Heimskringla - 20.08.1914, Blaðsíða 1

Giftingaleyfisbréf seld
Vel gjört5ur letur gröftur.
Th. Johnson
Watchmaker,Jeweler&Optician X
Allar viögeröir fljótt og vel af hendi +
leystar.
248 Main Street X
?hone Muin 860« WISNIPEC, MAN. X
♦♦♦♦♦♦
^ PáitS upplýslngrar um
t DUNVEGAN
: PEACE RIVER HÉRAÐIÐ OG
^ framtíöar höfuöból héraösins >.
: HALLDORSON REALTY CO. f
t 710 McINTYRE BI.OCK
t Phone Main 2844 WISÍNIPEG, CAN.
XXVIII. AR.
WINNIPEG, MANITOBA FIMTUDAGINN 20. AGÚST 1914.
Nr. 47
Fréttir.
Norðurálfu stríðið.
12. ágúst. —
ÞaS er ekki gott að fá fréttir af
stríði þessu, þvi að allar fregnir eru\
bannaðar af öllum þeim þjóðum,
sem að stríðinu standa, og blöðin
fá ekki að flytja nema óverulegar
smáfréttir og óáreiðanlegar. En það
sem hér um bil er víst, er það, að
nú berjast menn þvert og endilangt
á landamærum Frakka, Belgja og
Þjóðverja og líklega Svissaralands;
á landamærum Austurrikis og Serv-
iu, Croatiu, Montenegro; á landa-
mærum Austurrikis og Rússa, og
Þjóðverja og Rússa; i Galiziu Polen
og Slesiu, og um alt Eystrasalt og
Norðursjó, og ef til vill í Kattegat,
norðan við dönsku eyjarnar og
Skagann.
1 Belgíu og Elsas er nú einna harð
ast. Vilhjálmur er nú sjálfur kominn
á stað; þykir honum þeim seint sækj
ast liðum sinum. Hann ætlaði hinn
3. ágúst að vera kominn til Brussel,
höfuðborgar Belgiu, og nú að sitja
sem sigurvegari i Paris. En Þjóð-
verjar ráku sig á snaga illan, þar
sem borgin Liege var, virkjjihringur
Belga með 12 kastölum utan um
borgina. Þar sóttu Þjóðverjar að
með ofurefli liðs, og dundi skothríð-
in á þá Belgana nótt og dag og oft
gjörðu Þjóðverjar áhlaup. En Belg-
ar börðu þau öll af sér. Um tíma
var sem Þjóðverjar hefðu lamað
tvo af kastölunum og í borgina
komust þeir um stund; en hún var
þeim ónýt, þegar þeir náðu ekki
virkjunum. Og nú loksins, eftir
meira en viku töf og mikið mann-
fall, eru Þjóðverjar að taka lið sitt
þaðan og halda áfram bæði fyrir
sunnan borgina og norðan. Stefna
þeir aðalliðinu vestur á leið til
Brussel og er sagt, að það séu 400
þusundir manna. Með þvi liði fer
Vilhjálmur keisari og hefir i heit-
ingum við Belgi.
En nálægt Brussel og gamla or-
ustuvellinum Waterloo, standa Bclg-
ar og Frakkar og Englendingar og
búast til að taka á móti. Enginn
veit, hvað mikið lið Englendingar
hafa sent yfirum, en líklega eitthvað
á annað hundrað þúsund, og Belg-
ar hafa þar víst hundrað þúsund.
ir. Eru þeir nú orðlagðir fyrir vörn-
ina i Liege um heim allan. Þarna
í Belgíu mætast þeir á hundrað
milna breiðri spildu og það er vig-
völlurinn. Geta margir hlutir gerst
á svo stóru svæði, og þó að aðrir
hvorir biði ósigur til dæmis á 30—
40 mílna svæði, þá geta þeir aftur
unnið sigur annarsstaðar á 40—50
mílna svæði. En báðir hafa tugi og
hundruð þúsunda hermanna að
baki sér. Og þegar ein sveitin . er
fallin, og þó hún sé strádrepin nið-
ur, þá getur ný sveit komið óþreytt
i hennar stað, kannske harðari og
veigameiri. Af þessu má sjá, að þeir
geta barist þarna dag eftir dag og
viku eftir viku, meðan eitthvað
stendur eftir af hermönnunum og
þeir eru óuppgefnir, og meðan þeir
ekki eru rutlaðir orðnir af svefn-
leysinu og vökunum; því að eitt af
þvi, sem verst fer með þá, er það,
að þeir eru á sífeldum hergöngum,
í sifeldum bardögum, — svefnlitlir
eða svefnlausir og matarkortir.
Suður frá Liege, frá Metz og þar
um hefir stór flokkur eða margar
herdeildir Þjóðverja komist inn yf-
ir landamæri Frakka. Þar hafa þeir
mætt Frökkum á 20 milna breiðri
spildu og taka Frakkar hraustlega á
móti og tefja fyrir þeim gönguna.
Smábardagar eru þar á hverjum
degi.
Austar og sunnar, meðfram Rin-
arfljóti að vestan, liggur Elsas, sem
Þjóðverjar tóku af Frökkum 1870 og
1871. Þar hafa Þjóðverjar kastala
mikinn við Rinfljótið og ógrynni
hermanna. Elsas er fjöllótt, þegar
upp frá fljótinu dregur. Liggja þar
Yosges fjöllin norður og suður á
landamærum. Þar sóttu Frakkar yf-
ir nýlega og komust einar 70 mílur
inn i landið og tóku borgina Kol-
mar og Muhlhausen. Hrukku Þjóð
verjar undan i fyrstu; en fljótt
komu aðrar hersveitir til þeirra og
urðu Frakkar þá að láta siga undan
og mistu drjúgt manna. En ekki
fóru þeir langt, og settust að á hæð
um nokkrum og urðu Þjóðverjar
frá að hrökkva. Sendu nú hvorir
liðstyrk sinum mönnum, Þjóðverjar
frá Strassburg og Joffre hershöfð-
ingi að vestan. Og við það situr.
Frakka og alt það, er daglega safn-
ast saman, og getur hann þaðan
sent lið öllum þessum þremur hóp-
um: norður undir Brussel, mið-
hernum sunnan við Luxemburg og
Frökkum í Elsas. Hvaðan þarna
koma fyrst tíðindi, getur enginn
sagt.
En hvað á sjónum gjörist, veit
enginn maður; nema að Englending-
ar segja, að hættulítið sé að-sigla
um Norðursjóinn, og að greið væri
skipaleið frá Englandi til Esbjerg á
Jótlandi, og flytja mætti kol norður
til Noregs, likléga samt helzt á vest-
urströndina, til Stavangurs og
Björgvinar.
Frakkar panta 67,500 tunnur af
mjöli frá Ogilvie hér í Canada.
Þjóðverjar hafa á landamærum
Frakklands þenna her og byssur:
1,275,000 hermenn; þar af er 783,-
000 fótgöngulið, 65,000 riddaralið
með 4,416 fallbyssum og 1,488 mask-
inubyssum, er spýta kúlnastraumn-
um úr sér einsog vatnsslanga send-
ir gufuknúða vatnsbununa i sífeld-
um, látlausum straumi.
Auk þessa eru að baki þeim her-
sveitir, sem nú er óðum safnað sam-
an um alt Þýzkaland og sem eru til
taks að fylla upp í skörðin, hvenær
sem til þyrfti að taka.
13. ágúst. —
Fréttir um stríðið sáralitlar. Það
er einsog Þjóðverjar séu heldur að
draga sig saman í hópa frá kastal-
anum Metz og alla leið norður um
Luxemburg og norður fyrir Liege,
og þá norðaustur um Belgíu til
Brussél. Þar á svæði þessu er barist
á hverjum degi og mætast þar tvær
miliónir manna að minsta kosti. —
Þetta svæði er um 200 mílur á
lengd og vita menn ekki til, að
nokkurntíma hafi barist verið á
jafnstóru svæði síðan sögur hófust.
En ennþá er það alt smáir bardag-
ar, og tilkomulitlir. Ekki eru Þjóð-
verjar hættir við Liege. Þessar 70—-
100 þúsundir, sem sótt hafa þau
vígi hingað til, hafa verið sendar á
aðra staði, og nú sækja að kastala-
virkjum þeim nýjar og óþreyttar
sveitir eða herdeildir, og ætla nú
Þjóðverjar að láta skjótlega til skar-
ar skríða. Um Englendinga heyrist
ekkert, en vist munu þeir vera þar
með Frökkum og Belgum. Nokkuð
er það, að Þjóðverjar hafa ekki
komist áfram sem þeir vildu.
Serba^ og Svartfellingar eru nú
komnir ínn i Bosníu og berja þar á
Austurrikismönnum, enda er lands-
lýður allur með þeim. Þá hafa og
Svartfellingar ráðist á Albaniu fyr-
ir sunnan sig og tekið Skutari, sem
Þeir tóku i stríðinu seinast, en urðu
að sleppa aftur, er friður var sam-
inn. Rúmanar og Búlgarar sitja á
sér ennþá, en sýður i báðum.
Austurríkismenn skjóta á þær
borgir Svartfellinga, sem við sjó
eru, hvort sem þær eru kastalar eða
ekki.
Herskip Þjóðverja eru að flækjast
hér og hvar um höfin: Kyrrahaf, |
Atlantshaf og Miðjarðarhaf. í Mið- !
jarðarhafi gjörðu 3 þeirra usla tals- j
verðan á Afrikuströndum; en Bret-,
ar náðu þeim og söktu einu, en 2
lögðu á flótta. Voru þau svo hrað- j
skreið, að ekkert skip Breta, sem þar j
var, komst nærri þeim. Eftir það j
fréttist um stund til þeirra hér og;
hvar um Miðjarðarhaf; en nú eruj
þau sögð komin inn um Hellusund, j
og hafa flúið á náðir Tyrkja; en j
vist þykir, að Englendingar loki
sundunum og láti þau eigi sleppa.—
Þetta eru beztu skip og vilja Tyrkir
kaupa, en Bretum er ekki meira en
svo um það.
Sagt er, að floti Vilhálms i Eystra
salti sé að'berja á flota Rússa þar
og hafi hrakið hann inn á finska
flóann og fylgt á eftir og skotið á
Sveaborg, sem er kastali mikill á
suðurströnd Finnlands og herskipa-
lagi, en skerjagarður fyrir utan.
Þar hjá er höfuðborg Finnlands,
Helsingjafors, og er það sagt, að
Þjóðverjar hafi þar sent lið á land
og vilji ná borginni og kastalanum.
1 Elsas horfast þeir i augu, Frakk-
ar annarsvegar og Austurríkismenn
og Þjóðverjar hinsvegar. Frakkar
gjörðu þeim grikk, þar sem þeir
hlupu þar inn og svo að segja klufu
Elsas i sundur og tóku Muhlhausen,
borg eina inni i landi. Þjóðverjar
drógu þegar að sér lið mikið og
urðu yfirsterkari. Hörfuðu Frakk-
ar frá litið eitt upp i hæðirnar, og
er Þjóðverjar sóttu að þeim, fengu
þeir ekki á unnið, og sitja Frakkar
þar á tindum, hryggjum og i skörð-
um Vasges fjallanna og búa þar um
sig
Joffre, yfirherforingi Frakka, er
einlægt á ferðinni í bifreið sinni,
Joffre situr þar með meginher [ 0g finst Frökkum hann vera alstað-
ar nálægur og lofa hann mjög.
Ottawa herðir á búnaði hersveita
þeirra, er sendast skulu í striðið.
Rider Haggard talar iim stríðið.
Það var i veizlu einni i St. John,
N. B., að Bider Haggard stóð upp
til að flytja ræðu; en hann mun öll-
um Islendingum kunnur fyrir sögur
sinar.
Fyrst talaði hann um viðbúnað
Þann, sem hann hefði séð hér og
undirbúning til liðveizlu við Breta,
og gat þess, að sér sýndist það alt
fara fram með gáska og gleðilátum,
einsog þetta væri gamanleikur einn.
Spurði hann svo tilheyrendur sína,
hvort þeir hefðu hugmynd um eða
skildu það, sem hér væri um að
tefla. Ef að Þjóðverjar og Austur-
rikismenn ynnu sigur, þá væri veldi
Englands lokið, — hið mikla riki
brotið upp, og menning sú, sem nú
er, eyðilögð og ætti ekki viðreisnar
von um langa, langa tíma. Hann var
fáorður, en fullur alvöru, og hlust-
uðu menn á hann með önd í hálsi,
og vildu ekki tapa einu einasta
orði, er hann útmálaði fyrir þeim,
hvað i húfi væri og skýrði öfl þau,
sem hér væru að berjast um völdin,
og sýndi þeiin, hvilíkt lifsspursmál
það væri fyrir Canada, og að ekk-
ert offur væri afstórt, ef að með því
væri hægt að afstýra voða þeim, er
fyrir hendi lægi og héngi sem raf-
þrungið þrumuský i lofti yfir höfð-
um þeirra allra.
Vilhjálmur dregur að sér 26 her-
deildir og eru 40 þúsund i hverri,
og er það auk alls þess liðs, sem er i
Klsas. Þessu liði safnar hann sam-
an j Luemburg, og heiir þar vinstri
arm liðsins, en hinn hægri í Belgíu,
hált á annað hundiað milna svæði.
Stöðugur bardagi um Liege.
Í4. ágúst. —
Það var í öllum blöðum hér að
herskipið Rainbow frá Vancouver
væri hertekið af þýzkurum eða
sokkið, því ekkert fréttist til þess,
en þýzk herskip tvö höfðu verið
þar á ferðinni meðfram vestur-
ströndum Ameríku, miklu stærri,
öflugri og hraðskeiðari en Rainbow,
það voru skipin Leipzig og Nurn-
berg. En það var alt öðruvísi.
Rainbow fór frá Vancouver alla
leið suður til Sanfrancisco að sækja
smáskúturnar ensku Shearwater og
Algerine, sem þar voru, og kom
þeim með sér alla leið norður til
Vancouver. Eór Rainbow nokkuð
djúft með landi fram og Shearwater
með, en lét Algerine fara sem næst
landsteinum. Mælt er að Leipzig
hafi ekki verið langt f burtu. En
heilu og höldum komu þau 3 norð-
ur og þykir vel gjört.
Danskt gufuskip fór rétt núna
norður með Englandsströndum og
norðan við Humrumynni, á grynn-
ingum nokkrum sáu þeir standa
upp möstrin af sjö herskipum, stóð-
u möstrin ein upp og hélt kapteinn-
inn að þau hefðu óefað þýzk verið.
mm allir eftir stríðinu
milli Rússa og Japana fyrir alda-
mótin, og hinum fræga hershöfð-
ingja Japana Nogi, sem sótti að
Port Arthur, kastala Rússa, sem
öllum þótti óvinnandi. Nogi vann
kastalann eftir langt umsátur og
látlausar hríðir.
Þá var það einu sinni í samtali
að minnst var á þjóðverja og gat þá
Nogi þess, að ckki mundi langt líða
áður en þjóðverjar myndu fara í
stríð við Erakka, og mundu Eng-
lendingar og fleiri styðja Erakka og
brjóta þá niður ofdamb þeirra og
hroka, myndi stríð það voðalegt og
margar fleiri þjóðir við riðnar.
Seinna kvað hann mikið stríð
myndi verða milli Japana og Amer-
íkumanna og myndu Japanar sigra.
Fyrri spádómur hans er að rætast,
en ekki ólíklegt að föðurlandsást
hans hafi gjört honum missýningar
í viðskiftum landa sinna og Amer-
íkumanna. Þegar keisari Japana
dó seinast tóku þau bæði líf sitt,
Nogi og kona hans, og vildu ekki
láta keisara fylgdarlausan í nýjum
heimi, og svo vildu þau sameinast
sonum sfnum tveimur, sem í stríð-
inu féllu.
* * *
15. ágúst. —
Um alla Canada er áhugi manna
mikill með stríði þessu, — eg tala
nú ekki um i Austurfylkjunum, sem
mest eru bygð Englendingum og
Frökkum. En það er líka í Vestur-
fylkjunum öllum. Stórir hópar
raanna bjóðast fram í hverri af hin-
um stærri borgum: Vancouver, Cal-
gary, Edmonton, Brandon og nátt-
úrlega Winnipeg. Sumstaðar eru
menn lagðir á stað, og hvar sem
menn sjást á götu, er ekki um ann-
að talað en strið. Menn vilja hjálpa
Englandi gamla móti yfirgangi Vil-
hjálms. England er landið, sem tek-
ið hefir við þeim opnum örmurn,
sem veitt hefir þeim aðgang að
nægtum sínum, og hingað eru þeir
komnir til að leggja grundvöllinn
að komandi velferð afkomenda
sinna. England þetta hér vestra er
þeirra nýja fósturjörð og nú bjóða
þeir móðurlandinu alt, sem þeir
eiga, féð og lifið sjálft, ef hún þarf
á að halda.
Nú eru héðan að fara hersveitir
í stríðið, og eru þar i Islendingar,
en ekki vitum við nú hve margir. —
Hefði verið skemtilegast, að hafa
þá í hóp út af fyrir sig, en landinn
er oft seinn á sér, og gættu menn
þess ekki fyrr en um seinan. Einn
þeirra, hr. Thor. Blöndal, hefir lof-
að að senda Kringlu fregnir þegar
hægt er. Hann hefir verið hermað-
ur Bandarikja á Filippseyjunum, er
af Blöndals-ættinni úr Vatnsdaln-
um, ungur maður, gjörvilegur.
Eiginlega engar fréttir frá strið-
inu, enda hefir lávarður Kitchener,
fyrirboðið blöðum og fregnritum,
að birta nokkrar stríðsfréttir, nema
með leyfi frá skrifstofu hans, her-
málaskrifstofunni. Eru blöð öll und-
ir herrétti og má loka prentsmiðjun-
um, gjöra blöðin upptæk og taka rit-
stjóra fasta, ef útaf er brugðið. Og
séu mikil brögð að gaspri þeirra,
eða hvetji þeir menn til að ganga i
óvinaflokk ríkisins, má draga þá
fyrir herrétt, og er þá hætt við, að
þeir verði skotnir. Hin borgaralegu
lög ná þar ekkert til. Ríkið þarf að
vernda sjálft sig, og það er gjört á
þenna hátt, þegar mikil hætta vofir
yfir.»
Nýlega var lávarður Kitchener
spurður, hve lengi strðið mundi
standa. Átján mánuði, er sagt hann
hafi svarað.
Þeir berjast þarna á degi hverj-
um á 200 milna breiðu svæði. Enn-
þá standa Belgar fyrir þeim Þjóð-
verjunum, og komast þeir ekki á-
fram. Ennþá verst Liege og dynur
þó kúlnahriðin yfir kasatalana sem
regn úr lofti. Eru sum virkin farin
að brotna, en Belgar sitja í rústun-
um, og þó að Þjóðverjar ætli, að
lieir séu nú búnir að vinni einhvern
icastalann og ekki sé annað eftir en
taka hann„ og þó að þeir sendi þús-
undir manna í áhlaupi, að gjöra út
af við þá, sem eftir tóra, þá vita
þeir eki fyrri, en kúlnahríðin dyn-
ur yfir þá úr rústunuin, svo að nið-
ur hrynja heilar raðir þeirra, og
komist þeir upp að rústunum, þá
risa þar upp Belgar, blóðugir, rifn-
ir bg tættir, og hafi þeir ekki ann-
að vopna, snúa þeir við byssunum
og tvihenda þær sem kylfur, og láta
ganga óspart á höfðum og hjálmum
Þjóðverja. Og hversu mörg áhlaup,
senl þeir hafa gjört Þjóðverjarnir,
þá hafa þeir einlægt orðið frá að
hrökkva, en látið margd; og þykir
þeim að þar sé við tröll að eiga, sem
Belgar eru, þó að ekki séu þeir háir
á velli. Verður vörn sú minnisstæð
Evrópu þjóðum i mörg hundruð ár,
og óefað margar sögur af henni
sagðar.
í Belgíu og Norðaustur-Frakk-
landi eru báðir einlægt að flytja til
sveitir sínar. Þeir eru að búast und-
ir hinn mikla slag, sem í vændum
er. Stundum flögra sveitir Þjóð-
verja norður um höfuðborgina
Brussel i Belgíu, ekki lengra frá
lienni en Selkirk er frá Winnipe.
Alstaðar er loftið fult af flugdrek-
um; þeir fljúga þar yfir borgum og
bæjum, af báðum flokkum, sem
hrafnar á haustdag yfir sláturvelli.
En nú eru þeir farnir að fara hátt,
einkum yfir borgum og virkjum,
ekki lægra en 2000 fet; þvi skotið
er á þá hvenær sem færi gefst; svo
fara þeir líka oft að berjast í loft-
inu, og gengur skothriðin þar sem
á jörðu niðri. Eru menn orðnir þvi
svo vanir, að þeir kippa sér ekki
upp við það.
Hvenær slagurinn verði, veit eng-
inn. Blöðin hér hafa veri að geta
sér til, að hann mundi verða frá 16.
til 24. þ.m. En það er getgáta ein.
Og þó að þeir fari saman, þessar
tvær miliónir manna, sem þar
standa hvor á móti annari, þá eru
engar líkur til, að það afgjörist á
einum eða tveimur dögum. Slagur-
inn getur staðið yfir heila viku eða
ineira og rnilión manna fallið, og þó
alt verið óafgjört. Einlægt geta nýj-
ir menn komið i stað hinna föllnu
af báðum flokkum. Og þó að Þjóð-
verjar hörfi undan heim í lönd sin,
sem vonandi er, þá er ekki þar með
búið. Það er rétt aðeins byrjað.
1 Elsas halda Frakkar enn öllum
skörðum og fjallatindum, og sækja
þó Þjóðverjar fast að þeim með of-
urefli liðs; en Frakkar eru hinir á-
köfustu. í einni orustunni hjá Muhl-
hausen urðu Frakkar svo æstir, að
yfirmenn þeirra réðu ekkert við þá.
Ein sveitin Fakka hljóp fram til á-
hlaups, er þeir sáu Þjóðverja á hæð
einni. Var yfir slétta völlu að fara
og ekki langt, en raðir fallstykkja
og byssukjafta ginu við þeim af
hæðinni. Frakkar ruddust fram og
sungu Marseillu-sönginn, og urðu
svo tryltir, að sumir fóu með vopn-
lausir; en skothríðin skall von bráð-
ar á þá, og fóru þar 1600, en að
eins komu aftur 300. Þetta var að
eins eitt áhlaup; en alls hafa Þjóð-
verjar látið þar drjúgum fleiri
menn en Frakkar. Og ekkert kom-
ast þeir áfram ennþá inn í lönd
Frakka; en alt landið þarna, Elsas,
er Frökkum vinveitt, en hatar Þjóð-
verja.
Til austurs frá Þjóðverjum eru
Rússar. Er nú sagt, að þeir séu bún-
ir að safna 5 milíónum hermanna,
og hafa þeir sent hálfa milíón á
landamæri Rúmena, til að sjá um„
að þeir hafi sig hæga. En þeir vilja
einlægt stökkva á Serba, og hefðu
verið komnir af stað, ef að Rússar
hefðu ekki staðið ógnandi yfir þeim.
— Tvær milíónir hafa Rússar á
landamærum Austurríkis og voru
komnir inn í Galiziu norðan Karp-
atha fjalla á leið-til Lemberg.
Hinn heraflann allan senda Rúss-
ar móti Þýzkalandi og eru þeir þeg-
ar farnir að berjast þar viða, þó að
engir stórir bardagar hafi verið.
Þjóðverjar voru komnir inn í Polen
og óðu yfir landið, en nú hafa þeir
mætt Rússum þar. Á Finnlandi sunn-
anverðu er sagt að Þjóðverjar hafi
sent hersveitir á land nálægt kastal-
anum Sveaborg og höfuðborg Finn-
lands Helsingfors; er það frammeð
Finska flóanum að norðan- En
Rússar hafa sáð sprengivélum um
götur og stræti borganna, um stigu
og leiðar á landi úti, og herafla hafa
þeir þar mikinn i landi. En eftir
því, sem sagt hefir verið, eru skip
þeirra kvíuð inni á flóanum innan
hafna og skerjagarða. Skotið hafa
Þjóðverjar á kastalann Sveaborg,
en um tiðindi vita menn litið það-
an enn.
Tvö herskipin Þjóðverja, sem inn
um Hellusund hröktust, ætla nú ef
til vill að hlepa öllum Balkanskag-
anum í stríð. Tyrki vildu kaupa þau
og er sagt að þeir hafi keypt þau af
Vilhjálmi. En Englendingar ætluðu
að taka þau þarna og þóttust hafa
þau á valdi sínu. En er fregnin
barst til Lundúna um að Tyrkir
hefðu keyft þau, brugðu þeir við
og heimtuðu að þeir segðu upp kaup
unum; þvi hefðu Tyrkir fengið þau,
hefði undireins orðið slagur milli
þeirra og Grikkja, og í þann slag
hefðu allar Balkan-þjóðirnar farið,
og þá að líkindum ítalía með Eng-
lendingum og Frökkum. Þeim þykja
ókláraðar sakir þar á skaganum
sutmim.
Austan við Asiu-strendur er verið
að tala um sjóbardaga. 1 gær komu
tvö herskip, brotin og brömluð, inn
á höfnina í Ilong-kong i Suður-
Kina, sem Englendingar hafa umráð
yfir. Ekki vissu menn gjörte, hvort
'þau voru ensk eða frönsk. Er þess
getið til, að þau hafi barist við
þýzku herskipin þar norður með
ströndum einhversstaðar.
Japanar eru að fara af stað með
! einar 20 þúsundir manna og her-
I skip nokkur, að taka hafnstöðina og
I virkin Kiaou Kau, sem Þjóðverjar
í héldu i Norður-Kina. — Japana fýs-
[ ir mjög að ná bólfestu i Kina, en
i engum er mikið um það gefið, og
! jafnvel ekki Englendingum sjálfum,
| þó að ilt sé við þvi að snúast sem
[ stendur.
Sagt er, að Austurriki haldist illa
! á hermönnum sínum, þeim einkum
! sem eru af slafnesku eða ítölsku kyni
í og vilji þeir strjúka úr hernum, en
! allir eru óðara skotnir sem nást.
17. ágúst. —
Engar fregnir berast enn um
stórorustur.
Servia: 400,000 Austurríkismenn
röðuðu sér á landamæri Serba og
vildu komast yfir, en hér um bil al-
staðar börðu Serbar þá af sér. Ein-
hverri smáborg náðu þeir i Bozniu,
sem er lítilsvirði, og Bozníumenn
eru farnir að rísa upp með Serbum.
Rússland er að senda eina milíón
hermanna inn i lönd Austurrikis-
manna, helzt Galiziu norður af Kar-
patha fjöllum, og hálfu meira lið
móti Þjóðverjum.
Á sjó börðust herskip Austurrik-
ismanna við Frakka á Adriatiska-
hafinu, kl. 9 f. m. þann 17., og sigr-
uðu Frakkar; moluðu og söktu bryn-
drekum þeirra tveimur, kveiktu í
hinum þriðja, en hinn fjórði flúði á
leið til Cattaro. Eru nú herskip
Austurríkismanna lokuð i höfnum
inni við kastala þeirra, og dirfast
ekki út aðleggja.
í Elsas veitir Frökkum betur.
Hafa þei safnað meiru liði og berj-
ast á hverjum degi, en mest i smá-
riðlum. Þeir halda hálendinu og
skörðunum og hrinda Þjóðverjum
af einni liæðinni á aðra. Sækja
Frakkar þar fram á þremur stöðum,
fara hægt og gætilega, en síga ein-
lægt áfram.
Orustuvöllurinn er nú 260 mílna
langur, frá Basel að sunnan og norð-
ur að Hollandi, og verða þar margir
atburðir á degi hverjum. Eru báðir
einlægt að draga að sér lið, og mun
orðið hátt á aðra milíón hjá hverj-
um.
í Belgíu virðast Þjóðverjar vera
að hverfa frá Brussel, en ýtast með
hverjum deginum lengra og lengra
suður og vestur. Liege hafa þeir
ekki unnið ennþá, en þó sitja Þjóð-
verjar um kastalana og herða stór-
skotabylinn, sem þeir geta. En her-
deildirnar þýzku halda fram hjá á
leið til Frakklands. Eru þó allar
torfærur lagðar á leið þeirra, sem
hægt er að hugsa sér, og verður
þeim oft skeinuhætt, sem von er.
1 loftinu veitir Frökkum betur;
undrar það margan, sem vissi, að
Þjóðverjar fóru dult með hin nýju
loftskip sín, er áttu að taka Zeppe-
lin-skipunum langt fram, og eitt
þeirra að geta á einum degi eyði-
lagt með sprengikúlum stór svæði á
hálfum eða heilum degi, kastala eða
flota. En hingað til hefir þeim
gengið illa með þau. Frakkar og
Belgir fljúga á smádrekum sínum
alt í kringum þá, og þó að þeir séu
smærri en grátitlingar i saman-
burði við örninn, er þeir mæta
Zeppelin-tröllunum, þá ráðast þeir
á móti þeim, fljúga hátt upp fyrir
þau og kasta svo eða skjóta sprengi-
kúlu, sem þá vanalega hittir tröllið
og rífur það alt i sundur, svo það
hrapar niður loftið. Einlægt dynur
skothriðin að neðan á flugmenn-
ina og eru þeir farnir að hitta þá
og mola vélar þeirra 2 til 3 þúsund
fet i lofti uppi.
Ekkert heyrist um það hvar Eng-
lendingar eru, en núna kemur fregn
um það, að Þjóðverjar búist við að
láta 100,000 manns til þess að geta
ýtt Frökkum frá sér. Er það vottur
um það, að þeim þyki eitthvað á
liggja. En enginn hugsar sér, að það
verði gjört á einum eða tveimur
dögum, og má vera að þeir megi
tvöfalda þá tölu, og þá ekki víst, að
þeir verði betur staddir eftir en
áður
Frétt sú hefir verið í öllum blöð-
unum hér, að Sósialista foringinn
Liebkneckt í Berlín hafi verið tek-
inn og skotinn. Og hafa menn verið
tregir að trúa því. Doktor Karl Lieb-
knecht er þjóðkunnur maður, for-
ingi Sósialista á þingi Þjóðverja,
rithöfundur og vel mentaður mað-
ur. Hann hélt foringjastöðu í hern-
um. En þegar hann var kvaddur til
að fara, þá neitaði hann og kvaðst
gjöra það samvizku sinnar vegna.
En undir eins var send sveit her-
manna til heimilis hans, hann tek-
inn fastur, dreginn fyrir herrétt og
skotinn.
Þá var og nafnkend kona ein tek-
in og skotin. Hét hún Rosa Luxem-
berg og var rithöfundur. Hafði hún
sagt, að meðferð væri ill á her-
mönnum i stríðinu. Þetta hefir nátt-
úrlega verið satt, en dómararnir við
herrréttinn skoðuðu það svo, að
með þessu ófrægði hún hermanna-
stöðuna og aftraði mönnum frá þvi
að ganga i hana og eftir herlögun-
um var hún skotin. — Þau eru hörð
herlögin, þegar þeim er beitt.
En hinsvegar ætla margir, að
þetta herði á Sósíalistum að risa
upp, hvenær sem þeir sjá sér færi.
En meðan milíónir þýzkra her-
manna eru til taks að skjóta þá nið-
ur, verður það álitamál, en ervitt
framkvæmdar.
Fullyrt er, að Rússland bjóði
nú Pólverjum fullkomið trúfrelsi og
sjálfsforræði. Vilja þeir nú afla sér
vináttu þeirra i stríðinu við Þjóð-
verja, því að miklu mundi það nú
skifta, ef að þeir risu upp á móti
Rússum. Þeir gætu lamað Rússa svo
að þeir þyrftu ekki sigurs að vænta
yfir Vilhjálmi og sveitum hans.
Yfir 100,000 menn bjóðast nú
fram i Canada, að ganga i lið með
Englendingum, og fjölga einlægt
eftir þvi sem lengur dregur. Dag-
lega fara sveitirnar héðan austur.
í St. Boniface segja menn að ekki
séu eftir fleiri en 5 menn franskir
frá 21—46 ára aldurs. Hinir allir
farnir austur að berjast. En St.
Boniface er þó aðallega bygð af
frönskum mönnum.
(Framhald á 5... síðu) ,