Heimskringla - 21.02.1907, Qupperneq 2

'Wtmápög', 21. fabr. 1907.
HEIMSKRINGLA
— HEIMSKRINGLA —
Pnblished every Thnrsday by
Tke HeinitkrÍDgls Newsí Poblishin* Co.
ferö blaftsinH 1 Canada ofc Bandar.
$MO um áriö (fyrir fram borgaÐ).
Eent til íslands $2.(0 (fyrir fram
borgafi af kaapeudnm blaösins hér)$1.50.
B. L. BALDWINSON,
Editor A Manager
Office:
729 Shcrbrooke Street, Winnipeg
p o.uox ne.
'Phone 351 2,
J>ingrof og nýjar
kosningar.
'FyikisþiivgiS er nppleyst. Kosn-
•jtagtar íara fram fkntudaginm 7.
-warz nœstkomandi.
Jvessi fregn flang eias og eddur
«>n sinu um þv«rt og endilangt
't%rfkiö á laugaritagsmorguninn var
tveimur dög*m eítir aö þángi
j*ar sfitiö.
a-ö haida því fram, aö ákvæöi
stjórn4rin«ar uni aö láta íámann
veafa yfir ötfum skólaf.úsum á með
an kiensla fer frarn, sé bæöi réttlát
og viturleg og að sú regia hljóti
aÖ liiafa æskiiegan árangur í þvi
aö sameina í eina þjóöheild hina
mörgu þjóðílokka, er búa í fylkinu.
Sambandsstjórnina kæri ég fyrir
frábært óréttlæti í viöskiftum viö
þotta fylki, aö þvi er “ílóa-lönd”
snerfcir. 1 umbóta samningnum
(“Better terms settiement”), sem
geröur var áriö 1884, var ætlaö á,
aö flóalönd (“Swarnp Lands”) í
fylkinu væru alls trm 10 millíótwr
ekra, og skyldi þaö land eign f>’lk-
isins. Eí% nærri 25 ára stríð, er
tni sambandsstjórrrin búin aÖ af-
beiuia fyikimi eina og “kvart” mil-
jón ekr-a (1,250,01x1). Stórum flák-
um, sem áöur voru taldir eign fylk
isins, hefir veriö haldið eftir, og
spildur hér og þar teknar til þarfa
sambandsstjórnarinnar. Kngutn
kvörtunuin, engimí kröfum fylkis-
ins í þessu efni viröist gefinn
gamnur.
Samtímis birti stjómarformaöur
'jfcoWin' satnieiginleg't ávanp til kjós-
-aMwfa sinna í DuSferin og til kjós-
anda allra í Manitoba, og eru eftir-
%4gjandi múlsatriöi örstutfcur út-
rfráfttur úr því : *
það á vel við undir þessum kring
mnstæömn, aÖ ég geri reáknimgs-
Wfcjf og víki utn teiö á sfcefnu st jóm-
aramiar á ókomnum tíma, ef mér,
ttem formunni stjórnarinnar, vearð-
>«r á ný fíitón á tendur stjórn fylk-
«mis, og sem ég ekki efe.
Eg lrika ekki viö aS segja, aö
stjórtt mín hafi verið bæöi h^ggiu
**g framtakssöm, í því sem ööru
•fik fyrv.erandi stjórn. FramJarir í
stórum stýl hafa áfct sér stað, þar
*ein * ileyfö og doöi grnföi áöur.
í'-járbagurinn stendur þannig, aö
.ftar setu áöur var'sífeldur og mik-
tM tekjuhalfi, þar er nú sívaxiandi
—tdtju-aiigangur. þetta þrátt fyrir
ÍnJS, að veitingar til allra al-
•tennca fyrirtækja eru miklu meiri
•m áöttr, þrátt fyrir þaö, aö marg-
»r og rnjög kostbærar opinjjerar
Ifcyggingar bafa veriÖ bygðar, án
-ains dollars ,skuldar-auka. KyTtr
íþetta álít ég, að stjórn n eigi skíl-
ið viðurkienningu og fylgi og stuðn-
•*5x allra réttsý-nna któsenda.
Framkvaémdir stjóriiarinnar að
'því er járnbraufcamál snerfcirj eru í
-ílám orötttn þess efnis, aÖ án eins
-doHí.rs gjafds befir stjórnin útveg-
aö fylkisbú-ttni ósfitna, óhiáÖa jiárn-
farant frá flestum Irtlztti stöðum í
Hfylkinu austur aö stórvötnum. Á
síðastl. sex ártnn hefir sfcjórnin
4>a«n:g fengiö f ygðar yfir 1000 míl-
•sr atf járnibrantum, átt endurgjalds
Á ‘J>essit!n tzrautum er það stjórnin
«n ckki félagiö, sem ræður flivtn-
iagsgjaldintij enda heíir flutniings-
gjakliö lækkað svo mtnur að
mitvsta kosti tv>eiin miljónirm dofl-
ars á síöastl. ári, og aö sama
skapt á undanförnum 5 árutn.
Stjórui 11 befir fylsta rótt til aÖ
vera stolt af þessum framkvavmd-
wm. Sé'zt það bezt, þegar athugað
<er, aö fyrverandi stjórn gaf járn-
firaufcarféliigum miljón doll. í jten-
ragum, imrlanþáöi þau öllu skatt-
gjaldi, en ntvagaði fylkimt ekki hin
minstu hlutmindi í staöinn, he-ldur.
i staö hlutminda, vaxtfca-greiöslu er
nemur fjörutíu og firnm þúsundum
doHar,. á ári. þetta afgjafd eru
þær einu menjar, sem fylkisbúar
haifa uitn járnbrautaframkvarmíMr
fyrveratuit stjórnar. Munurimt', sem
nú er á orðinn, er nokkuö, sem
st'jórrrin hefir ástœðu tö aö stæra
sig af.
Framvegis eins og að undran-
fömtt, verður það sttefna stjóruar-
■mnar, að efla alþýöuskólanta sem
framast miá og sjá um, aö kenslan
sé á sem fuflkomnustu stdgi. það
er og álrt stjórnarimiar, að sá
■tími sé nú korrrinn, aÖ stjórn fylk
ipsms beri aö leggja rrveira fé tvl
himta. hærri metttastofmtna og ann-
ast mieira um vöijot þeirra og full-
kotnnun. t því sambattdi má og
• taka fram, að það er skoðun
stjómarinnar, að Manitobafylki sé
nú búið aö ná þehn þroska, fcð
sitjórn þess sé trúandi fyrir fand-
edgn skólanna og skólalands sjóön-
utn, sem hvorttveggja er enn í
vörzlum sarrvbandsstjórnar. —> t
satttbaudi við skókna leyfi ég tnér
Kosndngalögum fylkisins getti r
stjórnin tneð réttu stært sig af,
því enda andvígismenn hennar viö-
urkemna, aö þau sé sanngjörn og
óviilhöll. {vaö er ótnögnlegt, eins og
þíttl eru «ú, að fremja önnur eins
ódíeöisverk, eins og framin voru
hér í fylkinu í siönstu sambands-
Jxmgkosningum , þegar menn
voru sviftir ko.sningarét'ti, svo þús-
und'ttm skifti.
Skafcta helir stjórnin lagt á járn-
brau'tarfélög og alltvr stórar auös-
°íí gróða-stoftvanir í fylkintj, og
ver hún þettn jænhfgttm til aö létta
byröi á svéita-búum, meö því aÖ
veita meira mikfu en nokkru sinni
áöur til akbranta og brúageröa.
þetfca segi ég eitt hiö þarfasta verk
f.yl kisstjó r nar i ivtvar, að bœ-ta akveg-
itva nt mn íylkið, og til Jxess skal
ég stitöfa á allau ívátt í framtiö-
inni, að til J>ess veröi variö svo
miklu, scm mögulegt er, af tekj-
tvm fiytfkisins, og til J>ess að þtvrka
votlen<li. þet'ta álít ég aljvý’ölega
stjórtiarstefnu og viðurkenrungar-
veröa.
Gfeöiefni er mér að geta be-nt á,
aö nú eiga fylkisbúar uppkominn
fullv'eöja akuryrkjnskóla, þar sem
kiendar veröa alfar fræöigrednar, er
aö lanidbúnaöi lúta, og þar sem
ölltwn ungnm lxemfíte<fnum er auð-
ið nð alla sér fylstu }>ekk,ingar '
því efni. það er tilgangur tninn, aö
fá uppkom-ið búsýslu og húsverka-
skófa fyrir kvenfólk í s-ambandi
við ak 11 ryrkju-skcJann, svo að ung-
utn stúlkum giefist kostur á, aö
nvent'í.st i öllutn Jx’itn fræöigrein-
um.
&fcefna stjórnarinnar í tetlefón-
tnáHnu er, í s-amræmi við vilja
kjósendanna, sú sfcefna, aö fá tele-
fón-þræöi lagða um þvert og endi-
laugt íylkið, ttndir itmsjón bms op-
iubera, og skuli þeir þræöir og all-
ttr sá ntbúnaöur ævinleg eign fylk-
isbúa, eu ekki einve'ldis-félagsins,
sem nú ríkir, en þaö þýðir, að þá
geta fylkisbúar flestir notið
Jteirra lvltmninda, aÖ hafa telefón í
húsum sínum án tilfinuaulitgs
kostnaöar.
Avarp sifct endar Mr. Roblin tneð
all-löngu tnáli um Jjrætu fylkis og
stinvbandsstjórmir út af stækkuu
fylkisins.. Fer h-ami þar í stufctu
nvátó yfir sög-u þess þrætumáls og
lýsir rangsk-itni sambandsstjórnar- j
itmar í því sambandi. Aö lyktum !
skorar haun á kjósendur álment j
að fylgja stjórn sinni ótrauðlí-za 1
að vúgttm t þessu máli áu tillits til !
llokksbauda í altttenivum máluttt. 1
þuö sé tilgangslaust aö fara bón- |
arveg lengur, — þaö sé búið aö
gera svo oft til einskis. það eitt |
»é nú eít'ir, aö Miani’tobamenn aUir
í einntn rótni og tneð svo hárri
raust, aö heyrist <tril Gttawa,
ltehtiiti þau Téttindi, scim saltt-
■bandsstjórn til þessa hefir noitaö
þedm um. Að endingu segir hann
í ávarjrinu á Jx*ssa Idð ■:
“það er kjósendianna að segja,
hvert J>eir vifja að fylkið fái sitt
réfcta og sanngjarna stööusviö í
ilokki fylkja-sambandsins, eða
livert J>eir vilja aö herranrir í Ot-
tawa huldi áfram að haeöa og
spotta Matvit-oba sein “frimerkis”-
fylki (“Posfcage Stamp Provinoe")
Cana'da- veldi s ”.
“Dur<Se'rin-meu<n og kjósendur i
Manitoba! Ég íel yöur Jietta mál
til úrsknröar. það er yöar aö sýna
meö atkvæöutn yÖar, hvort landa-
tnierki Manitobafylkis verða fram>
vegis eins og þau eru nú, eða hvort
því veröur veitt jafnrétti við önn-
ur fylki í sambandinu”.
t þessu ávarpi er vikiö á ellefu
ni'álsatriði, og er hvert þeirra
stórrt og umfangsmikið mál. í svo
stufctu ávarpi er ótnögulegt að
grandskoöa nokkurt þeirra, og því
síðttr er lmjfsandi í svo fáum orö-
ttm, aö gera greinilegan, gagnleg-
an samarvburð á sfceínu og fram-
kvæmdum Rohlin stjórnarinnar og
Jteirrar stjórnar, er fyrrum sait að
völdum. það cr heldttr ekki til-
gángnrinn, hc-ldur sá, aö riifja upp
fyrir kjósendunum, hvaöa tnál eru
stærst á dagskrá og hvernig stjórn
in hefir handleikið helztu ttválin á
þeim sjö árum, sem hún hefir haft
'tairmhaldið.
þaö er lika fljótt fariö yfir sögu
í eítirfylgjandi skýringargrain'Uin,
en þó eru þær gagnlegar til tninn-
is, í saitnbandi viö tifheyrandi tnáls
atriöi í ávarpinu, til að sýna tnutt-
inn, sem oröinn er á ástæðun'U'm
síöan núverandi stjórn tók við
völdum.
Grteenway stjórnin sat að völd-
um tnteira ett 11 ár, oig á þeim'
tímia eyddi hún að jafnaöi iríutíu
þúsitndutn dollara meir á ári
hverjn, en bokjur voru tíl að mæta.
Tekju-halli bennar eftír 11 árin
sem sé sam'tals sem næst t-in milj.
dollars (S997.837.79). Kkki þar
meö búiö. Á stjórnarárutn sínutn
tók haitn fcil láns gegn veöskulda-
I bréfum fylkdsins hálfa þri'öjti mil-
jón dollars, og vöxitu af því fé
j þarf fylkið að borga á ári hverju
I á með’an nokkur dollar ec eífcir ó-
! borgaður. Ve’Xitirnir einir af því
j fé eru ttú um 45 þúsutiidir dollars á
ári. þanrtiig var f'járhags ráös-
meniska Greenway stjórnarinnar.
Robl'in stjórnin er búm aö sitja
aö völdtnn rútnlega 7 ár. Á Jxriin
7 ártnn hefir tekju-halli aldrci ábt
sér sfcaö. Gjöld fylkisbúa hafa ekki
vierið 'aukin tun einn eyri, en tekj-
i ur íylkisins hafa veriö attknar að
miklttm mtin og nýjar tekjugrein-
í ar fundnar, er ekki höfðu áöttr ver-
ið hagnýttar. Brteytingin er i íáuin
orötim jx’.s.si, aö eftir 7 árin er sam-
aniagður fcekjuafgangur hjá Robtón
stjórtrintri n>eÍT en e.iu ttiiljón og^
sjö hundruö Jyttsnndir dollara
(Sl,7ítí846.2o). Deili maöttr J>ess-
ari upj>hæð meö 7, sér maður, að
tneðal-afgangur í sjóöi fyrir hvert
ci’tt ár Roblins er meir cit 247 þús-
uttdir dollara. Jafn stórkostlega
breytingu til battiaöar á svo stutt-
utn 'títna getur ekkert fylki í Can-
adia sýnt, fyr eöa siöar. þet'fca er
heiöur, sem kveður aö, og þann
bedöur á Roblin stjórnin ein.
Ednn tilkoimmtiesti og undir eins
aljzýök-gasti tekjuliöur stjórnarimt-
1 ar, er sá seitn hún sjálf upjjgöttvaöi.
Járnibrarvbaíélög, bankar, veðlánu-
k-Jög, og fteiri slíkar gróði.iélags-
stofnanir, voru hjá Greenway ræki
; lcga undaniþegiu skattgjaidi. Rol>
lin stjórni'n skattaöi 'þessar stofn-
arrir allar uiKÍireins, og afleiöingin
er, aö á síðastl. 7 árum hafa J>essi
félötg gre’itt í fylkissjóð satnfcals
656 þúsund'ir dolfars og fer upp-
hæð sú sfcórum vaxiandi á hvieTju
! ári. Sézt vöx'tttr }>ess skattgjalds
bezit á því, að fyrsta áriö (1900)
var þaö gjald alls rúmar 30 þús.
doll., en á síöastl. ári (1906) var
það gjald samitais meir en 158 jttis-
ttndir dolh.rs. þaö ber öllttnt sam-
atv tim, aö þessi félög JtoK skatt-
gjald ekki síður enn einstaklingur-
tnn, og er }>á sjntrningin, Jni skaibt-
aöi Greenway stjórnin ekki Jæssi
íélög, jMtrfandi eins og húu leilíflega
var fyrir meiúi jteningtt, en hún
tneö nokkrum ráöttm gat aflaö?
Af 'Jni að tekjurnar hafa verið
auknar Jxuiuig á Jxssum 6áu ár-
um, liefir RobKn stjóririn getað
aukiið að stórum mun fjárveibing-
ar bil allra aJmennra þarfa. Veit-
ingar til vega og brúageröa i
sveitum úti hafa t. d. verið aukn-
ar tmi hefming, og vei'tingar ttl
skólakenslu og tnent.istofitaita alt
að því unt h^ltning. Scst sá mttn-
ur best á þvt, aö á seintistu Jyrein-
ur ártt-m sinuin veitti Groenway
stjórii'in til mic-nta'iuála Í530 þús.
Til sotmt J>aría helir Roblin stjórn-
itii, á símnn seinnstn [vrentur árutn,
veifct vfir 900*þúsBtndir, að ótöld-
utti Í400 þúsundutn, er ltún satn-
tímis hefir veitt til að koma upp
ki&mvaraskóla og akttryrkjuskóla,
t>g sem inoð öllum rétfci má fcelja
veiting til inentustofnana.
t satmlxindi viö miáJsatriöiö utn
metttatnál, i ávarpinn, er vert aö
benda Jcjósendmnim á Jx-ssi orö :
“það Ter álit stjórnarinnar, að sá
tími sé íiú konriitn, aö st.jórn fylk-
istns l>eri aö !eggj:i tm-tra fé til
bttma hærri nietitastofttana og ann-
ast meir tnn vöxt Jyeirra og full-
kotnmtn”. Hvaö J>ýöa J>esst um-
ttiælii ? Aö skýra það máJ íbarlega,
er ómögulegt í stuttu tniáli. En
J>essi utnrnæli þýöa í raun réttri
ekkert anniaö en algteröan skilnaö
ríkis og kirkju, að Jtví er snertir
stjórn allra hinna hærri menta-
tnáía í Maniitoba. Núverattdi íyrir-
komulag á háiskólanum og stjóru
hanis er ógeöfielt mjög öllutn þorr.c
hinna yngri manna, er vilja, aó há-
skólinn sé í raun og sannleika fylk-
is-háskóK, eiign fylkisins itm aldttr
og ævii, og ’undir stjórn óháðra
manna, en ekki að haiita má ein-
göngu í höndum kirkjunnar eins og
tiú er. Ö-ánægjan tneð Jætta fyrir-
komulag eykst ár frá ári og að
eins 'tímaspursmál þangaö bil þaö
veröur úr gildi nuiniö, J>ó fyrirsjá-
anlogt sé, aö þaÖ gerist ekki Jxrætu
eöa vandræöalau s t. Bf maöur
rentrir atiga yfir háskólasafn heitns-
itts, }>á blandast engum httgur um,
aö J>eiic háskólarnir eru beztir og
fullkomnastir, sem óháöir ieru öll-
utn kirkjuféJ'agsskaj). það er cinn
vottiurinn urn fram&ókn og }>or
Roblin stjórnarinnar, aö hún á-
kveður aö feggja út í Jyetta þýð-
ingarmiklu og undireins viökvæma
skiilnaöarmá'l.
í satn'bandi viö tnálsatriöiið um
veitingar til vegabóta, er verðugt
aö geta }>ess, að á síöasfca þingi
veá-tti stjórnin yfir 300 þtts. til
vegabóta í íylkinu. þetba er stór
upj>lja-Ö sé henni vel varið, og til
þess aö svo'verði befir stjórnin á-
kvo&ið að skipa verkfræöing, tíl
}>ess {ramvegis að ieröast ri't utn
sveitirnar, og segja sveitastjómun-
ttm, hvernig haganlegast verði aö
gera J>etita og hibt viö þjóÖvegi, og
fcil þess aö gera nákvæma áætlun
um kostnaö o. s. frv. J>essi maöur
á enguiu öörum störfum aö gegna,
í þeim tilgangi, aö hann þá geti
fullnœgt Jxjrfuiti sveitastjórnianna,
að því er snertir tilsögn við vega-
gerö.
Engin sfcjórn í Manitoba hefir
gert svona inikiÖ til eflingar véga-
bótum í út-sveitnm, — c-kkert
svdpaö því.
Fyrir allar Jtessar frantkvæmdir
á Roblin stjórniin róttláta heim't-
ing á meöma-lum og atkvæöinn
allra hngsandi qg satmsýnna kjós-
enda.
----------------
Bókrnentir.
VAFURLOGAR.
(Niöurl.). Fjóröi fyrirk-stunnn i-
rbókittni nefntist “,SkírnistnáJ hin
ný'ju”. Sá fyrirlestur er bekmn úr
Eddu, og er J>ar eitvkutn lýsing á
guöinum Freyr og ógæfu Jxrirri, er
hann henti ttieö því að hta til
Hliöskjálf, bústaðar Ööins, og
einnig, hve Skírnir skósveinn hans
flutti veJ og dyggilega erindi hús-
bótKla síns. Erindi Jx-tta er sfcutt
en fróölegt fyrir Jxá, sem eigi fiata
lesiö Eddu, sem margir munu
vera, qg J>ó eigi hvað síst yttgri
kynslóðin.
Fitnfci fyrirkstnrinu heitir “Jón-
as HaJlgrítnsson” og er þaö bezti
fyriirlesturinn í bókinui. Sýtur l'.öf.
}>ar glögt og skýrt, hversu iivikið
ísknzk tunga á að þakka skáldinu
góða Jónasi Halfgrimssyni, og að
feguxstan “bautastein getum vér
Ísíendingar redst hontiin með )»ví
aö sýna móðuriná'K haiA og voru
álika ræktarsemii og ha&n”. þetta
er vel og f.Wkigá s;tgt og orð í
títna töluð, og ættu ískndingar
afKr aö greypa þau vel i huga
sitvn.
Síðasti fyrirlesturinn heitár 'Há-
vaði'. Er hann áframhald aif ádeil-
unuttt á tslendin'ga, og í rattn og
vertt ekkert annað en endurfcektíing
á “Grjótkasts” fyrirlestrinnm, —
ttiisttvunurinn liggttr aðallega í þvi,
aÖ orötttu “grjótkast1’ er hreytt
bér í oröið “hávaði'” Höf. segir,
■að vér séttm “óvenjttkga hátaJaÖir
menn”. Segist aitt sinn haia verið
gestur hjá tna’htri i litlitm bæ, sem
nokkrir " ísknd. bafi átt berima í,
og ltafi h a n n veriö að gera
grein fyrir, hvernig dsemt væri utn
j>á af innlendu fólki, og er sá dótn-
ttr svona r “ftegar ég genig í bópi
landa mintiia ltér um götur bæjar-
ins, heyri ég oft, aö sagt er tnér
aö baki: ‘J>ebta eru iskndingar, —
þeir taki svo hát't’ ”. Höf. virðist
vel 'trúa þessu, því hanti segir :
“Hve oft veröttm vér "ekki hins
sama varir ? Vér seitjitmst inn i
strætisvagn, og tölum svo hátt,
aÖ 'áöttr enn oss varir ertt allir
farnir að glápa á oss”. “Vér ferðf
umst tneð járnibraiitarkst. Nokkrir
íslenditiigar eru þar í hóp. Ýttrist
hlægja }>eir svo hátt, aö í ölltt
glyrnnr, eða lettda í ágreiningi út
;tif emhverjutn smáinunum, og sá
hygsrt að sigra, er livellast mælir.
Vér sitjutn við JtorÖ aö veizhi með
vinum vorttm. Jzá vcröur gktitimur
tnikil!. J>aö Jtykir sjálfsagt. Aniíars
sé veizlugkðin engin. Oft og tíð-
um heyrist ekki ma lt mál, og ha-
reistí keyrir fram úr l.ófi”. -Naum-
ast tnttn höf. fá tnarga til að satn-
þykkja þeUta, sera heilagan og ó-
Islendin«:ar í Vcstur Winnipcg
Greiðið atkvæði með fyrverandi
borgarstjóra
Thomas Sharpe
Þingmannsefni Conservativa

ééééééééété
46
46
46
1
4i
46
4
46
46
<$>
46
46
4
f
46
$
|
1
4t
46
46
46
1
♦

I
I
I
é
9
1
9
é
9
9
I
<*-
>
►
I
I

''éééééééé*.
>
TUltMih sKAHI’fci
Fyryerandi borKarstióri t WinnipeB.
Fyrverandi borgarstjóri Tom Sharpe er sjálfaentaður
maður,—hefir mtt sér braut alt frá þvf að vera óbrotinn
verkamaðttr, uppí þá stilðu som göfugust þykir f Jtessu
bæjarfélagi. Hetra Sharpe hefir verið bæjarfulltrúi í 4 ár,
og borgarstjóri f if ár. Er stuðningsmaður þeirrar fram-
takssömustu, stórvitrustu, og hagsýuustu stjórnar, sem
nokkru sinni hefir vorið við völd f Manitoba.
FUNDARSALÍR SHARPE S ERU AÐ :—
---■—$—
Aðal fundarsalur, 667 Saígent—Telefón 6145.
Norður “ Cor. Pacifie og Nena—Tel. 6144.
Suður “ Laurence’s búðin—engin telefón
brigönlan sannleika, og ég segi
það, aö dacmalaust lwdir köL v«áö
óhojíjrin'n tneð satnfc-röatTU-nn sína,
bæði á strætisvögtvum og járn-
brautuni, ef aJKr hafa fariö aö
glápa á þá fyrir hávaöa. Eg er
dkki bttinn aö vera nem-a st'U'ttati
thna í þesstt landi, og befi þvi c-kki
oft ieröast með járnbratítum, un
Jtegar ég lte-fi gert 'þaö, þá befir
það ■ætið veri'ð með stærri og
smærri hóp af fslend'ingum, em ekki
orðiið var við nieittn háva'öai; satna
er aö segja um feröir m-etð stræbis-
vögnum. Kg lje-fi í tvö eöa þrjú
skiitti oröið var við háreystí á
stræ’ttsv-agni, hLá'tur, hátt bal, en í
öUum tílfeJltmnm hjá ensku fólki.
Höf', viH þó ekki bera á þ a ð há-
vaðí,, því hamt segir: “Vér sttj-
mtt til 'borðs meö enskumælandi
mönntini eöa ö'öru veJsiöuöu fólki.
þ a r er alt h 1 j ó t t, aldrei
nsttnn glattmur". Hér talar höf.
eins og 'eigi þttrfi atnnaö em vera
enskumælandi til uö vexa
s ið a ö 11 r tn a ð u r. — “Spaugs-
yrðin íljúga' í kring, menn brosa,
gkiðværð- og skilnfngtrr skin í
hverjtt attga, en svo kyrlátlaga —
aJlii með fullkomnu vaJdri <á lttnd
og látbragöi. [tó einhver segi
skrý'tltt, vel'tist eniginn tvm aí htátri
Izjósglamjri sést aö eins krika mh
hvert andlit”. Jjebtá er lýstng höf.
á e n s k u m æ I a ttd i inötmum,
hún er ekki rnjög óKk lýsinguimi á
landanttm! J>aö er annaö aö vera
hantt sánk'ti Pétur eöa hún HeJga
“skrína", sagöi gamli málsh'áittíir-
ittti, og Mkt má bér segjá. það er
annað aö vera ensktimæiaTidi maö-
ur eöa vesalings íslendinpir, — i
J>atí tninsta finst ltöf. JxtÖ.
Benda mætfci höf. á, að ekki eru
enskiimæUtndi menn alveg lattsir
við hávaðí.'. Eöa hvaö segir höf.
tim Jtaö, J>egar fiiHtrnarmr ’ cnska
lögg.ja'farþingintt haía farið í áflog
og rifrildi ? það muti ekki vcra
sner'tur af bávaða ? Svo langt cr-
utn viö Islendittgar ekki kotnnir
eim. Ekki toku fsleTKlinig.vr hér i
borginni mikintt þátt í ærstótm
J>crim og bávaöa, er hér varö í vor
sem leiÖ tneöan á srtrætísvagna
verkfallinu stóð. Dálítiö gekk J>ó
þá liér á af hávaöa. Benda mættí
eiiinig a, aö íslendingar haÆa beint
lært hávaöa af hérlendu fólki. Eg
skttl t.d'. tvefna, aö Jxsgar veriÖ er
að leika ýmsa Leiki bér ojrinibeirlega
þá æjrir, skrækir og veáttar
hver í kapp við attnatt, af rnttlettdit
f'ólki, i>jr Jyykist hver mestur, sem
liaist geifcttr haft, svo tnamti Kggur
viö aö veröa ærðttr. ísk-tKli-ngar
eru faTtwr að hítía þetta eftir, aJ
þvi þwir hafa LERT Jxtð af ENSK
UM*:i,ANI»I mOnvem.
Höf. tekur hlaöamenskuuia til
Itænar í Jx'ssutn fyrirlestri. Blööitt
kallar höf. “ú'tifegiimannnbæli”, og
Jxc sem i þau rita, “stiigamenn,
sem ráöast á s a It 1 a u S a feröa-
tnenn og ræna þá fé og fjörvi". —
Atiövibaö skal ég játa það, aö
sumt er birt i blööutn, sem ekkt
æriti aö birtast, og eánkatilega ættu
alfir, sem skrifa, að skrifa undir
tiaftt'i. En alloffcast imm þaö vera,
aö feröaniaðttrinn er ekki ailveg
s a k l a tt s, {jegnr stigamiaöurtnu
srokaHaöi ræöst á hftnn, og í blöð-
um sattttast oft málshátturintt, áö
"sjaldan veldtir eintt, Jjetgar tveir
tkrilu”. Og sptrrning er utn það,
livort. hlaðamenskati v;eri' hollari
þjóölífinm fyrir Jkiö, þó aö visslr
tnenn <>g • svokaJfaðir kiiötogar
væru [xrir eintt, er töluð'u getgn um
blöö, og öllu bægt frá, sem ekki
fiHfi nákvæmlega í kram Jíeirr.t
sjálfru eöa Jxrirra flokkstnanna,
eins og sýnist vera stefina sumræ
bkt'ða og 'tímarita, sem geíin ertt
út tneöal vor tsLendinga. Meö þvi
væri stofnað einveldi, og aWir vita.
hversu vel þaö hefir gefist -- hvo
ittjög það nnttir fre-lsi og satmLrika,
Jtar sem þaö situr á veldisstóJi
síntim.
Stttnar a,f þedin kenningum sem
ltöf. ílyt'ur í }>essiim fyrirlestri erttt
ffóöttr,, en J>aÖ er sá slæ'tni galfi á.
aö höf. brý’t'ur Jtær sjálfur fleistar
e'öa allar. “&berku oröin eru var-
•tU'gaverÖ”, sogir höf, “snjalHr höf-
tttiidar á velli bókmentanna varast.
Jxtu. Hávaöi er ajdrei jtrúömettsk-
mtni satnfara. í bókmen'ttvm’iá ekki
ttetn'a. prúömenskan heima. Hrqtta-
skap í bokttienitum Jtbla' menn ekki
tíJ leit'gdar, en £á á honum and-
stygö og snúa viö hoittttn baki”.
Alt 'Jjetta er satt, en alt þetta hef-
ir ltöf. sjálfur hrotiö. Höí. leggur
Jæssa 'bók til í bókmentasjóð }>jóö-
ar sitmair. í engri bók, setn ég hefi
lesið 4 islenzku — utan flugrita,
sem ekki teljast til bókmenta -—
hefi ég séð ljótari og ósunnari orð,
«1 höí. ltefir hrúkaö í Jæssari bók ;
aJdrei meiri hrottaskap og sfeggjtt-
dóma, ttldreá meiri berserksgang
og havaött, og það hlýtur að vekja.
eifaseitttd'ir hjá fólki um, aö höf.
nt e * ii' i eöa balt í a 1 v ö r tt Jner
friöarkennittgar, sem hann lætur
bókitva flytja. Og ósjálfrá'tt dottur
nfer í hug í Jx-sstt sambandi menn,
setn flytja glymjandi biiKlindisræö-
ur á öllutn fundum og mannam'ót-
um, en súpa svo ósjxtrt á flösk-
Uti.ni utKlir eins og þeir hafa lokiö
trtá Li síntt.
s