Heimskringla - 14.08.1913, Side 2

2. BLS WINNIPEG, 14. ÁGtíST 1913,,
HEIMSKRINGLA
V
Sigrún M. Baldwinson
^TEACHER OFPÍANÓð
_____________ 'OJ
727 Sherbrooke St. Phone G. 2414
A. S. BARDAL
selur líkkistur og annast um út-
farir. Allur útbimaSur sá besti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
843 Slierbmoke Htreet
Phone Qarry 2152
Graham, Hannesson & McTavish
LÖGFRÆÐINGAR
907-908 COJÍFEDERATION LIFE BLDG.
WINNIPEG.
Phone Maln 3142
GARLAND & ANDERSON
Arni Anderson E. P Garland
LÖGFRÆÐINGAR
801 Electric Railway Chambers
PHONE: MAIN 1561.
crrar & Trueman LÖGFRÆÐINGAR. Suite 5-7 Nanton Block Phone Maln 7 66 P. O. Box 234 WINNIPBO. : : MANITOBA

j_ J. BILDFELIi PASTEIONASAU. UnlonlBank 5»h;Floor No. »2u^ Selnr hús og 166ir, og annaB liar aí lút- andi. Utvegar ípeningalén o. B. Phone Maln 2685

S. A. SICURÐSON & CO. Húsum skift fyrir lönd og lönd fyrir hús. L6u og eldsébyrgO. Room : 208 Carleton Bldg Slmi Main 4463

A. H. NOYES kjötsali Cor, Sargent & Beverley Nfiar og tilreiddar kjöt tegnndir flskur, fuglar og pylsnr o.fl. SIMI SHERB. 2272

R. TH. NEWLAND Verzlar meö fasteingir. fjúrlán og AbyrgBir
Skrlfstofa: 310 Mclntyre Block Talsími Main 4700 867 Winnipeg Ave.

SEVERN TH0RNE Selur og gerir við reiðhjól, mótorhjól og mótorvagna. REIÐHJÓL HREINSUÐ FYRIR íl.50 651 Sargent Ave. Phone G. 5155

Gísli Goodman TINSMIÐUR. VERKSTŒÐI; Cor. Toronto & Notre Dame. Phone Helmllls Oarry 2988 * * ttarry 899
MINNI
EGGERTS JOHANNSSONAR
Fyrrum ritstjóra Htimskringlu.
KveöiB í gestaboBi “ Kveldúlfs,” 8. marz 1913.
I.
Til þess er stefnt, er fólk sér um þig ffokkar
A fögru kveldi svona, Eggert minn !
A8 lesa upp meB þér æfintýrin okkar
Sem enginn skráBi, en læstust fastast inn.
Þú vita skalt, aB vestur-Islendingur
VarB var viB fleira en strokkhljóB búri frá,
AB ennþá honum Huld í bergi syngur,
Þó hafi stundum lítiB boriB á.
II.
Ur óskasteinum eyöi-fjöllin hrjúfu
Var okkur sagt aB Drottinn steypti hér
Og dalakútum dreifBi í hverja þúfu,
A5 degstra mann aS róta fyrir sér.
En námi því þú sazt af þér aB sinna.
Þú sagöir: stærra en marka gull á skjöld
ViB Islendingar eigum hér aö vinna:
Þau æfintýr sem gylla fræga öld.
I þrjózkri deilu um drottins-vald ins eldra
Þú dugöir okkar fyrstu blaBa-raun,
Er alt sem þóttist uppgangs-meira og heldra
SkreiB undir borBum, kleip og gróf á laun.
ÞaB hvílir svo á samvizkunum flestra:
Ef satt sé greint, þá liggi efst á baug,
Þú hafir fleytt þVí fyrsta og skársta vestra
Sem foröaB gat viö yröum helzt aB draug.
Hver íslenzk list fór huldu höfBi og hrakin
Sem hélt ei markiB né var kirkju-tæk.
Þó laun þín yrBu uppsögnin og klakinn
VarB aldrei síBan snildin blaöa-ræk.
Ég veit, þaö stundum hæpilega horföi,
AB hvarfsins þín viB guldum fyr og nú—
Ef skeröa virBing einhver bar frá boröi
Meö bognum sigri, aldrei var þaB þú,
Þér tekst, aö alténd sumt þaB sitji í skugga
Til sigurs upp hvar starf þitt hafi flutt.
Þú hengdir ekki í allra búBa glugga
Hvert ómak þitt né hvaB þú hefir stutt.
Því sá kann sitt meB ábötun aB selja,
Og ofar taxta vogar-lóBs og máls,
Sem eignast sjóö sem enginn fær aB telja
Af ómyntuBum greiöaverkum sjálfs.
III.
Þér óskar heilla æskan fagurlokkuS
Og elli-reynslan vösk en kalin-hærö.
Þær kannast viö, þú varst þeim báöum nokkuB
Alt vinhollara en þökkin sem þú færB.
En trú því samt, aö IjóBin okkar langa
AB láta aö þeim, sem unnu oss fyrir gýg,
Og vita engan þann til grafar ganga
MeB gæfu sinnar leynt og óbætt víg.
Þú væntir þér, í haustsins skugga hljóöu
AB hverfa inn svo lítiB beri á.
Þú varpar um þig vorsins ljósa-móöu
Er vestan-þíBan stafar fjöllin blá—
Er um vor höfuö hálfar aldir kvelda
Þá hallar nótt af stigum ljóss og sanns
Og þá fer senn aö byrja aö afturelda
Um efstu sporin hógláts snildar-manns.
Stcphan G. Stephansson.
CANADIAN RENOVATING G0.
Litar og purr-hreinsar og preesar.
AðgerB 6. loðskinnafatnaði
veitt sérstakt athygli.
5«» F.llice Ave.
Talslmi Shcrbrooke 1990.
TH. J0HNS0N
| | JEWELER 1 1
SELUR QIFTINOALEVFISBRÉP
248 Maln St. , (. - Síml M. 6606
Paul Bi
FASTEI6NASALI
SELUR ELDS- LÍFS- OG
SLYSA- ABYRGÐIR OG
ÚTVEGAR PENINGALÍN
WYNYARD
SASK.
KvæBi þetta—þó ort sé fyrir fimm mánuöum
síðan—hefir ekki borist oss fyrir sjónir fyr en nú,
í Sunnanfara. En þar sem þaö blaö mun hér vera
í fárra manna höndum, tökum vér kvæöiö upp og
vitum að lesendur kunna oss þökk fyrir, því kvæB-
ið er satt og þaB er ort til þess manns sem um
mörg ár var ritstjóri Heimskringlu og öllum aö því
kunnur aö vera bezti drengur í hvívetna. — Eggert
á nú heima í Vancouver, og starfar á landskrifstofu
fylkisstjórnarinnar í British Columbia.
Islands fréttir.
Frá Alþingi.
SHAW’S
Stærsta og elzta brúkaðra
fatasölubúðin í Yestur Canada.
47« Sotre I>mae.
Hér fer á eftir sturtur útdrátt-
| ur úr umræðum þingmanna um
stjórnarskrármálið, fánamáliB og
launahækkunarmáliÖ viö 1. nm-
| ræðu í neðri deild.
I. Stjórinarskrármálið.
B. f. V.: Bræðingurinn drap mál-
' ið á þingi í fyrra, en afkomandi
hans, sem nú væri dauður, ætti
ekki að drepa það á þessu þingi.
Menn væru sammála um, að af-
nema konungkjörna þingmenn, því
óréttlátt væri, að ráðh. hefði 6-
falt og 7-falt atkv. í þinginu.— L.
J H.F.: Undarlegt, að stjórnin
hefði ekki sjálf komið með frv.,
| sem síðasta þing gaf þó tilefni til.
! — Einar J.: Samkvæmt vilja þjóö-
í arinnar ætti að samþykk ja stjórn-
arskrárbreytingu. — Sk.Th. sagði,
að B.f.V. væri aðalhöfundur þessa
frv. Sjálfur vildi hann fá fleiru
breytt, svo sem 3 ráðh., þag jyki
ekki útgjöld nema 6 þús. Ekki
furða, þó stjórnin kæmi ekki með
frv., þar það væri sama sem að
þingmenn hennar legðu sig á högg-
pallinn. — Ráðh.:, Kr. J. ráðherra
hefði komið með þau skilaboö frá
konungi, að hann léti ekki orðin
"í ríkisráði” ganga úr stjórnar-
skránni, meðan ekki væru komnir
á sambandssamningar milli land-
anna, og sömu skoöunar væri kon-
ungur nú, því ættu samb. samn-
ingarnir að ganga á undan, en til-
raunum um þá væri ekki lokið
enn og ekki heföi verið útkljáð um
hvort uppkastið frá í vetur jrrði
lagt fyrir þingið, fyr en á þing-
mannafundi í þingbyrjun. Ríkis-
ráðsákvæðið væri líka að eins
form.
L.H.B.: Áleit, að desemberboö-
skapurinn hefði ekki verið svo fag-
ur, aS ástæöa hefði verið að
hleypa honum inn í þingið.
E.J.: Eftir írumvarpinu hafa
þjófar og bófar kjörgengi til þings.
B.f.V.: Ef ríkisráSsákvæðið væri J
ekki annað en form, þá ætti kon-
ungur ekki aS standa öndverður |
gegn brevtingu. þeir þjófarnir
myndu eins hættulegir á þing- i
mannabekkjum, sem ómerktir
væru, eins og hinir, ,er hegningu
hefðu úttekið.
Sk.Th.: Ákvæðið utn alfrjálst j
kjörgengi væri frá sér. Sá, sem [
hefði orðið brotle.gur við hegning-
arlögin, gæti orðið nýtur þing-
maður, og væri ókristilegt að
varna því.
Ráðh.: Síðasta þing hefði ekki
á neinn bátt gefið stjórninni til- j
efni til, aö leggja fram stjórnar-
skrárfrumvarp, enda yrði alls ekki
staðfest.
B.f.V.: Island cf ekki í ríkisrétt-
arsambandi við Dani, heldur þjóð-
réttar.
V.G.: Ivonungur er ekki einvald-
ur um gerðir sínar. Danir gætu
sagt konungi að fara til íslands.
þetta hefði komið fram í Vort
Land” gagnvart Fr. VIII. Yröi úr-
fellingin samþykt og staðfestinigar
neitað, yrði ráðh. aS fara frá, og
svo gengi, þar til enginn fengist
til að verða ráðh., og þá svo
farið, að konungur tæki aftur
stjórnarskrána og setti hér jarl.
Ef Danir beittu hér hervaldi, yrði
ekki meira skift sér af því, en þeg-
ar Rússar kúga Finna. Stjórnar-
skrárbreytingu lægi ekkert á. Af-
nám konungkjörinna þingmanna
gæti verið stórhættulegt.
B.f.V.: öviðeigandi að brúka
óVnanir til að skelfa ístöðulausa.
Amælisvert að ætla konungi, að
hann fari að taka af okkur stjórn-
arskrána.
Kr.D.: Vilji þjóðarinnar að fá
stjórnarskrárbreytingu. Konung-
kjörnir ltafa eitt sinn verið steinn
í vegi stjórnarinnar.
J.öl.: þetta óleyfilegar umræð-
ur um frumvarpið við l.umr. Val-
týr hefgi talað eins og maður,
því hann hefði gert ráð fyrir af-
leiðingunum. B.f.V. hefði í umræð-
unum verið eins og strútfuglinn,
sem stingur nefinu miöur í sandi;,n
o<r vill ekki sjá afleiðinigarnar.
Margir gallar á frumvarpinu.
þætti skemtilegt, að fá aflal Brí-
ar inn á þing ?
Samþ. til 2. umr. með 21 atkv.
II. FánamáliÖ.
L. H.B.: Bar fram spurningar :
1. Öska íslendingar sérstaks fána ?
2. Hvern rétt liefir þjóðin til
hans ? og 3. Verður homu-m náð ?
öefað óskar þjóðin sérstaks íána,
sýndu það hin daglegu dæmi. Upp
vaixandi kynslóð héldi honum fram
Atvikið 12. júni hefði bremt liann
inn í hug þjóöarinnar. JafneSlilegt
að menn vilji sérstakan fána, sem
þeir vildu halda þjóðerni og tungu
Sýndi fram á fullkominn rétt ís-
lendinga til að taka upp fána og
sannaöi með dönskum og íslenzk-
um lagasetningum, að nota mætti
hann innan landhelgislínu og hvar
sem væri á skipum smærri en 12
smálestir. — Ef stjórnin væri ó-
nýt að fylgja fram fánalögum, svo
sem hún var meö lotterílögin í
fyrra, yrði ef til vill erfitt að
koma þeim fram. Kaupfána út á
við. sæi hann ekki fært að fara
fram á. Auk samþykkis Dana
þvrfti þá viðurkenningu annara
þjóða.
B.f.V.: Við hefðum rétt til sigl-
ingafána og ættum að gera lög
uin hann. Ef að eins væri gerðilög
um staðarfána, væri það til þess
að strika undir með svörtu striki,
að við værum ekki ríki. Ríkjasam-
bandið væri ólöglega til orðið og
því ekki lög til að banna okkur
fánann.
Ráöh.: Fyrir utan valdsvið al-
þingis að semja flagglög. Undir
"Uppkastinu” hefði mátt semja
flagrlög, en nú værum við undir
stöðulögunum. Fálkamálinu ætti
ekki að blanda í málið, eða lott-
erílögunum, sem kæmu því ekki
við.
Sk. Th.: Verzlun, fiskiveiðar og
siglingar eru okkar sérmál. Flagg-
ið er hluti skipsins, sem við ráð-
um yfir engu síöur en öðru. Við-
urkenningu annara ríkja þvrfti
ekki til að taka upp sigMngafána.
Að eins tilkynna þeim það.
M. Kr. Ilefi hlustað á þá lög-
lærðu tala um flaggið, geta þedr
haft rétt fyrir sér, en líklegra að
þair hafi rangt. þingið gæti sjálft
samþvkt lög um staðarfána, án
þess að leita samþykkis. Líka
mætti bera fram þingsályktunar-
tillögu um, að gengið væri til
þjóðaratkvæðis um gerð fánans,
en vildi ekki að þingið sámþykti
fánalög, sem sýndu það sem af-
glapa^ B.f.V. þættist vera bezti
Íslendíngur, sem feeðst heföi, og |
líklega mvndi fæöast.
L.H.B.: M.Kr. færi ekki að I
vilja kjórendá sinna, sem hefðu
heimtað þjóðernisfána, sem vayri
samkv. breytingartill. B.f.V.
M.Kr.: Væri ekki hræddur við
kjósendurna eins og sumir virtust
vera.
B.f.V.: Hþfði ekki áður lagt til
M.Kr. þeir væru nú hittir en ekki
skildir. Ekki afglapaháttur, að
berjast fvrir fána, svo sem Norð-
menn hefðu gert í 12 ár. Hitt af-
glapah'áttur, að krefjast aldrei
annars, en fyrirfram vissa væri
fyrir að allir væru með.
Jóh. Jóh.: Engin ákvörðun hefir
verið tekin um fánamálið í stjórn-
arflokknum.
P.J.: Bændaflokkurinn hefði ekki
tekiS aðra ákvörðun í fánamáHnu
en að vera með nefnd. Sér litið
um danska fánann sökum sögu-
legra endttrminninga, og eins bláa
fánann, sem notaður hefði verið
til pólitiskra árása. (B.f.V.: í
hvTaða málum?)
L.H.B.: Vildi að B.f.V. gengi í
[lagaskólann, þegar hann hefði
tíma til.
Sk.Th.: Fáninn hefði aldrei ver-
ið flækttir í önnur mál.
III. Launahækkunar-
f r u m v a r p.
þegar launahækkunar frumvarp
stjórnarinnar kom til 1. umræSu í
[ nd., var þafS fyrsta máhð, sem bú-
[ ist var við verulegum og heitum
umræSutn ttm, enda áheyrenda-
pallar fitllskipaöir og eítirvænting
talsverð.
SHkt var hljóðið yfirleitt í deild
inni, að sjá mátti "forlög Karta-
gó-borgar”.
Ráðherra kvað frv. vera til kom
ið á þá lund, aö nefnd mantia frá
kenntirum mentaskólans hefði fyr-
ir þeirra hönd farig fram á launa-
hækkun, og í þeirra' kjölfar siglt
ýmsir aðrir embættismenn hér í
Revkjavík. Frv. næði að eins t;l
þeirra embættismanna, er talið
gætust embættismenin alls lands-
ins. Hann hafi vitað, að þetta
frv. yrði eigi til að auka vinaæld-
ir sínar ; eftirtölur við embættis-
menn og níð um þá stétt cæri tiú
orðið svo alment hér í landi. Há-
lattnaðir landsómagar væru þeir
nefndir osfrv. En þetta léti hann
eigi faela sig frá, að hera fratn það
sem hann teldi á rökum bygt og
sannfæring sín byði sér að styðj i.
Rökin væru þati, að síðan launa-
lögin 1875 voru gefin hafi peningn-
verð lækkað um 50 prósemt, og frá
launalögunum 1889 um 30—40 pró-
sent, — þ. e. nauðsynjar og lífs-
hættir orðiþ þetta dýrari. í öðr-
ttm löndum hefðtt verkmenn og
bændur stutt að því að hækka
laun embættismanna, t. d. í Dan-
mörku og Noregi, og vænti ltann
þess, að sanngirniskröfur íslenzkra
embættismanna um launahækkun
j-rðu teknar til greina.
G. Eggerz flutti nætur ráðh.
jómfrú-ræðu sína á þingi. Hann
kvaðst vera mótfailinn launahækk
unarfrumv. stjórnarinnar. þaö
j'rði að líta á þaS í nánu sam-
bandi við fjárhagsástæður þjóð-
arinnar, og mætti eigi bera oss
satnan við nágrannaþjóðirnar, er
væru oss miklu efnaðri. Tekjuhall-
inn væri nú í rauninni 41,000 á
fjárl.frv. stjórnarinnar. Almenn-
ingur búinn að fá nóg af auknum
gjöldum síöustu ár, grieiddi nú t.
d. toll af öllum vörum. þessu
þingi hefði verið ætlað aö snúa
sér að atvinnu- og fjármálum
þjóðarinnar, en bæta ekki við 30
til 40 þús. kr. í atikin embættis-
mannalaun. Væri það sízt vert nú
þar s-em illa áraði yfirleitt til
lands og sjávar, þótt fullhátt
verð fengist jTfirleitt fyrir afurS-
irnar. Ræðum. kvaðst að síðustu
kunna illa við, aö lá-tgi hækka
laun biskups um 1500 kr., en
hreppstjóra um 6 kr.! Án hrepp-
stjóra kæmumst vér eigi af, en vel
án biskups.
Benedikt Sveinsson flutti því
næst all-langa tölu móti launa-
hækkunarfrv. o.g. hafði margt að
segja stjórninni til syndanna fyrir
o<r var þetta fullkomin eldhúss-
dagsræða. Ræðum. klykti út með
því að í rauninni ætti stjórn vor
skilið heiðurspening frá Manitoba
stjórn, svo ýtti öll frammistaða
hennar og bá eigi sízt launahækk-
unarfarganið undir Ameríkuferðir.
Valtýr Guðmundsson talaði að-
alle'-a um, að frv. væ.ri óhæfilega
illa undirbúin af stjórninni, skorti
skýrslur og yfirlit, er nauðsynleg
væru til að átta sig á máHnu.
Hann sagSist búast við, að alHr
aðrir embættismenn mundu koffia
á eftir með launaviðbótarbeiðni,
ef þessum væri sint. Vildi láta
fækka embættismönnum, t. d.
sj’slumönnum, ef hækka ætti laun-
in.
Sig. Sigurðsson kvað ekki liggja
á þessum frv. og' kvaðst þafa orð-
iö stefnhissa á, aft ráðherra skyldi
geta fengiö sig til, að leggja launa-
hækkunarírv. fy*rir.
þorleifur Tónsson sagöi, að mikl
um óhug hefði slegið á alþýðu
manna, er fréttist til frv. Menn
hefðu beinhnis fariö að hugsa um,
að taka saman pjönkur sínar og
fara vestur um haf, ef í þessa
stefnu gengi áfram. Kmbættis-
menn mættu eigi vera of hei tu-
frekir, yrðu aö sætta sig við rnið-i
ur glæsileg kjör meö því þjóðin
væri svo fátæk.
Bjarni fra Vogi svaraði ráöhj
því um kala þauu, er til væri hér
á landi til embættismannastéttar-
innar, að hann væri henni sjálfri
að kenna. Benti á stjórnarráðsbréf
ið, er birt var í síðustu ísaf. um
fánann, sem eitt þeirra skjala, er
óhug kæmi1 inn hjá alþýöu gagn-
vart stjórnarvöldum. Frv. taldi
hann ekki borið fram á réttum
tíma. Um leið og laun væri hækk-
uð, ætti að afnema eftirlaun og
fækka sýslumönnum.
Jón Ölafsson sagðist hafa heyrt
því fleygt, að kennararnir við
mentaskólann, sem vitaskuld hefðu
of lág laun, væru nokkurskonar
dufl og flotholt til þess að fleyta í
gegn þeim hálaunuðu til enn meiri
hækkunar. Lagði til að kosin yrði
nefnd í máHÖ, þótt eigi væri tal
annars en kljúfa frv. þann veg, að
sanngirniskröfum yrði fullnægt, en
hinum sj’njað.
Magnús Kristjánsson taldi skip-;
un nefndar sjálfsagða, beina kur-
teisisskyldu við embættismenn þá,
er hlut ættu að máli, Var með-
mæltur frv.
DOMINION BANK
llorni Notre Dame og Sherbrooke Str.
Hðfuðstóll uppb. $4,700,000.00
Varasjóður - - $5,700,000.00
Allar eignir - - $70,000,000.00
Vér óskum eftir viðskiftumverz-
lunar roanna og ábyrgumst at> gefa
þeim fulhiægju. »Sparisjóðsdeild vor
er sú stgersta sem nokfeur banki
hefir f borginni.
íbúendur þessa hluta borgarinn-
ar óska að skifta við stofnun sem
þeir vita að er algerlega trygg.
Nafn vort er fullirygging óhnlt-
leika, Byrjið spari innlegg fyrir
sjálfa yður. konu yðar og börn.
C. M. DENIS0N, ráðsmaður.
Flione Cíai'ry 34 5 0
Islenzkur Billiard saíur
339 Notre Dame Ave.,
rétt vestan við Winnipeg leik-
húsið. Bezti og stærsti Billiard
salur í bænum. Öskast eftir við-
skiftum Islendinga.
Fyrir að spila pool:
2|c. fyrir ‘ cuið’
yrir livert poolborð:
um kl. tfma 80c.
Eigandi: TII. INDRIÐASON.
Eru binir stærstu og bezt
kunnu húsgagnasalar í Canada
GÓLFDÚKAR og
GÓLFTEPPI,
TJÖLD og
FORHENGI,
Marg fjölbreyttar.
KOMIÐ EÐA SKRIFIÐ:
CANADA FURNITURE MFC CO.
WiflMFELi.
GUÐRÚN HALLDÓRSS0N,
22 BIRKS BLOCK
Portage Ave. og Smith St.
Hún hefir útskrifast í Chiropo-
dy, Manicuring, Face Massage,
og Scalp Treatment. Upprætir
líkþorn og læknar flösu og hár-
rot. Veitir andlits Massage, og
sker og fágar neglur á höndum
og fótum.
Kaupið Heimskringlu.