Heimskringla - 30.11.1916, Page 5

WINNIPEG, 30- NÓYEMBER 1916
HEIMSKRINGLa
BIA II
FRÁ ÍSLENDINGA-BYGÐ I
MONTANA.
1 sveit lieirri, ér Toole County heit-
ir nœrri norðvestur horni fylkisins
Montana, eru nokkrir búsettir ÍS-
lendinfear.'sem hafa tekið þar heim-
ilisréttarlnd og búið bar þrjú til
sex ár. Meðal þeirra, sem e’g kyntist
þar (meðan eg dvaldi í því bygðar-
lagi, frá 4. júlí til októbermánaðar-
loka 1916) voru: Kelly (Áskell)
Brandson, bróðir Dr. Brandson í
Winnipeg, kominn þangað fyrir hér
um bii 6 árum; Sigurjón Sigurðsson
kominn einnig um sama leyti; Sig-
urður Arngrímsson, kom þangað
nálægt sama tíma; Einar Einarsson,
kom þangað eitthvað seinna; Jón J.
Westman, varð búsettur þar fyrir
hér um bil 3 árum; Stefán Björns-
son, tók bar land á líkuin tíma;
Garfield, af íslenzkum ættum, hefir
þar hiemilisréttarland, en lifir nú
á þvf. Þessir ofannefndu eru all-
ir famiiíumenn. Svo er nokkuð af
einhleypu íslenzku fólki, sem hefir
tekið sér heimilisréttarlönd: Gunn-
ar Hjartarson; Þorbjörg tengdamóð
ir Arngrímssonar; Hólmfríður Pet-
erson, stjúpdóttir Einarssonar; Sam
son (eg man ekki fyrra nafn hans)
og einn eða tveir áðrir, sem eg man
ekki nöfn á, Alt þetta fólk hafði áð-
ur lifað annaðhvort eða bæði í bygð
um íslendinga í Norður Dakota eða
í Saskatchewan nýlendunni. Þetta
fólk býr alt nokkuð nálægt hvert
öðru, mörg af löndunum liggja sani-
an- Aðrir þjóðflokkar búa iast í
kringum Islendinga og sumstaðar
inn á meðai þeirra. Næsti verzlunar-
staður þessara nýbyggja er Eth-
ridge, smábær 3 til 4 mílur frá is-
lendinguin; stendur við Great
Norttiern aðalbrautina. Aðrir stærri
bæjir, sem íslendingar stundum
s®kja til markaðar í, eru: Cut Bank,
Uln 12 mílur frá Islendingum vestur
með Gr. N. brautinni, ogShelby, uin
12 mílur austur með sömu braut-
Margir af þessum íslendingum
hafa tekið tvö heimilisréttarlönd,
320 ekrur, eftir jieim landslögum,
sem nú eru komin í gildi þar; jiar
að auki hafa sumir keypt lönd af
öðrum, sem farið hafa í burtu; svo
flestir liafa talsvert víðáttumikið
land. Mr. Brandson hefir í kringum
eina Section, og aðrir meira og
minna þar fyrir innan. Af því marg-
ar af þeim komu þangað efnalitlir,
og þar að euki cru ekki búnir að
vera lmr lengi, þá er akuryrkja
þeirra ekki eins langt á veg komin
og annars væri. Samt hefir einn, Mr-
Brandson, um eða yfir 100 ekrur
yrktar. Jón Westman eitthvað inn-
an 100, og aðrir þar fyrir innan
ineira og minna. Pyrri ár þessa fólks
þar voru erfið og arðlítil, vegna afar
mikilla þurka og þar af leiðandi
uppskeru skorts. Tvö hin síðustu ar
hafa Jieir fengið góða uppskeru, að
öllu leyti skemdalausa, þó lang-
bezta þetta síðastliðna sumar- —
Gunnar Hjartarson fékk af30 ekrum,
®em hann hafði undir þveiti, 46 bu.
að meðaltali af bezta hveiti af ekr-
Unni. Jón Westman fékk 39 bushel
að meðaitali af ekrunni af meiri
ekrufjölda. Aðrir fengu meira og
Uíinna jiar fyrir neðan; en yfirleitt
nllir óskemda, ágæta uppskeru. —
Margir rækta þar töiuvert af flaxi,
°g hepnaðist l>að mæta vei líka, jió
uiinna væri af ckrunni að meðal-
tah en af liveiti, þá jafnar hinn hái
brís á flaxinu það upp, um $2-50 bu.
bar við járnbrautina. Nokkrir
r®ekta þar hafra, rúg og korn (maís'
°g hepnast vel einnig. Flestir hafa
bnr töluverða grijiarækt, einn eða
ueiri yfir 40 gripi, auk margra hesta.
Bóður gripaliagi er þar víða í djúp-
Uni giijadrögum, sem liggja víða
Heiri mílur út frá ánni, Marias Riv-
®r, sem er fast við íslendinga bygð-
>na. A Jyessi rennur á möl og hefir
U>yndað djúpan dal og flatan dal-
botn- Vatnið í ánni er tært fjalla-
Vatn, sem kemur norðvestan úr
Nlettafjöllunum, sem eru að eins 40
td 50 inílur frá Jyessari bygð, og sem
teygja tinda sína tignarlega og háa
UPP í heiðskýrt himinlivoifið, beint
1 vestur frá íslendingabygðinni.
Landið í þessari bygð og ]>ar í
krendinni er yfirleitt iiátt, þurt,
stór-öldumyndað og liólótt. Jarð-
vegurinn frjófur og ávaxtaríkur, Jyeg
ar ekki er of mikil Jiurkatíð; en í
burkasumruin bregst l>ar að meira
eóa minna leytn uppskera. Jarðveg-
urinn uppi á hæðunum, víða hvar,
synist að vera alvefg eins frjósamur,
enis og Jiegar la*gra dregur. Land
Bunnars, að framan minst, er upp
^ hárri hæð að kalla má, sein gaf Jió
svona afar góða uppskeru. Sum-
staðar er lausagrjót ofan á löndum
bessum, serrj verður að tína burtu,
®n varia neitt niðri í jörðunni- —
bandið er alt skóglaust, l>akið að
rnestu leyti grastegund þeirri, sem
, lluð er “buncligrass” og nokkuð
bluegrass”. Það fyrra er mjög kjarn-
Söður hagi. Undantekning frá
þes^u er f dalbotninunl með ánni,
sem fyr er nefnd, þar er töluverður
skógur mest “cotton wood”. Dangað
sækja margir eidivið og nokkuð af
girðingðavið, mest rekavið, sem áin
ber með sér í leysingum á vorin og
Brúin 14 mílna langa við Tchernavoda á Dóná, sem Mackensen ætlaði að brjótast yfir á til Rúm-
eníu; en Rúmenar eða Rússar sprengdu hana, svo að hún varð ófær.
skilur eftir á eyrum og bökkum. —
Annars er erfitt með eldivið sérstaK-
lega þegar dregur langt frá ánni- Þó
eru þar kolanámur 10 til 15 mílur frá
vestan við ána, «em sclja iinkol fyr-
ir 4 til 5 dollara tonnið við námurn-
ar, og nota margir Islendingar og
aðrir það.
Veðuráttufar er, að eg hygg, nokk
uð svipað og vestarlega i Alberta-
héraðinu, þó að nokkrum mun
mildara. Frost koma þar alt að 30
stigum fyrir neðan míll á vetrum,
en oft er hreint og þurt veður, mjög
úrkomu- og snjóa-iítið. Snjóar ekki,
svo liægt sé að brúka sleða. Sjást
ekki sleðar þar um sióðir- Oft eru
langvarandi og leiðinlegir vestan-
vindar þar, sérstaklega vor og haust
- Nautgripir geidir ganga þar úti
gjafalítið og stundum gjafalaust;
sömuleiðis hestar, sem ekki eru
brúkaðir. Sumarfrost og liagi eru
þar sjaldgæf, svo mikið skaði.
Einr\ ókostur er þar; það er vatns-
leysi. Á einstaka stað, á mílna íjar-
lægð, eru uppsprettulindir í iægð-
um eða giljadrögum, sem menn;
sækja vatn í, í tunnum og vatns-
kössum, til heimilisbrúkunar, og J
einnig reka skepnur sínar til. — Enj
þetta hvorttveggja er ónotalegt og,
erfitt, sérstaklega á vetruin. SuriF [
staðar hafa menn borað brunna, oft
taisvert á annað hundrað fet, og
stundum fengið nægiiegt af aiigóðu
vatni; en aftur stundum ekki feng-
iö nóg vatnsmagn til allra þarfa
heimilisins. »
Lftið er um félagsskap eða sam-
komur á meðal fslendinga þar, sér
á parti, sem eðlilegter, þar sem hóp-
urinn er svo smár. Samt var eg þar
á íslendingadags samkomu í ágúst-
mánuði, sem eg liygg þeir hafi ár
hvert- Samkoman var haldin á slért-
um grasvelli, nálægt heimilum Sig-
urðssonar og Arngrímssonar, í
skugga undir laufgrænum sk''.gi,
sein stungið liafði verið niður í hálf
hring, á sólarhlið vallarins. Sam-
koman var mjög skemtileg og góð.
og vel rausnarlega var á bo"rð borið
af konum bygðarinnar. Gamli ís-
lenzki höfðingsskapurinn gestrispi
og myndarlegheit héldust þar í
hendur; ’scm eg er viss um að iyfti
hugsunum þessa litla hóps á hærra
stig góðs vinarþels og ánægju, en
oft á sér stað í skraut-uppprýddum,
margmennum samkomum. Þar fór
fram söngur, ræða og margskonar
líkamsíþróttir, og hér um bil allir
viðstaddir tóku meiri eða minni
þátt f skemtununum, sem fram
fóru, sem sýndi ljósiega, að ánægju-
stundin var sameiginleg.
Persónulega fyrir mig vildi eg
biðja þig, herra ritstjóri, að ljá mér
fáeinar línur að endingu- Meðan eg
dvaldi f Montana, var eg og dóttir
mín, 8 ára, til heimilis hjá Mr. og
Mrs. Westman, Sem voru okkur báð
um sem beztu foreldrar í einu og
öllu. Til þeirra og barna þeirra
sendum við bæði hjartnæma ósk
um vellíðun og farsæla framtíð. —
Einnig til alira liinna íslending^
þar í bygðinni, sem eg kyntist við,
sendum víð okkar innilegt þakk-
læti fyrir velviid, mannúð og vin-
arþel auðsýút okkur, af öllum þar
í bygð-
Guð blessi fslenzku nýbyggjarana
í norðvestur Montar.a!
Jóhanncs Helgason Bergen.
10% Sutherland Ave. ,Winnipeg.
Jóhann Arnason
ÆFIMINNING-
SÖLUNNl FRESTAD.
Vissra orsaka vegna hefir orðið
breyting á söiu heimabakaðs
brauðs, sem Ladies’ Auxiiiary deild-
in stendir* fy’ á <r fttjti að
verða 2. desembe" • húnverðnr nú
viku seinna, í Olym a TTotel, Smith
St. hcr í borg, era huigardaginn 9.
desember.
Það hefir dregist lengur en skyldi,
að minnast Jóhanns sál. Árnasonar,
sem stafar af því, að eg var ókunn-
ug mestum liluta æfi hans. Ýmsra
atvika gat hann sjálfur, þá er svo
bar undir, að liðinna tíma var
minst. En það voru að eins sundur-
laus atriði, sem urðu mér að litlu
liði, er eg skyldi koma þeim saman
í læsilega heild. Varð eg þvf að leita
mér upplýsinga nnnarsstaðar, og þó
þær einnig séu fremur sundurlausir
þankar, hefi eg komið þeim saman
eins vel og eg gat, og bið þig, Heims-
kringla, að færa það ættingjum og
vinum hans, með afsökun fyrir
dráttinn og kærri kveðju frá mér-
Jóhann Árnason var fæddur 22.
nóvemþer 1845 í Tungu á Vatnsnesi í
Húnavatnssýslu. Foreldrar hans
voru þau hjón Árni Sigurðsson og
Sólveig Jóliannsdóttir, er þar
bjuggu um eitt skeið; en síðasta ár
æfi sinnar f Grafarkoti á Vatnsnesi,
hvar þau dóu bæði.
Fyrstu sex ár æfi sinnar mun Jó-
hann hafa verið með afa sínum; en
verið sfðan af og til með foreldrum
sínum fram undir tvítugsárin. Þó
mun hann hafa farið snemma að
hafa ofan af fyrir sér Iijá öðrum sem
smali og léttadrengur, eins og þá
tíðkaðist- Seytján ára fór hann að
stunda fiskiveiðar, og í kringum
tvítugt gjörðist hann formaður og
var það jafnan síðan. Meðan hann
stundaði sjó, sem var um og yfir 20
ár. Sex síðustu árin, sem hann
dvaldi á íslandi, stundaði hann há-
karlaveiði við Hornstrendur. Rak
hann sjómenskuna af kappi, en þó
með forSjá, þvf hann var gætinn vel
og stiltur í hvívetna.
Þegar hann var 22- ára, kvæntist
hann ekkjunni Guðfinnu Gísla-
dóttur á Vigdísarstöðum og settist
þar að búi hin næstu tvö árin. Þá
fluttu þau hjón að Dalkoti í sömu
sveit og bjuggu þar sex ár. Þaðan
fluttu þau að Skarði og voru þar
unz þau fluttu vestur um haf sum-
arið 1883 og tóku land f grend við
Hallson, N. Dak. Þeim hjónum varð
tveggja barna auðið, sonar og dótt-
ur- Dó sonur þeirra ungur, en dótt-
irin, Rósa Jónasson (nú ekkja) lif-
ir enn og á heima f Grand Forks, N.
D. Guðfinnu konu sína misti hann
17. febrúar 1891.
Árið 1893 kvongaðist Jóhann í
annað sinn, og þá ekkjunni Eiíza-
betu Jónsdóttur, húnvetnskri að
ætt- Varð þeim hjónum tveggja sona
auðið; dó annar í æsku, en hinn,
Gústaf að nafni, lifir og á heima í
Blainé, Wash.
Árið 1894 seldi Jóhann bújörð
sína við Hallson og fluttist til Pem-
bina, N. D., hvar hann dvaldi þar
til 1907, að hann flutti vestur að
hafi, til Blaine í ríkinu Washing-
ton. Þar misti hann konu sína El-
ísabetu eftir langa og þunga legu,
skömmu eftir að þau ^iomu vestur-
Síöustu og þriðju konu sinni,
Kristrúnu Kristjánsdóttur, einnig
ekkju, kvæntist hann 1912.
Fjögur stjúpbörn ól Jóhann sál.
upp að mestu leyti. Er eg þeim því
miður ókunnug og get því lítt frá
þeim sagt. En reynst inun hann
hafa þeim, sem1 hefðu þau hans eig-
in börn verið-
Jóhann sál. var allra manna verk-
hagastur og smiður all-góður, þó ó-
lærður væri, og starfsmaður hinn
mesti alla æfi; enda fa naðist hon-
um vel í öllu, búskap sem h'úskap.
Hann var vel gefinn tii munns og
lianda, greindur unif það, e*
alment gjörist og lesinn vel og því
fróður manna bezt, b ■ eigi slæi
hann um sig með fróðu ik sfnum.
Enda var hann fátalaður um flest.
Fáskiftinn var hann um annara
hagi, en vinfastur með afbrigðum-
Hygg eg, að lundarfar hans hafi
meir líkst aftur í tímann en fram,
að þvf er það snerti. Enda voru lof-
orð hans góð sem gull, þeim er gefin
voru, þó ei væru þau alira, fremur
en vinátta lians. Gestrisinn var
hann jafnan og góður heim að
sækja, og þá jafnan ræðinn og við-
feldinn, sem hann átti vanda til.
Um alla hluti var liann hinn vand-
aðasti og áreiðanlegasti maður, og
munu fáir slíkiriog engir þar fram-
ar hoiium liafa staöið.
Allra manna var hann umgengis-
beztur- Húsfaðir ágætur, og konum
sínum umhyggjusamur og ástúðleg-
ur, og mig, sem þetta rita og nú
sakna hans ein og síðust þeirra
allra, annaðist hann með sérstakri
nákvæmni í löngu og erfiðu heilsu-
leysi. Fyrir ástríki hans við mig
mínnist eg lians nú með söknuði og
hjartans þakkiæti.
Friður guðs sé með honum!
* * *
Þvf er mér núna þungt um hjarta,
það er svo tómlegt kringum mig.
Samt tjájr ekki um það kvarta,
æfi þvf bráðuin hallar stig.
Skjöld minn því heldur skarðan
finn;
en skamt er til funda, vinur minn-
Þökk fyrir árin, — alt hið góða,
ástriki þitt og trygglynt geð.
Þó hylji sólu harma móða
hennar samt birtu fæ eg séð;
f gegnum vona skína ský, —
skal eg og aldrei gleyma því.
Far vel — eg bið unz kallið kemur,
þá kem eg líka og hltti þig,
og skilnað óttast engan fremur,
er engill Drottins kallar mig
heim til þín, vinur — heim til sín;
heima þar víst þú bíður mín.
Kristrún Kristjánsdóttir.
ER FÁTÆKTIN SYND?
Tone Regolating a Specialty.
Phone: Garry 4147
Gerard H. Steel
Útlæríur aí stilla Piano.
Tíu ár hjá Mason & Risch.
Gjörir við píanós. Alt verk ábyrgst.
Gamall maður sagði frá þvl ný-
lega, að hann liefði heyrt ungan
prest segja: að fátæktin væri synd.
Gamla manninum fanst þessi álykt-
un hans vera mesta óliæfa og villu-
kenning.
Af þvf eg þekti prestinn, sem rök-
fræðing mikinn og lærðan mann, þá
kom mér í hug, að leita eftir ástæð-
um, sem hann hefði getað notað til
að verja með þessa einkennilegu á-
lyktun sína. Og eg hugsaði rökin
þannig: Fátækt meinar vanalega
vöntun á þeim efnum, sem maður-
inn þarf til viðhalds lieilbrigðu og
uppbyggilegu lífi. Og orðið “synd”
meinar orsök til líkamlegrar og and-
legrar óheilbrigði. Ef fátæktin er or-
sök til óheilbrigði, þá er hún «ynd.
Og allir vita, að fátæktin er orsök
að óheilbrigði- Ef maðurinn bakar
sérsjálfur fátæktina með þvf að
nota ekki rétt tækifærin, þá er hún
lians synd. En ef að aðrir liafa tek-
ið frá honum tækifærin, þá er hún
þeirra synd. í flestum tilfellum mun
það vera rétt ályktun, að fátækt
einstaklinganna sé synd mannfé:
lagsin^; því náttiiruauður jarðar-
innar er yfirfljótanlegur til að upp-
fylla Ilar heilbrigðar þarfir og kröf-
ur mnnnkynsins. Það er áuðgræðgi
valdagirnd einstakra manna sem
orsakr fátæktina. Og undir ríkjandi
marmféiags fyrirkomulagi geta eng-
ir orðið ríkir rfema aðrir verði fá-
tækir Það getur enginn orðið auð-
maður nema hann noti til þess ann-
o’p >fi án endurgjald
Prmkvæmt þessum framanrituðu
ástæi' um hygg eg að ályktun prests-
it>,« sé vétt — til samanburðar væri
þó f óðlegt aö fá að vita hans eigin
ástæður M J
672 Agnes Street
WINNIPEG
MARKET HOTEL
146 Prlncen. Strcet
4 mótl markatiinum
Bestu vínföna, vindlar og ati-
hlyning góö. íslenkur veitlnga-
maSur N. Halldðrsson, leitlbeln-
ir tslendingum.
P. O’CONNEL, Eigandl Winnlpeg
Nýtt verzlunar
námsskeið.
Nýjir stúdentar mega nú byrja
haustnám sitt á WINNIPEG
BUSINESS COLLEGE.— Skrifið
eítir skólaskrá vorri með öllum
upplýsingum. Munið, aö það
eru einungis TVEIR skólar í
Canada, sem kenna hina ágætu
einföldu Paragon hraðritun, nfl.
Regina Federal Business College.
og Winnipeg Business College.
Þaö er og verður mikil eftirspurn
eftir skrifstofu-fólki. Byrjið því
nám yðar sem fyrst á öörum
hvorum af þessum velþektu
verzlunarskólum.
GEO. S. HOUSTON, ráðsmaður.

Reyndur og áreiðanlegur skraddari fyrir unga og gamla
Islendinga.
H. GUNN & CO.
NÝTÍSKU SKRADDARAR
Öll nýjustu snið og nýjustu fataefni ávalt á reiðum höndum.
370 PORTAGE AVE.
Fluttur frá Logan Ave.
WINNIPEG, MAN.
Phone: Main 7404
.................................................(i
Vér kennum
PITMAN
Hraðritun.
Success
Vér kennum
GREGG
Hraðritun.
I T
;
BUSINESS COLLEGE
Horninu á Portage og Edmonton
Winnipeg - - Man.
DEILDIR AF SKÓLANUM FRÁ HAFI TIL HAFS.
Tækifæri
Það er stöðug eftirspurn
eftir fólki, sem útskrifast
hefir frá SUCCESS skólan-
um. Hundruð af bókhöldur-
um, Hraðriturum, Skrif-
stofustjórurn og Skrifurum
geta nú fengið stöður. —
Byrjið í dag að undirbúa
yður. Takið tækifærin, sem
berast upp í hendur yðar.
Leggið fé i mentun, — ef
þér gjörið það, þá borgar
það svo margfalda rentu, og
vandamenn yðar og vinir
verða stoltir af yður. —
SUCCESS skólinn er tiibú-
inn að undirbúa yður fyrir
tækifærin.
SKRÍFIÐ YÐUB
STRAX I DAGi
INN
Yfirburðir
Beztu meðmadin eru til-
trú fólksins. Það skrifa sig
áriega fleiri stúdentar inn i
SUCCESS, en í alla aðra
verzlunar skóla '.Vinnipeg
horgar samantalda. Skóli
vor er æfiniega á undan öll-
um öðrum í nýjustu hug-
myndum og tækjuni, sem
kenslunni við kemur. “Bil-
legir” og “Privat” skólar
eru "dýrir” á hvaða “prís”
sem er. Allar vorar kenslu-
greinar eru kendar af sér-
fræðingum. Húspláss og á-
höld öll er inargfalt betra
cn á öðrum skölum. Stund-
aðu nám á SUCCESS skól-
anum. Hann hefir gjört —
s u c c e s s i starfi sinu
frá hyrjun. — SUCCESS
vinnur.
SUCCESS skólinn heldur hæstu verðlaunum fyrir vélritun
í öllu Canada.
SKRÍFIÐ YÐUR INN HVENÆR SEM ER.
Skrifið eftir skólaskrá vorri.
Success Kusiness College, I>1
F. G. GARBUTT, Pres. I). F. FERGUSON, 1
**++++++ ♦-♦♦
d.
rin.
»♦♦♦* *
.♦>♦♦♦
♦♦
♦♦
íi
i
♦ ♦
♦ ♦
n
♦ t
♦ ♦
♦ ♦
4 ♦
4 ♦
4 ♦
< ♦
4 4
4 ♦
4 ♦
♦ ♦
♦ ♦
♦ ♦
♦ ♦
♦ *
♦ *
♦ ♦
♦
♦
♦ ♦
♦ ►
♦ ♦
♦ ♦
♦ ♦*
♦ ♦
♦ ♦
♦ ♦
♦ ♦
♦ 4
♦ ♦
♦ ♦
♦ 4
♦ 4
♦ *
4*4
t* 4
♦ 4
tt
♦ ►
I
J/FFY STARTER
HANDHÆGUR NYR VEGUR.
fyrir FORD Bifreiðar
HANDHÆGUR NÝR VEGUR.
Allir geta sett vélina á stað
með J i f f y.
Engri sveif að snúa í forinni
Engin áreynsla á úlnliðina
Einfalt, rétt tilbúið, áb; ggi
!egt og ódýrt.
Pris: $15.0C
ROTHWELL & TRUSCOT
Western Canada Distributors.
290 GARRY STREET, WINNIPEG.
Fjt.