vort grand.
Og því er þuð eins, ef þeir búa við
böl,
mun blóðið til skyldunnar streyma;
að vita þá hrygga, það væri oss kvöl
og vildum að dveldu þeir heima;
en eigi þeir hamingju, sigur og seim
og sólskin, vér gleðjums með þeim.
En hvar sem vér lifum og hvernig
sem fer
og hvað sem á leiðinni mætir,
þá vitum það bæði ; að vestra og hér
að vináttan styi kir og kætir;
og látum því aldrei að eilífu spurt
að óvild þe m sýnum, er leituðu burt.
SlG. JÓL. JÓHANNESSON.
EIMREIÐIN, VIII. ár 3. hefti, er
nýkomin þingað vestur. Innihaldið
er: 3 KVÆÐi eftir Stephan G.
Stephansson; FRaMFARIR VEST-
MANNAEYJA, alllöng grein eftir
Þorstein Jónsson lækni; NÓTTIN
HELGA, k'æði eftir Guðmund
Magnússon; ritgerð um Dr. CHANN-
ING, Unitarann mikla, eftir séra
Matthias Jochumson; HÁVI FOSS,
með mynd af fossinum, eftir Helga
Pétursson; SEYÐISJÖÐUR, ritgerð
með mynd af flrðinum, eftir Þorstein
Erlingsson; RITSJÁ, eftir Stefán
Kristj nsson, Valtý Guðmundsson,
Hafstein Pétursson og Mattias Þórð-
arson; JOLAGJÖFIN, eftir Bret
Hart, saga þýdd af Hals. Péturssyni,
KVÆÐI UM ÍSLAND, eftir Holger
Drachman, þýtt af Matthias Joch-
umsyni; FJALLBÚINN, kvæði eftir
Guðmund Magnússon; BÓKAFREGN
eftir Dr, Finn Jónsson og grein um
skógarmálefni íslands með fagurri
mynd af Hallormsstaða skógi, samin
af Matthiasi Þórðarsyn.— Þetta hefti
Eimreiðarinnar er vel frá gengið og
efnið skemtilegt.
DRAUPNIR, tímarit geflð út í
Rvlk af frú Toríhildi Þ. Holm, 6. ár,
er nýkomið hingað vestur. Rit
þetta er í 8 bl. broti 32 bls að stærð^
og flvtur á meðal annars byrjun á
sögu um Jón byskup Arason. Er
það ein af þeim sögulegu byskupa-
skáldsögum, rem frú Holm hefir
samið og ætlar hún að gefa hana
út í heftum, þannig, ‘að hvert hefti
rekiannað eins ört og inntektir fyrir
síðast prentað hefti hafa orðið nægi-
legar til að borga útgáfukostnað
þess, því hún ætlar að láta verkið
bera sig sjálft.—Margir Vestur ís-
lendingar munu hafa gaman af að
lesa sögu um Jón byskup Arason,
sem var eitt af mestu stórmennum
Islands á sinni tíð, en sjálfsagt óska
þeir að fá meira af henni í hverju
komandi hefti, heldur en er í þessu
1. hefti—að eins 13 bls., og réttast
hefði oss fundist að Mrs. Hoim hefði
geflð sögu þessa út alveg sérskilda
frá öðrum annarlegum ritgerðum, í
heftum, og mundi það mjög auka
sölu heftanna hér vestra, þvi vænt-
anlega verður saga þessi eins fróð-
leg og skemtileg eins og hún verður
löng. — Mr8. Knstrún Sveinunga
dóttir, að 612 Ross Ave., heflr út
sölu þessara hefta.
VlNLAND, No 7, flytur 3 mynd-
ir af merkum Islendingum þar
syðra: Sturlaugi Guðbrandssyni,
bæjarstjóra í Minneota, séra Hans
Thorgrímssyni, presti Islendinga í
N. Dak., ogaf Vilhjálmi Stefánssyni.
kenslumálastjóraefni Demokrata I
N. Dak. Vilhjálmur er rúmlega
tvltugur að aldri, gáfumaður mikill
og skáldinæltur I bezta lagi. Hann
hettr stundað háskólanám og vonar
að útskrifast innan árs. Hann er
fæddur I Nýia íslandi. Foreldrar
hans bjuggu síðast á Kroppi I Eyja-
flrði á íslandi.
8onner& Hartley,
Lögfræðingar og landskjalasemjarar
494 fflAÍn St, - - - Winnipeg.
H. A. BONNER. T. L. HARTLBY.
D. W Fleury & Co.
UPPBOÐSHALDARAR.
»4» POHTj.GK AVE.
selur og kaupir nýja og ga.nla hús-
muni og aðra hluti, einnig skiftir hús-
munum við þá sem þess þurfa. Verzlar
einnig með lðnd. gripi og alskonar vörur.
TELEPHONE 1457. —Oskar eftir
viðskiftum Islendinga,
Peninga
get ég lánað á móti veði f fasteign-
um með eins lágri rentu og góðum
borgunarskilmálum og hægt er að fá
þá nokkurstaðar. Þeir, sem þurfa
að fá peníngalán, eða endurnýja
gamalt lán, geta sparað sér peninga
með því að flnna mig, eða skrifa eft-
ir upplýsingum áður en þeir taka lán
hjá öðrum.
S. Gudmundson,
HENSEL N. D.
Ódýr matur á
Oak Point.
Thorsteinn Thorkelsson selur þar
út úr búð sinni fyrir peninga út í
hönd:
20 pd. af röspuðum sykri.... $1.00
22 “ “ púðursykri... $1.00
16 “ “ molasykri.... $1.00
18 “ “ hrlsgrjónum.. 1.00$
3 “ “ beztu rústnum.... $1.00
9 “ “ bezta kaffi.. $1.00
10 “ “ næst bezta kaffi... $1.00
Ham I2^e. pd., kúrinur lOc. pd.,
sveskjur 4 pd. 25c., 1 punds Baking
Powder könnur, 2 fyrir 35c. Allur
fatnaður og fataefni með tiltölulega
lágu verði. Og aðrar yörur sem til
eru I búðinni með mjög niðursettu
verði.
Hveitimjöl. bezta tegund ($2.10,
næst bezta tegund $2,00.hver sekkur.
Ódýrt fæði.
Tíu íslenzkir námssvein:
ar geta fengið gott, en ódýrt
fæði og húsnæði, að 435
Young St. Baðstofa er í hús-
inu, — að eins 3 mínútna
gangur frá Wesley-eða Ma-
nitoba háskólunuro. Menn
snúi sér til húsráðanda!
Mrs Mulvaney.

T?
uFlor de Albani.”
NÝIR YINDLAR.
Vel tilbúnir, ljúfir og heilsustyrkj-
andi, úr Havanblöðuui og Sumatra-
umbúðum.—Allir vel þektir kaup-
menn hafa þá til sölu. Prófið þessa
ágætu vindla.
WESTERN CIGAR FACTORY
Tho». Lee, eigandi. 'W'IJSr
flANITOBA.
Kynnið yður kosti þess á*ur en þér ákveðið að taka yður bólfestu
annarstaðar.
íbúatalan i Manitoba er nú.............................. 260,000
Tala bænda í Manitoba er................................ 85,000
Hveitiuppskeran í Manitoba 1889 var bushels.............. 7,201,619
“ “ “ 1894 “ " .............. 17,172.888
“ “ 1899 " “ .............. 2. ,922,230
Tala búpenings i Manitoba er nú: Hestar.................. 102,700
Nautgripir................ 280,076
Sauðfé.................... 86,000
Svin...................... 70.000
Afurðir af kúabúum 1 Maeitoba 1899 voru................... 8470,569
Tilko8tnaður við byggingar bænda I Manitoba 1899 var.... $1,402,800
Framfðrin i Manitoba er auðsæ af fólksfjölguninni, af aukntm
afurðum lan.tsins, af auknum járnbrautum, af fjölgun skólanna, af va i-
andi verzlun, af vexti borga og bæja, og af vaxandi velllian
almennings.
í siðastliðin 20 ár hefir ræktað land aukist úr ekrum........... 50 .000
Upp i ekrur......................................................2,500 000
og þó er siðastnefnd taía að eins einn tíundi hluti af ræktánlegu landi
i fylkinu ,
Manitoba er hentugt svæði til aðseturs fyrir innttyténdur, þar er
enn þá mesta gnægð af ágætum ókeypis heimilisréttarlöndum og mörg
uppvaxandi blómleg þorp og bæir, þar sem gott er til atvinnu fyrir
karla og konur,
í Manitoba eru ágætlr /rískólarfyrir æskulýðinn.
t Manitoba eru mikil og fisksælveiðivötn. sem aldrei bregðast,
í bæjunum Wlnhipeg, Brandon, Selkirk og fleiri bæjum mun nú
vera Y-flr 6,000 Islendingar, og i sjö aðal-nýlendum þeirra i Manitoba,
eru rúmlega aðrar 5,000 manna. Þess utan eru í Norðvesturbéruðunum
og British Columbia um 2,000 íslendingar.
Yflr ÍO millionir ekrur af landi i Haniioba, sem enn þá
hafa ekki verið ræktaðar, eru til sölu, og kosta frá $2.50 til $6.00 hver
ekra, eftir gæðum. Þetta land fæst með vægum kaupskilmálum,
Þjóðeignarlðnd i öllum pörtum fylkisins, og járnbrautarlönd með
fram Manitoba og Nortb IVestern járnbrautinni eru til sölu.
Skrifið eftir nýustu upplýsingum, kortum o. s. frv. alt ókeypis, til
IION K. P RUBLIN
Minister of Agriculture and Immigration,
WINNIPEG, MANITOBA.
Eða til:
Joseph B. SkaptaNon, innflutninga og landnáms umboðsmaður.
THE HECLA
eru beztu, ódýrustu og eyðsluminstu
hitunarvélar sem gerðar eru þ»T
gefa mestan hita, með minstum
eldivið. Eru bygðar tii að endast
og vandalaust að fara með þær.
Fóðursuðu katlar fyrir bændor
gerðir úr bezta járni eða stáli, ein-
mitt það sem þér þarfnist. Biðjið
árnvðrusala yðar um þá, peir selj*
allír vörur vorar.
CLARE BRO’S & Co.
irksmiðjur:
RESTON, ONT.
Winnipe^
Box 1406.
286 Mr. Potter frá Texas
villidýr og vilta menn. Andlitsliturinn bar vitni
um að hann hafði bæði liðið ofsalegan sólarhita
og nístandi norðanvinda, sem hvorttveggja er til
i Texas. Ennið bar vitni um trúverðan og góð-
látan dreng, og hvíldi á stóru nefi. og sýndi þau
mörk, að kraftur og ótvíræði fylgdi, sem var
aftur í mótsetningu við varirnar, sem voru lítt
hreyfanlegur. Augun voru stálgrá og hrein. og
líktust í leiptri lit þeim sem grimstdinarjí Bras-
iliu hafa og nefndur er tærivatnsliturinn. Á
höfðinu bar bann hárkollu dökkva á lit, en sem
var ekki sem allra bezt hirt og var auðsjáanlega
gerð af viðvaningi, og stóðu strýin ofan undan
henni, sem stoðir, og voru þau hrafnsvört á lit-
itin. Það var ekki fijótséð af hvaða ástæðu, að
hann hafði hárkollu, því þótt hann væri þunn-
hærður, þá fór hans eigið hár honum ekki eins
iila og hún.
Hann var i svartri bolúlpu, semtiðkast mjög
í suðvesturríkjunum, en hún sýndist vera of víð
handa honum, sem var bæði mjór og horaður
og ekki stór vexti, þrátt fyrir það, þó Brich Gar!
way, einn frumbygginn og samtiðarmaður Pott-
ers; i “The Lone Star State", segíi einu sinni
“Enski Potter (sem var auknefni hans í þá daga)
var aldrei stór m«ður fyrr en hann fór að berj-
ast, þá varð hann risi”. Hann bar tvo stóra
deraanta í skirtuhnöppunum sinum, og einn í
hringnum á hendinni. Við úrfestina dinglaði
andstyggilega ljótur Kalifornia kvarssteinn, og
neðan i honum litil gullmint, og gerði hún fctein-
ínn enn þá stœrri og klumpslegri en hann var.
Hann bar nýtt háisband hvítt á lit og fallið úr
Mr. Potter frá Texas 237
móð við niðurbrotinn kraga. Hunn hafði skó
úr kýrleðri á fótum, og voru þeir afar háir og
smurðir skósvertn hátt og látt, og voru buxurn-
ar niðri í þeirn. Alt þettabar þess vott að l.erra
Potter var að berast áíbúnaði þenna tyllidag
sem hann ætlaði að raæta dóttur sinni, eftir
fjögra ára burtuveru og nám, sem hann var vilj-
ugur að leggja alt í sölurnar fyrir, að hún öðl-
aðist.
Hann hafði nauðugur orðið að þegja sam-
fleytt i átta klukkutima, eða frá því hann fór
frá Cunarder í Liverpool og þvert yfir England
til Lundúna, og þaðan ofan til Folkestone.
Hana hafði þess ve/nasafnað heiimiklu umtals-
efni saman. Þessi hjarðkonungur hafði ekki
fundið samtalsnáð i augum hiuna brezku sam-
ferðamanna sinna, og var útlit hans og látæði
orsök þar í. Skólastjóri úr einu úthéraði lands-
ins, sem varð honnm samferða, hafði neitað með
þótta að súpa á*vasaglasinu hans. Og smá-
munasöm, ógift stúlka heimtaði með frekjusvip
að umsjónarmaðurinn i vagninum létiundir eng
um|kringumstæðum þenna sólbrenda þorpara
vera einsamlan með sér i vagniuum. Þar af
leiðandi bafði Sampson Potter ekki haft nokkurn
mann að tala við. Hann fór nú að ná sér niðri
aftir þögninaá Lubbins, som glápti á hann með
opin munninn, og blandaðist bæði aðdáun og
ótti saman ( svip bans, þvi siðan bann sá ó-
sköpin, sem komu á Arthur, þegar hann sá nafn-
ið i gestaskránni, þá var hann sannfærður um,
að ekki var alt með foldu með þenna herramann,
sem var að enda við að eta snæðing sinn í kafii-
stofunni.
240 Mr. Potter frá Texas
stundu áður. Eu Potter las hana aftur og aftur
meðsvo mikilli áfen:ju og varhygð, að þegar
Lubbins kom með reikninginn, þá henti hann
eiuu pundi sterling á borðið án efíirtektar, þó
hann mælti um leið: “Borgaðu þér sjálfur”.
Hann hélt áfram að lesa og grubia. og síðan
klóraði hann einhverja athugasemd i vssabók-
ina sína, og var þó að tala viðogviðorðá
stangli, svo sem: “Höggormar og tarantules.
Almætti. alt læknandi. Bryðji þeir mig ef þeir
geta. Þetta opnar þó augun, og mörg fleiri
vestræn orðatiltæki, sem lýstu gremju og undr-
un. Að síðusta klipti hann auglýsinguna úr
blaðinu og skrifstofufang, þess er auglýsti, sem
var H. C. Portman. lögsóknari, 33 Chaney Lane
W. C. London. Hann var svo niðursokkinn við
þetta, að LubbÍDS, sem kom inn til hans eftir
að fimtán mínútur voru liðnar frá þvi að hann
lagði býttin á borðið hjá honum.sá að hann hafði
ekki snert þau og stakk þeim á kaf i vasa sinn.og
hélt að Potter væri stórgjöfulasti maður, sem
il væri á þessari jörðu,
Arthur flúdi frá hótelinu og var að taka
upp þessi orð við sjáifan sig: “Hún sagði mér:
“Talaðu við föður minn”, Hamingjan góða! Ég
hefi séð hanu”. Honum dattí hug að hætta við
alt saman og rjúka til Kina eða Iadlands,eða
eitthvað þangað, sem hann væri allra lengst
burtu frá þessum tilvonandi tengdaföður sínum.
Hann flýtti sér ofan strætið þangað se u flntn-
ingslestin beið eftir eimskipinu. Hann horfði á
bryggjuna og út á sundið. Skipið kom brun-
andi inn að lendingunni. Hann yelti stúlku-
Mr. Potter frá Texas 233
ganga fram hjá Arthur um leið, sem varðsvo
kynlegur við að heyra þessa rödá aftur og aftur,
Hann leit snögglega upp og það með heldri
manna hætti, og spurði með æðrukeim í rödd-
inDÍ: "Hvaða skepna er það, sem hefir þetta
hræðilega látæði, og afskrætrislega mál”.
“V'eit ekki, minn virðulegi herra”, hvíslaði
hótels þjónninn. Hann er frjálslyndur í með-
ferð málsins. Hann hefir innritað nafn sitt (
gestaskrá hótelsins. ‘ Um leið og hann mælti
mælti þessi orð, fletti hann opinni gestaskrnn
fyrir framan Arthur.
Þegar hann hafði litið á hana í gegnum
gleraugun fáeinar sekúndur.stóðsvo óttaleg ang-
istar tilfinning máluð á andliti hans, að Lubb-
ins þreif bókina og hrópaði eins og það væri að
liða ytir hann : “Á lögreglan að komaf”
Eu hinn hávirðulegi Arthur Lincoln rauk
út eins og hann væri að tiýja möru, og stanzaði
með andköfum og á stjálingí, með innskots and-
vörpum: “En hvernig þessi öld getur hæðst að
öllu! Ha ! h ! h !— Guð i himninum hjálpi mér!
—á að verða tengdafaðir minn i framtlðinni!"
Hann sá að bann hafði klórað nafn sitt um
alla blaðsiðuna, og það svo afkáraloga og van-
kunnáttulega, sem frekast mátti verða. Nafnið
hljóðaði þannig:
Hinn háverðugi Sampson Potter.
Comaneck County,
Texas, U. S-