Heimskringla - 14.08.1913, Qupperneq 1

Mrs A-BOIsod
j<in U

XXVII. AR. WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN, 14. ÁGÚST 1913. Nr. 46
Friður á Balkanskaganum.
Búlgaría verður að láta af hendi mikið landflæmi.
Nú er hinni síðari styrjöld á
'Balkanskaganum aflétt og íriöur á
kominn. Voru friÖarskilmálarnir
undirritaðir í Bueharest 8. þ.m. ai
fulltrúum Grikkja, Serba, Svart-
felling-a oe: Rúmena annarsvegar
og Búlpara hinsvegar, ojr voru
þaö allharöir kostir, sem Búlgarir
uröu að sætta sig við, ojr voru,
sem von til va*r, letiiri tregir að
■undirgangast, þar til Rúmenir
hótuðu að taka höfuðborg þeirra,
Sofíu, — þá létu þeir uindan.
Grikkir og- Serbar bera mest úr
býtum við þessa nýju samninga,
Í-og- svo Rúmenir, en lítið sem ekk-
ert fellur í hluta Svartfellinga, og
«r það sem oftar, að þeif eru af-
skiftir, þegar til skiftanna keinur.
Landamæri Búlgara eru því nær
hin sömu og þau voru áður en
stríðið hófst við Tyrki, nema hvað
þeir fá strandlengju austur á skag-
anum með Adríanópel, sem Tyrkir
í rauninni hafa aftur tekið og
halda, þriátt fyrir bann stórveld-
anria. Kn líklega verður það þo
i úr, að Búlgarir fái þá borg. Frið-
arskilmálarttir skilja því Btdgaríu
eftir litlu stærri, en hundrað þús-
undum mannfærri og tugiim milí-
óna fátækari en hún var við byrj-
tin ófriðarins við Tt'rki í október.
Grikkir hafa fengið alla suð-
austur Maoedoniu og borgirnar
i, Drama og Kavala, sem Búlgarir
héldu \ áður, og svo halda þeilr auð-
vitað Saloniki og öllu landi þar
umhverfis eins og áður, en það.
vildu Búlgarir eignast.
Serbar halda borgunum hlongs--
tir og Itsip og norðaustur hluta
Mácedonitt.
Rúmenía fær sneið af norður-
Búlgaríu og strandlengju við,
Svartahaf.
S vartfellingar fá og dálítinn
landskika,, auk þess sem þeir höfðu
áður„ svo að samantöldu stækkar
landrými þeirra um helming. Vierð-
ur viðlka stórt og ríkið Delaware
Bandaríkjunum.
Enginn stríöskostna'ður skal
greiddur.
Friðarskilmálum þessum liefir
misjafnloga verið tekið af stór-
veldunum, og jafnvel taldar líkur
til að þau muni breyta þeim, og
mundu Búlgarir ekkert hafa á
móti því. Hæpið er það þó, því
þá mætti búast við, að alt færi
að nýju í bál og brand. þýzka-
landskeisari hefir þó lýst ánægjti
sinni vfir friðnum, og heflr ltann
sent Karli Rúmeníukonungi hlý-
legt heillaóskaskeyti í tileíni af
þátt-töku hans í friðarsamningn-
um og sæmdi friðarfulltrúana há-
um heiðursmerkjum, og eins gerði
Rúmieníukonungur, — nema full-
trúa Búlgaríu, sem engin hejjðurs-
merki vildu þitro-ja.
En nú, þegar Búlgarir eru laus-
ir við þessa óvini sína, hafa þeir
ennjjá Tyrki að reka fir Adríanó-
pel, og er enganveginin ómögidegt,
nema þriðja stríðið sé í vændu ,
og það þá eingöngu milli Búlgará
og Tyrkja., en þar hafa stórveldin
heitið Búlgörum liðveizlu.
Sem stendur má heita að friður
ríki á Balkanskaganum.
Fregnsafn.
— Nú fara að vandast málin í
Meixico, og spá nú margir því, að
lausnin verði, að til ófriðar dragi
við Bandaríkin. Eins og getið var
um í sáðasta blaði, var John Lind
t— fyrrum ríkisstjóri í Minnesota—
sendur af Bandaríkjastjórninni suð
ur til Mexico, setn fulltrúi hennar,
en ekki sem reglulegur sendiherra.
En er _ það fréttist, varð Huerta
forseti hinn reiðasti og hafði í
hótunu-m. Sagði meðal annars, aö
ef Lind kæmi ekki með viðurkenn-
ingu á stjórn sinni og fult umboð
sem sendiherra, hefði hann ekkert
erindi til Mecxico, og gerði bezt í,
að hverfa sem skjótast heiim aftur.
Hvaða verk Lind er annars ætlað
að inna af hendi, er ennþá á
huldu, því hvorki hann eða Bryan
hafa látið uppi annað en að hann
væri fulltrúi stjórnarinnar og ætti
að kynna sér ástandið þar syðra.
En sá orðrómur hefir gengið fjöll-
unum hærra, aö Lihd eigi að hafa
tal af mikilsmegandi Maxíkönuim,
og fá þá til aS knýja Huerta td
að legg'ja niður völd, því Banda-
ríkjastjórnin viðurkenni aldrei Hu-
erta stjórnina, en heill landsins sé
undir því komin, að friður komist
á, en slíkt verði aldrei meðan Hu-
erta hjari vlð völd. Hvað hæft er
í þessu, er ekki gott að segja ; en
hitt er víst, að Huerta hefir lýst
því yfir, að hann vilji ekki líða út-
lendingum nein afskifti af stjórn
sinni, og sér komi ekki til hugar,
a ð leggja niður embætti eða
semja um frið við uppreistarmenn.
Uppreistarforingjarnir, Carranza
og Ydla hershöfðingi, eru aftur
viljugir að láta Bandaríkjastjórn-
ina gera um sakir manna, og svo
er og um Madero ættina. En hjá
Huerta sinnum - fer hatrið til
Bandaríkjastjórnarinnar dagvax-
andi, og nú eru jafnvel flokksmenn
IWilson stjórnarinnar farnir að
telja ófrið líklegan mflli landanna.
þannig Iýsti pieðal annars senat-
or Williams frá Mississippi því yf-
ir í öldungadeildinni sl. laugardag,
að hann væri þess fullviss, að
unnið væri að því kappsamlega af
vissum auðfélögum og blöðum í
báðum löndunum, að koma á ó-
friði, og svipað þessu hafa aðrir
látið sér um munn fara. Blöð Ev-
rópuþjóðanna telja og mjög lík-
legt, að Bandaríkin verði neydd til
að fara í strið.
— Canada landstjórinu, Hertog-
inn af Connaught, og frú hans
héldu til Svíþjóðar á laugardag-
inn til að heimsækja dóttur síua,
sem gift er krónprinsi þeirra Sví-
anna. í annan stað er María
Bretadrotning og einkadóttir henn-
ari María prinsessa er á förum til
þýzkalands i kynnisför, og æjlar
að dvfclja við stórhertogahirðina í
Mecklenburg-Strelitz um hríð.
— Koua ein í Kingston bæ í On-
tario hefir vierið tekin föst fyrir
íleirmeuni, og er þó að eins 23.
ára gömul. Hin síðustu 4 árin hef-
ir hún átt heima í Kingston og
verið að allra áliti eiginkona
manns þess, sem Patrick Brennau
heitir, og með honum á hún eitt
barn. En nú er kominnitil sögunn-
ar maður, sem heitir Stuart
M'eeks, sem segist hafa kvongast
konu þessari fyrir níu árum
síðan og eignast með hennl fjögur
börn, sem öll lifa hjá foreldrum
bennar í Marlbank, Ont. Að kæra
jjessi sé á rökum bygð, má ráða
af því, að foreldrar konunnar hafa
viðurkent hörnfn, sem börn dófitur
þeirra og Meeks, en segja hinsveg-
ar, að þar sem dótt-ir þeirra hafi
verið að eins 14 ára gömul, þá
hún giftist föður harnanna, þá sé
hjónabandið ólögmætt, og af þeim
ástæðnm hafi hún yfirgefið Meeks,
þá liann hafi brugðið henni um,
a'ö hún væri ekki kona sín heldur
frilla. Mál þetta hefir vakið mikla
eftirtekt, og >er talið líklegt, að
konan verði sýknuð af kærunuij.
Seinni inaöur hennar hefir lýst því
yfir, að hann hafi verið ókunnug-
ur æfiferlí konu sinnar, og ekki
haft hugmynd utn, að hún hefði
verið móðir, hvað þá gift öðrum,
þá húu var á barasaldri. Samt
segist hann fúslega fyrirgefa henni
op■ kv-eðst viljugur að taka hana
og hörn beunar fjögur heim tilsín,
verði hún sýknuð, en Meeks segir
hann ætti að lenda í tukthúsinu
fvrir aðge^ðir sinar.
— Á laugardaginn andaðdst í
Edmonton, Alberta, John Wilkin-
son, 103 ára gamall. Hjann íluttist
hingað til lands frá Irlandi fyrir
98 árum síðan og hefir allan þann
.tíma dvalið innan landamæra Can-
ada, lengst af í Ontario. Hann
var ern fram undir það síðasta,
og gekk óstuddur þar til fyrir fá-
um vikum síðan. Hann eftírskilur
3 börn á Hfi, 12 barnabörn og 46
barnabarnabörn. Elzta son sinn
misti hann fyrir ári síðan, 79 ára
gamlan.
Orgel H. Helgasonar.
Hér birtist mynd af orgeli því, sem áöur hefir.
verið g-fctið hér í blaðinu, en smiðað hefir Helgi
Helgason tónskáld. — Orgelið er nú fullsmíðað og
komið í kirkju Immanuel-safnaðar í Wynyard,' þar
seim það mun eiga að vera framvegis.
Orgelið er hr. H. ííelgasyni til sóma, og Iinm-
anuel-kirkju uppbygging og prýði hin mesta.
— Bandaríkjamenn >eru ennþá
ekki voiflausir um, að Bretar muni
taka þátt-í heimssýniugunni í San
Francisco 1915, þrátt fyrir' neitun-
ar-yfirlýsingu Sir Edvvards G;rey í
hrezka þingiuu. Utanrikisráðgjaf-
inn gaf langa skýringu yfir það.
hvers vegna stjórnip vildi ckki
taka þátt í sýningunni. það væri
af fjárhagslagUm ástæðum og alls
engu öðru. “Véx komumst að
þeirri niðurstöðu”, sagði ráðherr-
ann, “að undir núverándi kring-
sex mánaða fangelsi, og þrír til
að missa embætti sitt. Dómur
þessi þykir hlægilega mildur, og
ber þess ljósan vott, að hermála.
stjórnin telur það lítt saknæmt þó
leyndardótnar hersins séu stldir
Krupp verksmiðjunni, því þýzka-
I,. nd ó þeirri vopnasmiðju mikið
i að' þakka, þó,hún liafi stórsnuðað
landið í viðskiftum. Jafnaðarmenn
unia dómi þessum illa, og telja
hann smán* mikla fyrir þjóðina,
því eins og málið horfir við, var
umstæðum væri það ekki rétt, að hér að ræða um fjárdrátt og svik
hleypa landinu í þann kostnað, !af verstu tegund. Rannsókn máls-
setn sýningar þátt-takan befði í ins var mjög léleg, og miðaði öll
för með sér. Kostnaðurinn hefði j að því, að draga ekki hærri em-
orðið yfir $1,250,090, og það var bættismenn inn í málið, og voru
enganvtginn sjáanlegt, að sá j það að eins lægri embættismenn,
gróði, sem verzlun vor hefði af js-em dómfeltir voru. En í augum
sýningunni, næmi nokkáö svipað almiennings eru flestir hinna hátt-
hessu. það var heldur ekki sjáan- j sitandandi herforingja, sem við
legt, að verzlunarstétt landsins málið voru riðnir, einnig sekir, og
væri þess hvetjandi”, Aftur neit- jhefir því bardagi Jafnáðarmanna
aði ráðherrann því, að Panama- ekki orðið árangurslaus,
þrætan hefði nokkuð við þetta
— Svo miklir þurkar eru í ríkj-
unum Missouri og Kansas í
mál að gera. En svo munu þó
flestir halda, þrátt fvrir þessi orð
utanríkisráðgjgfans. Og Lundúna- Bandaríkjunum, að til stórvand-
blöðin eru flest þeirrar skoðunar,
að Bretar ættu að taka þátt í
sýningunni, — þó það væri ekki af
öðrum ástæðum en þeim, að um
hað levti hefir 100 ára friður ver-
ið milli Bretlands og Bandaríkj-
anna, og væri því mjög leiðinlegt,
að þessa aimælis væri minst með
kala. það er þess vegna, sem nm
Bandaimienn eru vongóðir um, að
Bretar verði með, þrátt fyrir áð-
ur gerða yfirlýsingu.
— Uppreistin í Venezuela er aö
magnast. Hefir Castro nú um 12
ræða horfir, og hefir stórtjón þeg-
ar hlotist af. Er það útreikningur
búfræ-ðinga, að 300 milíónir hush.
af korntegundum hafi eyðilagst af
þurkum þessum. Og svo margir
lækir, hrunnar og uppsprettulindir
h^fa þornað upp, að bændur eru
íarnir að kaupa vatn handa grip-
sínum tir borgum og hinum
stærri bæjum. Bóndi einn í Jack-
son sveit bað borgarráðið í Kan-
sas barg, að selja sér vatn fyrir
250 gripi um óákveðinn tíma, og
annar bóndi bað um þrjá stóra
i'atnsigeymira fulla á hverjum degi
Bærinn Olathe
þúsundir hermanna undir vopnum jþar reg-n kæmi.
og marga' góða herforingja, þar á er 0,- vatnslaus og hefir orðið að
meðal hershöföingjana Navas, 6o,000 gall. á "dag feá Kansas
Conzales og Pennela. Hafa upp- tCity núna um þriggja vikna tíma.
reistarmenn þegar fylkiu Falcon x,íkt er ástandið f Missouri.
og Zulia á sínu valdi, og var
Castro þar fagnað sem frclsara
lýðsins. Meginher stjornarinnar,
undir forustu Comez forseta, hefir
nú haldið á móti Castro, og er
búist við, að stór orusta standi
nálægt borginni Maracullo jnnan
fárra daga, og þar skríði til skar-
ai", og sá haldi lýðvddinu, sem
sigur fær. þjnn sem komið er hefir
— þýzka stjórnin hefir ákveð ð,
að taka engan þátt í heimssýn-
ingunni í Sau Francisco sumarið
1915.
— Sak'amálshöfðun hefir nú ver-
ið ákveðin á hendur William Sul-
zer, ríkisstjóranum í New York
ríki, fvrir aö haia notað kosninga-
„ sjóð flokks síns til eigin hagsmuna
Castro gengið alt að oskum, og ' u , . í c
„-1 runnr hA Off ?eflð fnfska skyrslu vfir
enginn skyldi fyllast undrunar, þó
hann ætti eftir að setjast að nýju
í valdasessinn í Venezuela, þaðan
sem stórveldin flæmdu hann fyrir
sjö árum síðan. En hvernig þeim
mundi líka það, er annað mál.
— Hneykslisinálið mikla á
þýzkalandi, er ýt af því reis, að
nokkrir herforingjar í hermála-
stjórninni uröu uppvisir að þvj, að
vera levniþjónar Krupp vopna-
verksmiðjunnar, og hafa selt henni
í hendur ýmsar upplýsingar, — er
nú útkljáð. Hafa herforingjar 5
talsius verið dæmdir í tveggja tfl
kosningakostnað sinn. Er það
þin.g ríkisins, setn samþykt hefir
akamálshöfðunina, og er það gert
að undirlagi hins illræmda Tam-
many hrings. Sulzer ríkisstjóri er
Bemókrati, og það er Tatttmany-
hringurinn að nafninu til líka, en
Sulzer vildi ekki vera viljalaust
verkfæri í höndum “hringsins”, og
frá því' hiann tók við embætti sínu
hefir uppihaldslaus bardagi haldist
milli hans og Tammany hringsiinsi
Hefir Tammanv haft meirihluta
bego-ja þingdeilda og því getað
gert ríkisststjóranum óhægt fyrir,
ÞAÐ ER HÆGÐARLEIKUR AÐ
BÚA TIL GÓÐ BRAUÐ
PIES, 0. S. FRV.
Það kemur undir mélinu sem þér notið. — Fáið
mélið seui altaf er það bezta.
Ogilvie’s
Royal Hou^ehold Fiour
Það er ávalt jafnt að gæðum og er bezta mél sem til er
The Ogilvie’s Flour Mills Co , Ltd.
Fort William. Winnipeg. Montreal

=4 :iam.
að £á áhugamálum sínum fram-
gengt, og nieitað iðulega að stað-
festa embættisveitingar hans. í
annan stað hefir Sulzer rekið
ýmsa Tamimany menn úr embætt-
um, og veitt engum úr þeirra hóip
embætti, en þaö eru ednmitt em-
bættin, sem Tammany hringuriun
metur mest. Sulzer fékk einn af
senatorum ríkisins, Tammany-
mann, dæmdan í 5 ára fangelsi
fyrir mútuþágu, þrátt fyrir það,
að efri tnálstofan hafði sýknað
hann. Og dómara fékk ríkisstjór-
inn dæmdan úr' embœtti fyrir af-
glöpl; sá var Hka Tammány-tnað-
ur. Alls þessa þurfti “hringuriun”
að hefna og það grimmilega. —
Fvrst var konukind ein fengin til
að höfða skaðabótamál á ífióti
Sulzer fvrir heitrof, fvrir tnörgum
árum síðan, en það féll um sjálft
sig. En núna hefir Hringurinn aft-
ur náð sér niðri, og er tvísýnt,
hvernig fara muni,— alt eins lík-
legt að kærur þessar verði til þefes
að fá Sulzer dremdati úr embætti.
Hann segir þær ósannar, og svo
mun skoðun flestra, því tnaSurinn
hefir jafnan reynst strangbeiðar-
legur maður. En Hringurinn hefir
ýms ráð tfl að koma sinu fra-m,
bó ekki sé sannleikur, sem liggur
til grundvallar. það hefir sýnt sig
svo mörgum sinuum áður, að
Tatnmanv svífst einskir til að eyði
lég’gja mótstöðumenn sína og
komá málum sínum fram. En
betta er bó í fvrsta sinn, sem
sjálfur ríkisstjóri New York ríkis
hefir verið settur undir sakamáls-
kæru.
en fékk veitingu fyrir því ombætti
19 dögum síðar.
Frú Ragnheiður var snemina
fitöleikskona og var það til æfi-
loka. Hún var kvenna bezt ment-
uð hér á landi, vel gefin að öllu
tfl sálar og líkama, glaðlynd, fynd-
in og sbemtin.
það er hvorttveggja, að það
hjónaband var óefað af 'ást stofn-
að frá öndverðu á báðar hliðar,
enda var það eitthvert hið ástrík-
asta alla tíð, því hjónin áttu svo
vel saman og urðu, það sem fá-
gætt er, ástvinir í hjónabandi.
það var vel sagt og sannmæli,
stm forseti sameinaðs þings sagðt
í gær, er þingið kom saman ör-
stutta stuud, tfl að minnast hinn-
ar látnu og fela forsetanum að
flytja Hannesi Hafstein ráðherra
hluttekningu sína í ltans sáru sorg.
Forseti (J. M.) sagði á þá leið,
að frú Ragnheiður hefði ekki að
eins verið tignasta kona
]>essa lands, heldur og f r e mis t a
koua þessa lands, því a5 hún hefði
fvrir vitsmuna sakir, mentutiar og
mannkosta, vefið öllum konum
færari um, að fylla með sæmd það
tigna sæti, sem hún sat í.
Iíún lætur qftir sig 8 börn á lífi
(7 dætur og í son). Hver harmur
er að Hannesi Ilafstein kveðutn
við þetta andlát — því geta allir
nærri, sem þektu þetta farsæla
fyrirmyndar-lijónaband. En trú
Ragnheiður er einnig harmdauði
hverju þeim, sem nokkur kynni
höfðu á.f henni haft, því að henni
haft, því að henni var það’ með-
skapað, að vinna sér virðing
manna og velvfldarþel.
J. Ó.
(Reykjavíkin, 19. júlí).
Ráðherrafrú
Ragnheiður Hafstein
andaðist kl. 2 í fyrri nótt, eftir
langa sjúkdómslegu og þjátiiugar-
fulla.
Frú Ragnheiður var fædd 3. apr.
1871, og var dóttir séra Stefáns
(Ilelga^onar biskups) Thordersens,
þá orests í Kálíholti, siðar í Vest-
mannaievjum, og konu hans, Sig-
ríðar ólafsdóttur (jústiz-sekretéra
Stephfcnsens í Viðey).
Hún var fósturdóttir Sigurðar
lektors Melsteðs og konu hans,
Astríðar, sem var dóttir Helga
hiskups, og því föðursystir frú
Ragnheiðar, sem bar nafn biskups-
frúarinnar ömmu sinnar.
Frú Ragnheiður sálaða giftist
15. október 1889 Hannesi Hafstein,
er þá var málafiutningsmaður við
yfirdóminn og settur landritari,
Það virðist vera ættgengi.
í síðasta blaði voru var þess
getiðj, hversu J. V. Austrnann
skaraði fram* úr öðrum á skot-
mótinu hér í Winnipeg. En um
sama levti var haft skotmót í Al-
lan, Sask., þar sem Emil Aust-
mann á heima, og sýna blöð það-
an að vestan, að hann har þar af
öllutn og tók verðlaun fyrir ; Sflf-
urmedalíu.
þessa sömu viku var Clara syst-
ir þeirra stödd á Winnipeg Beach,
og reyndi skot við fjölda karla, og
höfum vér sannfrétt, að hún hafði
þar vfirhöndina og mátaði þá með
rifflinum.
Snjólfur faðir þtirra á fjölda
barna, og lætur hantt þau öll læra
að skjóta jalnóðum og þau kom-
ast á legg, og því hefir Verið
íle)'gt fyrir, að þá er börn hans
eru vaxin muni hann ætla sér a5
lieimsækja Dani — belzt í gandreið
— og gjalda þeim rauðan belg
fyrir gráan!
I
SHINGLE BLACK ££32^,“;
glansar enn meira við
sólarhitann. Aðeins öOv gallónan í tunnunni. Kaupið það.—
„ Shinglesote/, Málara Creosote
—Tilbúið að blandast f alskonar liti,— 40c gallónan í tunnunni.
Mál litir alskonar, og ódýrara en
- " HEILDSÖLUVERÐ FYRIR PEN-
INGA ÚT í HÖND. Skrifið, símið eða finnið oss að máli.,—
CARBON OIL WORKS, LTD.
66 KING STREET WINNIPEG TALS. GARRY 940
*