Heimskringla - 14.08.1913, Qupperneq 4

BLS 4 WINNIPEG, 14. ÁGÚST 1913. '
HElMSKRINGtA
Heimskringla
Pnblished every Thnrsday by The
Heimskringla News 4 Pnblisbing Ce. Ltd
Verö blaösins 1 Canada oít Bandar
|3.00 um áriö (fyrir fram boraraö).
Sent til Islands $2.00 (fyrír fram
borgaö).
GUNNL. TR. JÓNSSON,
E d it o r
P. S. PALSSON,
Advertisiog Manager,
ITalsími : Sherbrooke 3105.
Office:
729 Sherbrooke Street, Winnipeg
BOX 3171. Talsimi Garry 4110.
Jónas Pálsson.
að
og
Heimskringlu er þaö sönn á-
nægja, aö flytja lesendum sínum
tilkynningu írá herra Jónasi Páls-
svni um að hann sc aítur bvrjaður
á kenslu, og lítinn vafa teljum vér
á þvi, að hánn fái marga nemend-
ur, langtum fleiri en nokkru sinni
áður, því hann verðskuldar það
fyllilega.
Jónas hefir varið miklu fé til að
fullkomna sig í list sinni. Hann
hefir dvalið árlangt í Evrópu
þeim erindum. Áðtir hann fór
þangað, var hann alment skoðað
nr í bez.tu kennara röð hér í borg
en nú, eftir árlangt nám hjá fræg-
ustu kennurum Englands
Jjýzkalands, ætti hann að vera sá
bezti í Winnipeg.
Jtað mun flestum kunnugt,
Jtjóðverjar standa framar öllum
öðrum í söngfræði og hljómlistum
og hafa hiná beztu kennara i þeim
efnum, sem til eru í heimi. J>es
vegna fór Jónas til Berlínar
dvaldi um all-langt skeið hjá
beztu meisturu þar. Að hann
hafi hlotið mikið gagn af þeirri
kenslu, er tvímælalaust, því mað1-
urinn er áhugasamur með afbrigð-
um og námsmaður hinn hezti.
Hdm kominn bvrjar' hann nu
píanókienslu eða öllu heldur skóla
fyrir njemendur í píanóspil oig
söngfræði, og er hann fyrsti Is-
lendingurinn, sem hefir aðstoðar
kennara við þá kenslu. Eru það
nokkrir fvrverandi nemendur hans
sem hann hefir útskrifað og feng
ist hafa áðuT við kenslu og gefxst
vel sem kennarar. J>etta gerir Jón-
as til þess, að þeir, sem félitíir
eru, Reti átt auðvelt með áð
njóta tilsagnaj: og verða fullnuma
í píanóspili.
Eins og eðlilegt er, hefir Jónas
hækkað kenslugjald sitt að nokk-
uru, en aðstoðárkennarar hans
kenna fvrir mjög lágt verð, en
kensla þeirra fer fram undir um-
sjón Jónasar, og er þeirra kensla
því mjög hentug fyrir býrjenduT
En fyrir þá, sem lengra eru komn-
dr og vilja fullnuma sig, er kensla
Jónasar sjálfs ákjósanlegust.
Kenslutaxti Jónasar fyrir tíu
vikna tímabil er sem fylgir :
Holdsveikislœkning.
Dr. Langlis, umsjónarlæknir
wick hefir nýlega i skýrslu til Ot- j
tawa stjórnarinnar sýnt, að mögu
legt sé að lækna holdveikina, og
-iö tveir sjúklingar hafi verið að i
fullu læknaöir þar á síðasta ári,
Sagan er þessi . Maðurinn aug- hér í taumana og hefta slíkar
jlýsti í blöðuíium eftir konu. J>essi fijótræðis giftingar með löggjöf.—
unga stúlka svaraði auglýsing- ^ Meðal annars lagði hann það til,
Lazaretto spítalans í New Bruns- unni- Þau m*ltu svo mót á að giftdngalsyfisbréí vrðu ekki seld
vissu kveldi ag á vissum stað, og eins takmarkalaust og nii er, held-
skyldi hvort um sig hera umsam- : ur skj-ldi lýst meö persónum, sem
ið einkenni, svo að þau þektust, er j ætluðu að giftast, eins og gert var
bau mættust. Alt gekk eins og í á Islandi, og mun gert ennþá. Meö
sögu, þar til hjónaviglsunni var i fyv-i mióti áleit hann að hjónaefn-
með lyfi, sem Dr. Dayeke hefir afloki<'5 °tr brúðguminn vilcfi taka j unum gæfist að minsta kosti 3
konuna heim til sín. Jiá fyrst fór jvikna tími til umhugsunar, auk
hana að gruna, að liér væri um þess, sem ættingjum beirra veitt-
meira að ræða frá hans hendi en ;st með þessu kostur á, að kynn,a
eintómt gaman. Hú’n varð þess | s{.r málavöixtu og að heita áhrif-
vör, að maðurinn liafði kvongast |um sínum til ðess að koma í veg
henni i fullri afvöru, en hún hafði fyrir hjonabandið, ef þeim litist
gifst honum af glensi, — rétt til * ekki á það.
leikfangs. Nú vedt liún, að hún er
svo bundin, að hún má einskis
manns kvonbón taka, hversu mik-
ið, sem hún kann að elska hann.
Lífsfrelsið og lífsánægjan er henni i
uppgötvað. þessir tveir sjúklingar
höfðu notað meðal þetta síðan í
maí 1911.
Lano-lis læknir hafði í fyrstu 15
sjúklinga undir lækningu með með-
ali þessu, og fékk hver sjúklingur
frá 36 til 68 innsprautanir. Sumir
sjukLngarmr kvaðust veikjaist af Marvir hafa fundið og finna tu
„ , . . svo bundm, aö hun ma emskis , , . , ,
meðalmu, og neituðu að þiggja , , , , barfarmnar a þvi, að reisa ein-
........... ,, ; manns kvonbon taka, hversu mik- i, . ,
það lækmslyf eftir nokkurn tuna. i hverjar skorður við þerni hjona-
Vanalega þjáðust sjúklingarnir frá *' ’ SLni, 11111 nnn a . eS a an”; jbönduœ, sem stofnað er til í fljót-
10 til 30 mínútur af sárum bruna- 1,1 s re sl|')_ 1 sanægjan er lunm ræ^ y,-n enniþ4 befir ekkert verið
sviða verk eftir hverja innspraut-,korflnn oVrgripur. j gert í bá átt. Hinsvegar eru sum
un. En síöar hvarf verkurinn, og j Annað dæmi er það, sem nýskeð j af Bandaríkjunum nú að gerai
fundu þá sjúklingarnir til aukins hefir komið fyrir, einnig hér í borg j heilsuvottorð að hjúskaparskifyrði
styrkleika í líkamanum. Vanalega — þar ssm gift kona, sem skildi £ kvnbótaskvni, og er mælt, að sú
jókst hitinn í sjúklingunum um 1 við bónda sinn fvrir 3 árum, hafði j reglugerð ríkjanna hafi rieynst vel,
eðaj 2 stig eftir hver.ja ísprautani. trúlofast manni hér og sem ekki j— Svo vel, að af 18 pörum, sem
Jiað eru nú setn stendur 21 s.júk- vissi að hún var gift. Jiau voru að sóttu um giftipgalevfi á fvrsta
lingar á Lazaretto spítalanum, þvi komin að kvongast, en áður mánuðinum, sem reglugerðin vai í
% stundar kensla ...... $20.00
45 mínútna kensla ... ... 30.00
Einnar stundar kensla .. 40.00
Hér er auðvitað meint einu
sinni á viku, eða tíu sinnum á
tím-abilinu. þ>að er tímabilskensla,
sem sýnd er.
Hjá aðstoðarkennurunum :
20 mínútna kensla ...... $6.00
stundar kensla ........ 8.00
40 mínútna kensla..---- $10.00
Einnar stundar kensla .. $14.00
Vér mælum hið bezta með skóla
Jónasar. Hann er sá Islendingur-
inn, sem mest allra manna befir
lagt í sölurnar fyrir list sína, og
slíkum mönnum er vert og skylt
að mæla með, og vér erum þess
fullvissir, að í Winnipeg borg er
enginn píanókennari, sem fremri er
Jónasi Pálssyni, eða sem er hæf-
ari til að kenna og fá nemenurna
til að læra. það hefir hann sýnt
berlega áður.
Annars eru lesendurnir mintir á
að lesa tilkynningu hans á síð-
ustu síðu hér í blaðinti.
rildi, fengu að' eins 2 pör leyfið, en
hvferfa um
þar af 11 karlar og 10 konur ; 17 það yrði, kvaöst stúlkan verða að
þeirra er fransk-canadiskir, 2 eru j finna móður sína, sem býr í smá- j hin 16 urðu frá að
Islendingar og 1 Rússi. Enginn dó f>* éinum í Saskatchewan. J>egar stundarsakir.
þar á sl. ári. hún steiv af vagnlestinni, mætti j Annars virðist full þörf þess, að
Lyf það, sem læknirinn telur að flnn fyrsium manna bónda _gínum, j löggjafarvaldið taki ástand þetta
liafi læknað þá 2 sjúklinga,, sem sem flun finföi skilið við. Afleið- J alvarlega til íhugunar og geri það,
áður er getið, neínist n a s t i n , ini!Un ai þ«im fundi var, að þau setn ; ^ess valdi stendur til þess,
og gerir hann sér beztu vonir um, toku fullum fáttum, og þau ag befta þá angist og örbirgð og
að með notkun þess megi takast i sornciu um a<5 bua saman héðan J 0pinber útgjöld, se.m af því leiða,
að lækna holdsveikina á fyrstu ai tfl *filoka. En þetta þýddi auð- | að mjöc- oft er ver tii stofnað
stigum hennar.
vitað það, að hún varð að rjúfa j hjónabandsins, heldur
heit sitt
við' unnustann í Winni-
peg.
*
Nú hefði mátt ætla, að hún
hefði átt að skrifa unnustanum
iippsögnina og ástæðnr fyrir henni
— en það lét hún ógert. 1 stað
þess lætur hún þá fregn berast til
han^, að hún hafi druknað. Jxessi
druknun var auglýst hér í blöðun-
um og olli sorg mikil'ii, ekki að
eins unnusta hennar og skyld-
mennum hans, heldur einnig þí-im
mö'rgu vinum, sem hún hafði eign-
ast fi þau 3 ár, siem hún hafði
í dvaliö hér, og sem margir sendu
j bló«isve.iga þangað vestur til að
prýða leiði hennar.
En þessi góða kona virðist ekki
en þýðing
Hjónabands losæðið.
J>að hefir ekk farið fram hjá
athygli þeirra, sem að nokfcru í-
huga mannféla(gsskipulagsins, að
hjúskaparsaimnlingiar eru ekki áf
núverandi kynslóð hér í landi
gerðir m,eð sömu alvöru og fram-
tíðarhugsun eins og fyr á tímum.
J>edr, sem nú eru hnignir á efra
aldury þekkja muninn,, sem nú er 4
uppeldi barna við það, sem var
fyrir 50 árum, og það aufcna
frjálsræði á öllum '•sviðum lífsins,
sem nú ræður lögum í mentalönd-
um heimsins.
Lppvarcandi kynslóðin hér í landi ! flaia £ætt þess, að Winnipeg hlöð-
að minsta kosti, virðdst skoða tdl- in fcrn vi®issin> a<5 saga hennar
veruna alla með miklu meiri létt- j gæti borist með ^eim vestur í bæ
úð -en f >relcírar og forfeöur þeirrá jþann’ sem bnn nú býr 1 með
hafa gert. Fyrir allan þorra unga j ^nda SÍnum- °S hun ÞalmiK oröiS
fólksins nú á dögum er lífið leik- j oflum °Pinfi'e'r. Jiessi kona hefir
sem ekki felur í sér neinar á- [nokkra astæSu tfl þess að hafa af-
ln-ggjur fvrir morgundeginum eða I ve^aleiðst' Hún misti foi5ut sinui
framtíðinni. Unga fólkið lætur i þe*ar hún var barn að aldri °S
ólst eftir það upp með móður
sinni. Móðirin giftist aftur og
seinni maðurinn var swo vondur
þess verðskuldar.
hverjum degi nægja sína þjáning, |
og alla framtíðarhugsjón reka á
reiðanum, og hvergi á sig fá. Jafn-
vel alvörulegustu og þýðingar-
mestu umfangsefni lífsins eru af
mörgum ekki metin svo að nokk-
urri alvarlegri hugsun sé við þau
bedtt, Jleðal þeirra atriða er
hjónabandið. þeir eru alt of marg-
ir meðal hinnar uppvaxandi kyn-
slóðar, sem líta á það band eins
og'krakkar skoða skipping
r o p e , rétt til þess að hoppa úr
við stjúpdóttur sína, að hún gekk
að því að gifta sig meðan hún
var enn sem næst á barnsaldri, —
að eins 16 vetra gömul, og það
hjónaband var gert í flýti, mest-
megnis til þess,, að hún fengi los-
ast undan yfirráðum stjúpa síns.
Afieiðingin var, að sambúð henn-
ar við bónda sinn mislukkaðist og
hún yfirgaf hann þar vestra og
flutti til Winnipeg og trúlofaðist
Háskóli íslands og
professor Lorentzen.
Maður heitir Carl Lonentzen og
er danskur Ameríkani, prófessor í
vélfræði við háskólann í New
York og hinn nýtasti maður. Hef-
ir hann mikið unnið að því, að
efla til samvinnu milli Banda-
manna, og skandinavisku þjóöanna,
og hann átti góðan þátt í því, að
koma því í gegn, að Bandaríkja-
háskólarnir og skandinavisku lá-
skólarnir skiftust á kennurutn,
sem leitt hiefir mikið gott af sér.
Prófessor Lorentzen er nú
heimsókn í Kaupmannahöfn ; en
eftir því, sem Politiken segir, hsfir
hann annað meira í hyggju en eð
skemta sér í ættlandi sínu Dan-
mörku.
Blindur er blaðlaus maður
Og “ Því er fífl að fátt er kent
segir gamalt máltæki. Þú getur
ekki vitað hvað umheimurinn hugs-
ar og talar ef Þú ekki lest hlöðin.
HEIMSKRINGLA, sem er elsta og bezt blað
Vestur-Isiendinga, hefir æfiolega mtðfeiðis
fróðleik og fregnir, ekki aðeins um hagi og
framtíðar mál Islendinga hvar á jarðríki
sem þeir ala aldnr sinn — heldur fræðir
ykkur einnig um alt það sem frumkvöðlar
þjóðanna hngsa, tala og starfa til fram-
þróunar og fullkomnunar mannfelagsins.
Nýir kaupendur að Heimskringlu fá
hlaðið frá þessum tíma til 1. októh.
1914 fyrir tvo dollara og auk þess
þrjár skemtilegar skáldsögur inn-
heftar í vandaða kápu.
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU
blaðsins. Ilváð satt er í henni,
látum vér ósagt. en ekkert höfum
vér sáð i íslenzku hlöðunum um,
að fara ætti að byggja háskóla,
en vel miá óera, að iþað sé í
fivggju. Og gott væri það, að
sjálfsögðu fyrir vora fátæku ís-
lenzku þjó'ð, ef kostnaðarbyrðinni
af bvcgingu liáskólans yrði létt
5 af henni og háskólinn yrði bygður
fvrir ameríkanskt gull, en vér er-
um vantrúaðir í þeim efnum.
ivi og i það eftir eigin geðþótta,
_ . ,, ... íhér eins og að framan er sagt.
og an alls tulits tu annara til- j
finninga, og af þessu er það með- j jþessi tvö dæmi, sem nefnd hafa
al annars, hve mörg hjúskapar-. verið, eru enganvegin sérstök eða
böncl eru gæfusnauð og gersam- j einstök í flokki sér. Mesta urmul
lega laus við þá söunu elsku, sem Ima flnna af líkum tilfellum, og öll
ein getur orkað því, að gera
unaðsrík og farsæl.
þau j stranda
j skerinu,
þau hjónabönd á sama
því, að ranglega er til
Tvö dæmi hafa nýskeð) orðið þeirra stofnað °S án ástar.
kunn af blöðunum. sem bæði eru ítalskur mentamaður, sem ný-
Ijós dæmi þessa lausungar hugs- lega ferðaðist tim Bandaríkin,
unarháttar. Annað er það, er ung hafði þar orð á þessu atriði.
stúlka hér í borg, fyrir fáum mán-i , Kvaðst hann aðailega hafa veitt
ðum, giftist manni, sem hún j því eftirtekt, hve illa væri stofnað
hafði aldrei séð fyr en 1 kl.stund , til hjónabanda þar í landi. Sagð-
áður en þau voru gefin saman, og ist hann hafa rætt mál þetta við
sem svo skildi við bónda sinn ýmsa málsmetandi menn þar, og
strax að hjónavígslunni afstað- hefði hann fengið miklar upplýs-
inni. J>essi stúlka er af góðum ingar um þetta atriði, þar með
ættum, vel uppalin á allsnægta það, að ekki allsjaldan kæmi það
beimili, og all-vel mentuð. En hún fyrir, að piltar og stúlkur mætt-
hafði ekkí meiri hugsun um þýð- ust við matborð á greiðsöluhús-
ingu hjónabandsins og gildi þess um, og þótt þau hefðu aldrei sézt
en svo, að hún gerði það að , fyrri, þá trúloíuðust þau meðan á
veldstundarleik, að giftast manni máltíðinni stæði, gengju svo frá
sem hún hafði aldrei séð og vissi borðinu til næsta prests og létu
engin deili á, og sem hún svo I vígja sig í heilagt lijónaband ; og
strauk frá strax að vígslunni af- taldi hann það enganveginn undra-
staðinni og hefir síðan forðast að vert, þó slík hjónabönd yrðu ekki
mæta honum eða sjá hann. jgæfurík. Vildi hann láta ríkið tafca
r
Blaðið segir þannig frá :
“-----í þetta sinn bemur I.or-
entzen í sérstökum erindagerðuin.
Eftir nokkra daga heldur hann t 1
íslands til þess að kynna sér ltinn
nýstofnaða háskóla í Rjeykjavík.
íslendinglar óska sér nýrrar liá-
skólabyggingar, en eru í peninga-
vandræðum. Vera má, að pening-
arnir geti fepgist í Ameríku gegn-
ttm h á skól a-samband Lorentzens
eða hjá auðmönnum þar, sem á-
huga háfa á meutamálum.
það er eftir beiðni, að hr. Lor-
entzen fer til íslands að kynna sér
háskóla fyrirætlatúrnar. Hann hef-
ir staðið í bréfaviðskiftum við
prófessor Björn ólsen, sem er
kennari við háskólann í Reykjavík
og mættust þeir sumarið 1911 við
hundrað ára afmæli Kristíaníu há-
skólans, þar sem prófessor Lor-
entzen var fulltrúi New York há-
skólans.
Frá Birni Ólsen hefir hr. Lor-
entzen fengið vitneskju um, að ís-
lendingar óska eftir háskólabygg-
ing með ameríkönsku sniði, eina
stórhöll með smærri byggingar í
kring. Hin nauðsynlega landspilda
fyrir skólastæðið er til í Reykja-
vík, og uppdrættir af Ityggingun-
um sömuleiðis, oo- það eru þeir,
sem hr. Lonentzen ætlar nú að yf-
irfara, þá hann fcemttr þár. Seinna
mun það sýna sig, hvort gullið
fæst í Ameríku.
Hr. Lorentzen er mjög velviljað-
ttr íslandi og vill gjarnan að það
ikomist inn í hina skandinavisk-
ameríkönsku mentahreyfingu gegn-
um háskóla starfsemina.
þannig er þessi frásögn danska
Islendingadagurinn.
Rangt var skýrt frá því í verð-
launaskránni í síðasta blaði hverj-
ir unnu 1. og 2. verðlaun fyrir ‘re-
lay’-hlaupin. íþróttafélag Selkirk-
in-a var þar talið hafa tekið 1.
verðlaun, en það vann 2. verðl. ;
1. verðlaun vann “Grettir” frá
Lundar, en var talinn með 2. vl.
Jjriðju vcjrðlíaun vann “Víkingur”,
íþróittafélag Wtnmpeg-ííslendánjga.
Rangt var og að segja, að
“Mipto” klúbburinn væri frá N.
Dak. Hann er héðan úr Maaiitoba,
skipaður ungmennum, eru búa
rétt utan Winnipeg borgar.
Heillaópkaskeytið, sem Jóhannies
Jósefsson sendi á hátíðiina, var
svohljóðan'd! g .m
‘ ‘ Islendingadagsnefn d in, Winnipeg.
‘‘Heillaóskir á íslendingadaginn
Samgleðst. ísland, einingin og
íþrótt blömgist og eflist, til heilla
og blessunar öllum íslendingum.
Kær kveðja,
Jóhannes Jösefsson”.
Annaö heillaóskaskeyti barst
hátíðinni frá Vopna og Thorvalds-
son í Stokkhólmi í Svíþjóð. Eru
það þeir J. J. Vopni og Sveinn
Thorvaldsson, fra Icelandic River,
sem þetta skeyti hafa að sjálf-
sögðu sent, og er af því auðséð,
að þeir hafa verið á ferð um Sví-
þjóð eftir að þeir kvöddu ísland,
enda ráðgerðu þeir að fara víða
um Evrópu.
kennara vantar
fyrir Bjanma S.D. No. 1461. Kensla
byrjar 15. sept. og varir til 15.
des., í þrjá mánuði, hyrjar svo aft-
ur 1. jan. 1914, og þá fjögra til,
fimrn mánaða kensla. Tilboð, sem
tiltaki mentastig og æfingu ásamrt
kaupi, sem óskað er eftfr, sendist
til undirritaðs fyrir 1. sept.
Árborg, Man., í júlí 1913.
Guðjón Danielsson,
Sec’y-Treas.
kennara VANTAR
við Geysir skóla No. 776. Frá 15c
sept. til 15. des. 1913. Kennari til“
taki kaup og mentastig. Tilboðumi
verður veitt móttaka af undirrit-
uðum til 30. ágúst.
Jón Pálsson,
Sec’y-Treas.
Bifröst, Man., 28. júlí 1913.
Borgið Heimskringlu!
kennara vantar
við Mikleyjar skóla No. 589, fráí
byrjun september til nóvember-*
loka næstk., og frá byrjun marz
til júníloka 1914. Umsækjendur
verða að hafa kennarapróf og
sendi tilboð sín til undirritaðs og
nefni kaup það, sem þeir vilja fá.
W. Sigurgeirsson,
Sec’y-Treas.
Hekla P.O.., Man., 31. júlí 1913,
KENNARA VANTAR
við Big Point skóla No. 962, helzt
æfðan karlmann, með fyrstu eða
annari einkunn. Kenslk tíu máni
ttðir. Byrjar 25. ágúst 1913 til 31,
júní 1914. Umsækjendur nefni
mentastig og kaup. Öll tilboð
sendist undirrituðum.
G. Thorleifsson,
Sec’y-Treas.
Wild Oak, Man,
Leiðrétting.
f greininni “Sjálfsvörn Jóhann-
esar”, er birtist í síðustu Heims-
kringlu, hefir orð fallið úr 13. og
14. línu, — á að vera : “sem berj-
ast með hnúum og hniefum”.—i
þetta eru lesendur beðnir að at-
huga.
O. T. J.