Heimskringla - 23.03.1916, Qupperneq 1

XXX. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN, 23. MARZ, 1916.
NR. 26.
223. Canadian Scandinavian Overseas
‘mCj
Battalion.
223. Skandinavisku herdeildinni
er farið að ganga prýðilega, að fá
sér liðsmenn í Winnipeg héraðinu,
og eru nýjir liðsmenn farnir að
koma aitan úr sveitum. Tíu íslend-
ingar komu til bæjarins á mánudag-
inn og gengu í hópinn, allir frá
Winnipegosis.
Fáir hafa verið kosnir til foringja
enn sem komið er; en margir vel
æfðir men hafa boðið sig fram. For-
ingi sveitar þéssarar, Lieut.-Col. Al-
brechtsen, hefir einsett sér að fara
varlega að kjósa foringja sína, svo
að þeir einir verði foringjar, sem
sveitin hefir sannan heiður af. Hver
óbreyttur liðsmaður, sem til þess
hefir fulla hæfileika, hefir tækifæri
til þess, að ná foringjastöðu, sem
allir þeir, er í þessa herdeild ganga.
Lieut.-Col. Albrechtsen var áður
byggingameistari fyrir stórt félag í
Prince Albert. Hann hefir verið i
hinu konunglega riddaraliði (Koyal
Iforse Guards) í Danmörku, og var
eldri kapteinn i 23rd Kattalion G. K.
F., áður en hann tók við stöðu þess-
ari sem ofursti (Oolonel) fyrir 223.
herdeildina.
Hinn núverandi Adjutant er Lieut-
enant H. M. Hannesson, vel þeiktur
lögmaður, sem fengist hefir við miál-
færslu í WTinnip«g i 10 árin seinustu,
og heitir lögmannafélag hans nú:
Graham, Hannesson, Campbell & Co.
Hann var saksóiknari (Crown F’ro-
secutor) part af árinu sem leið og
þingmannsefni Konservativa í Mið-
Winnipeg í seinustu fylkiskosning-
u m.
Quartermaster sveitarinnar er
Lieut. Paut G. H. SchOeler, vel þekt-.
ur vélasmiður og bryggjusmiður i
Winnipeg. Hann er útskrifaður af
fjöUi’StaskóIanum í Kaupmannahöfn,
og hefir stýrt verkum, sem véla-
meistari i Suður-Ameríku, Banda-
ríkjunum og Canada. Stjórnin fékk
hann sem sérfræðing, til að rann-
saka þinghússbyggingarnar hér, og
er hann ba*ði veJ lærður i list sinni
og hefir margbreytta reynslu.
Lieutenant Skúli Hansson er einn
af hinum fremstu fasteignakaup-
um í Winnipeg, og er hann Acting
Paymaster við sveit þessa. Hann
hefir í 12 ár verið fasteignakaup-
maður í Winnipeg, og gjört stór-
kaup og lagt fé til margra fyrir-
tækja, sem öll hafa hepnast vel.
Hann er enn riðinn við mörg þessi
félög, og gengur í sveit þessa, þó að
hann bíði við það stórkostlegt tap.
En hinir miklu hæfileikar lians og
Myndað kvenfélagið
‘‘Jón Sigurðsson,,
Eftir áskorun frá Mrs. J. B. Skapta-
son mættu nokkrar íslenzkar konur
úr öllum hinum íslenzku kyrikjufé-
um hér í borginni, að heimili henn-
ar, á 378 Maryland St., mánudaginn
20. inarz, að kveJdi, til þess að
stofna félagið með aðalnafninu:
“lcelandic Chapter of thc Daughlers
of the Empire”. — 23 konur voru á
fundi.
Mrs. Colin H. Campbell, President
of the Provincial Chapter of the
I.O.D.E. var þar viðstödd og flutti
skýra og skömlega ræðu um upp-
runa og tilgang reglu þessarar.
Var svo gengið til atkvæða um
það, hvort stofna skyldi félag þetta
og samþyktu það allir viðstaddir i
einu hljóði. Lét þá frú Campbell kon
urnar vinna eiðinn og þegar það
var búið, var gengið til atkvæða um
embættislkonur félagsins:
Þessar hlutu kosningu:
Regent (forseti): Mrs. J. B. Skapta-
son.
Vice-fíegents (varaforsetar) : Mrs. .1.
Carson og Mrs. S. Brynjólfsson
Secretary (skrifari): Miss Tliora
Sigurðsson.
Treasurer (féhirðir) : Miss Ghristine
L. Hannesson.
Standard fíearer (merkisberi) : Miss
Ólöf Oddson.
Echoe Secretary (varaskrifari): —
Miss J. S. Johnson.
Councillors (ráðanautar) : —• Miss
Anna M. Skaptason, Mrs. Th. S.
Iiorgfjörð, Mrs. E. Hansson.
Auk kvenna þeirra, sem kosnar
voru til embætta, voru þessar á
fundinum og gengu allar i félagið
sem stofnendur þess:
Mrs. R. Pétursson.
frábæri dugnaður er talið eitt af
beztu 'kostum sveitar þessarar.
Lieutenant Walter J. Líndal er
annar vel þektur löginaður, og hefir
hann fengist við lagastörf í Saska-
toon. Ilann var hér áður á Wesley
College, og fékk þar að verðlaun-
um Scholarship á hverju ári, en tók
æðst verðlaun allra, þegar hann út-
Skrifaðist. Hann er nú að safna
“company” fyrir herdeild þeSsa í
Saskatoon, Sask., og gengur það
prýðisvel.
Joseph Thorson er hinn víðkunni
fíhodes Scholar, og er hann genginn
í sveit þessa. Hann útskrifaðist í
lögum frá Oxford háskóla, og hefir
um tima verið í einhverju hinu
mesta lögmannafélagi í Winnipeg,
þeirra “Campbell, Pitblado & Co. - -
Hann er iiú að safna liði fyrir sveit
þessa í Morden héraðinu.
Lient. Tryggvi Lund er norskur
foringi. Var hann áður við 53. Bat-
talion. En nú sér hann um æfingar
hinna nýju liðsmanna, og ifréttum
vér að þær gangi ágætlega.
Battalion þessi hefir nú i liðs-
mannahópnum nóg efni í hið bezta
“hockey team’’ i Winnipeg. svo sein
þá Walter Byron, Harvey Benson,
John Davidson, Herbert Eyford og
G. Björnsson, — alt Fálkamenn; G.
Jóhannesson úr Engineers félaginu,
sem vann University League, og
Walter Eggertsson, hafa einnig
gengið í þessa herdeild. Margir fót-
boltamenn hafa einnig gengið í
sveit þcssa.
Báðir synir herra Andrésar F'ree-
manns hafa gengið í sveit þessa. Mr.
Freemann er Dominion Government
Timber Agent, en hefir legið rúm-
fastur nærri heilt ár, og leggja því
synir hans mikið í sölurnar, þar
sem hann liggur veiikur i rúminu.
Lieutenant John Einarsson er ný-
kominn aftur úr liðsmanna-safnaði
m,eð fram Dauphin brautinni, og
gekk honum þar ágætlega. Á einum
stað hafði hann hingað með sér alla
unga menn i sveitinni nema einn,
sem er sjúkur sem stendur af lungna
bólgu. En sá hinn sami Jýsti því yfir.
að hann kæmi, þó hann þyrfti að
ganga alla Ieið, undir eins og lækn-
irinn leyfði honum að fara úr rúm-
inu.
I.ieut.-Col. Geo. H. Bradbury hefir
komið þvi til leiðar við hermála-
deildina í Ottawa, að Selkirk kjör-
dæmi með nýlendum Nýja íslands
og Álftavatns verði opnað til liðs-
mánnasafnaðar fyrir 223. herdeild-
ina.
Mrs. A. Johnson.
Mrs. H. Péturssgn.
Mrs. H. B. Skaptason.
Mrs. W. G. Simmons.
Miss Sigrún Halldórsson.
Mrs. S. B. Brynjólfsson. ,
Mrs. G. Friðriksson.
, Mrs. II. Marteinsson.
Miss Emma Halldórsson.
Mrs. S. Pétursson.
Mrs. S. Simmons.
Mrs. F. J. Bergmann.
Mrs. L. J. HalJgrímsson.
Mrs. II. M. Hannesson.
Félagskonurnar hafa skrifað til
Toronto um staðfesting á nafninu:
“Jón Sigurðsson”. Og fyrir einkunn-
arorð féJagsins kusu þær sér orðin:
‘‘IJriited we stand”.
Nú sem stendur verður aðalstarf
félagsins að lita eftir þægindum
hinna islenzku hermanna, sem heiin
koma.
Þetta er hið fyrsta “Icelandic
Chapter” í Canada, og vona félags-
konurnar, að margar fleiri gangi i
það, svo að það verði stórt og ö*fl-
ugt félag, og ætla þær að starfa i
samvinnu við hinar kanadisku syst-
ur sínar. l'undir verða haldnir liinn
fyrsta mánudag í mánuði hverjum.
En ifundarstaður verður auglýstur í
íslenzku blöðunum vikuna áður.
Gangi nýjir meðlimir í féJagið,
verður félagskona að stinga upp á
hverri konu, sem inngengur á fundi,
og önnUr félagskona að styðja, en
fundurinn að samþ.vkkja inntökuna.
— Þegar fundi var lokið, skemtu
félagskonurnar sér þarna um stund
og fóru svo heim.
1 108. herdeildina gengu nýlega:
Kristján Samson og Haraldur John-
son, báðir frá Kandahar, Sask. —
Kristján er uppalinn í Norður-
Dakota.
Stríðs=f réttir
Fyrir viku síðan var sagt. að 5
þýzkir neðansjávarbátar hefðu far-
ið um Hellusundin og alla leið inn i
Svartahaf. Voru þeir stórir, um 1000
tons hver. Áður voru Tyrkir farnir
að taka í burtu sprengivélarnar í
Hellusundum, til þess að gjöra þeini
leiðina greiðari. Tyrkir hafa ætlað
þá nióti Rússum, sem alt til þessa
hafa öll ráð haft á Svartahafi. En
þó að vika eða meira sé liðin síðan
þeir komust til Miklagarðs, þá hefie
ekkert heyrst um afreksverk þeirr i',
og engar fréttir um, að nokkru rúss-
nesku herskipi hafi sökt verið. Sú
eina frétt sem Tyrkjum er í vil, er
sú, að herskipið þýzka “Goeben”,
sem Tyrkir fengu hjá Vilhjáhni, hafi
getað skotist ssöggvast til Trebizond
með fallbyssur og skotfæri. Hvað
satt er í því, vitum vér ekki, en nú
fyrir hclgina var Nikulás að byrja
þar á dyr, og var því þörf fyrir
þessa hluti í Trebizond.
— Þegar Þjóðverjar gátu ekki
hrotið hergarðinn Frakka við Verd-
un, með árásunum að norðan á Dou-
auinont, þá reyndu þeir að koma að
austan á Fort Vaux; en það er á
bröttum hól og burstuðu Frakkar þá
af hólnum sem flugur væru og lágu
þeir í þykkum dyngjum fyrir neðan.
Svo reyndu Þýzkir að ráðast á her-
garðinn ré.tt fyrir austan Verdun, í
Voevre héraðinu og við Pretré skóg-
ana; en það fór á sömu leið. Þeir
náðu stundum fremstu gröfunum,
með feykilegu mannfalli, en svo
tóku Frakkar þær af þeim aftur með
byssustingja áhlaupi.
Þá fóru þeir að reyna- vestan við
ána Meuse og réðust þar á, en þar
tók hið sama við. Svo réðust þeir á
hæð þá, sem kölluð er “Dauðs
manns haugur” (Le Mort de Hom-
me) og létu þar dynja yfir tveggja
sólarhringa skothríð og tættu jörð-
ina sundur áður en þeir gjörðu á-
hlaupið. Og til áhlaupsins höfðu
þeir hraustustu og fræknustu her-
mennina, sem til voru í öllum þeirra
her, — nofnilega varðlið Vilhjálm
keisara.
Fná einu þessu álilaupi skýrir
franskur foringi (Captain), sem var
i franska liðinu, er móti tók áhllaup-
inu við Vaux. Segir hann að fimm
sinnum hafi Þjóðverjar runnið á þá
á miðvikudaginn hinn 15. og einu
sinni hinn 17. marz.
Honuin segist þannig frá:
Herdeild (regiment) min var ein
af stórdeildum Petains, og hefir tap-
að 8000 mönnum síðan stríðið byrj-
aði, enda höfum við verið í hverri
einustu orustu, sem nokkuð hefir að
kveðið. En nú vorum við sem vara-
'Iið þangað til á mánudagsmorgun-
inn. Og hermennirnir voru að tryll-
ast út af því, að þeir myndu ekki fá
að fara í slaginn eins og hinir.
Við hélduin skotgröfunum, sem
byrjuðu sunnan við Douaumont-
þorpið og lágu eftir hryggnutn suð-
ur til Vaux. Fyrstu fregnirnar, sem
við fengum af vígvöllunum rétt vest-
an við Meuse ána, virtust benda á
það, að Þjóðverjar hefðu gefið upp
alla von, að geta brotið hergarðinn
þarna í kringum Verdun. En gamJi
offurstinn (Colonel) okkarsagði:
“Verið þið rólegir, drengir góðir;
þið munuð fá fylli ykkar af bardög-
unum. Hugsið til þess, að Þjóðverj-
ar hafa ekki enmþá otað fram líf-
verði keisarans, og leiðin til Verd-
un liggur yfir viggrafirnar okkar”.
Ilann fór nærri um þetta, gamli
maðurinn, þvi að á þriðjudagsnótt-
ina byrjuðu Þjóðverjar skothrið.
sem uppihaldslaust hélt áfram þang-
að til um miðnætti á miðvikudaginn.
Eg sá hina voðalegu skothríð þeirra
á Champagne-hæðunum, en ihún var
barnaleikur í samanburði við þetta.
Því að nú létu þeir sprengikúlurnar
koma niður á hvert einasta ferhyrn-
ings yard á viggröfunum okkar og
biilinu á milli þeirra. Það var livergi
liægt að ganga svo tiu fet, að ekki
yrði ein holan á leiðinni. En her-
mennirnir okkar voru rólegir, og
hresti og styrkti það þá miikið, að
þeir sáu sendingarnar einlægt fljúga
úr lofti frá vinum okkar á bak við
okkur. Eh jieir voru að gjalda Þjóð-
verjunum í söinu mynt.
Og svo var einn annmarki á þess-
ari aðferð Þjóðverja, er þeir létu
kúlurnar rigna niður á hverju fer-
hyrnings yardi, og hann var sá, að
þeir urðu að smáfæra sig eða breyta
sigtunum, er þeir skutu þannig, að
engin kúla kæmi niður á sama stað
og hin næsta á undan, heldur færð-
ist um tvö til þrjú fet. Þeir vildu
ekki tapa nokkru yardi. Tóku þeir
þvi eina röð fyrir, sem hún væri
strykuð, og þegar þeir voru búnir
með hana, þá færðu þeir sig til
næstu línu þrem fetum fjær. Þegar
þeir því voru búnir með einn hJuta
skotgrafanna, fóru kúlurnar að koma
niður nokkuð fjær, og þá gátum við
farið á kreik og farið að grafa milli
liólanna. sem sprengikúlurnar höfðu
myndað og búið okkur til nýjar víg-
grafir; því að víða voru þær alveg
hrundar saman, grafirnar, sem við
vorum i áður.
Þessar voðahríðar sprengikúln-
anna eru ekki eins hættulegar eins
og margur ætllar, sérstaklega ef að
menn eru kaldir og rólegir og sitja
kyrrir i holum sínum niðri í vig-
gröfunum eða undir einhverjum
stóra eikarstofninum, og hafa gsit á,
að hlaupa úr vegi sprengikúlnanna,
þegar þær koina, því að menn heyra
til þeirra, þegar þær eru á ferðinni.
En Þjóðverjum brást það, sem þeir
ætluðu, nefnilega það, að æra okkur
og trylla með ólátum þessuin.
Það var rétt eftir miðnætti, þegar
varðmaðurinn sagði að nú væru jicir
á ferðinni. Við beindum í áttina til
jieirra hinuin sterku Ijósstraumum
luktanna, og nú sáum við svarta
þústuna eða jiéttan mökkinn koma^
hægt og hægt upp brekkuna. Þegar
ljósstraumurinn kom á ])á, var jiögn-
inni loikið; jieir ráku strax upp
hljóð mikil og orguðu. En i söinu
andnánni tóku tóku fallbyssur, max-
im-byssur og handbyssur okkar til
og kæfðu köllin þeirra.
Fyrstu hóparnir komust aldrei ná-
lægt okkur, þó að einstöku kúlur
þytu um eyru okkar, er þeir skutu á
hlaupunum, án þess að miða.
En svo kom önnur kviðan strax á
eftir hinni fyrstu. Þá komust þeir
upp að gaddavírunum fyrir framan
grafir okkar. Fjöidi af þeim varð
þar til. Við heyrðum köllin í þeim,
þrátt fyrir skothríðina og . hvelli
sprengikúlnanna, er þeir hrópuðu
hver til annars. En hermennirnir
okkar létu skotin dynja á þeim ró-
legir og kaldir. Þeir hefðu iniklu
he!ih.v viljað ldaupa á j>á með byssu-
stingjunum, en þeir vissu vél að það
var ekki nauðsynlegt; þetta var
betra. Og vissulcga er enginn hlutur
betri til að stöðva áhlaup þéttra
fylkinga, en skothríðar frá marg-
skeyttum ínaxim-byssum eða hand-
byssum hermannanna. Við sópuðum
þeiin niður, einni röðinni eftir
aðra.
Við gaddavírana voru stórir hóp-
ar jieirra, svo þéttir að þeir stóðu
jiarna dauðir margir; þeir höfðu
ekki rúni til að falla, er hinir dauðu
Framhald á S. bls.
Eggert Vatnsdal látinn.
Hinn 14. marz lézt að Wadena,
Sask., Eggert Magnússon Vatnsdat,
einn ineð hinum fyrstu og fremstu
landnámsmönnum hér og gjörvuleg-
ustu til sálar og likama. \
Eftirfylgjandi lýsing á hinum
látna er tekin úr “Heimir”, 4. ár.
Einn hinna rösklegustu og mann-
borlegsutu gamalmenna íslenzkra
hér vestra, eins og mynd sú ber með
sér, er “Heimir” flytur af honum,
er skipherra Eggcrt Magnússon
Vatnsdal. Hann er maðiir hniginn
injög að aldri, en er þó enn hinn
ernasti til sálar og líkama. Hann er
fæddur árið 1831, hinn !). inarz, og
er fæðingarstaður hans Skáleyjar í
Eyjahreppi i Barðastrandarsýslu,
þar sem FJinar Skálaglannn nam
land.
F'oreldrar Eggerts. voru: Magnús
Einarsson bóndi á Skáleyjum, —
bróðir Eyjólfs alþingismanns Fun-
arssonar frá Svefneyjum, liess er
Matth. Jochumsson kvað um, — af
svonefndri Svefneyja ætt. og Sigríð-
ur Einarsdóttir, ólafssonar hrepp-
stjóra i Eyjahreppi og Ástríðar Guð-
mundsdóttur ættaðri úr Eyjahreppi.
Voru J>ær systur Sigriður FJggerts og
móðir Matth. skálds Jochumssonar,
en bróðir þeirra var Guðmundur
prófastur Einarsson á Breiðabólstað,
alþingismaður o. fl.
Eggert var á jmiðja ári, þegar
inóðir hans dó og var honuin þá
komið i fóstur til Helgu Jónsdóttur
frá Djúpadal (fóstursystur Björns
Jónssonar ritstjóra ísafoldar). Er
hann var 13 ára, fór hann aftur til
föður síns og dvaldi lijá honum i 5
ár, en réðist j)á út i Flatey til Brynj-
ólfs Benediktssonar, kaupmanns
Bogasonar frá Staðarfelli. Var hann
þar fvrirvinna og stundaði sjó. Lét
honum sá starfi vel, enda hneigðist
hugur hans mjög snemma til sjó-
mensku.
Með Brynjólfi var hann j)angað
til árið 1861, að hgnn sigldi til Kaup-
mannahafnar. Erindið var að full-
koinna sig í sjómannafræðinni, og
innritaðist hann við sjómannaskól-
ann í Flensborg 25. oikt. 1861, en út-
skrifaðist þaðan með ágætis vitnis-
burði 25. apríl 1862, og er A. W.
Schim undirritaður prófdómandi í
prófbrjfinu. Að hann lauk námi á
svo stuttum tima, þótti mæta vel
gjört, enda var hann sjálfur búinn
að búa sig undir og lesa sjr til, eins
framarlega og kringumstæður hans
leyfðu. Þá um vorið íur hann heim
aftur til F'lateyjar, en haustið eftir
sigldi hann aftur til Hafnar og var
þar þann vetur; og með lánstyrk
vina sinna i F'latey keypti dekkskip,
er han sigldi til Islends og færði eft-
ir það í 6 ár. Lán })að greiddi hann
skjótlega aftur og varð einn eigandi
skipsins á liðugu ári, enda sat hann
sjaldnast uppi, er aðrir tóru á flot.
Er hann kom heiin úr seinni ut-
anferðinni, gekk hann að eiga heit-
mey sína Sophíu F'riðriksdóttur
prófasts Jónssonar, af hinni svo-
kölluðu Reykjalíns ætt úr Skaga-
firði. Brúðkaup eitt hélt hann i F'lat-
ey hinn 17. október 1863, og bjuggu
þau lijón þar i 3 ár, en fluttust það-
an á Harðarnes og voru j)ar í 20 ár,
unz þau foru til Ameríku sumarið
1886.
Búskapartið þeirra hjóna á Is-
landi var full umsýslu og starfa til
vel-ferðar í héraði og til sveitar. —
Eggert var hinn inesti atorkumaður
til lands og sjávar. Alls sotti liann
sjó i 21 ár, og þar af var hann í) ár
skipherra á cigin skipi. F'yrstur ,s-
lendinga, nú i seinni tið, fór hann
kaupferðum til Noregs, færði l)ang-
að islenzkar vörur pg seldi í Björg-
vin, en lilóð útlendum varningi. 1
ferðum þeim hafði hann ineð sér
tóma íslcndinga, er engir kunnu
neitt til sjómensku, j)vi sjómanna-
skólinn var j)á ekki kominn á «s-
landi. Er sú upptaka hans á fornum
sið ein hin merkilegasta og lýsir
mæta vel hug og harðfengi hans, á-
samt þeirri lofsverðu j)rá. að líkjast
fórnmönnum í því, er betur mátti
fara.
Við hreppsstjórn tók hann árið
1868 og hafði á hendi i seytján ár;
sýslunefndarmaður var hann og frá
þeim tima, unz hann flutti af landi
brott. Eins og fleiri bókhnýsnir ís-
lendingar, lagði Eggert mjög svo
snemma fyrir sig hömeopathiskar
lækningar, og þótti hann gefast vel.
Hann var skýr og reglusamur, vel að
sjr í dönsku máli, og hafði J)ví full
not af ritverkum um það efni, er á
dönsku voru fáanleg; hjálpaði j)á alt
til j)ess, að gjöra hann hæfari til að
gegna þeim starfa öðrum framar.
Tildrögum að lækningastarfi sinu
lýsti hann á þessa leið, i bréfi til
kunningja sins nú fyrir skömmum
tíma. Má á þeim kafla sjá, að hann
getur lika verið spaugsamur, þegar
þvi er að skifta, j)ótt gamall sé:
“Árið 1872 fékk Sbphía sál. slag og
lá i rinninu i 5 ár. Varð það til j)ess,
að eg fór að hnýsast i Hömeopathíu,
keypti bækur og meðul. Að lokum
tókst mér að hjálpa Sophiu og fleir-
um, enda þeim, sem lækuar gáfu litl-
ar vonir með. Var þá oft gestkvæmt,
og kom J>að oft fyrir, að 6—8 voru
framandi næturgestir og keyptu
meðul og fleira fyrir 3—4 krónur,
— stundum lánað, —- tapaði eg
Jmnnig oft peningum, cn það marg-
borgaði sig, því eg varð svo mont-
inn og upp með mér af að geta hjálp
að fólki......Undir þessum kring-
umstæðum reyndist Sophia eins og
ætíð fullkoinin og uppörfandi kona,
sein alt vildi bæ'ta og græða....
Heimili þeirra hjóna á íslandi
var, að kunnugra manna sögn, fyrir-
mynd að háttprýði, reglusemi og
dugnaði. Og styrkur licfir það verið
héraði hans, að þeim hjónum, J)vi
þau ólu upp 5 vandalaus börn, og
fluttist eitt þeirra með þeim hingað
vestur. Heimakennara héldu þau til
að uppfræða börn sín og fósturbörn
i einföldum fræðigreinum, og þótt
slikt væri ekki eins dæmi á lslandi
i þá tíð, þá voru það þó aðeins efn-
aðri bændur, er ráð höfðu á slíku,
enda voru þau hjón mikið fremur
efnuð, veitandi mörgum þurfalingi.
Var hjálpsemi þeirra jafnan gjörð
eftirtölulaust og án alls yfirlætis.
Árið 1886 fluttust þau hjón alfar-
in af lslandi, og settust að í Islend-
inga bygðinni í Pembina Co. i N.
Dak., skamt austur af Mountain
(Víkur) pósthúsi. Þar bjuggu þau
rausnarbúi rúm 13 ár. Á þeim tima
mentuðust synir Jieirra og kvonguð-
ust burtu. Fluttust þeir allir feðgar,
ásamt tcngdasyni Eggerts, Birni
Austfjörð, um þetta leyti til nýlendu,
er íslendingar frá Dakota myjiduðu
í Roseau Co. i Minnesota. Iir sú
bygð nú að heita má gjöreydd af ls-
lendingum, og þeir flestir fhrttir
norðvestur í Canada til hinnar svo-
nefndu F'oam Lake bygðar i Saskat-
chewan. Þangað fluttu J>au með
yngsta syni sinum, Þórði, veturinn
1906 og voru þau hjón hjá honum
þar til á J>essu hausti, að Sophía
kona Eggerts andaðist þann 26. okt-
óber 1907. Var það stór sorgarat-
burður, og finst nú ekkjumannin-
um aldna tómt um eftir andlát konu
sinnar, er hann unni hugástuin, og
var hinn tryggasti hollvinur um
þann langa aldur, er samfarir þeirra
entust. l'ndi hann sér þvi ekki á
1 staðnum þar sem hún dó, en leitaði
til bygðarinnar, er þau lengst höfðu
búið i hér fvrir vestan haf, og
fór alfarinn suður, til Halldóru dótt-
ur sinnar og Björns Austfjörðs í
Hensel, N. Dak, snemma á þessum
vetri. Þaðan skrifar hann:— “Part-
ur af sálinni er flúinn. — En hvert’?
I>að ætlu prestarnir að vita, — J)að
vissu þeir gömlu. — Þótt þetta sé í
gamni sagt, er þó full alvara bak við
orðin. Helmingur lífsgleðinnar, til-
verunnar, er horfinn.
Börn þeirra hjóna, er upp komust,
eru fimm, öll myndarleg og skýr:
ólafur búandi á ísJandi; FJlias bóndi
að Mozarl í Saskatchewan; F'rið-
rik. kaupmaður i Wadena, Sask.;
Halldóra kona Björns kaupmanns
Austfjörðs i Hensel i Dakota, og
Þórður timburkaupmaður i Wadena,
Sask.
Eggert er maður hár vexti, þrek-
vaxinn, og var hið mesta karlmenni
í æsku; Ör i öllum hreyfinguin, rik-
ur i lund, upplitsfríður og djarf-
mannlegur, brúneygur og skýreyg-
ur, lítið eitt orðinn lotinn i herðum.
Á gainalsaldri ber hann höfinglcgan
svip. Hann er likari fyrir að vera
einn hinna fornu Vestfirðinga, en
nútíðar menn flestir. Skáldmæltur
er hann vel, sem frændur hans, og
unað hefir hann af Ijóðum. Hann
er hugsanarikur, .fyndinn og glað-
vær, en kreddumaður enginn og
mjög frjáls i skoðunuin. únitari hef-
ir hann verið að skoðunum meiri
hluta aldurs. og hendir oft ólaust
gaman að orðaslysni bókstafsmanna,
er Jyeir eiga í ræðum við hann. —
Hann er hreinskilinn og ógjarn á
að sýnast, og ann þyí illa óráð-
vendni i orðum og gjörðum. Hann
er viðlesinn og víðförull. “Endir
ferða nærri”, segir hann í bréfi, og
ræður það að likum, þótt ‘Heimir’
voni, að enn sé all-langur spölur eft-
ir ófarinn. En því þorir ‘Heimir’ að
spá, að fram á hinstu stund muni
vestfirzka vikingnum gamla aldrei
bregða að mun, og glaður mun hann
kveðja hvern mann, og glaður mun
hann kveðja þenna heim, er hann
að síðustu ýtir fram á ókunna sæinn.
Þannig farast ‘Heimir’ orð, fyrir
7 áruin siðan, um þenna merka öld-
ung.
Vér viljum nú, er æfiskeið hans
er á enda runnið, bæta við fáum
orðum.
— Eftir ianga, viðburðaríka æfi
er Eggert Valnsdal nú til grafar bor-
inn. Vér Jiektum hann mestan tim-
ann,, sem vér höfum vcrið hér i
landi, eða framundir 30 ár, og eig-
um Jiar vinar að sakna.
Hann var skörulegur maður, hann
Eggert, og forn, og runnu manni í
hug vtkingar fortíðarinnar, er þeir
sigldu skipum sinum um sjóinn með
skjöldum sköruðuin stafna milli, og
var sem sæti Eggert við stýrið. Það
var sem ætti hami J>ar heima.
Hann var elöheitur, ákaflyndur,
staðfastur og óbilandi vinúr vina
sinna. Hann hataði, ekki mennina,
heldur löðurmenskuna, ódrengskap-
inn og tvöfeldnina. Tæki hann eina
stefnu, þá hélt hann henni, mcðan
nokkur taug var eftir. Hann var þvi
ákaflega fastur i skoðunum, og lét
ekki hlut sinn við hvern sem hann
átti. Og vanalega hélt hann sinum
enda, gamli maðurinn, ef það var
mögulegt. Það var ekkert smátt eða
ve.sælmannlegt til hjá FJggert og sá
maður eða lilutur var ekki til í
heimi sem hann væri ekki fús að
mæta. Vér dáðumst að honum og
elskuðum hann og reyndum hann
æfinlega að bezta dreng. Hann var
lánsmaður að mörgu, en þó cinkuni
þvi, að eiga hina elskulegustu og
skemtilegusUi konu, sem maður get-
ur hugsað sér. Hún er nú farin a
undan honum, og hefir hann siðan
verið sem fallandi eik mcð lauf og
greinar allar barðar af storinum og
brotnar, og loksins brast hin sein-
asta rótin.
Farðu vel, vinur, þangað til við
hittumst aftur! Virðing og ást vina
J)inna fylgja þér til grafar.—fíitst.