Heimskringla - 16.04.1914, Blaðsíða 4

WTNNIPEG, 16. APRÍL, 1914
heimskeingka
Heimskringla
Pnblished every iThnrsday by
The Viking Press Ltd., (Inc.)
Stjórnarnefnd;
* H. Marino Hannesson, forseti
Hannes Petursson, vara-forseti
J. B. Skaptason, skrifari-féhirPir
Verö blaösins f Canada og Handar
12.00 nm áriö (fyrir fram borgaö).
Sent til islands $2.00 (fyr»r fram
borgraö).
Allar borganir sendist á 'krifstofn
blaösins. Póst eöa báuka ávísanir stýl-
ist til The Viking Press Ltd.
RÖGNV. PÉTURSSON
E d it o r
H. B. SKAPTASON
Manager
Office:
729 Sherbrooke Street, Winnipeg
BOX 3171. Talsíml Qarry 4110
Athugasemd Arna
Sveinssonar.
A dögunmn birtist grein í I.ögb.
með undirskriftinni : -‘A. Svcins-
dae.mis þessa í saanbandi viö kosu-
ingu Ta}'lors”. .
það er ekki að lýsa sök á stjórn,
að segja liún ræni af altnannafé, —
svo ónauðsynleg hafi þessi vega-
gjörð verið, að því fé, sem til
hennar er varið, megi heita stolið.
Hinsvegair œá það jjott heita, að
I liöí. tekur það aftur, ^ og segist
; finna það eitt aö þessari veitingu,
! að hún komi í sambandi við kosn-
! ingu Taylors. En þá er það að
athuga, að á síðastliðnum 4 árum
hefir kjördæmi þetta bygst mikið
til upp. Norðurhluti þessa kjör-
dæmis var fvrir nokkrum árum
mikið til óbygð. Meðan svo stóð
voru brautir %kki afar nauðsynleg-
ar. En eftir að þar myndaðist
mannabygð, gátu mcnn ekki án
hrautanna verið, og var því óhjá-
kvæmdlegt, að leggja til brauta-
gjörða einsog gjört liefir verið. í
saimbandi við Taylors kosninguna
var það ekki gjört, heldur í sam-
bandi við h y g ð i n a. Menn
voru búnir að helga sér landið,
heilar sveitir -manna), með löglegri
; ábúð, búnir að ávinna sér sinn j
sonar, að stefna Conservatíva^ vf-
ir ,það heila tekið, sé heppilegri en
hinna. þessvegna sækir hann frá
jjeirra hálfu. Með því virðist, sem
h,uin sé að gjöra jxmn cina sjálf-
sagða hlut. . Ef hann sækti undir
éinhverjum öðrum merkjum, væri
hann að fara í felur, eða sýna ó-
sjálfstæði. Ekki getur höfundurinn
borið á móti því, að hann jnælti
með
andstæðingur stjórnarinnar, og þá J
er ekki undir öðrum tnerkjum að j
ganga en Liberala. því ekki er um [
aðra stjórnmálastefnu eð ræðal.
Palladómar.
(eftir Vfsir)
25. HANNES HAFSTEIN
2. Þingmaður Eyfirðinga.
(fæddur 4. des. 1861)
Frá þeim manni er nú að segja,
er ekki verður nema að mjög litlu
leyti mældur fneð þeirri stikunni,
sem við má leggja aðra þingmenn.
því, að Sveinn sækti sem ■ Og sú er ekki hcldur ætlanin hér,
að minnast eiginlega á annað en
það, er til hans kemur sem þing-
manns. Þess væri hvort sem er
enginn kostur, sakir rúmleysis og
annara atvika, að reifa hér, rekja
og dæma feril hans sem æðsta
veraldlegs valdsmanns á landi voru.
Það er vitanlega hlutverk þeirra
blaða er með stjórnmál fara, að
rekja það mál og reifa, að ógleymdu
lilutverki Alþingis í þeirri grein,
svo og dómsvaldi þess, þingræðinu.
H. H. hefur setið ártta þing, eitt
í umboði Isafjarðarsýslu (1901) og
Auðvitað cr'til n a f n á fiokki,
s&m kallar sig ‘Tndependent”, en
f 1 o k k i n n vaiitar. því svo e
margur skilningnr lagður í þa
orð, að samkomulaigið um, a
mynda einhverja fasta stefnuskré
er nafnið eigi að tákna, er litl
hetra, en vinnusamkomulagið vi
Babel forðum, eftir að tungurnar
hreyttust. Og þótt þcir spreyti sig
á því báðir, Richairdson og Árni,
sjö í umboði Eyfirðinga (1903-1915).
Á þessum átta þirigum hefur hann
j farið með ráðherradóm 1905, 1907,
| og 1909, þangað til Björn Jónsson
tók við völdum 31. mars þ.á., og
Gjörðum vér athugasemd bor^ralejfa réttj djr kröf6ust rétt- j að íyrir ekki k°mi‘
að koma þar einhverju tauti á — enn hefir liann farið með ráðherra-
samcina tungurnar —, er liætt viö, <l<nn “ binK’ J,vt er Kiistján
Jónsson slepptt voldum 24. julí j>.
yið hana, en gátum ekki getur að
því leitt, hver væri höfundur, En
nú kemur kunningi vor, Árni
Syeinsson, fram á ritvöllinn í Lög-
bergi og kveðst hafa ritað grein-
iaa, og er oss meir en óþakklátur
fyrir athugasemdirnar. Verðum vér
að játaj, að oss kom það mjög ó-
vænt* að hann væri höfundur þess-
arar áminstu greinar, því hún her
með sér meiri æsing, en honum er
lagið að haía i ræðu t>g riti.
En í Athugaisemdum vorum tók-
um vér gpeinina til meðferðar, en
ekki höfundinn, — þó aðallega til-
gang og röksemdir greinarinnar.
Fengum vér ekki annað séð en hún
væri mjög einhliða árás á fylkis-
stjórnina og þá menn, er lienni
fylgdu að málum. Er stjórnin og
samverkamenn hennar taldir sið-
spiltir afhrotamenn, “óráðv-andur
og siðspiltur félagsskapur 1, er held
ur “hlífisskildi ylir siöspillingu og
drykkjuknæpum”, o. s. frv. Er þar
enginn greinarmuuur gjörður
þeirra, sem af sannfæringu fylgja
stjórnmálastefnu Conservatíva • og
hinna, sem auðvitað verða altaf
töluvert margir, er ávalt fylgja
meírihlutanum af hcimuglegum á-
stæðum, og þvi Cons,rvatívum, af
því beir eru nú í meirihluta hér í
h’lkinu. Er ekki hægt að segja, að
með þesskonar ritgjörðum séu mál
rædd og litið á allar kringum.stæð-
ur, heldur cr hlaupið af stað í
hrottaskap og hræði, með gíítir-
mælum, er koma í stað sannana.
Er hað skaði, að mcná skuli bjóða
sér slíkt, ekki sízt, jxegar um jafn
mikilsverð mál er að ræöa og
stjórnmál, — framtíðarmál þessa
fylkis.
likki varð annað séð á þessari
umræddu grein, en að hún væri
herhvöt Liberala, ein þessara tnjög
svo algengu herhvata, er lítt
merkustu Tlokksmenn heggja hliða
við hafa, er út í kosningaharátt-
nna er komið.
V ér gjörðum því athugasemd við
þessa grein til þess að benda á ó-
sannindin. Nú reiðist höfundurinn
þessu, og segir, aJð vér höfum aus-
ið sig hrópi og hrakyrðum. Oss
þykir vænt um, að geta lýst þessi
ummæli ósönn og vitnum til at-
hugasemda vorra í Hkr. frá 26.
marz.
í þessu svari sínu tekur höf.
margt til baka, er hamn sagði í
fyrri greininni. llið fyrsta eru um-
mæli hans um þðssar $93,000, er
stjornin veitti til vegagjörða í
Gimli kjördæmi. 1 fyrri greininni
segir hann, að Sir R. P. Roblin á-
líti, að brýnustn þarfir þessa kjör-
dæmis (þ.e. GimJi) séu “vegabæt-
ur og ótakmarkað áfengi, og til
þess, að fullnægja þessum þörfum
kjósemda, meðan kosning E. L.
Taylors stendur yfir, eru teknar
$93,000 úr fylkissjóði o g m á
það heita rán á al-
m a n n a f é ”. En nú gjörir hann
bragarbót, og segir : “ E n é g
finn stjórninni ekki það
til saka, þótthúnveiti
$9 3,0 0 0 til vegagjörða
norðurum kjördæmið. Eg
finn henni það til saka, að hún
skuli helzt muua eftir þörfum kjör-
ar síns, að farið væri að gjöra við
vegina og fé væri lagt til þess, í
stað þess, að það gengi til annara
staða í fyíkinu, er notið höfðu
styrks um marga tugi ára, óg
þurftu þess síður með. 'þessi krafa
var tekin til grelna síðastliðið
sumar og haust, — og það er sök-,
in. Meðan á kosiiingu Taylors
stóð, var ekki einn eyrir lagður
til vegagjörða, og ekki heldur
bygður álnarlangur spotti af
braut fyrir fylkisfé.
Höf. fárast yfir því, að loforð
skuli hafa verið gelin um styrk til
umbóta í héraðinu. J>au loforð
voru veitt áf háðum hliðum. 1 Ef
sök er unnin með því, þá hvílir sú
sök á kjósendum, að gangastjyrir
loforðum, heimta þau, eða óska
Skrafdrjúgt verður honum einnig
á., og loks á þingi 1913. Mun því
i ekki réttu máli hallaö með því að*
telja, að haun hafi setið hálft fjórða
um hrenmvmsveitinguna við Gimli |,jng (1901, 1903, 1911 og hálft þingið
kosningunai. Vér spurðutn síðast; 1909) með þingmannsumboði cinu
að því : Hverjir drukku það | saman, og hálft fimta þing méð
ráðlierravaldi að auki. Er það talið
þar undir allt þingið 1912, þvf ekki
voru nema 8 dagar af því á valda-
sviði Kr. J.
Það er nú um H. H. að segja, að
brennivín ? Hafi engir drukkið,
hvað á þá alt brennivinstalið að
]rýða ? Sannleikurinn er sá, að vér j
hiifum haft spurnir af mönn im
norðan úr kjördæminu. Bera þeirj hann er mikill maðnr að vallarsýn.
Er hann í hærra iagi, þrekinn og
karlmannlegur, ólotinn, herðihreið
ur, þykkur undir hendur, hálsstutt
ur og nokkuð breiðvaxinn, manna
ílest-allir á móti, að nokkurt vín
hafi verið um hönd haít í sínu liér-
aði. En öllum her saman um það,
þar sem viðurkent er, a/ð vín hafi l>est á fót kominn og prúðmann-
verið um hönd haft, þá Jiafi verið leeur f Hmaburði. Nokkuð gerist
hann nú feitlaginn, og er jafnholda
Þótti hann á léttaskeiðinu maður
lágt með það farið, og háðir
tnálsaðilar \ eitt það, eltir því sem fttyvaxinn og afhrigða vel á sig
eftir þeim.
Or
]>ó fátim vér ekki
séð. að það sé stórkostlega rangt.
Biðji einhver um, að hafa umhoð
fyrir altnenningi, liefir þá ekki al-
menningur rétt til þess, að vita,
livernig með það utnboð eigi að
fara ? Eða á hann að k jósa í
hlindni ? Kjósa manninn tillits-
laust til þess, hverstt hann ætlar
tneð mnhoðið að fara ? ’ Aftur á
tnóti, sé almenningi svarað ttj>p á
þá spurningu, hlv,tur svarið að
möguleikar hafi leyft, v'cr erum
ekki að segja, aö það sé sænnleg
aðferð við kosningu. En það cr
kjósendiun meira að. kvitna en
þeim, sem sækja, að mútur og á-
fcngi er nokkru sinni notað. ]>,-ð
cru kjósendurnir, scm diver sleikju-
tmigan eftir aðra er ao smjaðra
fyrir, sem valda þvi, <>g <r þýðittg-
lanst, að skella ]>otrri ssu!<! a
íiðra. Og það er á þiiw, s?m atti
að hantra, og þá,
straffa fyrir þesskonar. Stjórnin
liefir ekki bétið til þessa tnenti.
Stjórnin hefir ekki svæít hjá þcitn
kotninn. Hann er yfir sig inikilleit
ur og fríður sýnum, ennið mikið,
slétt og hreytt, brúnamikill nokkuð
augun dökk, djúp og hýrleg, jafnt
og ]>au eni skær, nefið nær því
heint, svipfrítt og ekki þtinnt.
Hann er þykkleitur og nokkuð
brúnn á yíirbragð, hrciðleitur við
hóf, kjálkaþykkur og ekki höku
mjór. Hann er dökkur á hár og
skegg, skotinn hærum á höfði, og
skcgglaus, nema granarskegg. Er
hann höfuðstór og höfuðfríður
sevtt' ætti að mikilhærður og fer vel. Og sá er
rómur allra, óvina s<un vina, að
saman fari hjá honum í framgangi
og viðmótí yfirlætisleysi, höfðing-
legur þokki, alúð og prúðmenska.
• j Veit heldur enginn til, fyr né sfðar,
velsæmis tilfitminguna og viiðiiiic
birtast í þeirtri mynd, að það er ! una fyrir sjálfuim sér. ]>eir hafa að hann hafi nokkurru sinni sem
loforð, — maötirinn, sem um um- gjört það sjájfir <>g þeir eru sínir 1,rívat nlartur eða 1 °Pinberu starfi
Knx;\ . e . , .. ,, .„. .... sýnt neitt |>að, er ifkst geti stirfni.
oooio sæktr, heit'ir aö gjora þetta ; etgtn manndomssmiðir, og smiði .. .. , , , .. - ,
1 * ' * ■ ■ óþorfum myndugleika eða ofur-
læirra mun tæ-plega teljast lista-1 mennsku, enda gersneyddur öllum
j smíði. Sá
eða liitt. Eða, hvað cr stefnuskrá
stjórnmálaflokka aniiað en loforð,
og því miðnr oft á tíðum loforð,
sem lítið erp efnd ?
]>að verður ekki séð, að framið
hafi verið neitt ranglæti mcð lof-
orðum stjórnarinnar í þessit cfni,—
þ’.ngmannsefni og almenningttr
vildu fá ]>essttm umbótum fraim-
gentrt, því var heitið og það var
efnt.
I>á finrnir höf. að því, að vér
drógttm saman ályktunarorð hans
í því, að Ný-lslendingum sé skip-
að á bekk með Indíánum, með því
að veittar eru $93,000 til vega-
gjörðar. En hvað segir höf. ekki
með greininni, er hann tekur upp :
‘‘í>að er sannarlega auðmýkjandi,
að sjá og heyra, hvað Roblin og
íleiri stjórnmálamenn bera litla
virðing fyrir Ný-íslendingum. þeir
skipa þeim á bekk með
Indíánum. — — — Beita
k’róka sína fyrir þámeð
peningum og öðru fleirn”,. —
þetta skildum vér svo að hér væri
átt við $93,000, því um þau vair
verið að ræða. Vilji nii höf. skilja
það á annan veg, ]>á hlýtur aö
vera átt hér viðatkvæða-
maður, sem er svo i þeini ósjálfráðum afbrigðum og
manndómslaus, að vcita atkvæöi Því uppteknu látæði, er gerir menn
.! auðþekkilega eða affiktislega.
. . , Á ]>að hefur verið minnst alloft
vera nafngretndur, - það gæti hél. að framani hvorsn komið hafi
sitt fyrir hrennivinsstaup, ætti að
orðið honttm nokkur lækning pið
]>eirri meinseind, sem verst er
alira nteina, eigin-irninni og
j verið Stjórnarbótamáli voru á þingi
1901. Þykir því ekki hlýða, að
rekja þær greinar enn á ný.
.. . ■ , .... „ Því verður vitanlega ekki neitað,
græðgtnm, er leggur mldi alls oe , , , , . ..
K K að nokkuð var a tihaiinaskeiði v>ð-
nám það, er Heimastjórnarmenn
vcittu Valtýskunni á þessu þingi.
En engu síður var það ljóst og er
allra hluta undir tönn og tungu.
Vtlji Árni ræða það mál meir,
iná hann það. I'.n landsmálaræða onn, að viðnámið var þá veitt af
verður það ekki — ekki einu sínni j vaskleika, ættjarðarást og hjartsýni
“quasi-independence” ræða. Vér í»fut l>ar gætti fimlcika og marg-
álítum sæmdar-mest, að hera þá! ra annara góðra híefileika af hálfu
, ,, . , ^ , I pess manns, er til þess var kjonnn,
detlu ut, þratta ekki um það efm að hafa Qrð fyrir Heimastjórnar-
meira. Ekki þó vepna þess, að vér mönnum í neðri deild. En það var
höfum ekki gögn í hendi til þess,
en það getur oft verið bezt, að
láta satt kyrt liggja, og mannúð-
hlutverk H. II. því hann var fram-
sögumaður minní hluta stjórnar-
skrárnefndarinnar.
Liðsafli Heimastjórnarmanna eftir
legt í garð þeirra, er maður ber j kosningarnar 1900 var ekki mikili
alls engan kala til
Höf. talar um, að kaupa stjórn
með atkvæðum, en það er speki,
sem fáir skflja. Stjómin er mynd-
ttð á atkvæðum almenningsins, og
án þess atkvæði séu til er engin
stjóra. Auðvitað ber höf. oss það
á brýn, að vér séum fáfróðir og
vitum litið nm stjórnmál. J>eftá
k a u p, en það hugsuðum vér i kann satt að vera, enda erum vér
ekki að höf. vildi bera Ný-lslend- | ekkf búnir að skrifa og tala jafn-
ingum á brýn, að þeir seldu at- lenPi um þatt mál og höfundttr- hans
Þeir voru f minni hluta, þá er á
þing kom 1901. Og það var þeim
enn tilfinnanlegra þá, vegna þess
að það var eins og stefnuskrá
þeirra værl annarsvegar ekki nægi-
lega ákveðin í öðru en því, að verj-
ast Yaltýskunni, þótt þeir hins veg-
ar hefðu að undirstöðu stjórnarbót-
arstcfnu Benedicts sýslumanns
Sveinssonar í meginatriðunum. En
tilfinnanlegast var þó Heimastjórn-
armönnum, að þá skorti forystuna,
er á þing kom. Enginn var foring-
inn í liði þcirra, en ekki mátti án
s vera.
kvæði sín. En sé það þýðing þess- • inn- En þessa kæru skiljum vér | Eoringjahlutverkið lijá Heima-
ara orða, þá suýzt auðmýktar(! )- j ekki í samhamdi við Gi.mli málin. stjórnarmönnum féll því H. H. í
efnið við : ]>að er auðmýkjandi
fyrir Ný-íslendinga, að sjá og
heyra, hvaða kærur eru á þá
Aö vér höfum haft ósæmileg orð
skaut, eins og nokkuð sjálfkrafa,
sakir almenns trausts, er flokkur-
| í garð höf. í athugasemdum vor- | inn har til hans þegar í stað.
! um, könnumst vér ekki við, og H.H. varð þegar á fyrsta þingi
bornar af mönnum utan kjördæm- j vísu,m, til athugasemdanna sjálfra. sfnu aðkvæðamikill. Hann beittist
óskiftur fyrir ínálunum, lét ekki á
j hlut sinn ganga eða flokks síns um
„„{k; j,.. . , | " • - * j i»að, er liann taldi nytsamt og rétt
1 . ' ’ 1 ho£gvi hann aið brígsla tim fáfræði eða státa ai j að halda, mætti hann við ráöa.
til þetrra, er hann ætlar að hl'fa. speki, þá höfum vér verið lausir Sýndu sig þegar í öndverðu hjá
pá finnur hann að því, að vér við þá meðferð máia hingað til og j ll0uuln l>eir þingmanns liæfileikar
teljum það s j á 1 f s t æ ð i, aðf ætlum oss að vera, enda ekki far- | er aJJa stund 8Íðan llafa 1>ótt ærið
maður fylgi sannfæringu sinni ið
istns. Er . þá höf. sæ.mrai, að j þðtt þa6 sé nú mjög ofarlega _
bifffrja skýring vora á þessu fell- baUgi, að ræða mál á þann veg,
ctwiXi 1i o « c i...c 1.1, t 2___• 1__
stjórnmálum. jþað'er og hefir ver- menn, þó beint lægi við að bcnda
ið sannfæring Sveins Thorvalds- á heimsku þeirra og framhleypni.
, , , , merkjanlegir. Mælskan var þegar
ut í flafnagiftir eða hrigsl á & takteinuin, rökfimin og vlðsýnin,
framfarahugurinn og bjartsýnin.
Og þó var það eins og bjartsýninn-
ar gætti ávalt gcgnum allt hitt,
þeirrar bjartsýni, er ætti sér að
leiðarsteini trúna á þjóðþroska
vorn, þann þjóðþroska, sem bæri í
skauti sínu aukinn manndóm, auk-
na mannúð, mentun og þjóðarhag-
sttdd.
Sé þess gætt, er nú var talið, og
í annan stað þess, að maðurinn er
höfðinglcgur og prúðmenni um
allan þokka, samvinnuþýður og
gjörðist í öndverðu tillagamikill og
einbeittur, þá inundi það varla
vekja ttndrun, þó flokksmönnum
hans fynndist þegar á fyrsta þingi
hans, scm hann væri kjörnastur
þeirra manna til forystu og fyrir-
svars. Það mundi þvert á móti
hafa sýnst nokkuð óeðlilegt misgrip
hefði annað orðið upp á teningn-
um, eins og Ileimastjórnarflokkur-
inn var skipaður.
Um það ]>arf ekki að fara orðum,
hversu II. H. tækist forystan á
fyrsta ]>ingi sínu. Fyrir því eru
orð mikils metinna manna, er aö
málunum stóðu, að ]>að hafi þegar
sýnt sig, að í honum væri efni í
mikils nýtan foringja. Og niá geta
þess, að sumir l>essara manna hafa
aldrei staðið hans megin að stjórn-
tnálum. Þessir sömti menn láta
og það mælt, að sýnt hafi sig þá
að þinglausnurn, að H. H. liafi átt
meira ítak f hug flokksmanna sinna
sem foringi, sakir prúðmennsku og
ýtnsra yfirburða, en menn hafi búist
við.
Ekki hlýðir að rekja ltér, hversu
til tækist um forystu Heimastjórn-
arflokksins á þingi 1902. Það þing
sat H. 11. ekki. Hins er aftur skylt
að geta, að ekki sýndist hann þurfa
að sækja með bón og blíðJátum,
eða þá öðrum lakari meðölum, for-
ingjahlutverkið í heridur flokks-
manna sinna, l>á er liann átti aftur
sæti á ]>ingi 1903. Það mun hafa
verið líkara þvf, sern flokkurinn
skipaðl sér ]>á um liann setn sjálf-
kjörinn foringja. Svo væri flokkur
inn orðinn reyndur í foringjaleys-
inu frá fyrra þinginu.
Á þessu ]>ingi N(1903) komu ekki
síður fram þingmannshæfileikar
H.H. en á ]>inginu 1901.
Nú var stjórnarbótarstarf þings-
ins bygt á ]>eim grundvelli, að vís
væri f iiendi sú stjórnarskrárbreyt
ing, sein færði inn í iandið æðstu
uinboðsstjórnina, er vera skyldi á
byrgingur gjörði sinna fyrir Alþingi
\' bessit hlaut að leiða ]>ær lagsetn
ingar, er veí þurfti t l að vanda, svo
s'-'Ai uir úbyrgð ráðherra og lands-
d°'n. Þessi tnál kooiu undir H. H
og önnur fleiri, þau er mikils verð
l'óttu, svo sem lagaskólamálið.
I’ótti f'rammistaoa lians skÖrulég.
<>g að þinglausnum voru ótvíræð
inerki þess, ag Heimastjórnarflokk-
'irinn, scm nú var orðinn meiri
hluti l>ingsins, skij>aði áér um ltann
•sem foringja. Afleiðingin af því var
sú. að H. H. tók við ráðherraskip-
uninni 31. jan. 1904. Fyrir því inætti
liann sem slíkur á þingi 1905, jafn-
framt og hann fór með umboö kjós-
cnda sinna.
Nú er ekki af II. H. að segja tneð
þingmannsumboð eitt saman fyr en
á þingi 1909, cins og áður er talið.
l’á er liann lét af völdum á ]>ví
þingi, var svo langt komið störfum
þess, aö allar nefndir voru löngu
skipaðar. Þess vegna var það fátt,
er sérstaklega kom til lians kasta
|>á.
Aftur er öðru máii að gegna um
]>ingíð 1911. Þá kom hinn mesti
fjöldi mála til hans yfirsýnar, og
|>ar með stjórnarskrármálið. Mátti
]>á sem fyr sjá hina miklu og góðu
þingmanns liæfileika lians, enda
vann hann mikið verk á því þingi.
Oft hefur á því brytt í blöðum
þeim, er andstæð hafa verið H. II.
að liann væri ekki sparnaðarmaður
á landsfé, og }>á hafa ]>au sömu
málgögn frert honum það til lasts,
að hann liti stundum ineira á vilja
Dana en vilja vorn íslendinga, og
fleira hefir verið til fært af því tagi.
iSé nú þess gætt, hve vafalaus
framfarahugur hans er og hve stór-
tækar hann vill að framfarirnar
verði hjá oss og skjótar, og enn-
fremur þess, hve stórmiklu hann
hefur hrundið til framfara, er sumt
mætti nefna stórvirki, miðað við
mannfjölda og annað, þá er varla
allskostar rétt, að finna honum
til foráttu gálausan ósparnað á
landsfé.
Þá er hitt, hve óeinarður og óein-
beittur hann hafi átt að vera stund-
um gagnvart Dönum. Sjálfsagt er
þctta það cfni, cr lengi má brotum
deiia. Reynslan hefur nú sýnt, að
þeim tveini ráðlierrum vorum, öðr-
um en honuin, er hafa átt að sækja
málefni vor sum í hendur Dana,
hefur orðið reipardrátturinn sá erf-
iður, ef hann hefur ]>á ekki orðið
]>eiw> stundum nærri^ þvf ofraun.
Mun þó cnginn hafa álitið rétt, að
tclja Björn Jónsson Danasleikju, né
að retla honum ella heigulshótt. En j
varð honum ckki reipdrátturinn við 1
Dani fullþungur í sumu.?
1 sambandi við ]>ettíi mætti nefna I
að nú fær II H. hörðustu ámæli
hjá Dönum fyrir það. að hann iiafi
í fánamálinu virt vilja vorn lslend-
inga framar en viija. þeirra. — Er
þetta þá einnig vottur þess, að
hann virði framar vilja Dana en
vilja voru íslendinga.?
Hér mun nú vera runnin ræðan
frá bingrnanninum yfir að ráðherr-
anum. Og skal þá staðar neina um
það efni, því ekki var ætlanin sú
að fara yfir landamærin milíí þing-
mannsins og ráðherrans.
Iteynslan hefur sýnt, hve mismun-
andi getur verið traust það, er
þingmenn vinna sér innbyrðis í
þinginu, ekki aðeins innan flokks
síns, heldur og jafnvcl á suma lund
utan flokks. Um suma þingmenn
hefur því verið svo varið. að það var
nærri því eins og sainflokksmenn
þeirra hafi aldrei geta borið fullt
traust til þeirra, þótt þeir annars
i væru mikils nýtir ó ýmsan hátt,
Og ]>ótt slíkir bingmenn næðu þvi,
að vera metnir stundum mikils af
sainflokksmönnum sfnum, sakir
dugnaðar, ]>á hefur þó oft verið
; eins og þeir hafi ekki náð öðru eða
meira en að vera lítilsvirtir og til
fárra góðra liluta treyst af andstæð-
ingum sfnum. Þessu til stuðnings
tnadti jafnvel nefna þau bæmin, er
I ekki yrðu taiiti tóm staðleysa.
Aftur er því svo varið um suma
j þingmenn, að þeir njóta óskoraðs
! trausts flokksmanna sinna, og eru
j jafnframt því metnir og virtir af
andstæðingum sínum. Þessu til
sönnunar mætti nefna ]>au dæmi
| frá. síðari þingunum, er vart yrði
I móti mælt.
Elnn þeirra manna, er undan-
tekningalítið hefur altaf notið
trausts sinna flokksmanna, er H.
j H. Og hann er einnig einn þeirra
manna, er langoftast hefur verið
i virtur og metinu aö maklegleikum
af andstæðingum sínum sem þing-
maður, sakir yfirburða sinna yfir
marga aðra þingmenn.
Um þetta ber ]>aö óneitanlega
j vott, sem nú verður talið, jafnframt
<>g það benciir til ]>ess, hvert traust
|sé borið til II. H. utan ]>ings og
j hversu hann muni metinn og virtur
, almennt fyrir þingstörfin.
Það vnr eitt sirin á síðastliðnu
sumri, að gamall ]>ingmaður, marg-
reyndur og mikils metinri? scm ekki
J ekki hefur verið flokksmaður H. H.,
varpaði fram þcssari spurningu í
j lióp kunningja sinna:
j “Hvaða þingmaður er í raun og
i veru mest virður lijá landslýðnum?
Kunningjunuin varð ekki all-
skjótt um svar. Oamli l)ingmaður-
inn svaraði þá sjálfur spurning
unni svo:
"Það er Hannes Hafstein, þráttr
fyrir ailt og allt."
Mundi nú ekki meiri hluti lands-
lýðsins taka undir ]>etta með þing
manninum ?
RÓSTUR 1 EPIRUS A BALKAN-
SKAGA.
Epírus var nyrðsta hérað Grikk-
J lands hins forna við Adriahaf og
iijuggu þar Grlkkir. Þaðan var
Pyrrlius konungur, sem eitt sinn
var langt komipn að leggja undir
sig Rómaveldi í ítalíu. Land það
liggur saman við Albaníu, sem stór-
veidin gjörðu að konungsríkl eftir
ófriðinn seinasta. Og kusu svo Al-
banar sér Þýskan mann, frænda
Vilhjálms keisara fyrir kortung, og
er Jiann nýtekinn við ríki.
Albanar eru ákafiega herskáir,
haröir og grimmir fjallabúar, og
sitja aldrei á sórshöfði hver við
i annan. Þeir eiga einlægt í lát-
Jausum deiium og bardögum sín á
íniili. Byssur bera þar konur sem
karlar.
Norðan af Albaníu tóku stórveld-
in sneiðar og fengu Svartfellingum
<>g Serbum, en með Albaníu létu
|>eir svo fyígja norðurhlutann af
Epírus, en Suðurhlutann fengu
Grikkir. Grikkir vildu hafa Epírus
alt en fengu ekki. Var þó þar fjöldi
Grikkja búsettir og undu þeir illa
við og hafa óspektir verið þar ein-
lægt síðan, og eru einlægt að auk-
ast. Fara Grikkir ]>ar um í flokk-
uin og Epírusbúar með þeim brenna
þorp og bæji og ræna, en reka fólk-
ið burtu. Albanar fá ekki að gjört
en Austurríki hefir reiðst og hótar
illu. Fer það jafnan 111» að slíta
sundur þjóðir af sama kynstofni
með sömu tungu, siðum, sögu og
venjuin, og skipa þeim undir aðrar
þjóðir, sem þeim þá er í kala við og
eru ekki komnir eins langt í ment-
un og mannasiðum. En það á sér
hér stað því að Albanar eru ment-
Unar iltiir og Brlkkjum lakari, þó
að iélegir séu þeir þarna nyrðra.
Ðrykkjuskapur Breta.
Eltir nýkomnum skýrslum liefir
verið keypt og drukkið áfengi a
Bretlandi íyrir 167,000,000 pund
sterling árið sem leið. Er það
sem næst 800 milíón dollars. Er
það 30 milíón dollars meira cn ár-
ið 1912. i pó er ekki svo á litið í
ettskum blöðum, að drykkjuskapur
sé að færast í vöxt, heldur stafi
hækkuttin af aukinni, velmegun í
landinu. Peningar sagðir að hafa
verið meiri í veltu þar árið >.eut
leið, en árið áður. E£ eftir maiui-
talsskýrslum Bretlainds taldir eru
frá unglingar innan 15 ára alclurs,
verður brenniviusreikniniTurinn til
jafnaðar 35 dollars á mann. Blað-
ið Daily Mail segir, að óhtt sé að
fullyrða, að verkamainna fjcl-
skyldur eyði sem næst sjötta hluta
inntekta' sinna í áfenga drykki á
ári hverju.