Heimskringla - 21.12.1905, Side 2

HEIMSKRINGLA 21. DESEMBER 1905.
xm
Heimskringla
PUBLISHED BY
The Heimskringla News 4 Poblish-
ing ‘
Verö blaösiiLS í Canada og Bandar.
$2.00 um áriö (fyrir fram borKQÖ).
Senttil LsIaxÚIs (fyrir fram borgað
af kanpendum blaðsins bér) $J J30.
PenÍBgar seodiM P. O. Money Or-
der, Registered Letter eöa Express
Money órdor. BankaÁTÍsanir A aöra
bankaenl Wia&ipeg adeiss tekuar
meö afföilnjn.
B. L. BALDWINSON,
Editor éí Manager
Oflice:
127 Shertmkt Street, WÍDnipeg
P.O.BOX 11*. ’PBone 3512,
snauð, að }>au hrinda unglins'unum
frá sér, þá or mikið efamál, hvort
þeir geta sótt nokkra skemtistaði,
sem í eð]i sfnu eru meinlausari en
“Pool Rooms” og önnur slfk klúbb
Gleðileg jól!
Á sfðustu nokkrum árum hefir
kaupendum Hoimskringiu verið
sent sérstakt Jólablað nu'ð myndum
Islendinga Vestanhafs og ljóðum
f>eirra og skftldsfigum.
Útgftfunefndin sft {>aðþegar fyrir
nokkrum tfma, að þetta væri {>ví
miður alger ómögulegleiki um |>essi
jól, og f>að af ftstæðum, æm lesend
um blaðsins ytirieitt munu kunnar
vera, en þó sérstaklega öllum þeim
sem hingað hafa komið ft skrifstof
una f haust og með eigin augum
athugað bóstað blaðsins f smfðum
En samt hefir nú útgáfunefndin
hugsað sér, eins tímanlega með
vorinu eins og |>ví verðtir við kom
ið, að gefa út sérstakt skrautblað
er þft flytji myndir íslenzkra bicsi-
ness tnanna f Winnipeg, ásamtmeð
ljóðum skftlda og 6káld9ögum. og
fróðlegum ritgerðum, og er svo til
ætlast, að það v< rði Sumargjöf til
kaupendaitna ft fslenzka vísu f stað
Jólagjafar, sem fttt hefði að vera,
en gat ekki orðið ft þessum vetri.
Sfðar, ef aldur endist, er svo til
setlast. að blaðið flytji myndir af
bændum f vorum ýuisu fslenzku
bygðarlögum hér vestra og gætu
þær orðið ftnægjulegur framtfðar-
viðbætir við s;>gu Vestur-íslend-
inga, sem nú ftriegíi er að koma út
f Almanaki O. S. Thorgeirssonar.
Það eykur gildi s-ögunnar, að geta
séð mynd manas þess, sem gerður
er að umtals<*fni f eðgunni, og það
má vænta þess, að niðjar fslenzku
landnémanna meti ft komandi árum
þft viðleitni, sem ft þessum tfmum
er gerð til pess að leggja upp f
hendur þeirra frækorn fróðleiks og
• þekkingar um ættstofn sinn. Til
f>essa vbnast útgefendumir, að
allir .góðir Islendingar hjftlpi ft
komandi ftrum.
Loforðin eru I*'*trt ft m<“tunum, en
þetta loforð um Sumargjöf, er sú
eina Jólagjöf, sem útgefendumir
geta f ftr veitt kaupendunum.
Vér þökkum inuilega öllum Jx:im
mörgu, sem með st'íkum <lrengskap
hafa stutt að útgftfu og velgengni
blaðsins á liðnum ftmm, og vonum
að mega njóta st>-rkta.r þeirra fram-
vegis.
Kinnig vonum vér og óskum, að
margir, sem enn <-kki hafa keypt
blað vort, sjái sér fært, að gera {>að
& komahdi ári, — gætandi þess, að
með vaxandi kaupendatölu er vax-
andi trygging fengin fyrir framtfð
Heimskringlu.
Og svo óskum vé'r Isl<>ndingum
hvarvetna glcðilegra jóla og hag-
sæls kom?j.ndi árs.
Úf.gáfi'unefndin.
“The Pool Rooms.”
Allmargir íslendingar hafa farið
þess ft leit við Heimskringlu, að
hún flytti lesendum sfnum og ís-
lenzkum almenningi yfir höfuð
skoðanir sfnar á, hver áhrif það
muni hafa ft unga íslendinga, að
venja komur sfnar ft “Pool Rooms”
og eyða þar tíma sfnum.
“Pool Room” eru salir meðborð-
um, sem kölluð eru ft ensku mftli
“Billiard Tables”, og er kúlum
skotið eftir borðutn þessum ineð
löngum viðarprikum þannig að
kúlurnar renni þar um borðin og
staðnæmist á þeim punkti, sem |
leikandi ætlast til. Þetta er talið |
með fínustu spilum, og {>að tekur!
langa æfingu, styrkar taugar og|
gott auga, að verða listfeugur
“Billiard” eða “P<x>l” spilari.
Það er ekkert það við sjálft spil- í
ið eða leikinn, s<‘m hægt sé með j
sanngirni að hafa á móti, og hann
er eins viöeigandi fyrir konur sem
karia. Leikurinn er holl æfing
fyrir augað, hugsunina og taug-
arnar og er yfirleitt iðkaður jafnt
af hærri sem lægri stéttar mönnum.
Þessi “Pool” eða “Billiard” borð
eru vfða f húsum efnaðra fólksins,
og jafnt konur og börn sem menn
iðka leiki þessa.
Nú liafa nokkrir Islendingar sett
upp slík “Pool Rooms” hér í bæn-
um, þó ekki fleiri en <1 eða 4 tals-
ins, og eins og tíðkast hjá hérlend- Heimskringla heíir haft J>ann
um mönnum, hafa þeir 1 sambandi sið, að geta þess þegar einhver
við þessa leiksali sfna sölu á viridl- efnilegur maður þjóðar vorrar hefir
um, sætimlum, ó&fengum svala-' að einhverju leyti rutt sér braut til
drvkkjum og tteira þess hftttar.! vegs og frama: er slfkt bæði rétt-
Ungir menu venja svo komur sínar, lfttt til viðurkemiingar í þeirra garð,
ft þes3a staði og eyða þar kveld- ! er hlut eiga að máli, og livöt fyrir
stundum sínum og sjálfsagt einnig aðra til framsókmir og kepni.
oftlega dagstundum við spila- i
mensku á borðunum, fft sér svo
vindil við og við og stundum svala-
drykk.
Nú er það ftlit allmargra, að pessi
spilahús séu skaðleg í eðli sfnu og
miði til þess að spilla framtíð hinna
ungu manna, er pangað venjakom-
ur sfnar. En Heimskringla Iftur
ekki alveg svo ft f>að mál.
Þessi “PoOl Rooms” eru í eðli
sínu engan veginn ill. Leikirnir,
sem þar fara fram á borðunum, eru
meinlausir og öllum skaðlausir, og
þeir, sem þangað venja komur sfn-
ar, vœru meira en Ifklegir til {>ess
að eyða sama tfma á vínsöluhúsun-
um, þar sem einnig er nóg af slfk-
um borðum til að spila á, — ef
lessi vfnlausu “Pool Rooms” væru
engin til.
hús, — að undanteknum lestrar-
sölnnum, sem vér teljum rétt og
nauðsynlegt, að ungir menn sæki
miklu meira en f>eir hafa almont|voru verið senfiar frá fslandi
Þrjár nýjar bækur.
Neðannefndar bækur hafa blaði
til
gert að þessum tfma.
umgetningar.
Ólafur J. Ólafsson, tannlæknir.
Samkvæmt tilmælum frft Heims-
| kringlu leyfi ég mér að senda henni
i nokkrar línur um einn ]>eirra ís-
j lenzkra manna, er allra yngstur
hefir af eigin rammleik fullkomn-
að sig f æðri mentun og lokið em-
bættisprófi með loflegum vitnis-
burði.
Maður f>essi er herra fílafur J.
Olafsson í Chicago, sonur herra
Jóns Ólafssonar ritstjóra. Hann
er fæddur á Islandi lö. febrúar
1882. Kom til Chicago frá Winni-
peg 1894; útskrifaðist af hftskóla
1902; tók emliættispróf f tannlækn-
ingum með tgætum vitnisburði 6.
1. Albert Dreyfus. Það
er skftldsaga eftir franskan höfund,
talin að vera bygð ft sönnum við-
burðum. Hún er þýdd á fslenzku
af Hallgrími og Sigurði Jónsson-
um, frá Álfhólum, og gefin út á
kostnað þeirra og Péturs Oddsonar
og Arinbjörns Sveinbjörnssonar.
| Sagan er 280 bls. f 8 blaða broti og
f kápu, og kostar á íslandi 2 kr. 50
j au., og er f>að meira en nóg fyrir
I ekki merkilegra rit.
j I formftlanum er þess getið, að
bók þessi hafi haft mikla útbreiðslu
erlendis og verið gefin út hvað eft-
ir annað. Og er það vel trúlegt, að
svo sé, en tæpast hefir hún getað
selst vel eðn náð hylli hins skyn-
samari og smekkvfsari hluta þjóð-
arinnar, þvl sagan er algerlega
j laus við það, að flytja nokkuð sem
j fróðlegt er eða fagurt eða líklegt
! til þess að auka þekkingu eða bæta
j hugarfar nokkurs lesanda Og vér
| teljum {>að mikið óþarfaverk af
j þeim fjórmenningum, sem lagt hafa
saman í útgáfukostnaðinn, að bjóða
þjóð sinni annað eins “product”.
j Og {>að þvf fremur, sem Dreyfus
hefir sjálfur ritað allmerka bók um
j mftl sitt alt, f>ar sem rétt og sann-
lega er skýrt frft öllum viðburðum,
er að máli hans lutu, og upptökum
þess. Hefði þvf útgefendum þess-
arar bókar verið ant um að veita
löndum sfnum sannar upplýsingar
um Dreyfnsmftlið. þft hefðu þeir að
sj&lfsögðu fremur kosið að útloggja
bók hans um það, fremur en lélega
skáldsögn, sem ekki skýrir rétt frft
nokkru einasta atriði um {>að mftl.
En svo hefði bókin ekki heldur
verið s k ft 1 d - saga hefði hún flutt
sannan fróðleik um Dreyfusmálið.
Hitt er satt, sem höf. taka fram,
sama sem að að sa«a í>eirra er spennandi og æs-
andi og fjallar einvörðungu um
mannvonzku, hatur og trygðarof
og um allskonar lesti og {>ræl-
| lyndi. Vér teljum, að fslenzka
! Þjóðin þurfi annars fremur en slíkra
1 bóka, og að þær séu ofd/rt keyptar
Olafur vann um 10 ára tfma A! á uokkru verði. Og þess vildum
alþýðubókasafninu í Chieago og j'vér óska pýðendnm og kostnaðar-
var {>ar f miklu áliti; {>að starf j mönnum bókarinnar, að þeim megi
hafði hann ft hendi allan f>ann tíma, inoð vaxandi aldri og Iffsreynslu
sem hann stundaði nám, og vann
svipað því, sem var f tveimur fyrri
heftunum, — f>ó öllu skemtilegra
og viðburðaríkara.
Annars eru nú ritverk frú Hólm
flestum Vestur Islendingum svo
kunn orðin, að ekki gerist þörf á,
að fjölyrða um þetta hefti. Þeir,
sem hafa keypt hin fyrri, verða að
sjálfsögðu að kaupa þetta hefti.
VALDSMAÐURINN.
skifta verður starfskröftum og tfma
ft milli nftmsins og barftttunnar fyr-
ir lífinu, {>& er öðru máli að gegna.
Að hafa námið svo að segja f hjft-
verkum og fylgjast samt sómasam-
lega með þeim, er ekkert annað
stunda, — það má næstum heita
kraftaverk. Það er
glfma einhentur við heilan mann
og ganga með sigri af hólmi. Og
einkmn er jþetta eftirtektavert, þeg-
ár um ungling er að ræða.
sig þannig ftfram að öllu leyti.
Hann hefir með dæmi slnu sýnt;
f>að ungum fslenzkum mönnum,
(hversu einbeittur vilji, stöðugur
áhugi og heilbrigð alvara geta
miklu til vegar komið.
Vel sé þeim öllum, er með heil-
vaxa svo vit og velsæmismeðvitund
að þeir verði hepnari í vali, er þeir
gefa út næ6tu bók. Þeim getur
hvort sem er ekki tekist lakar, en
nú hefir orðið.
maí 1905 við North-Westem I ni-; brigðri hngsun og fslenzkri stað-
festu keppa að einhverju göfugu
marki. Vel sé þeim öllum, er ekki
versity, að eins 25. ára að aldri.
Þegar frá þvf er skýrt, að ein-
hver hafi lokið embættispróti, þá
En hinsvegar getur hver ungur | Rr f sjálfu sér ekki um mikla frægð
maður tamið sér leti og tímaeyðslu |að talaó I>ílð er fæstum ofvaxið, að
H
KimNHKINULlJ og TVÆR
skeœnlnfcar eögur f A nýir kanp-
eixlur fvrir að eins
á þessum húsum, rétt eins og hann
gæti það, ef þau væru engin til.
Og því ber ekki að neita, að menn
ættu ekki að leggja 1 vana sinn. að
slæpast öllum frfstundum sfnum á
slfkum húsum, heldur ættu menn
að nota tfma sinn til einhverra
æirra starfa, er að giigni mega
ioma f framtíðinni. Svo sem til
estur parfiegra bóka eða til að læra
eitthvað gagnlegt og gott.
Það er hverju orði saunara, að
leilmikill hópur af vorum ungu,
uppvaxandi mönnum, og annars
efnilegu mönnum,eru alt of gjálffir
og kærulausir með, hvernig þeir
eyða tima sfnuin. I {>vf eiga J>eir
saminerkt með jafnöldrum sfnum i j
öllum löndum á öllum tímum. Þ;ið !
i einkaréttimli ungdómsins, að
varpi áhyggjum lffsins á herðRri
hinna eldri, og J>að verður tæpastj
við meiru búi^t af okkar fólki f þvf
fni, heldur en annarit þjóða ung-
mennum. Og ef það er eitt sinn j
viðnrkent, að ungum mönnum sé |
leyfilegt og sjftlfsagt, að leita sér
nokkura skemtana utan heimilia
þeírra, sem sjftlf eru oft svo gleði-
klöngrast gegn um }>að, ef kring-
umstæðurnar eru góðar og ef hægt
er að gefa sig við náminu ein
göngu og hafa hugann við það
heilann og óskiftan. En [>egar
grafa pund sitt f jörðu. Vel sé
þeim öllum, sem vinna að þvf ft
einhvem hátt, að öðru livoru sjáist
skfna fslenzkar stjörnur á erlend-
um liimni.
Chicago 9. sept. 1905.
Sig. Júl. Jóhannemon,
TIL FOBNVINAR MÍN8
Magnúsar Brynjolfssonar,
LÚGMANN8.
Var ég endurvakinn f>á
Vinar bendinguna
Þfna í hendi þar ég sá —
Þökk fyrir sendingnna.
Svipinu kenni’ eg, sá er mér
Sól um tvenna morgna,
Sé ég enn í augum {>ér
Eldinn brenna forna.
Þft í straumi starfgjörn önd
Stóð við flauma rokið,
Þú hefir tauminn þrfttt úr hönd
Þrjózkra rauma strokið.
Engri gungu’ er ftsmegin
Anna-þunga raegin.
Hvassyrð tunga, hjörinn þinn,
Hjó þér ungom veginn.
Ekki’ er sjúkri sálmaþjóð
Sú jafn-mjúk og fiður:
Eins og rjúpa hrædd og hljóð
Hræsnin lúpast niður.
Hörð er gjóla’ um hrakfallsskarð
Hröktum ólánslýði.
Enginn kól né úti varð
Ef f skjól f>itt flýði.
Þinn er amli að tápi’ og tryggð
Tröll f vandaflækjum,
Þó að fjandinn, flónska’og lyggð,
Fylli land af klækjum.
Nú eru gengin galsaspor
Greymast engu minni.—
Skemti lengi ljósrfkt vor
Lffi og drenglund þinni.
Kristinn Stefánsson.
2. QuoVadis. Það er saga
frft tfmum Neros keisara Rómverja
og skýrir frft viðburðnm, er gerðust
í Rómaborg um þær mundirer {>eir
Pétur og P&ll postular voru þar að
boða kristna trú. Sagan er þýdd
af Þorst. Gfslasyni, skáldi og rit-
stjóra, og lýsir miklu fftgaðri bók-
mentasmekk. heldur en Dreyfusar-
sögu pýðendanna Og þ<> hún geti
ef til vifl ekki talist algerlega sönn
og ftreiðanleg lýsing á viðburðum
þeirra tfma, þá ber hún það hvergi
með sér, að vera algeriega hug-
myndasmfð eða skáldsaga.
Bókin er skemtileg og fl.ytur
ýmsau fróðleik um mannfölags-
skipun, hirðlff og siðmenmngu
f>eirra daga. Að J>ví leyti getur
saga pessi vel talist til bókment-
anna, þvf hún felur f sér bókmenta-
legt gildi og fjallar þess utan um
eins mikið af þvf, sem göfugt er og
gott f manneðlinu, eins og hinu,
sem miður fer.
Formálinn fyrir bók {>essari er
eg einkar fróðlegur og 6kýrir fyrir
lesamlanum þau atriði, sem mestu
varða, til þess að efni bókarinnar
verði sem ljósast og skiljanlegast
þeim, er hana lesa. Öll er bókin
skemtileg og vel f>ess virði að vera
f hvers manns bókasafni.
Bókin er á sjötta hundrað bls. að
stærð og kostar á íslandi 3 kr. og
50 aura; íiún mft þvf heita ódýr.
f>egar tillit er tekið til stærðhr
henníir og efnis.
3. D r a u p n i r, framhald af
sögu Jóns .byskups Arasonar, alt
fram að þeim tfina, er hann var
kjörinn formaður Hólastiftis eftir
andlát Clottskálks byskups. Hefti
þetta er rúmar 150 bls., og efnið er
Þú valdsmaðnr hfti með virðinga-
krans,
þér veröldin stfgur sinn finasta
danz,
og hljómfögur lofkvæði leiknr;
en tfminn er hraðfleygnr, hörvistia
stutt.
hið hæsta sem lægsta á burtu er
flutt,
því heimur er valtur og veikur.
Á valdanna stóli þér virðing er
sýnd,
þfn vegferð á jörðu er blómrósnm
krýnd,
við glauminn og ginninga niðinn;
en samt ertu dauðlegur maður og
rnold,
f>fn móðir, hin kalda og f>ögula fold.
f>ig byrgir að lokunnm liðinn.
.V. ifnrkát-fon.
Til íslendingn!
"To h<ir>f aU the rays ot joy
eenter in ur a» a focut—thai
itfire, the heart ot xin; to h<
the eenter from xrhiek rays
emanate to olt,—t.hat is the
Him, the heart ofhea n”.
Þar eð ég hefi af sérstakri opin-
berun öðlast sí-lifandi meðvitund
um heilaga þrenningu f mitt “and-
lega hjarta”, og sökum þess, að ég
veit, að ábyrgðarhluti minn gagn-
vart Islondingum er mjög stór, þá
enn á ný birti ég erindi mitt fyrir
almenningi, svo að enginn geti á
dómsdegi sagt, að honum hati ekki
verið sannleikurinn sagður. og óg
inegi í alla staði vera frí frft þeirri
hörmung, sem hvílir yfir öllum
þeim Islendingum, sem ekkí eru
eða verða lifandi f Jesú Kristi ftð-
ur en þeir deyja.
Ftillkomin sáluhjálp (þ. e. frels-
nn frft eilffri glötun) er f [>vf inni-
falin, að hafa sí-lifandi innvortis
meðvitund um heilaga þreuningu,
og eru {>& árásir djöfulsins á það
góða í manninum mjög svo skilj -
anlegar.
Ekki meðvitund um Föðurinn
einann, né um Föðurinn og Soninn
einungis, heldur glögg meðvitund
um Föðurinn, Soninn og Heilag-
ann anda meðlifandi f sj&lfum sér.
Til þess er guð þríeinn, að þessar
þrjár einingar séu sívinnanii f
manneskjunni henni til frelsunar
og eilffs Iffs. Guð stjómar og
elskar, Jesús fyrirgefur og leysir,
Heilagur an<Ii vitnar, huggar og
leiðir.
í Winnipeg eru þó nokkrir ís-
lendingar, er bera [>ess glögt vitni,
að emlurfæðing f Heilögum anda
sé veruleg og bara blátt áfram
sannleikur, eins nú, sem á Jögum
postulanna.
Og Islendingar í Amerfku hafa
lesið um margar þúsundir annara
þjóða fólksýer bera þess vott, að
Kristur hafi verið að segja Nikó-
demusi satt, þá er hann sagði hon-
um, að maðurinn þyrfti að endur-
fæðast af andannm og lifa opin-
beruðu andlegu lifl f auðmykt, lftil-
læti og bæn. En samt gefa þeir
þessu mjög lftinn ganm.
Þið eruð ekki nógu lftillátir, ís-
lendingar! Þið eruð búnir að
gleynm {>vf, að Kristur fæddist f
jötunni og að fæðing hans birtist
að eins smælingjum (smölnnum
Sfmoni og Onnu o.s.frv,)
Þið getið ekki sett yður inn f
lftillæti Krists og finnið haun f>vf
ekki af því að [>ið eruð ekki smæl-
ingjar!
Guð, hjálpi hismiuu með eilífð-
ina fyrir framan sig!
Guð ávfti gorgeirinn, sem ekkert.
hefir í sölurnar lagt!
Guð miskuni sig yfir ókros^festa
Islendinginn!
“Leitið og munuð þt:r tínna!”
Ef maður girnist að læra vfaindi,
verður inaður að gera vísindalegar
tilraunir. Ef maður ætlar sér að
læra liaiúlverk, verður sft hinn sami.
að iðka það handverk. Og ef nokk-