Heimskringla - 04.09.1913, Page 3

HEIMSKRINGI/A
WINNIPEG, 4. SEPT. 1913. BLS.
Islands fréttir.
Frá Alþingi.
kennara vantar
vi5 Mikleyjar skóla No. 589, frá
byrjun september til nóvember-
loka næstk., og- frá byrjun marz
til júniloka 1914. Umsækjendur
veröa a5 hafa kennarapróf og
sendi tilboð sín til undirritaös og
nefni kaup þaÖ, sem þeir vilja fá.
W. Sigurgeirsson,
Sec’y-Treas.
Hekla P.O.., Man., 31. júli 1913.
Eru hinir stærstu og bezt
kunpu húsgagnasalar í Canada
GÓLFDÚKAR og
GÓLFTEPPI,
TJÖLD og
FORHENGI,
Marg fjölbreyttar.
KOMIÐ EÐA SKRIFIÐ:
CAHADA FURNITURE MFC CO.
wiMKirm
• i
•’Sherwin - Williamst
P
AINT
fyrir alskonar
húsmálningu.
** Prýðingar-tfmi nálgast nú. **
.. Dálftið af Sherwin-Williams ..
** húsmáli getur prýtt húsið yð- ••
l! ar utan og innan. — B r ú k i ð
4* ekker annað mál en þetta. —
«» S.-W. húsmálið málar mest, **
** endist lengur. og er áferðar- ..
,. fegurra en nokkurt annað hús **
• • mál sem búið er til. — Komið * *
inn og skoðið litarspjaldið.— ••
CAMERON & CARSCADDEN
QUALITY HAIÍDWARE
jt Wynyard, - Sask.
©QO
Íþrótta áhöld af
beztu tegund.
u
Vér höfum á boðstúlum als-
konar áhöld sem að íþrótt-
um lúta, innan húss og utan.
Gem”, byssur og skot-
færi.
Verkfæri fyrir veiðimenn,
ferðamenn og landmælinga-
menn.
Vér ábyrgjumst vörurnar og
að gera alla ánægða.
Reynið og sannfærist
Aðsetur íþrótta verkfæra er
hjá oss.
P. J. Cantwell & Co.Ltd.
346 Portage Ave.
Phone Main 921
Vantar vinnukonu.
Þarf að vera þrifin og dugleg og
vön húsverkum.
Gott kaup í boði. Þeir sem
sinna yildu tali við húsfreyjuna
að 39 Arlington St.
IIRAKFARIR RÁÐIIERRA.
það á ekki út að aka fyrir ráö-
herra á þessu þingi, því hvar
hrakförin rekur aðra, og virðist
nú sem all-íles t aí frumvörpum
þeim, sem hann lagði fyrir þingið,
verði molduð, og má það dacrna-
laus't heita. 1 neðri deild er ráð-
herra í auðsæum minnihluta, og
harla tvísýnt, hvort hann heíir
meirihluta í sam.einuðu þingi.
Neðri deilclin liefir leikið hann
hart,, fvrst með því að lýsa van-
þó'knun sinni á afskiftum hans af
lotterí-málinu, og þar næst m©ð
því, að drepa frumvörp hans hvert
á fætur öðru,, og ]rað þrátt fyrir
það, að hann lagði sig allan í
framkróka til að fá þeim fram-
geuigt. Eaunahækkunarfrv. hans
fengu hina örgustu iitreið, scm
nokkur frumvörp geta fengiö, —
ílest 1 eða 2 meðatkvæði.
En þó £ékk ráðherra öllu eftir-
minniletrri útreið í þinginu þann
4. ágúst, er báðar deildir þingsins
evddu fvrir honum 8 frumvörpum,
í ofanálag á alt, sem á undan er
gengið, og það ílest frumvörp, er
ráðherra lagði afarmikla áherslu
á og áleit mjög áríðandi að fengi
framgang.
í neðri deild lognuðust ut af öll
skattafrumvörpiii, 7 talsins, sem
stjórnin lagði fyrir deildina.
Frumvörpin voru þessi :
1. Um fasteignaskatt.
2. Um tekjuskatt.
3. Um skattanefndir.
4. Um jarðamat.
5. Um laun hreppstjóra.
6. Um verðlag.
7. Um tíma þann, er manntalsc
þing skulu háð.
Tveim fyrstu £rv. hafði fleyzt til
þr Öju umræðu fyrir sérstaka náð ;
hin 'vöru öll til annarar umr.
Umræðurnar urðu snarpar og
all-langar um fyrsta frv. Öótti
ráðlierra það mcð ofurkappi, að fá
frv. samþy'kt. þótti þar mest
sæmd sín við liggja. Ilafð honum
tekist, að telja eitm bændaflokks-
mann (Tryggvá frá Kothvammi),
er andvígur var frv. til þess að
greiða þvi atkvæði til e.d., svo
það yrði rætt þar betur, í því
trausti, að það kæmist ekki lengra
en þangað.
E.P.: Var á móti, að frv. væri
samþ., þar það væri ekki nægilega
undirbúið. Og þótt frv. væri nú
felt, þyrfti ekki að taka það sem
vantraust við stjórnina.
K.D.: Lög þessi verða illa þokk-
uð hjá þjóðinni, ef þau ganga í
gilcli.
I/.H.R. sagði frv. hafa verið
áður C'flofað af meðhaldsmönnum
þess. Tók dæmi af manni í kaup-
stað, er ætt'i 5 þús. kr. hús, á því
hví’ldu þinglesnar skuldir 4 þús.
kr., nú þyrfti hann að borga ai
þessari eign sinni í landssjóð 1 kr.
50 au., en eftir frv. 10 kr., og af
700 ferálna lóð, sem fvlgdi, gildi
hann nú ekkert, eftir frv. 2 kr., —
eða alis 12 kr. f stað kr. 1.50 ;
gerði hann manninum 1900 kr.
tekjur, — hann ætti 3 börn, við
það drægist frá eftir frv. 300 kr.,
eftir væru 700 kr. — þá yrði hann
að 'rjalda í tekju- og eignaskatt
alls kr. 14.85. Enn tók hann dæmi
af sjálfseignarbóuda, er ætti 20
hndr. jörð og 10 hndr. í lausafé.
Eftir núgildandi lögum borgaði
þessi bóndi kr. 9.90 i landssjóð, en
eftir frv. mundu gjöld hans verða
kr. 36.00. Ekki næg sönnun fyrir
kostum þessa frv. að vitna til
annatra lánda. Hann væri á móti
þessu frv. sjálfs sín vegna, af því
það væri ranglátt og óþarft.
T.eikslokin urðu þau, að frv. var
felt með 12 atkv. gegn 12, að við-
höfðu nafnakalli.
Já sögðu : Einar Jónsson, H.
Hafstein, Jóh. Tóh., J. Magn., Hr.
J., Magn.'Kr., Matth. ól., ól. Bri-
em, Pétur, Sig. Sig., Stef. Stef. og
Trvggvi.
Nei sögðu : Eggert Pálsson, Jón
sagnfr., Ben. Sv., Bjarni, Bj. Kr.,
G. Eggerz, Halldór Steinsson, Kr.
Daníelsson, L.H.B., Sk. Th., Val-
týr og þorleifur.
Jón ólafsson greiddi ekki arkv.,
þótt hann teldi frv. ganga í rétta
átt í sjálfu sér, með því að nauð-
svn til tekjuauka handa landssjóði
væri ekki fvrir hendi.
T>ví næst tók ráðherra aftur hin
frumvörpin sex, en Björn Krist-
jánsson tók upp frumvarpið um
jarðamat.
Fyrsta grein þess var feld með
13 atkv. vegn 3 og frumvarpið þar
með fallið.
Bjarni Jónsson .tók upp frv. um
verðlag, og var fyrsta gr. þess
feld með 10 atkv. gegn 3. Frv. þar
með falKð.
Svo voru stjórnarfiðar ruglaðir
I or&nir, aS sumir þeirra sjálfra
greiddu atkvæði inóti þessnm
tveim stjórnarfrv.
Ekki voru hrakfarir stjórnarinn-
ar úti með þessu, beldur tók efri
deild sig til sama daginn og feldi
með níu atkvæðum gegn ]>remur
stjórnarfrumvarp um takmörkun á
réttS ólöglærðra anna til þess
að flytja mál íyrir undirréttd.
Já sögðu : Steingr., G.B. og J.
Ilafsteen.
Nei sögðu : B. þorl., sr. E. J.,
Eir. Br., Hiákon, J. Jónatansson,
Jósep, Sig. Eggerz.
Guðjón og þórarinn greiddu ekki
atkv., taldir með meirihluta.
Deildin feldi og íræðslumáLrfrv.
stjórnarinnar nokkrum döguttr áð-
ur.
Ráðheirra fann sér þá huggun í
þessu andstrevmi, að einhverjir
þingmenn höfðu sagt, að þeir
greiddu ekki atkvæði móti frum-
vörpunum til að sýna ráðherra
mótspyrnu, heldur sgkir þess, að
þeir væru frumvörpunum sjálfum
andstæð’ir.
En í þesstt felst einmitt liin
þvngsta vantraustyfirlýsing til
stjórnarinnar, þar sem öll verk
hennar eru talin svo herfilega bág-
borin, að þeim verði ekki, jafnvel
með bezta vdlja, nokkur liðsemd
léð.
*
Móti efling Landsbankaíis (á
bann hátt, að landssjóð«ir taki að
sér ábyrgð á sparisjóðsfé hans,
svo að bankinn gæti haft varasjóð
sinn í veltu) greiddu atkvæði í
tteðri deild fvrrverandi og núver- i
andi bankastjórar íslaiidsbattka, |
þeir Ilannes Hafstein ráðherra og
Kristján Jónsson dómstjóri, og
ennfremur trygðatröllin, bæjarfó-
getarnir Jón Magnússon og Jóhs.
Tóhannesson. Nokkrir greiddu ekki
atkvæði, b. e. lögðust í rauninni á
móti málintl, þar á meðal ýmsir
bændaþingmenn, svo sem SÁg. Sig.
er líklega telur nú Ámesinga ekki
burfa á bankafé að halda, — held-r
ur eigi latidssjóður að leggja þeim
það til, er þá vanhagi utrt (nú síð-
ast iárnbraut, með þeim vildar-
kjörurn, sem kunn eru orðin).
Eins og sést hefir hér í blaðinu,
kom nefndin í Landsbankamálinu
og fram með annað frumvarp um,
að landssjóður leggi bankanum tíl
árlega 100 þúsund' krónur á ári í
20 ár, til að greiða 2 milión króna
lán T.andsbankans, þó bannig, að
I>ankinn greiði vexti lánsins. 1.
þinvmaður Arnesinga, Sig. Sig.,
vill nú endilega (ásamt Pétri J.),
að bankinn haldi áfram að greiða
landssjóði háa vexti, þótt lánið, sé
greitt. Sýnir það, að hann er í
hverju einu andvígur stofnuninni,
hvort sem það kemtir til af kaia
til hentiar eða af fvlgispekt við
ráðherra II.II.
*
Björn Kristjánsson ber fram
frumvarp í neðri deild um skoðun
veða, og kom það til umræðu 5.
ágúst.
B.K.: þörf á skoðun veðanna,
þau geta gengíð úr sér. Söfnunar-
sjóður lætur skoða sín veð á 5
ára fresti. Skoðunin ekki dýr, ætti
að nægia trvggilegt vottorð, er
lántakandi útvegaði sér, samkv.
ósk bankastjóra ; ef hann ekki yrði
við þeirri ósk, ætti bankastjóri að
hafa rétt til að skoða veðið iá
kostnað lántakanda.
V. G.: Frv. óskýrt, kostnaður
við veðsmat ætti að vera setm
minstur. Samkvæmt þessu frumv.
gætu bankamenn gert lántakanda
mikinn og óþarfan kostnað.
E. J-: Hvað hefir bankinn að
gera við alla sína starfsmenn ?
Grúska þeir í gömlum skjölum ?
því sagt er of lítið starfsfé. Menn
bankans ekki gætt hags bankans
sem vera bar við ýtns tilfelli, t. d.
í Ólafsvík fyrir nokkru, og við
Bakkabúð í Reykjavík.
J. ól.: Benti á það um daginn,
að bankamettn hefðu nóg að starfa.
J. M.: Hygg að þingið vart hafi
leyfi til, að leggja nýjar kvaðir á
lántakendur, er þegar hafa fengið
lán. Bankinn getur án nýrra laga
sett þau ákvæði fýrir lánveitingu,
sem þörf er á viðvíkjandi skoðun
veða.
Yísað til bankanefndar.
*
Frumvarpið um rétt reykvíkskra
| kjósenda til þess að kjósa borgar-
I stjórá, var vísað til 2. umr. með
I öllum þorra atkvæða. Fjórir menn
greiddu atkvæði gegn þessu rétt-
láta frumvarpi : Jóhannes, Magn.
Kr., Sig. Sig. og Valtýr.
*
Járnbrautarfrumvarpið er nú
merkilegasta frumvarpið, sem fyr-
ir þinginu liggur, og eru forlög
þess mjög svo óviss.
— Fjárlögín koma til umræðu
um miðjan ágúst, og verður þá
fyrir alvöru rifist.
— Álit manna er, að ráðberra-
skifti muni ekki verða á þessu
þingi. Andstæðingar ráherra gera
sig ánægða með, að drepa fyrir
honum frumvörpin, og láta þar
við sitja. En illa mun H.H. falla,
að fá engu af áhugamálum sínum
fram komið, og mun það dæma-
laust mega heita um ráðherra.
Guðlaugur Guðmunds-
son látinn.
Um hádegi þriðjudaginn 5. ágúst
andaðist á Akureyri eftir langvar-
andi vanhetlsu Guðlaugur Guð-
mundsson, sýslumaður Eyfirðinga
og bæjarlógeti Akureyrar, tæpra
57 ára að aldri.
Llann var fæddur 8. des. 1856 í
Ásgarði í Grímsnesi, og voru for-
eldrar hans Guðmundur ólafsson,
bóítdi bar, og koná hans þórdís
Maguúsdóttir. Haustið 1870 kom
Guðlaugur í latínuskólann í Rvík,
og útskriíaðist þaðan með I- ein-
kunn sutnarið 1876. Sigldi sam-
sumars til háskólans í Khöfn og
tók að stunda lögfræði, o>g tók
embættispróf í þeim fræðum 12.
jan. 1882, með II. eink. Var satn-
snmars settur sýslumaður í Dala-
sýslu.' Fékst síðar við málffærslu-
störf í Reykjavik um tíma, og var
skipaðttr málfærslumaður við yfir-
réttinn 11. ágúst 1886, og gegndi
hann því e.mbætti þar til hann var
skipaður svslutnaður í Skaftafells-
sýslu 17. júní 1891. Var hann þar
um 13 ára skeið, eða þar til 20.
júlí 1964, að hann fékk veítingu
fveir Evjafjarðarsýslu og bæjarfó-
geta embættinu á Akureyri. Hann
var gerður að forseta í amtsráði
Norðuramtsins 23. september satn a
ár.
þingmaður Vestur-Skaftfellinga
var hann frá 1893—1908, og þing-
maður Akureyringa var hann kos-
itm 1911, en sat að eins á einu
þingi fyirir þá, ett varð að afsala
sér þingmensku á sl. vort vegna
vanheilsu.
Guðlaugur Guðmundsson var
m'erkilegur maður fvrir margra
hluta sakir. Hann var hæfileika- I
maður, og manna mælskastur, svo
hann átti fáa sína líka. Var þvíj
eðlilegt, að mikig bæri á honum á
bingi, og hann færi þar framiarlega
í flokki. En þó var það svo, að
hann hafði þar minni áhrif, en
margur annar, óg kom það af
Myndasamkepni
opin fyrir alla Manitoba búa
því, að hann þótti all-reikull í
ráði og ekki við eina fjölina feld-
ur.
Bindindisfrömyður var Guðlaug-
ur í meira en fjórðung aldar, og
stórtemplar um eitt skeið. En hin
síðustu ár æfi sinnar var hann orð-
inn Bakkusar-liði, og vfldi, á því
síðasta þingi, sem liann sat, fá
bannlögin afnumin, en áður hafði
hann manna mest barist fyrir
þeim.
Sem embættisrnaður var Guð-
laugur röggsamur, en vinsældum
átti hann .ekki að fagna, að
minsta kosti ekki á Akureyri.
þótti Akurevringum hann of ráð-
ríkur og ofsaíeiigiiin, en þeir dáð-
ust að honum íyrir mælsku hans.
Á yngri árum sínum var Guð-
laugur gleðimaður mikill og
manna skemtilegastur, og var
hann svo jaftian eituiig á efri árum
í sinn hóp. Hanu var unnandi leik-
list, og hafði gott vit á öllu, er
að leikmensku laut, var og sjálfur
góður leikari.
En það var með hann eins og
svo ótal marga fleiri, að það er
sitt hvað, gæfa og gjörfugleiki.
Honum voru flestir hlutir ósjálf-
rátt vel gefnir, en hann bar ekki
gæfu til að notíæra þá sem s'kyldi.
Hann var óláusmaður og l'fið var
honum alt antiað en sólskdnsheim-
ur. En hann var karlmenini, og
hann bar sig vel —
“herðarnax lúnar, þó héldi’ hann
sér beinn,
og hjartað, þó lifði’ hann, sem
kclbrunninn steinn,
var smogið af eitruðum orm-
un".
Kvæntur var hann sænskri konu,
sem Olivia Maria heitir, og eiga
þau 7 börn á lífi. Er ein dóttir
þeirra gift Jóhaititiesi Jósefssyni
glímukappa.
J. WILSON
LADIES' TAILOR & FURRIER
7 Campbell Bloök
Cor. Main & James St.
Phone Garry 2595
Úlfabjöllur Heimskringlu.
(Sbr. kvæðið “ísland’’ í iieim*.
kringlu nr. 47 þ. á.).
Álfabjöllur um is og snjá
fljttlandsins — var mig að dreymai
En góði prentari, grein mér frá,
Ganga úlfar með bjöllur heima?!
Guttormur J. Guttormsson^
KENNARA VANTAR
fvrir Minerva S. D. No. 1045.
Kensla bvrjar 1. okt. og varir þrjá
mánuði. Fjögra mánaða kensla eft-
ir nvár, sem byrji eftir samningi.
Tflboð, sem tiltaki mentastig og
æfingu, ásamt kaupi, sem óskað
er eftir, sendist til undirritaðs fyr-.
ir 20. sept. 1913.
Box 331, Gimli Man.
11. ágúst 1413.
S. Einarsson,
Sec’y-Treas.
Borgið Heimskringu.
ÓDÝRT ER AÐ SJÓÐA
VIÐ GAS
oit ólíku hægra heldur en e:(?a við
kola eða víðarstó, því er gasstó-
in vinsæl af öllura húsfreyjura.
('lnrk Jewel <«hm Kaii|{e
hetir marga kosti fram yör aðrar
stór sem nú eru seldar.
QAS STOVE DEP‘T
WINNEPEG ELECTRIC RAILW. CO
Slain St. IMi II. *.»**
Stjórnardeild landbúnaðar og
iunflytjendamála þarf all mikið af j
góðurn myndum af stöðumf Mani .
toba, setn pretitaðar verðu, og
býður húu eftirfarandi
Verðlaun.
Bezta mynd $15.00 í peningum.j
Önnur bezta $10 CO f peningum.j
Næstu þrjár $5 00 hver.
Næstu fimm $3.00 hver.
Næstu tfu $2.00 hver.
Næstu tuttujru og timm $2.00 hv. J
Sérstök verðlaun. ^ j
Fyrir hina beztu myndafnaut-j
gripum, sauðfé eða öðrum búpeu-j
ingi $10.00 f peningum. , i
Skilmálar.
1. Allir fylkisbúar mega senda
myndir
2. Hver mynd verður skoðuð sem
sérstakt innlegg.
3. Hver og einn má senda svo
margar myndir, sem lionum
sýnist, og getur unnið eins
mörg verðlaun og gæði mynd-
anna eru liæf til.
4. Með liverri mynd verður að j
fylgja miði, sem gefur fullar|
upplýsiugar nm, hvar myndin j
er tekin; úafn bónda, nafn og
áritan sendarans, og allarj
aðrar markverðar upplýsingar, j
sem fáanlegar eru.
5. Myndirnar verða eingönguj
dæmdar eftir gaiðum — gœð-
um þeirra sem mynda og gildi
þeirra frá upplýsingalegu sjón- i
armiði.
6. Ilvaða staði má velja, sem er
sérstaklega óskað eftir: Mynd-J
um, sem sýna staði þar sem
kvikfé er, hestar, nautgripir,;
kindur, svín, alifuglar ofl.—j
Myndir af görðum og bújörð-
um eru einnig kærkomnar.
7 Stjórnardeildin áskilur sér rétt
til, að halda hverri þeirri;
mynd, sem henni er send
hvert sem hún vinnur veið
laun eða ekki. Allar myndir
sem ekki eru nothœfar, verða
endursendar.
Samkepnin endar 18. sept. 1913
og verður listi yfir verðlaunahafa
birtur 10 dögum síðar.
Senkið myndirnar til : —
Photo Competition, Manitoba,
Department of Agriculture,
Winnipeg, Man.
BYGGINGAVIÐUR
Af öllum tegundum fæst
gegn sanngjörnu verði.
The Empire Sash & Door Co., Limited
Phone Main 2510 Henry Ave. East. Winnipeg
ELECTRIC CQOKO
er betri og ódýrari heldur en aðrar raf-
eldunar vélar. sem áður hafa fengist
NÝ UPPFINDING
Aðrar vélar með sömu framleiðslu skilyrðum, eru tvisvar sinn-
um d/rari. — Allir sem reynt hafa, ljúka
lofsorði á þessa vél
Verð $6,00
Til sýnis og sölu hjá :
P. JOHNSÖN
761 WILLIAM AVE. Talsími: G. 735. WINNIPEG, MAN.
HVAÐ ERU DOLLARARNIR ÞlN R AÐ GERA?
HVAÐMARGIR ÞEIRRA IFllEJlLAUSIR?
f>ETRA að láta þá fara að starfa. Uppskeruhorfurnar eru
** ljómandi. Lóðir hækka óðum í verði.
SWIFT CURRENT —stærsti verzlunarbær 1 byrjun, margfaldar
dollarana fyrir yður — Það hefir aldrei verið “boom”, í Svift
Current, en um leið og hinar 3 járnbrautir verða fullgerðar,
verður SWIFT CURRENT framfara meiri bær heldur en
Saskatoon var fyrir fáum árum.
Auðæti feugust f Saskatoon. — Auðæfi fást nú í SWIFT
CURRENT.
Lotin í SWIFT CURRENT liafa hsckkað í verði
100 pro cent síðast liðið ár.
PARKSIDE eign vor hefir hækkað í verði á 3 mánuðum
meira en 25 pro cent.
Sjáið oss eða skrifið viðvfkjandi frekari upplýsingum.
SPRINGER & DENNIS,
304 TRUST & LOAN BLDG, WINNIPEG, MAN.