Heimskringla - 19.01.1911, Síða 3

heimskk-ingea:
WINNIPEG, 19. JAN. 1911. BIs. S
Minnisvarðarnir.
Eitt setti oss aö haía lærst þessi
allra-Mdnustu árin, og þaö er að
íara haegt af staö með rninnis-
varðíi-áskoranir.
Eiahver muninmaeli eru um það,
ajö átt hafi sér stað hja eiuhverri
þjóð ednhverntima og emhversstað-
aj, aG hver sá, er nýirufili bar fram
á alþjóðarþinigi, varð að hafa
snöru egnda um háls, og upp fór
vúadásinu, ef illa gafst nýmælið.
Og maltlega oröa-ráðningu eiga
þeir, sem baJta þjóðinni vanda og
enda sneypu með áskorunuin utn
m~nn■'m-cir-ri ^ sem alt ldndir svo i
vandræöum með.
J>að mœtti óefaö fara af stað
með eina 20 minnisvarða, sem allir
v*ru stórmaklegir og þjóðlegir.
En hvað skal slikt nú í okkar fæð
og fátiækt? Og rétt undautekniug-
arlaust mundu þeir góðu og miklu
mienn, sem varðana á að roisa yfir,
heJklur kjósa að minningarsjóður
v~æri við þá kendur meö sílifandi
og sívaxandi starísfé til einhverra
félagaheilla hjá þjóðinni.
J>að er faraldur að þessum minn-
isvörðum sem stendur. ltinu er
korniun upp og það varla vansa-
Jaust, þrír eru á ferðinni. og ligg-
wr við aö vexöi leiöindi út úr þeitn
ÖUum.
þaS var miður vel ráðiö í önd-
rerðu aö efna til minnisvarða, eða
majmJikans af Jónasi llallgrims-
synt, mest fyrir þá sök, að engin
boðleg mynd var til af honum. Nú
eru flestir óánaigðir með varðann,
einmitt af því, að' reynt var að
fara eítir vondu myndinni, þessari
einu, sem til var. En vansalaust
kalla ég það ekki, að þegar farið
ex af stað með nv'nnisvaröann at
ötulu og vinsælu félagi, þá fást
ekki þessar fáu þúsundir til heið-
ursminningar þcssuni ástmegi þjóð
arinmar. Mest alt, sem ktmur inn,
ex íx Reykjavík og herjað út með
lotterfi, skcmtun um, fyrirlestrnm
o. s. frv. Og cftir alt saman verö-
ur að fara í þingið, og fú veittar
2000 kr. af skyldusköttum lands-
manna. Revndar ekki nema heltn-
ingurinn af því tekinn.
Eins heföi það átt betur viö, aö
g*fa í minningarsjóö til aö sýna
láitnum ástsælum konungi várðingu
þökk. Sjálfur hafði hunn lanci-
inu gefið minninigarsjóð, sem hefit
oxöiö til hins mesta gagns og til
mörgum mætismantii. Nóg
eru verkefuin hjá oss til þtss að
annar minningarsjóöur, gefinn af
þjóðmni, héldi uppi góöri minning
þ#ss konungs. En nú er aö gera
fyrir því sem er, og ekki vert aö
sakast um orðinn hlut. Kontings-
varöinn kemur upp jnnan skarntns,
og er mér áncegja að bera uin það,
að myndin, sem Einar Jónsson
hefir nú gert, önnur en sú, scm áð-
ur hefir komið fyrir sjónir almenn-
inga, er einkar fögur. Æjtti nefndin
»S birta myndina, t. d. selja spjöld
tn,eð henni á, OR yröu þaö hin
>*«tu meömæli. Nefndin, sem geng-
fst hefir fyrir samskotunum, hefir
farið sér svo hægt hér hedtna, til
í>«ss aB koma eigi í bága viS sam-
s*otin til Ingólfsminnisvarðans og
til líkneskis Jóns Sigurðssonar.
En eigi^ kvaB vanta nenia einar
tvær þnsundir til að koma tipp
konungsvarBanum, og er lítt hugs-
«nlegt aö á þv{ fé standi, þegar
aelndin ber sig eftir því.
Eangtum vexra verðttr aö bíta
úr náliuni meö Iugólfs-myndina.
J>ar leikur á svo miklu. J>að vai
stórmenskuflaii, ef satt skal segja.
Getur visast verið brýning í þvi
santimaeli. Og bætir vist þetta
húslotteri ekki um orðið, sem við
erura aö fá á okkur utanlands iyr-
ir brögö og prettvísi. Hér heima
fyrir vitum vér öll, aö forgöngti-
nefndin hefir lent í ógöngum, en út
í frú eir hætt við, aö menn leggi
dráttinn á drættinum út á verri
veg.
Búast mú lika viö ennþá meira
afskiltaleysi ut um land við lng-
óiísvaxða-samskotin, en við Jónas-
ar-samskotin. Getur iélagdð, sem
lagði út í þetta óvit, brotist íram
ur þeim vandræðum?
En það er nú svona samt, að þó
að þetta aldrei væri nema óvit, þá
er þaö, eins og nú er komið, sem
næst því að vera þjóðarskömm að
láta það verða að engu.
það var góður siður í gamla
daga, að ilengja glannana litlu,
þegar búið var aö tosa þeim í land
úr voöauum, með ærnu ómaki. Nú
verður bara oröahirting komið aö
við stóru oíurhugana, en umtalið
þaö kann aö afstýra minnisvarða-
flani næst. Og leysir menn alténd
undan samábyrgðinni. — —
Eiui minnisvarðixin, sem viö átt-
um upp að koma þeunan fyrsta
aldaxfjóröunginu, var varði Jóns
1 Sigurðssonar. Á því höfðum við
ráð', og þar ætti að tnega treysta
að fá bæði líka og fagra mynd. Og
þá m^-nd þurfum við að hafa fyrir
augum.
Og nú erum viö alveg óundir-
bimir meö varöann þann, og ekki
nema hálft ár til 100 ára afmælis
hans. — Ekki ednu oröi eyöandi til
aö andmiæla þeim barnaskap, að
koma líkneskinu upp að vori.
Kyrir 30 árum fékk samskota-
nfcfnd á svipstundu nóg íc til veg-
legs mimúsvarða á gröf þeirra
hjóna, Jóns Sigurðssonat og frú
Ingdbjargar, og cnda mikiuti af
gang, er geymast átti likneski
Jóns á 100 ára afmælinu. Verður
það fé á næsta ári fram að 5000
kr.
Og vegua þessa fjársafns liðna
timans, þegar miklu minna var
talað og skrifað en nú, er rnaður
óhræddur um það, að þjóðin verð-
ur sér ekki til minkunar að koraa
upp sæmilegri myndastyttu af
Jóni Sigurðssyni.
Svo bezt satt aÖ segja.
En forgönguneínd þarf að koma
til fjársaíns og framkvæmda, og
getur það veriö fullöröugt á erf-
iðum tímum að skipa hana, en
einhver ráö munu þó reynast til
þess.
Vel kunnugir menn Jóni lieitnum
þurfa aö vera í nefndinni til að
dæma um svip og burði, sern út
kemur hjá listaunönnunum. Sjálf-
gefin samkepni um myndina.
En svo ætti þing og stjórn að
gera annað fyrir minningu Jóns
Sigurðssonar. Og bað er að gefa
fríntexki út með mynd hans, og
v®ru þau fríxnerki bara í gildi ár-
langt, frá fæíjingardegi Jóns taliö.
það mundi gefa af séx töluvert fé
aukreitis. ÆJtti ekki aÖ þurfa á því
fé að halda til myndastyttunnar.
— .1 reystum því, aö gefist beinum
gjöfum, og Qvnmítt frá sein fiest-
um, en smátt úr stað. — Nóg atin
aÖ væri meö íéö að gera, í anda
Jóns Sigurösfconar.
Fjárhagsástæður landsins munu
vera langt frá því, aö upp veröi
tekið í fjárlög iéð til háskólans á
naesta þingi. En væri ekki vel, að
láta andUtsmynd Jóns Sigurðsson-
ar á írímerkjunum koma einni
stoðinni undir háskólann, með
fjársafni til aö launa kennara í
sögu Islands. Svo mikinn gróða
vil ég hafa upp úr frímerkjunum.
Betur yrði ekki gert minningu
Jóns Sigurðssonar. Og víst er um
það, að það yrði ena prófessors-
dætnið um víðan heim í íslandi
sögu, — nema ætti eftir að koma
upp fyrir vestan haf — á næstu
öld.
Frímerkjahugmyndin kom fram
fyrir nokkru í Fjallk. Og er hún á-
gæt, og nú hvað mest ómissandi,
er svona fór með varðann.
En upp keraur varðinn, þótt
seinna verði, oss til sæmdar og
gleði. (Nýtt kirkjublað).
Þjóðræðið er að
þroskast.
Fyrir nokkrum tugum ára var
það almenn hugsun meðal lýðsins
í flestum löndum, að þingræði
væri hiö æðsta takmark stjórn-
frelsis hjá hverri þjóð. — þ i n g -
r æ ð i ð , þar sem öll ráö og
framkvæmdir í stjórn þjóöanna
væru gerð af mönnum, er alþýðan
veldi sjálf.
þingræðið var svo stórt stig i
Írel9:sáttina, frá einveldi konunga
og keisara, að margir hugðu, aö
ekki yröi lengra komist í frelsis-
áttdma.
En reynslan varð hér sem ann-
arstaðar bezti kermarinn. Hún
sýndi það, að kjósendur þurftu að
fá betri tryggingar gegn einræði
þingvaldsins, heldur en verið haföi,
otr vþá fór alþýöan að hugsa nm að
ofla þ j ó ð r æ ð i ö. Ýmsir vegir
voru álitnir beztir til að ná því
takmarki, aö algext þjóöræði kæm-
ist á, til þess aÖ kjósendurnir, þ.
e. þjóðin, gæti tekilö í taumana, ef
þingið vilcíi beita sér í einveldis-
áttina.
þaö er ekki tilgjangur þessara
fáu lina, að telja up>p, hvaöa ráð
hollust væru til að ná þjóðræðis-
takmarkinu. Til þess þj-rfti lengra
mál. En ég vildt benda á, hve mik-
ið þjóðræðishugsunin er að þokast
í áttina til að ná haldi á liuguni
þjóðaima, og hve mdkið liefir þok-
ast í áttina þá, að kotna slíkum
hugsunum í framkvæmd, án stríðs
og styrjalda.
Eitt fyrsta dæmi þess erjskilnað-
arbarátta Norðmanna, frænda
vorra, og lausn þeirra undtin yíir-
ráðum Svía. Sú barátta sýtidi svo
vel, hvað hægt er að vinna, ef
þjóðin er sammála. Hið sama
sýndu Isleudingar við sí'ðustu kosn
ingar, er þetr brutu á bak innlim-
unarráð Da:ia í sambandsinálinu.
Hvort Norðmenn og íslendingar
hafa verið nógu stefnufaBtir í
þjóðræðisáttina, eftir að þeir
höfðu unnið sigur, ,er enn ekki full-
séð. En sigur beggja þjóðanna
sannar það, að þjóðræðinu er að
aukast afl.
Baráttan á Englandi er enn eitt
dæmið. þjóðin er að reyna að
hn:nda af sér gömlum fjötrum eiu-
veldisins,orfgenigu valdt lávarðauma
er staðist hefir öld af öld í skjóli
þingræðisins. Uppreistin og af-
setning konungs í Portúgal, er enn
■edtt deemi. þjóðin tekur ráðin í
síaar hendur og hrindir af stóli
konungi og siðlausri svallara-
stjórn.
Nýafstaðnar kosningar í Banda-
rikjunum, er eitt spor í áttina. —•
þjóðin rís upp á móti hálfvolgum
frelsisflokki, sem er með aðra
höndina niðri í gullpyngjum auð-
valdsins, en sýnir alþýðu um kosn-
ingar aunan hnefann reiddan til
höggs við auðvaldið, en lætur
hann síga i keltu auðvaldsins þeg-
ar á þing er komið.
Áhrif þjóðræðisdns hér í Mani-
toba voru auðsæ, þegar fylkis-
stjórnin lét að tniklu leytdi að kröf-
um bænda í kornyrkjunianna mál-
inu. Og tnn auðsærri þegar and-
stæðingailokkur stjórnarinnar tók
upp á steínuskrá sina ákvæðið um
alþýðu-atkvæði í löggjöf fylkisins.
Og hátalandi dæmi um vaxandi
hugsun alþýðu um hag sina, eru
nýafstaðnar kosningar í Quebec.
Alþýð'ian þar hrindir sínum mesta
og vinsælasta stjórnmálanianni af
því hann vill keyra alþjóð Canada
í heræðis-farganið, án þess at-
kvæða hennar sé leitað um það
efni.
Hví gafa ekki íslenzku blöðin
okkar hér í Manitoba okkur, les-
endum sínum, glögga og óhlut-
dræga sögu þess máls í sambands-
þinginu ? Vill Heimskringla gera
það ?■
þingræðið var dýrmætt spor til
að vinna bug á einveldinu. þ j ó ð-
r æ ð i ð er jafn dýrmætt t l ;að
sporna við höíðingjastjórn á þing-
unum, því hún er ekkert annað en
marghöfðað einveldi.
Sighvatur.
Góðar stöður.
Geta ungir, framgjarnir menn tig
konur fengáð á járnbrauta eða
loftskeyta stöðvum.
Síðan 8 kl. stunda lögin gengu i
gildi og síðan loftskeyta fregu-
sending varð útbreidd aá vantar
10 þúsund telegraphers (fregn-
sendla). Launin til að birja með
eru frá $70 til $90 á mánuöi. Vér
störfum undir umsjón relegrapn
ylirmanna og öUum sem verða
fullnuma eru ábyrgðar atvinnu
stöður.
Skriliö eltir öllum upplýsingum
tU þeirrar stofnunar sem næst vð-
ur er. NATIONAL TELEGRAF
INSTITUTE, Cincinatti, Ohio,
Philadelphia, Pa., Memphis, Tenn.,
Columbia, S. C., Davenport, 111.,
Portland, Ore.
Herra Jón Hólm, gullsmiður að
770 Simcoe St., biður þess getið.
að hann selji löndum sinum gull-
og silfur-muni og gigtarbelti. —
Beltd þessi eru óbrigðul við gigt,
ef þau eru notuð samkvæmt fyrir-
skipunum Jóns. Kosta að eins
dollar og kvart.
JÖN JÓNSSON, járnsmiður, að
790 Notre Dame Ave. (horni Tor-
onto St.) gerir við alls konar
katla, könnur, potta og pönnur
fyrir konur, og brýnir hnífa og
skerpir sagir fyrir karlmenn. —
Alt vel af hendi leyst fyrir litla
‘>rt>vn.
Manitoba Elevator Coniiiiissiim
D. W. McClJAIG, W. C, GRAHAM, F. B. MACLENNA.N,
CommÍBSioner Commissioner Commissioner
Aðal skiif'stofa: 227 Garry St, WINNIPEG
P. O. Box 2971
Comtnissioner* tilkynna hérmeð Mi uitoba bændum að þeir liafa íengið
fra.ntiðar skrifstofu ul htnrfsnota ok hö öll bióf skyldu sendast Coiiiiuis-
sioners á ofan nefnda áritun. Beiðuiíorm og allar upplýsingar seui
bændur þarfuast til þess fá kornhlöður í uá^reum sin., veiða seudar
hverjum sem óskar.
Commissioners óaka eftir samvii nu Manitoba bænda í því að kornaá
fót þjóðeignar kornhl iðum í fylkinu.
Stílur sérhverja góða tegund af Whisky, vfnum og
M t bjór o.fl. o.tí. Við gefurn sérstaklega gaum
”4 'ggAfr jfc i familíu pöntunum og afgreiðum þær
v /■# bæði fljótt og vel til hvaða hluta
borgarinnar sem er— Gretið
V I Ð okkur tækifæri að sýna
óskum jafn ykkurað
framt eftir sveita
pöntunum
hin bezta.
-Afgreiðsla
Talsímar Main 1673-6744
215 MARKET ST.
Bókalisti.
N. 0TTEN30N 5.- River Park, W’p>g.
LjóömiBli Páls Jónssonar í bandi (8) 85
Sama bók (aí> eins‘ieint. (S) 60
Jöknlrósir 15
L/alarósir w (3) 20
Hamlet (3) 45
Tíðindi PrestafólaRiins í hinu forua
Hóiaskifti (2) 15
Ættungurinn (2) 45
(irant skipstjóri (2) 40
Böm óveöursins (3) 55
Umhverfis jöröina á áttatlu dögum (3) 60
Blindi maöurinn (3) 15
Fjórblaöaöi smárinn (3) 10
Kapitola (1 II. Bindum) (8) 1.25
Eggert ólafsson (tí, J.) 15
Jón Ólafasonar Ljóömæli I skrautbandi (8) 60
Kri9tinfrϚi (2) 45
Kvæði Hannesar Blöndal (2) 15
Mannkynssaga (P. M.) Lbandi (5) 85
Mestur 1 heiini, 1 b. I5
Prestkosniugin, Leikrit, eftir P.E., 1 b. (3) 30
Ljóöabók M. Markús9onar 50
Ritreglur (V. X), 1 b. 20
Sundreglur, í b. 15
Veröi ljós. 15
Vestan hafs og austan, Prjár sögur eftir
E. H., íb. 90
Vtkingaroir á Hélogandi eftir H. Ibseu 25
Þorlákurihelgi 15
Dfurefli, skálds. (E. H.)J b. 1.50
ólöf í Xsi (8) 45
Smælingjar, 5 sögur (E. H.), í b- 85
Skemtisögnr eftir S. J. Jóhaunesson 1907 25
Kvæði eftir sama frá 1905 25
Ljóðmæii eftir sama. (Meö mynd höfund-
ariusíý frá 1897
Safn tíl sögu og ísl. bókmeuta í b., III.
biudi og þaö sem át er komiÖ
af því fjóröa (53c) 9.4
íslendingasaga eftir B, Melsted I. bindi
bandi, ogþaö sem át er komiö af 2, b. (25c) 2.85
Lýsiug íslands eftir Þ. Thoroddsfen í b.(16c) 1.90
Fernir fornísleuzkir rtmuaflokkar, er
Fiunur Jóusson *<af át, í bandi (5c) 85
Alþingisstaöur hinn forni eftir Sig. Guö-
mundson, 1 b. (4c)
Um kristnitökuna áriö 1000, eftir B. M.
Olaen (6c) 90
Svslumannaæíir eftir Boga Benediktson
'1. og II. b innbuudiö (55)
íalenzkt fornbréfaaafn,7. bindi innbund-
iö, 3h. uf8b. (1 70) 27.80
Biskupasögur, II. b. innbundiö (42c) 5.15
Landfræöissaga íslands eftir Þ. Th., 4.
b. inubundiö (55c). 7.75
Rithöfunda tal 6 íslaudi 1400—1882, ef-
tir J. B., í bandi (7c) 1.00
Upphaf allsherjarríkis á íslandi ©ftir
K. Maurer, í b. (7o) 1.15
Anöfræöi, c. A. Ói., t bandi (6c) 1.10
Presta og prófastatal á íslandi 1869,1 b.(9c 1.25
B. Thorarinsson ljóömœli, meömynd, í b. 1.50
I ókmentasuga íslendinga eftir F.J.,1 b.(12c)1.80
Norðurlaudasöga eftir P. Molsted, 1 b.(8c) 1.50
Nýþýddk. bibllan (35c) 2.65
Sama, t ódýru bandi (33c) 1.60
Nýjatestamentiö, t vönduöu bandi (lOc) 65
Sama, í ódýru baudi (8c) 30
Nýkomnar bækur,
25
90
8.10
Kóralbók P. Guöjóassooar
Sama bók í bandi
Svartfjallasyuir
Aldumót (Matt. Jocb,)
Harpa
Feröaminningar, t bandi
Bóndinu
Minningarit (Matt. Joch.)
Týndi faöirino
Nasreddiu, f b.indi
Ljóömæii J. Þóröarsonar
Ljóömæli Gestur Pálscoa
Háldénar rímux
Maximi Petrow
Leyni-eambandiö
Hinn éttalegi leyndardómr
SverÖ og bagall
Waldimer Nlhilisti
,90
1.10
(5) «0
20
(4) 60
(8) 90
35
“ 35
“ 35
85
(8) 45
“ 75
30
(2) 45
(*) 40
(2) 50
(2) 30
75
Ljóömæli M. Joch. I,-V. bd.. í skrautb. (li) 4,00
Aimælisdagar Guöm Fiunbogaaonar 1.00
Bréf Tómarar Soemundsson (4) 75
Sama bók í skrautbandi (4)_1.15
íslenzk-ensk oröabók, G. T. Zoega (10) 1.80
Fornaldarsögur Norðurlanda, t 3 bind-
um, í vönduöu giltu bandi (15) 4.50
Gegnum brim og boöa 90
Ríkisróttindi íslands jq
Systurnar frá Grænedal só
Œfintýri handa börnum
Vlsnakver Páls lögmaug Vídalins 1.25
Ljóömæli Sig. Júl. Jóuannesson 1.00
Sögur frá Alhambra
Minningarrit Templara í vönduöu bandi 1.65
Sama bók, í bandi 1
Pétur blásturhel«ur 10
iiækur sögiufólagsins Reykavík;
Moröbrótabækiingur
Byskupasögur, 1—6, 1?95
Aidarlarsbók Páis lögmannn Vídaiin 45
Tyrkjaréniö,!—IV, 2 90
Guöfrœoingatal frá 1707—’07 i. jq
Jóu Arason ^
Skipiösekkur qq
Jóh. M. Bjaruason, Ljóömæli 55
Maöur og Kona ^ 25
Fjarða mál 05
Bema mál 10
Oddur Lögmaöur 95
Grettis Ljóö. ^
Andrartmur qq
Reimarsrímur Sj
Dular, Smásögur ^q
Hinrík Heiiráöi, Saga 30
Pjóövinafél, Almauak 1911 20
Andvari 1911 7^
Œfisaga Benjamin Franklms 4j
Sögusafn þjóöviljans 1—II árg. 35c; III árg. 20c
IV árg. loc; V.árg. :0;Y1. 46; VII. U: VIII.
árg 55: lX.árg. 55; X. érg. 5i; XI. á/g. 55;
Xli. árg. 4g; XIil árg, 4* ; XIV. ání, «•:
XV. árg. 30: XVi. árg. JJ5; XVii, árg. 45; XVui
órg. 55; XiX, árg. 2g.
Alt sögusafo þjóöviljan seit á 37.00
Bœkur Sögufólagsins fá áakrifencur fyrir
uaarri hálfviröi,—$>3.80.
Umboösmeun mínir 1 Seikirk eru Dalmau
bræöur.
Pess skal getið viövlkjandi bandinu á Forn-
aldarsöguuum Noröurlanda, aö þaö er mjög
vaudað, hHndbuudið skrautband, vel frá gengið
eins er meö Bréf Tómasar Sæmundseonar.
| Töiurnar t svigum tákna buröargjaid.er send-
I st iueð pöutunum.
*
338 SÖGUSAFN HEIMSKRINGLU
«8 hún graíti aftur sameinast þeim, sem hún elskaÖiT
e* aS eins beSig um fyxirgefningu á þeirri yfirsjón.
sem hun framdi af ást á honum.
Hann hugsaSi um þetta, vissi þaö og skildi þaö,
— en samt sá hann, aö likamleg sameániag, það, aö
eira hana, gat ekki lengur átt sér staö. Hún hafði
tilheyrt — broöur hans. Og samt, — þegar hann
hugsaoi um, aö hún ætti aö tilheyra þessum bróönr
alla æfi sina °K vieröa kona hans, þá kvaldd afbrýöin
hau.n ósegjanlega mikið.
“Nei, þaö skeður ekki’-, kallaöi hann ^ { tryltri
örvæntingu. , Sé hun hin atkvæðamikla, tígulega
kona, sem ég álít hana vera, þá mun hún heldur
deyöa sia en að veröa hans alla sína lífstíö”.
“Húa mun veröa tryg.g sinni fyrstu ást, og þegar
hún ei dáin, fer sála hennar til guös, — dómurinn er
Xettlátur — hann útskúfar henni ekká’'_
“Ég hefi hugsaö mikiÖ um þetta, en ég get ekki
fundiö, aö Isabella eigd annars úrkosti en heudi Ebcr-
harðs, eöa — gröfina.
‘‘En hvorn kostinn ætli hún taki ? ÆAIi him hafi
þrek til aö velja hinn síðari ? líg gerði það í henn-
ar sporum.
“\ið skulutn athuga, hvor synflin er stærri.
“Aö giftast manni, sem maöur fyrirlitur, aÖ eið-
fssta þaö frammi fyrir guös augliti, aÖ vdlja elska
þá persónu, sem maður bæöi fyrirlítur og hatar, —
#ða aö íreisa sig frá þessari nauösyn með sjaifs-
moröi.
‘‘I fyrra tilfellinu fórnar hún sálunni til þess aö
vemda líkamann, en í síöara tilfellinu oyöil-eggur hún
Jíkamann til að frelsa sáluna.
“En guö hefir bamtaö sjáLfsmorð, — já, en hann
Jwfir Hka bannað mefnsaeri.
“Nu, jæja, þiö vanrllátu siöíraeöiskenniendur. þiö,
swh asJíttomUga huam® að> m»t* h*gningargildi
FORLAGALEIKURINN 539
hverrar yfirsjónar, — hverju svarið þiÖ þessari spurn-
ingu ?
‘•'Í'K Ret ékki ráöið þessa gátu, en eitt vedt ég, og
það er, að þegar guð lætur forlögin setja naann í
þau spor, sem Isabella stendur nú í, þá má hapn, sé
hann réttlátur, ekki telja henni þaÖ til syndavr, þó
hún af íávizku taki þann kostinn, sem er hegningar-
verðari.
‘•Látum hana þess vogna vera mér try-gga. I/át-
nm haua drepa sig. þá getur hið ytra ekki ltsngur
aöskiliö okkur. Sem brúður dauðans veröuar hún
hugsana minna, endurmmninga minna hrein og htíilög
brúður, — sem brúður Eberharðs tapar sál hennar
fegurð sinui í mínum augum”.
Daginn eftir aö Móritz átti taf viö barún Ebren-
stam í Liljudal, fékk liaun svohljóöandi bréf frá lion-
um :
“Herra niinn. — Ég býst við að sjá þig eftir
dagveröinn í dag, til þess að halda áfram satntali
okkar frá í gær. Alfred Ehrenstam”.
Jiessu svaraði Móritz þannig :
“Horra barún. — fíg er hættur viö það á-
form, að koma í veg fyrir giftingu dóttur þkraar
°g Stjernekrans greifa. J;ú mátt í þ\»í efni haga
þér eftir eigin vild, ég ætla ekki framar aö skifta
mér af athöfnum þínum. þú mátt hiklaust reiða
Þi’ á þagmælsku mína. Móritz Sttsrner”.
Baxún Eíhrenstam varö jafn glaöur sem uirdrandi
yfir þcssari óvæntu tilhliörun, sem hann únangurs-
lau^t reyndi; a'tf finua hv«aju stafaöi. Eri, nú var
540 SÖGDSAFN HEIMSKRINGLU
hann orðinn sjálfráöur, og eins og væntanlegt var,
notaði hann sér þaö.
þcgar vikan var liöin, kallaöi hann IsabeUu aftur
íun í herbergi sitt.
þessa viku haföi ísabella breyzt óskiljanlega mik-
íö. Húnjvár ennþá jafn fögur og áður, en íeguxöinni
fy lgdi nú brjóstumkennanlegt þunglyndi.
J>egar fyrsti stormurinn var um garð gcnginu,
kom ekkert æöi í ísabellu oítar. þegar.hún var orð-
in fastráðin í áformi sínu, varð hún róleg og kyrlát.
Blóðiö haföi yfirgefiö kinnar hennar, sem nú voru
mjallhvítar ; aug.m voru daufari, gletnislegu glamp-
arnir, sem áöur brá fyrir í þeim, voru horíudr. Tárin
höföu slökt þann eld, því sú uppspretta huggunarinn-
ar var það eina, sem ekki var þornað.
þegar ísabella kom inn í herbergi föður síns,
settist hún þegjan-di á legubekkiun samkvæmt bend-
ingu lians.
“Jæja”, sagöi barúninn og horföi fast á liana,
“umhugsunartíminu er á enda. Ertu komin aö
nokkurii niðurstöðu ?
“Já, pabbi”.
“O" hvað ætlarðu aö gera?”
“ Aö hlýöa þér”.
“Og giftast F.berharö?” sagði barúninn undr-
andi, því hann haföi búist við ötlugri mótstööu.
“Jú — cí ég liii".
Síðustu orðdn lét hún fremur í ljósi með hugsun
sinni en meö vörunum, því barúninn heyrði þau ekki.
“]>að er skynsatnlegt áform, Isabella min", sagft'i
barúnimt ánægjulegur. “]>að gleö'ur mig, aö þú
hefir látiö skyusemina ráöa. Nær viltu aö brúö-
kaupið fari fram ?”
“það er mér alveg sama. þiegar þér þóknast".
“Nú, þá skulum viö opinb«ra tiúlofun þína á
FORLAGALEIKURINN 541
læðmgardag þinn, seinast í næstu viku. Finsí þér
það fckki eiga vel viö?”
“Jú, en óg geii eitt skilyrði”.
“Og það er ?”
“Aö ég þurfi. ekki að sjá tilvonandi brúðguma
mmn fyr en þann dag”.
“þú ert llón, en maður verður líklega að láta
þetta eftir þér. fíg skal segja Eberharð írá áiormi
þmu, og ég eíast ekki um, aö hann samþykki það”.
“'þakka þér fyrir, pabbi”.
Hún stóð upp til að fara.
“ísabella”, kallaði barúninn í ögn mýkri róm ett
vanalega.
Hún gekk aftur til hans, og hann tók hana í
íaðm sinn og kysti á föla ennið hennar.
Engin geðshræring kom í ljós hjá tsabellu. Hún
tók á móti faðmlögum fööur síns eins köld og hvít
eins og marmarastytta. þaö var eins og dauö:nn
sjálfur heföi tekið hana í fang sitt. Kaldur hrollur
íór um hana, en að ytra áliti var hún róleg.
“Hinkráðu ögn við, ísabella", sagði barúninn,
“ég hefi dálítið hérna handa þér”.
Hann gekk að dragkistunni sinni, opnaöi hana
og tók úr henni urngerð með gljáandi gimsteinum.
“Sjáðu þetta”, sagði liann, “fyxri konan mín bar
þessa gimsteina ú brúðkaupsdegi sínum. það er
ekki auðvelt, að finna fegurri skrautgrip, og é.g hefi
geymt hann luinda dóttur minni”.
Barúninn lét sjálfur gimsteina-umgerð þessa á
höfuð dóttur sinnar.
“þetta átt þú að bera á brúðkaupsdegi þínum”,
sagði barúninn ánægjulogur, “en faröu nú og sýndu
þig móður þinni”.
Isabella kysti hcndi föður sins og fór.
“þessd föli litur fer benni vel”, tautaði barúninn.
“Hún vtrður fegursta og jafniramt rfkasW \»rú#uri»