Heimskringla - 22.10.1903, Blaðsíða 3

HEIMSKRINGLA 22. OKÓBERBER 1903.
In waking dream my path I rode,
Nor knew how fast the moments
flowed
For swan-song o’er the heatlier.
þetta mál hafa fiallað. Til fróð-
leiks fyrir lesandur setjum vér
greinina hér í heilu líki].
GOTT BAKING POWDER K
Out of the courtyard.
(Úr hlaöi.—Grímur Thomsen).
God’s right hand aye be held
Sheltering over thee!
His might where’er thou fare
Guide thee and stay;
Ne’er may thy trusty steed
Stumble, or foot-sore be,
Never the murky night
Bring thee dismay.
Far down the stream of years
Angel hosts guide and hold.
All ill and dire mischance
Their host withstand;
God of his mercy great
Send thee joys manifold,
Soul, life and honor be
In the Lord’s Hand!
Jarðeplatollurinn og
Margarinetollurinn
Séra Eggert Pálsson flutti í
sumar frumvarp um toll á innflutt-
um jarðeplum og Margarine, og
þingnefnd sú, sem sett var til að
athuga landbúnaðarmál, mælti
fremur með en móti frumvarpinu.
En forlög þess urðu þóaðfalla,
Eg hefi enn eigi séð ástæður fing-
manna fyrir [>ví að synja f>essu
Jrumvarpi, en liaíi þær verið þær
I sömu og Reykjavíkin og margir
í fleiri bera fram, virðist mér þær
!eigi fullnægjandi og lftt liugsaðar.
„Reykjavík, 9. .Túlf sfðastl.
segir:
„Að ekki er yrkt hér meir en
gert er af kartöflum, það er sann-
arlega ekki verðinu að kenna.
Kartöfluverð er hér aldrei undir 8

sparar peninga, tíma og %
efni. Konur komast að því 3
daglega að það borgar sig ^
að nota að eins %
BLUE KIBBON BAKING FOWDEB 3
það gerir ætíð gott verk, ^
Bið.jið matsalann um það: 25c 1 pd. =3
kanna. 3
mmmimmmmmmmmmimiúmK
A spurt.
(Sprettur.—Hannes Hafsteln).
mun hún töluvert minni) eða vinu-
afl ódýrara.
Það sem stendur kartöflurækt-
inui hér fyrir prifum á mörgum
stöðum og mun lengi verða orsök
til að gera hana erviða, óvissa og
ekki eins arðvæna og höf. í Rv,
lætur, eru kuldar og votviðri og
næturfrostin,sem oft koina snemma
í Sept., Agúst og jafnvel Júlí.
I my gallant steed am riding
Fast and free.
Toward the mountain-upland
gliding leggja toll á, heldur en kartöfiur.
Gallop we;
And the breezes kiss my cheek, , ,, . „ ,
lerfluttmn af kartöflum, .latnvel
And with hardy, hardy hoof-beets Akureyrar ,>arf að flytja kart-
Vegna næturfrostanna verður
kr, tn„ ematt lO kr, þar_Bem^Jjört | kartöfluræktin ávalt stopulli fram
til dala og langt frá sjó á öllu Norð
ur- og Austurlandi að minsta kosti
en við sjóinn. þar sem sfður er hætt
>ð þvf verði, semnúer . . , ...
r . , við þeim, er sumarhitinn venju-
at.íð hefir verið á kart- L . . , , n, ,
lega ranmi og geta kuidar og vot-
| viðri þá á þessum landsfjórðungum
í hnekt vextinum. Aftur kunna
og loftslag er lagað fyrir kartöflu
rækt hér á landi, þar er víst fátt
eða jafnvel als ekkert, sem borgar
sig betur me
og um ömun
öflum,
Það er bókstaflega enginn
hlutur, sem minni ástæða er t;l að j skilyrðin að vera. eitthvað betri fyr
j ir ræktuninni á sumum stöðum f
Það eru um 4300 tn. sem nú sunnlendingafjórðungi og kring-
um Breiðafjörð, að minsta kosti
eru næturfrostm f>ar sjaldnar á
Bounds lie on, the goal to seek.
Seem the hills towards me driven,
As I speed;
Like a bolt that cleaves the heaven
Leaps my steed;
And my spirit is so gay,
Seems a life’s delight is gushing
In each bounding stride away.
Through the veins how fire is
fleeting j
As we ride!
Öflur.
Landðmenn ættu aðgera miklu
j meira af kartöflurækt, þar sem
; jarðvegurinn og loftslag leyfir. En
j verðið er óþarfi að skrúfa upp með
1 lögum. Það er fullhátt.
How the heart is lighter beating,
Laughs with pride
Soul as filled with life’s new wine.
Thou art fleetest of thy fellows,
Trusty Lightfoot, pony mine.
það lijá mér. að
How he liíts his crest unswerving, göðum kartöflum
Sets his face,
As his sturdy neck is curving
Tracks to trace!
See his mane that floats out-
spread,
sumrum, aftur muiiu langvarandi
óþurkar geta linekt þar kartöflu-
vexti og varla munu flatir moldar-
garðar jafnaðarlega reynast þar
vel til kartöfluræktunar. Það þarf
ekki annað en líta á hina flötu
,og saggafullu garða Reykjavíkur
Þingið ætti að feJla frumvarp og par í kring til [>ess að sjá, að
j þeir muni ekki hentugir til kart-
j öfluræktunar f þeirri véðráttu og
sólskinsleysi sem þar er oft á sumr-
fn. En ef'tir þvf sem mór er sagt,
eru skilyrðih betri á Akureyri og
víða í Skaptafells og Rangársýsl-
um.
þetta sem umsvifaminst“
Að vfsu mun það satt vera, að
j oft er liægt að selja hér tunnuna á
8—10 kr., varla þó nema í smásölu;
en hér kemur fleira til greina, sem
taka verður með f reikninginn ef
grandgæfilega á að ræða um kart-
öfluverð og kartöflutoll. Eins og
En af þvf mig vantar þekk-
ég get fallist á það, s(>m höf. í Rv.! ingu á ræktunarskilyrðunum á
segir um útsöluverð hér á kartöfl- j Suðurlandi, vil ég eigi fjölyrða
um, vona ég að hann geti fallist á vmi þau. En fara nokkrum orðum
innkaupsverð á j uin kartöflurækt hér fyrir norðan.
er oft eigi nema í TT
■ _ , . , | Unv og eitir mið;a oidina sem
4—o kr. og kosta þær þá komnar á , .» , , ,, . ,
ieið. var nokkur áhngi á morgum
hafnstaðinn að eins 6 kr. tn.. en , , , , . , ,, • c ,. , •
1 . , ■ bóndabæjum í Eyjahrði og Þing-
eins og vanalegt er um vörur tæra . . , » , • , , , ,
& & eyjarsýslu að byrja á kartötiurækt,
| kaupmenn þœr fram um 30 per
| cent eða meira, enda verður þeirn j
. , , , . eigi láð það, þar sem þessi vara er 1
And thegroundmakesmerry uiusic .
I öllu fremur skemdum undirorpin 1
Under Lightfoot’s bounding
j en margar aðrar. Kaupmenn geta
j þvf selt erlendar kartöflar með j
vanalegum verzlunarhagnaði á 8
j til 10 kr., en þeir sem panta þær
j beint sjálfir fengið þær á 6—7 kr.
til haf nstaðanna. Þegar þetta er
‘ j athugað, er engin von til þess, að
, , ,, , kaupmenn vllji taka fslenzkar kart-
Now the heart witli bod.ngswells öflur tUgölu 0„ borga £yrir þær 8
’Ere our song and merryjhoof-beat tii £q kr.
tread. j
Yet, o slack thy gallop, Lightfoot,
Take thou heed,
For to scale the rugged height,
og voru brotnir garðar á mörgum
stöðum, þettu 100—300 ferh.faðm-
ar á stærð: í þ(>im spratt. í sumum
j árnm, en oft. vildu þeir bregðast,
og endirinn varð sá. að búið var að
foot
Care doth need.
Break the silence of the fells.
Cambridge, Mass., 27. Sept 1903,
VlLH.TÁLMUK StEPÁNSSON.
Þegar því um það er að ræða,
j leggja þá niður viðast livar um
aldamótin. Fólk liafði eigilengur
elju til að berjast við annmarkana,
sem komu fram við ræktunina,
einkum voru það áhrjf næturfrost-
anna, sem menn vissu engin ráð
t.il að verja sig fyrir, Enginn
bóndi tók heldur fyrir að yrkj'a
kartöflur í stærri st/l og til útölu.
heldur einungis til heimilisþarfa,
Kartöfluræktin á Islandi.
hvað liægt sé að hafa upp úr að i og þegar honum fiinst það lánast
rækta kartöflur hér á landi, virðist j illa, vildi hann heldur kaupa tvær
mér það sem frekast sé liægt að ! eða þrjár tn. í bú sitt, en gefa sig
segjaum það, sc j>að, að hægt er heldur við öðru, sem honum virtist
[Blaðið Stefnir, dags. 7. Sept. j
sfðastl: flytur ekki ófróðlegii grein
að fá 8—10 kr. fyrir að rækta tn.
og að seljii hana í smásölu og koma j
lienni til kaupandans eða á næéta
hafnarstað við hann.
um
Fyrir söluna og flutning, þá
hann er að ræða, finst mér
um það mál, er leiðir rök að þvf, að j ræktunnrmaður eigi vera of hald-
jarðeplarœkt sé ekki sérlega ábata- inn af 2 —3 kr. á tn. hvort sem
samur atvinnuvegur eftir reynslu hann annast þann flntning sjálfur
þeirri. sem Akureyrarbúar hafa ’ eð“ fer aðra }>em að *eri' ^að,
, . . enda munu sölulaun af öðrum vör-
feng;ið, og telur höf. þó þar betn ... . . „
" & 1 uin sjaldan vera minm en 30 per
skilyrði fyrir ræktun jarðepla held Eftir þessu get 6g eigi reink
ur en vfðast aunarsstaðar á Islandi að ve'ðfyrir ræktunina á kartöflu-
I enda greinar sinnar gerir hann
grein fyrir þvi, hvernig d a g s 1 átt
au á íslahdi kosti þúsund
k r ó n u r þegar hún er vel búin
undir kartöfluræktina. En ekki
gerir hanu á hinn bóginn grein
fyrir arðinum sem hún gefur, eins
og þó liefði átt að vera, og mun
höf. hafa góða ástæðu til að láta
hennar ógetið.En greinin hefirþað
til síns ágætis, að það er meira vit
og sanngirni í henni en vér höfum
seð í öðrum ísl. bl'iðum, sem um
tunnunni nema 6 kr. þegar flutn-
ingur á þeim er tekinn t.il greina.
Höf. lætur mikið af þvf, hve
vel borgi sig að rækta kartöflur hér
á landi á vissuin stöðum. En skoð
un mfn er, að kartöfluræktfn sé svo
miklum meiri erviðleikum bundin
hér á landi vfðast livar, að vér get-
um ekki ræktað þær með veruleg
urn liagnaði til þess að selja þær
jafn ódýrar og þær fást frá ná-
grannalfindunum, af því skilyrðin
eru þar betri fyrir ræktaninni, ren
lftið útlit til þess að ræktunar-
þekking vor vi-rði meiri en þar (nú
betur liorga sig.
En á Akureyri var haldið bet-
| ur út, 3 eða 4 verzlunarmenn tóku
hver um sig allstóra landspildu til
[>ess að reka þar kartöflurækt í
stærri stýl sem gróðavænlegt fyrir-
tæki, og lfigðu fram svo hundrnð-
um króna skifti til að gera þessa
framleiðslu að verulegri drift, og
létu vinna að henni eftir ákveðn-
um reglum. Margir borgarar og
handverksmenn f bænum hafa gert
hið sama og þetta hefirlánast nokk
urnveginn vel, en ég ætla þó síðar
í grein þessari að leiða rök að þvf,
að liagurinn á kartöfluræktinni á
Akureyri er eigi svo mikill að
hann liafi borgað sig betur en
mörg önnur atvinnufyrirtæki og
jafnvel eigi mundi gera það, þótt
verðið hækkaði um [1 2 kr. tn.
með innflutningstolli. Skilyrðin
fyrir kartfiflurækt áAkureyri munu
vera betri ,en víðasthvar annars-
staðar nörðan og austan lands.
Hin siniðjumósblandna sandmold
framan f liöfðanum hefir reynst
ljómandi vel og hnllinn á görðun-
um er svo mikill, að vatnið sfgur
fljótt úr þeim f votviðratfð, f aust-;
urhlfð höfðans er og víða ’^nokkurt j
skjól fyrir norðanáttinni, en suð-;
vestanstormarnir, sem hér verða j
hvassastir, ná sér litt niðurjjmeð
krafti, og rffa þvf sjaldan úr görð-
unum. I norðurhlið Búðargilsins
er skjólið þó enn þá meira fyrir
norðankuldanum, en jarðvegurinn
varla eins góður. Sólskin er]oft á
Akureyri og heitir dagar á sumr-
um, en þótt Eyjafjörður sé mjór
og liggi langt inn í landið.Ydregur
þó sjórinn hér meira úr nætur-
frostum, en fram til dala, eða í
þeim bygðarlögum, sem hærra
liggja. En þrátt fyrir þessi skil-
ýrði er þó öllu til skila haldið, að
kartöflurækt borgi sig á Akureyri,
þótt hún sc rekin þar með talsverð-
um álniga af mörgum og nokkurri
þekkingu, og í flöturn holtum Jog
melum hepnast hún þar oftast
frernur illa, nema f hita og þurka
sumrum. Helstu [erviðleikarnir
við kartöfluræktina á Akureyri eru
þessir:
1. Köldvor, svo oft er eigijjiægt
að koma ofan í þá fyr en f Júnf
undir og um fardaga, verðnr stund
um að moka snjó úr þeim f Maf.
til þess þeir þorni og undirbúistT
tæka tfð.
2. Eina ráðið sem menn þekkja
hér, til þess að draga úr áhrifum
næturfrostanna og of mikilla þurka
sem stundum koma, er að bera svo
mikinn áburð í garðana að kart-
öflugrasið vaxi fljótt og verði kraft
mikið en fyrir þetta getur fburður-
inn stundum orðið of mikill og
jafnvel spilt kartöfluvexti f bráð ('g
gert þær bragðverri, en þrátt fyrir
þetta fellur stundum kartöflugrasið
of snemma svo undirvöxturinn
rýrnar eða hættir jalveg.
3. Á haustin er mjög hætt við að
kartöflur skemmist f görðunum af
frostum, verða menn þá oftast að
rffa upp ur görðunum eigi síðar en
i 21. viku sumars, enda þótt kart-
öflumar séu þá sem óðast kað
spretta, slfkar skemdir koma oft
fyrir og hafa oft jkomið fyrir um
upptökutfmann, og gert garðeigend
um stórtjón.
Þessir ókostir á kartíiflurækt
mun ekki þekkjast í suðurliluta
Noregs, Danmörk, Englandi og
Þýzkalandi, og af þeim ástæðum
og af þvf sumarhitinn er langtum
minni hjá okkur en þar munum
við aldrei geta kept við þessi lönd
með verð á, þessum rótarávexti.
Þá vil ég fara nokkrum orðum
um kostnað og ágóða á kartífflu-
rækt á Akureyri, eins og hann
virðist hafa verið um allmörg und-1
anfarin ár. Ef einhver vildi eða j
vill reyna þann atvinnurekstur |
verður hann fyrst og fremst að fá j
sér land undir garðinn. hefir mest J
verið sótt eftir skjólbrekkum oft i
töluvert grýttum. Dagsláttan (9001
ferh.faðmar) af þt'ssu landi hefir
verið seld á 90 krónur; sfðan hefir
orðið að brjóta landið oft, flytja
úr þvf mikið af grjóti, flytjatillj
garðinum mold eða möl, lokræsa
girða o. s. frv. Þegar hefir verið
búið að koma dagsláttunni í góða
rækt, girða liaua ag undirbúa sem
bezt að öllu leyti mun hún lmfa
oft og tíðum kostað garðtaka] um
1000 kr., enda liafa garðar f góðri
rækt og á góðmn stöðum verið
seldir fyrir 1 kr. ferh.faðmurinn,
og nú er jafnvel farið að bjóða
meira f þá.
. B.
LANDTIL SÖLU
Þeir seæ hafa hús og lóðir til sölu
8núi sér til Go<>d nans & Co. No. 11
Nanton Block. Hann útveirar
inf?alán í sináum og s'óiutn 8ti!.
pan
HINN AGŒTI S
‘T. Lo’ Cigar |
er laugt á undan. menn ættu ekki að reykja
aðra vindla en þá beztu. Búnir til hjá :
í WESTERN CIGAR FACTORY
|^Tho». Lee. eigandi. ‘WTriISriISriIITPZEQ-- ^
flANITOBA.
Kynnið yður kosti þess áður en þér ákveðið að taka yður bólfesto
annarstaðar.
íbúatalan í Manitoba er nú.............................. 275,000
Tala bænda í Manitoba er................................ 41,000
Hveitiuppskeran í Manitoba 1889 var bushels.............. 7,201,519
“ “ “ 1894 “ “ ............. 17,172,883
“ ‘ “ 1899 “ “ ..............2'i .922,230
“ “ “ 1902 “ “ .............. 53 077,267
Alsvar kornuppskeran 1902_ “ “ ............ 100 052,343
Tala búpenings í Manitoba er nú: Hestar................. 146,691
Nautgripir............... 282,848
Sauðfé.................... 35,000
Svin.................. 9‘.598
Afurðir af kúabúum í Manitoba 1902 voru................. 8747 603
Tilkostnaður við byggingar bsenda i Manitoba 1899 var... $1,402,300
Framförin í Manitoba er auðsæ af fólksfjölguninni, af auknt m
afurðum lanisins, af auknum járnbrautum, af fjðlgun skólanna. af v* t-
andi verzlun, af vexti borga og b*ja, og af vaxaadi velliðan
aimennings.
í síðastliðin 20 ár hefir ræktað land aukist úr ekrum........... 50,000
Upp í ekrur......................... ...........................2,500 000
og þó"er siðastnefnd tala að eins einn tíundi hluti af ræktanlegu landi
í fylkinu .
Manitoba er hentugt svæði til aðseturs fyrir innflyténdur, þar er
enn þá mesta gnægðaf ágætum ókeypis heirailisréttarlöndum og mörg
uppvaxandi blómleg þorp og bæir, þar sem gott er til atvinnu fyrir
karla og konur.
í Manitoba eru ágætir frískólarfyrir æskulýðinn.
í Manitoba eru mikil og fisksælveiðivötn, sem aldrei bregðast.
í bæjunum Winnipeg, Brandon, Selkirk og fleiri bæjum mun nú
vera vfir 5,000 ísiendingar, og i sjö aðal-nýlendum þeirra í Manitoba,
eru rúmlega aðrar 5,000 manna. Þess utan eru í Norðvesturhéruðunum
og British Columbia um 2,000 íslendingar.
Yfir ÍO millionf r ekrur af landi i .'flanitoka, sem enn þá
hafa ekki verið ræktaðar, eru til sölu, og kosta frá $2.50 til $6.00 hver
ekra, eftir gæðum. Þetta lan4 fæst með vægum kaupskilmálum.
Þjóðeignarlönd í öllum pörtum fylkisins, og járnbrautarlönd meí
fram Manitoba og North Ifiestern járnbrautinni eru til sölu.
Skrifið eftir nýustu upplýsingum, kortum o. s. frv. alt ókeypis, tfi
IION 16. P ROBLIN
Minister of Agriculture and Immigration,
WINNIPEG, MANITOBA.
Eða til:
JoMcpli B. Kkaimtxon, ínnflutninga ðg landnáms umboðsmaður.
Ný rakarabúð.
Árni Þórðarson hefir byrjað hár-
skurðar- og rakarabúð að 209 James
Street rétt austan við Police Stjition.
Gamlir menn þar yngdir upp íyrir
lægsta verð. — Islendingar ættu að
sækja í búð þessa—þá einu íslenzku
rakarabúð í Winnipeg.—Hárskurður
25c. Rakstur lOc. Shampoo 25c.
Hár sviðið lOc. Hárskurður barua
15 cents.
K. Á. Benediktsson hefir ó-
dýrari lóðir en aðrir á Toronto, VJct-
or Sts. og Garwood Ave.
Rit Gcsts Pálssonar
Kæru landar ! — Þið sem enn
hafið ekki sýr,t mér skil á andvirði
fyrsta heftis rita Gests sál. Pálsson-
ar, vil ég nú vinsamlegast mælast
til að þið látið það ekki dragast
lengur. Undir ykkur er það að
miklu leyti komið, hve bráðlega
verður hægt að halda út í að gefa
út næstu tvö hefti Gests, sem eiga að
koma út bæði í einu.
Vinsamlegast.,
Arnór Árnason.
G44 Elgin Ave.
Winnipeg. Man.
Hefurðu gull-úr, gimsteinshrÍDg,
I gleraugu eða brjóstnál ? Thordnr
.loliilNOH '21P4 Jlaiil $$1. hafir fulla
búö af alskyns gull og silfur varaiiigi,
I og selur þaðmeð lægra verði en að ir
Hreinsar úr fyrir $1,00 og gefur eino
I árs ábyrgð.
Komið, sjáið, skoðið og sannfær-
j ist. Staðurin er:
ni AIX STREET.
Thordur Johnson.
WINNTPEG BUILDING & LABOR
ERS UNION heldur fundi sioaí Trades
Hall, horni Market oe Main 8ts, 2. og 4.
föstudavskv, hters mánadar kl. 8.
Woodbine Restaurant
Stœrsta Billiard Hall i Norövesturlandinu.
Tiu Pool-borí*.—Alskonar vín offvindlar.
l,ennon & Hebb,
Eigendur.
Bonner & Hartíey,
ijögfræðingar og landskjalasemjarar
494 .Tlaiu Mt, - - - Winnipeg.
R. A. BONNER. T. L. HARTLHV.
OLI SIMONSON
MÆLIR MKB 8ÍNU NÝJA
Skandinavian Hotel
718 Ttain 8«r.
Pæði $1.00 á dag.
Allan-Liiiaii'
flytur framvegis íslendinga -frá íslandi
til Cauada og Bandarikjanna upp á ó-
dýrasta og bezta máta, eins og hún
ávalt hefir gert, og ættu því þeír, sem
vilja senda frændum og vinum fargjöld
til Islands. að snúa sér til
hr II. 8. Bardal i Winnipeg, sem
tekur á móti fargjöldum fyrlr nefnda
linu, og sendir þau upp á tryggasta og
bezta máta. kostnaðarlaust fyrir send-
anda og móttakanda, og gefur þeim
sem óska, allar upplýsingar því við-
vikjandi.
Fari ekki sá sem fargjaldið á að fá,
fær sendandi peningana til baka sér að
kostnaðarlausu.