Heimskringla - 02.09.1909, Blaðsíða 2

Bts. 2 WINNT'PEG, 2. SEPT. 1909.
HEIMSKRINGEA
l
Heimskringla
Pablished every Thnrsday by The
Btimskringla News & Pablishioe Co. Ltd
VerO blaösins f Canada og Bandar
$2.00 nm áriö (fyrir fram bnrgaÐ),
8ent til islanda $2.C0 (fyrir fram
borgaðaf kanpendnm blaösins hér$1.50.)
B. L. BALDWINSON
Editor & Manager
Odice:
729 Sherbrooke Street, Wiooipeg
P.O.BOX 3083. Talsfmi 3512.
Baslararnir.
Síöan baslara-greinin fyrsta birt
ist í þessu bilaði fyrir nokkrum
vikum — sem tekin var úr hér-
Jendu blaði að tilmælum edns af
kaupendum Iledmskritvglu — hafa
nokkrir ritað um þetta mál. Iin í
þeim greinum öllum eru hugsan-
irnar sundurlausar og ritgerðirnar
ekki lausar við æsingu. Staðhæf-
ingiarnar í þeim eru ekki nægilcga
rökstuddar, og sýnileg tilraun gerð
tíl þess, að kappræða málið ír.ekar
af æstum tilfinningum, heldur enn
af einlægri viðledtni ,á. því, að gera
ljós þau grundvallar atriði, sem
ráða úrslitum fyrir mörgurn
manni og konu.
I.íklega er óhætt að hafja rann-
sókn þessa máls með þoirrd stað-
hæfingu, að lang-öflugasta ástríð-
an í ttian.neölinu sé samband kyn-
anna. þvessa verður vart hjá ung-
niennum oft snemma á öðrum tug
æfiáranna, og heill herskari af
konum giCtast um og inrvan við
tvítugsaldur ; karlmenn vanalega
milli tvítugs o.g þrítugs. það, að
karlmenn ná hærri aidri heldur enn
kontir áður þeir kvongast, á vafa-
laust rót sína að rekja til þess
viðurkenda sannleika, að á þeim
hvílír ábyrgðin á því, að ala önn
fynir konutn sínum jafnt og sjálf-
11 m sér og fvrir börnum hjónamva.
Karlmenn læra að skiljá, að þeir
eru fjölskyldufeðurnir, höfuð húss
og heimafólks, — að þeir bera á-
byrgð á því, að veita konum sin-
um og börnum viðuuanlegt og
fullnægjandi lífsuppeldi til klæða
og skæða og til matar og munað-
ar. Jveir vita, að þeir verða að
vera bútvir að búa svo um sig
efnalega áður en þeir kvongast, að
þeir séu þess megnugir að veita
fjölskyldu sinni hæfilegt heimili og
allar aðrar lífsnatiðsvnjar, svo
hennd geti vegnað vel. En til ]>ess
að geta orkað þessu, verður mað-
ttrinn að hala unnið um nokkurra
ára tímaihil og safnað svo efnum,
að hann geti byrjað hjúskaparlifið
nveð nokkrum hústofni og með
tryggingu f.yrir því, að liafa vald á
svo sæmilegri atv.innu, að arður-
itín af hentii nægi til framtíðar-
hedmilisþarfa, að svo miklu íeyti,
sem þeiir f.á séð inn i framtíöina og
gert sér grein f.yrir vaxandi þörf-
um síntim.
Af þesstt k'cmur það, að karl-
menn kvongast síðar á æfmni enn
konur gittast.
Nokkuð önnur hugsjón vakir
fyrir konum. þ.ær þroskast íljótar
enn karlmenn, og eru að því leyti
við þvi búnar að ganga í hjúskap-
arstöðuna fyr en karlm.enn. Hins-
vegar þttrf.a þær engan áhuga að
bera fyrir auðsafni á eigin reikn-
itig áður en þær gifta sig, því að
þær vita, að það er i mannsins
verkahring, að hafa fjárútvegi til
heimilisþarfa, — en þeirra að
tryggja sér lífsuppeldi með hjú-
skaparstöðunni, ef hær fá þaö hjú-
„SÍta.partilhoð. sem br tel.ji sér
sam.boðið, og þ'<TT 'geta gert sér
von um að reynist viðunanlegt.
Af þessu einnig er það, að konur
eru v'a.xnar því, að btndast bötvd-
ttm hjúskapar fyr á æfinni heldttr
enn karlmen.n ™eta gert það.
Að hjnskaparstaðan sé kymin-
ttm eðlilegust, hollust og heillarík-
tist, cr fyllílega sann.að með öllum
skvrslttm, sem samdar hafa verið
í siðuðum löndum ttm langlífi, um
glæpi, tnn heilhrigðisástand og um
framkvæmdalíf þjóðanna í verzlun
og iðnaði og ýmsum öðrum grein-
um.
Kvongaðir menn mæta færri
slvsitm en ókvæntir, lifa le.ngur að
jaínaði en hinir, og ertt líkamlega
hraustari en ókvæntir menn, og
eru siðlierðishetri. Mikltt færri
kvongaðir menn fylla fangelsi land-
anna en ókvæntir, og í verzlun og
íðnaði ertt það kvæntu mennírnir,
sem nálega að sagja hafa allar
framkvæmddr m.eð höndum.
Hvernig stendur nú á þessu ?
Er þetta þanníg fyrir eintóma til-
viljun, eða bvggist það á allsherj-
ar og órjúifanlegu eðlislögmáli,
sem enginn fær breytt n.é ttmflftið?
Ilið síðartalda er áredðanlega or-
sökdn, og h'ún er oftir eðlileg og
skiljanleg. Hún er hlávtt áfram sú,
að þeir, sem hafa mestan mann-
jskap og mest manngildi, þeir þok-
ast fram úr hinum, sem mdnna
hafa. þeir gangast fyrir fram-
kvæmdum og stjórna haiminum.
það er því mjög eðlilegt, að kon-
ur veiti þeim mesta eftirtiekt og
laðist að þeim og sýni þeim
mesta virðingu, vinarþel og traust
Konur eru smekkvísar og næm-
ar fyrir áhrifum. þær hafa lag á
því, að velja það skársta úr hópi
baslaranna og binda þá hjúskpar-
bandii.. þess v.egna eru það jafnan
mestu manndómsmennirnir,. sem
kvongast, en hinir verða að una
einlífinu, sem mestir eru gallagrip-
ir og konum geöjist síst að. —
þetta tnun vera algenga reglan,
þótt auðvitað séu til margar og
hedðarleg.ar undantekningar. Yfir-
leitt er og það víst, að þeir eiga
síst kvenkosta val, sem minst
haia manngildi, en hinir fremur
sem mest hafa.
Ilvers vegna eru svo margir for-
hertir baslarar í landi hér ? Eng-
inn þarf að ætla, að það sé þeim
geðfeld lífstilvera, þótt margir
þeirr-a séu svo viitibornir, að Jieir
kunni ekki við að kveða upp úr
með orsakirnar. En þær eru með-
al annars þessar :
1. þeir eru skapaöir með oflitlu
hugrekki. þetta veldur því,
að þeim ógnar ábyrgðin., sem
því fylgir, að taka sér komi og
verða að ala önn fyrir henni,
og máske síðar nokkrum börn-
um.
2. þcir eru latdr að náttúrufari
og vilja því leggja sem allra
minst á líkatna .og sál, og ekki
trteira enn svo, að þeir að eins
hafi nóg fyrir sig eða sé-u ekki
handh'endni annara meðan
beilsan endist þeitn.
3. þeir eru eigingjarnir — allir
latir menn eru það — o.g þeir
kjósa þess tvegna að láta sjálfa
sig si'tja fyrír öllu því, sem
þeir innvinna sér, og geta ekki
liðdð, að neiinn ánnar en þeir
sjálfir fíi að njóta nokkurs
hluta þess.
4. þeir eru nískiriað eðlisfari og
nirfil.sLegcr í hugsunarhætti. —
þeir vildu gjartutn kvongast,
ef þeir hefðu tryggingu fyrir
því, að konan gæti tinndð fyrir
þeim eða vildi gera þ,ið. En
þeir tíma bókstaflega ekki, að
fæða og klæða konu, hversu
verðttg sem hún annars væri,
og neyðast því til að sætta sig
við ednlífið.
5. þeir eru einurðarlausir, skortir
traust á sjálfum sér, og koma
sér ekki að því, að heíja bón-
orð til stúlku, þótt þeir ann-
ars gjarnan vildu kvongast
henni.
6. Sum.ir menn verða fyrir von-
hrigðiim í ástamálum. Um or-
sakir til þeirra vonhrigða þarf
ekki að ræða. Kn þau hafa
þau áhrif á mennitta, að þeir
missa ;• lt traust á kvenkyninu
og þorá ekki aö eiga framtíð-
ina á hættu í sambúð við
nokkra þá kontt, sem þeir
kynnu að geta feng.ið síðan sú
fyrsta brást þeitn.
þetta eru áreiðanlega sumar af
orsökunnm til þess, að. sumir
menn kvongast aldrei á æfinni.
Nokkrar floiri orsakir geta legið
til ednlífi.s baslaranna, þessar,
sem hér eru taldar, munu vera al-
gengastar. F.f til vill ertt sumir
menn svo skapi farnir, að þedr
trcysta sér ekki til ]>ess, að halda
friðsamlegri samhúð við nokkra
kontt í væntanlega löngu hjóna-
bandi. Enn aðrir finna til heilsu-
hrests, og vilja af þeim ástæðum
ekki ibindast konu. þeir líta.svo á,
að hjónabanflið gæti orðið þeim til
armæðu og óláns, og í því vilja
þeir ekki gerast orsök. þetta er
virðingarv.erð samvizkusemi, og
her vott um góðan hugsuniarhátt
og tnannúð.
Hverjar ástæður konur kunna
að hafa fyrir því, að kjósa fremur
einlifi en. hjónaband, er Heims-
krin.gla ekki fœr um að segja- með
neinnii vdssu, en aðallega munu
þær samt vera þessar þrjár ;
1. Hieálsuleysi, svo að þær treyst-
ast ekki til að annast um hús-
stjórn og börn og óttast að
verða eiginmömiutti sínum .of
þung byrði, ef þær gengju í
hjóttaband.
2. Frelsisþráin eða löng.un til
þess, að mega sjálfar ráða sín-
um ht>gum. þær vilja ógjarnan
hindast því fargi, að vera rétt-
laus eign nokkurs matíns, og
verða í hverju tilíelli að sitja
og standa samkvæmt sKipun
og vilja annarslegs valds.
3. Vonihrigði í ástamálum, og
það munu þær oftar neyna en
karlar. Og hafandii eintt sinni
ver.ið sviknar í trygðum, þá
hafa þær tapað táltrú til karl-
þjóðarinnar og trausti á öllum
karlmönnum, og forðast svo
eins og heitan eldinn, að bind-
ast nokkrum þeirra.
Enn aðrar ástæðnr igeta þær
haft fyrir einlífmu, en þessar munit
algengastar og allar í fylsta mata
| róttmæ tar.
| Vitanlega er heill hópttr karla og
kvenna, sem ganga í hjónaband,
j sem aldrei heíðu átt að gera það,
jOg li'ggja til þess margar orsakir.
Aðrir, sem að ölht ytra áli.ti hefðu
betur veri'ð í hjónaband.i, kjósa
heldur einlífið. Kn það mál liggur
ekk.i til íhugunar hér, heldur hitt,
hvers vegna svo margir aðhyllast
heldur einlífi enn hjónaband. — Og
nokkrar af ástæðunum fyrir því
hafa hér verið taldar.
Um siindið
/
og íslendingadagsStKfndina | hefir
vinur minn J. Sveinsson skrifað
j gneinarstúf í Hkr., sem ú.t kom
þann 19. þ.m., og virðist honum
neíndin h.ifa hreytt. ranglega, að
jheita engum verðlaunum fyrir
1 þessa íþrótt í sumar,
Mörgum mun finnast þessi að-
jfinsla að maklegleikum, fljótt á að
lita. En ég held, þegar hetur er
aðgæ.tt, að bæði vinur minn J.
j Sveinsson og flestir aðrir skyn-
samir menn, sem tneð hógværð og
gætni lítæ á þetta mál, komis.t að
þeirri niðurstöðu, að ekki sé nefnd-
innd einni tim ' að kenna, heldur
j s'takri vanrækslu og áhugaleysi
'sundmannanna sjálfra, sem aðal-
lega eiga hlut að þessu ntáli.
Ég var víst einn af þedm, sem
var ntjög mótfallinn því, að verð-
launum yrði heitið af n.ofndinni
fvrdr kappsund þetta ár, og mun
j mér því skylt, að færa ástæður
fyrir afstöðu minni í þessu máli,
j og eru þær í stuttu máli þessar :
Um nokkur undanfarin ár hefir
áhugi fvrir þessari aJarnauðsyn-
i legu iþrótt farið stööugt hniign-
| andi. Marga mun reka minnd til
jþess, að árið 1907 átti nefndin í
trijög mikltt stríöi, að fá nægifega
marga tnenn til að taka þ.á.tt í
kappsundinu, til þess að geta gefið
öll verðlaun, setn heitið hafðd ver-
ið fyrir þessa íþrótt. Eftir mikla
eftirgangsmtini Tékst þó höíðatialan
— þ.e.a.s. jafnmargir menn og
verðl. sem heitdð var.
Arið 1908 var það sama sagan,
þó öllu verri hinnd fyrri. Eg var
þá af nefndinni útnefndur tdj þess
að sjá ttm kappsundið. Eg gekk
fvrir hvern einasta mann, sem ég
i vissi að gat fleytt sér, og ég bað
þá, að vera nú með. Kn hver var
svo útkoman ? Einn maður gaf sig
jfram óbeöinn, annar eftir mikla
jeftirgangsmuni, og sá þriðji, — ja,
hvar var hann ? Hvergi fáanlegur ?
i Ég fór á stað aftur, ég sýn.di
mönnum fram á það, að verðlaun
i væri þrenn, svo að ef ég feogi
þriöja manninn hlvti hann þó að
minsta kosti að hafa daglaun upp
úr því. Að lokum fékk é.g mann-
imti. Svo var farið á stað. Hver
var svo útkoman af allri þessari
fyrirhöfn ?' Að eins 20—30’ raanns
komu niður að áttni að horfa á
sundm'onnina, —• þar var ekkert
kapp, enginn áhttgi. Fvrst kom
einn langfvrstur, svo kom annar,
j og svo sá síðasti langsednastur.
Eng.um þeirra stóð nedn hætta af
öðrttm, og þeir vissu það líka.
þedr komust víst allir yfir um ána
j og aillir fengu iþeir verðlaiin. —
þetta og því um líkt get ég ekki
kallað íþrótit, kappsund. það er
j að mínu áliti dálítið viðvik gert
jfyrir íslendingadagsnefnflina, til
iþess að v.inna sér inn fáeina aura.
Eg get búist við, að ltefðd nefnd-
in í sttmar ákveðið, að hafa kapp-
sund, mttndi hún hafa orðið að fá
alveg ósynda rnenn til þess að
synda fyrir sig, og í því tdlfelli
hefði htin orðið að binda hluttak-
endttm “ærbelgi” á hak, setn
tryigging lífi þeirra.
það er annars mjög. leiðinlegt,
að sund skuli vera látið sitja á
hakanum fyrir öðrttm íþróttum
ltj t þeim, sem annars gera nokkuð
jaf því tagi, en það er ekkd skuld
íslendingadagsnefndarinnar, það er
■ bednlínis vanrækslu og sofandaskap
sttrKlm'annanna , sjálfra. að kenna. —
! Á meðoti ekki fást nema einn til
tveir tnentt til þess að taka þátt
j í þessari íþrótt, er það blátt á-
! fram út í hött, að heita verðlaun-
ttm.
EJ til vill verðttr þetta umtal til
i þess, að vek ja drengina, og eí svo
vrði, þá hefir ísletid.ingadagsneJnd-
j in þetta ár gert vel í því, .að heita
j eng.um verðlaunum fvrir kappsund,
j þs.ð er áreiðanlegt, að með
auknum áhuga sundmannanna
sjálíra yrði hver einasti maður
sem skipaði þessa árs íslendinga-
dagsnefnd, og allir aðrir, sem lik-
legir eru til þess að skipa þá
nefnd á ókomnum árum, fúsdr til
þess, að veita viðedgandi verðlaun
fyrir þessa íþrótt jöfnum höndum
og aðrar.
P. S. P á 1 s s o n.
Hveiti byrgðir.
Hvaðan þa?r koma og hvern-
(g hveit þær fara.
Ilveiti hefir farið stöðugt hækk-
andi í verðd í síðastliðin nokkur
ár, og í margar vikur á síðasta
vori var það $1.25 hvert bush. af
góðu hveiti, í Chicago borg.
Sú spurning héfir því endurvakn-
að í huga margra manna, hvort
sá títni sé ekki aö nálgast, að hin
hvíta kynslóð mannkynsins verði
að breyta ttm fæðutegundir aí
j þedrri ástœðu, að eklíi verÖi fáan-
llegar nœgar hvedtibirgðir til þess
I að ala hana. Mentamenn ýmsir og
v.sindutttenn hafa á liðnum árum
haldið því fram, að þetta hljóti
svo að verða framvegis, og þeim
hefir verið vandalaust, að komast
að þessari niöurstöðu, ef'tir að
haía íhugað fólksfjölda þann í
heiminum, sem notar hveiti til
j hrauðgerðar, og einnig íhugað, hve
mikið hveiti þarf að jafnaði á ári
hverju til þess að fullnægja þtirf-
um hvers einstaklings. Næst er að
íhuga með hverjum hraða fólkið
eykst, og nœst er athugað, á
hverjum stöðum f heintinum
hveitirækt er.stunduð, og hve mik-
ið land alls er undir hveitiræktun,
hve mikið hver ekra framleið.ir, og
hve mikið mögulegt er að auka út
eða stœkka hveitiakra heimsins. —
I>egar þetta er alt útreiknað, þá
j er það ljóst, að ef lág áœtlun er
gerð um framleiðsluna en há um
tiieyzluþörfina, þá verður afleiðing-
in sú, að kornþurð er sýnd og yfir-
, vofandi hungursneyð.
þegar Sir William Crookes var
kosinn í forsetastöðu brezka vís-
indafélagsins í fyrrahatist, þá
flutti hann ræðu um hveitiræktun.
J>að var skömmu eftir hdð svo
neínda Leiter uppþot í Chicago,
þegar liveitiveröið komst þar í
$1.85. Frakkar höfðu orðið neydd-
ir til þess, að taka innflutmngs-
tollinn af hveiti, og nálega öll
Vestur-Evrópa hafði svo mánuð-
um skifti verið í uppþoti út af
hrauðskorti. þetta ástaud, ásamt
með frægðarorði þvi, sem fór af
ræiðumanni, og tækifærið, sem
hann notaði til að flytja ræðtt
sína, hafði þau áhrif, að mikið
var tekið eftir henni.
Ræiðumaður hóf mál sitt með
þedrri staðhæfingu, að hveiti væri
saðsamasta korn.fóðurtegund, sem
notuð væri af hvíta kynflokknum,
sem innibindur íbúa Evrópu og
Norður Ameríku og einnig að
nokkru leyti Suður Ameríku, Asíu
og Afríku og Astralíu. Honttm
taldist svo til, að árið 1871 hefðu
hveitis-étendur verið 371 m.ilíónir
manna, árið 1881 416 tnilíónir, ár-
iö 1892 472 milíónir og árið 1908
516 milíónir. Hver þessara ein-
staklinga þyrfti að jaJnaði 4Jý
hushels á ári, svo að síðasttalið
ár þyrfti þessi mannfjöldi 2322
miliónir bushela. Kn það er tals-
vert m.eira heldtir enn hedmurinn
framleiddi það ár. þetta þýddi, að
þörfin var meiri en framleiðslan.
Meðal hvei'tiuppskeru yfir allan
heiminn sagði hann vera 12.7 bush.
af ekru lands.
Næst athugaði hann, hve mikið
mundi mögulegt að auka eða
bæta við hveitiakra heimsins, og
komst að þeirri niðurstöðu, að ef
öll hveitiræktarlönd ykju hveiti-
rækt sína, svo sem J>eim væri frek-
'ast mögulegt, þá mundi öll hveiti-
framleiðslan í þeim verða 1270
milíóitum bushela meiri enn hún
ivar í fyrra, eða alls 3590 milíónir
bushela. þegar sá timi kemur, að
hvíti mannflokkurinn vex svo að
tölu, að ltann, tn/eð árlegu \l/í
bushela hveitiáti á mann, notar
alt það hveiti, setri mögulegt er
að bœta við núverandi framledðslu-
magn, þá ræki að því, að ekki
iyrði nóg handa öllttm, — eins og
allir geta séð, s.em íhuga framan-
greindar tölur. það getur þess
vegna ekki oröið langt að bíða
þess, að hveitiþurðin verðd tilfinn-
anleg. Ræðumaður kvaðst vdlja
koma í veg fyrir þessi vandræði
með því, að auka svo frjómagn
jarðar með kemiskttm efnum, að
uppskera hverrar ekru gæti aukist
að miklum mun.
UPPSKIÍRU A.KT'LUN IIÉR OC
ANNARSSTADAR.
Áðttr en athugað verður, hvern-
ig þessi framleiðsla sýnir sig, skal
i það tekið fram þegar í byr j-
un, að hveitiframleiðslu áætlan-
ir geta ekki orðið annað cn reikn-
ingslegar áætlanir ; Svo margar
I milíónir ekra, . svo margar milíónir
hushela, svo mikil uppskera af
'ekru, svo mikil evðsla á hvern
I .. J
mann. En þessar tolur geta aldrei
lorðið annað en nokkurnveginn ná-
kvæm ágizkun.
[ Randaríkin eru langsamlega hið
mesta hveitiræktarland í beánti, og
1 Bandaríkjastjórnin ver árlega
tniklu fé til þess að halda skýrsl-
i ur yfir framleiðslumagndð. þetta
er gert á tvennan hátt : Fyrst
með því, að akuryrkjudeildin hefir
! þúsundir fréttaritarp út um öll hér
■ uð, sem árlega senda henni skýrsl-
ur uni ekrufjölda, sem í er sáð og
uppskerumagnið. í öðru lagi er
manntalsdeildin, sem á hverjum
10 ártim sendir heim á hvert
, lieimili á landinu og tekur þar ná-
kvæma skýrslu vfir jarðræktdna,
svo sem það, í hve margar ekrur
hveiti er sáð og uppskerumagnið.
Kíöasta skýrsla inanntalsdeildar-
innar ttm þetta efni, var svo gagn
ólík skýrslu akuryrkjudeildarinnar,
að það varð að miklu ágreinings-
cfni milli deildanna, hver hefði
réttari skýrslur. Jafnvel þó mann-
talsdeildar skýrshtrnar værtt i erði
kveðnu sögnsögn bændanna sjálfra
á hverjtt heimili, þá hélt akur-
yrkjudeildin fram því, að hún væri
algerlega óáreiðanleg og nedtaði,
að vtðtirkenna hana rí-tta.
Sá var tíminn, að stjórnar-
skýrslttrnar um ]>etta mál voru
svo óáreiðanlegar, að hvedtikaup-
mannafélög landsins tnöttn þær að
engu. En á síðari , árum hafa
þessar skýrslur stórum hatnað,
svo að þær erit nú alment við-
teknar af þjóðinni sem áreiðanleg-
ar. Samt er að eins stuttur tími
síöan herra 'Patton, hveitikaup-
ntaður í Chicago, setn hefir mikinn
áhuga fyrir húnaðarmálum, sagði,
að stjórnarskýrslurnar ttm það,
hve tnikið hveiti væri í vörsl.tm
bænda þann fyrsta marz sl., væru
algerlega rangar., i
Chicago borg er ekki hveitirækt-
arhérað, engin kornvara er ræktuð
þar. Kaupmanna'félagdð safnar
skýrshtm frá járnhrautafélögiim
og flutmngsskipafélögum um upp-
hæð þess liveitis, sem flutt er
þangaö inn í borgina, og því, sem
n* er ílutt úr horginni, og það hef-
ir kotnið fyrir, að þær skýrslur
hafa sýnt medra útflutt hveiti en
innflutt, og þar eð það er vitan-
legt, að þetta getur ekki verið
rétt, þá hefir ritari íélagsins
neyðst til þess, að “laga” skýrsl-
ttrnar, svo þeim beri saman við
sjálfar sig.
Svona hefir það gengið í Banda-
ríkjnnum, þar sem J>ó svo mikil á-
herzla er á það lögð, að fá slíkar
skýrslur sem réttastar.
Næst mesta hveitiræktarland í
heilm er Uússl.uid, r setti
skýrsltisanming því viðvikjandi er
á alt annan veg. það er meira að
segjt staðhæft, að stjórnin þar
hafi oft bannað að semja nokkur-
ar skýrslur yfir hveitiræktina í
heilum héruðum, af otta fyrir því,
að semjendur skýrslanna mundu
nota fundi sína með bændunum til
þess, að æsa þá upp til uppreistar
móti stjórninni. Kaupmannafélög-
in lita jafnatt svo á, að rússnesk-
ar hveitiskýrslur séu mjög óá-
byggilegar, og er líklegt, að herra
Joseph Leiter sé einn í þeirra
tölu. Arið 1897 sýndu skýrslur
Rússa, að hveiti uppskeran þar í
Iandi ltefði orðið 286 milíónir buslt.
eða rúmlega 100 milíónum bush.
minni enn undanfarinnai þriggja
ára uppskera þar hafði orðið, og,
í eftir reikningslegttm regltim, væri
hún að eins nægfleg til heáma-
þarfa. En þó seldtx Rússar }>að ár
til útlanda 128 milíónir bush.
Einhver hefir sagt um réttvísi
mannkynsins, að þó hún sé ekki
fullkomin, þá sé hún J>ó Jxið bezta,
sem vér eigum völ á, — og eins
má segja um hveitiskýrslurnar. —
J>ær eru efnatt nægilega nákvæm-
ar til þess að deila megi ttm á-
rei ðanlegleik ]>ei rra.
I Ef vér tökum tölurnar cins og
]iær ligg.ja fyrir, þá sjáum vér,.að
hv.eitiJramleiðslan hefir vaxdð ör-
ara, heldur enn fjölgun livíta kvn-
ílokksins. Árin 1894—’95—’96, sem
voru tttieðal uppskeruár, varö
he'ms-uppskeran árlega 2570 inilí-
ónir bush. En árin 1904—'5—’6,
sem einnig voru meðal uppskeru-
ár, va-rð hún 3300 milíónir bush.
Framleiðslan óx því um 28 pró-
sent á 10 ára tímahili.
En notkun hveitis hefir einnig
aukist meira en í tiltölu við fólks-
f.jölgun, svo að þrátt fyrir fólks-
fjölgunjna, þá er nti þessi fæðu-
j tegund í óvanalega háu verði.
Ardð 1850 framleiddu Randaríkin
að etns 100 tnilíónir btish, 1860
173 milíónir bttsh. og árin 1866—
1870 varð meðal uppskeran 217
milíónir bush. En á 5 ára tíma-
hilintt, frá 1993—1907, varð hún
650 milíónir httsh. árlega, svo að
vöxturinn varð 200 prósent, en á
sama tima óx mannfjöldinn að
eins 125 prósent, og þó vér drög-
nm frá, það sem flntt v-ar út úr
landinu, þá breytir það ekki hlut-
fallinu, að neinum verulegum mun,
því að á fyrra tímabilinu gengu
til beimaþarfa 182 tnilíónir, en á
því síðara 536 milíónir bush., er
sýttir, að vér ræktum nálega 200
prósent meira á mann og étum
f-----------------------"f
Sparið
Línið Yðar.
Ef þér óskið ekki að fá
þvottinn yðar rilinn og slit-
inn, þá sendið hann til þess-
arar fullkomnu stofnux.ar.
Nýtfzku aðferðir, nýr véla-
útbiinaður, en gamalt og æft
verkafólk.
LITUN, HREINSUN
OG PRESSUN
SÉRLEGA VANDAÐ
Modern Laundry &
Dye Works Co.,Ltd.
3«7—315 lltirgiMve St.
WINNIPEQ, IMANITOBA
Phones : 23U0 og 2301
^__________________________Á
að sama skapi meira. TTm þetta
síðara atriöi hefir mikið verif$
rætt á seinni árum, og talið af-
leiðing af góðu árferði.
Árið 1891 sendum vér tir landi
226 milíónir bush., af 612 miljóna
hush. uppskeru, og af 748 milíóna
liush. uppskeru árið 1901, seldum
vér 235 milíónir bush., og af 73S
milíóna hush. uppskeru árið 1906'
seldum vér 147 milíón bush. Árið
1995 fluttust úr landi 98 milíónir
bush. af 693 milíón hush. upp-
skeru.
Ilveitiþörfin getur orðið mis-
munandi, og er háð breytilegum.
lifnaðarháttum engu síður en
breytilegu uppskerumagni. Og víst
er það, að hveiti.eyðslaTi hefir far-
fð vaxandi um heitn allan meira
enn í réttri tiltölu við vaxandi:
fólksfjölda, svo að edn af aðal-
ástæðunutn, sem Sir William
Crooks byggir áætlanir sínar á..
er háð ýmsum óútredknanlegum
breytinguni. Revnsla er reiigtn
fyrir því, að þrátt fyrir allar mat-
nautnar ráðleggingar sérfræðinga,
þá étur mannkvnið hv.eiti.brauÖ.
eftir því sem það hefir ráð á að
kaupa .það, og það án nokkurs til-
li'ts til dýrleika þess. Frakkland,
til dætnis, hefir nálega 37 \ centa
iTinflrttfitrtJUtolT á fivcrjtt buslt. af
hveiti, og þó landiö sjálft fram-
leiði hér ttm hdl nóg fvrir þjóðina,.
þá er brauð þar samt mikltt dýr-
ara enn á Englandi, — og samt
cta Frakkar allra þjóða mest af
hvedtibrauði, eða sem allra næst 8
hush. á ári. En Rússar þar á
mótd að eins 2^2 bush. á mann.
Kngland verðttr að kaupa irá út-
iöndttm nálega % hluta alls þess
hveitis, sem þjóðin þarfnast, en
það eru 6 bttsh. á mann á ári. En
Argentina, sem þó ræktar svo
mikið hveiti, að hún selur helfing-
allrar nppskerunnar, brúkar að-
eins 4 bush. á mann. Og Indland,
sem einnig selttr mikið af hveiti,.
neytir hcima fyrir ekki rneira en
áf einu bush. á mann á ári.
•Meira).
INGIBJÖRC BJÖRNSSON,
hjúkrunarkona, 620 Agiiest st.
”Unga Island”.
Loksins h.a£a mér ver.ið send 4
No. af Unga Islandi, neíttiilega jan-
úar, febrúar, marz og apríl, ásamt
frétta.hlaði Ung.a íslands. Vil ég
því biðja alla kaupendur þess, aö
senda mér andvirði yfirstandandi
árgangs, sem fyrst, svo þeir geti
fengdö það tafarlaust úr þesstt. —
Skal ég ttm leið geta þess, nð 3
síðustu No. af fyrra árgangi hr.fa
tapast á leiðinni, en ég býst viö,
að fá þau endursend seinna í sutn-
ar, og geta þá kaupendurnir feng-
ið þatt.
V i r ði ngarfy 1 s t,
G. Finnbogason,
671 Victor St., Winndpeg, Man.
v<‘ralia vifl E.N.Moyer&Co
315-319 William Ave.
Vér höfum skoðað vörur
hans og getum vottað, að hann
hefir mesta úrval af alls kyns
skólaiboröum og bekkjum, og öðr-
um skólaáltöldum, — alt af beztu
gerð og með svo sanngjörnu verði,
sam hægt er að sæta. — Vér vild-
ttm benda þeim skólanefrtdum út
um bygðiir íslendinga, sem kunna
að þurfa að katipa skólaáhöld, á
það, að skrifa herra E. N. Moyer,
og lei.ta v.erðs á vörum hans. Mað-
urinn er lipur í viðskiftum, og
óskar eftir að mega njóta við-
skifita/ íslendinga.