Heimskringla - 23.05.1918, Page 4

4. BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 23. MAI 1918
HEIMSK HINGLA
(StofnuV 1S86)
Ktmur út á hverjum Flmtudesl.
Otgefendur og elgendur:
THE VIKING PRESS, LTD.
VerTS blaíisins í Canada og BandaríkJ-
unum $2.00 um áritS (fyrirfram borgatS).
Sent tll Islands »2.00 (fyrirfram borgatS).
Aliar borganir sendist rátSsmanni blaSs-
lns. Póst eSa banka ávísanir stílist til
The Viking Press, Ltd.
O. T. Johnson, ritstjóri
S. D. B. Stephanson, ráðsmaSur
Bkrifstofa:
TSS SHCRBROOKB 8TRBET, WIWNIPBJG.
I P.O. Box 3171 Tal.lml Garrr 4110
I ............. ii i ■ a. i.iiöö~0
WINNIPEG, MANITOBA, 23. MAI 1918
Yerkföllin í Winnipeg
Allsherjar verkfall iðnaðarmanna og verka-
manna af öllu tagi virðist nú vofa yfir Winni-
pegborg og nái það fram að ganga, mun
þetta vafalaust hafa hinar verstu afleiðingar
fyrir borgarbúa. Ekki er þó ómögulegt, að
hægt verði að afstýra þessu, annað hvort með
samkomulagi borgarráðsins og iðnfélaganna
(unions) eða að sambandsstjórnin verður að
taka í taumana og miðla málum. Vonandi
vetður eitthvert spor stigið í þá átt að kippa
þessu í lag og það áður en langt líður. Á
núverandi hættu tímum, þegar þjóðin ætti
að vera að leggja fram alla sína krafta til
styrktar her sínum á vígvellinum, þá má ekki
viðgangast, að alt æsist og tryllist hér heima
fyrir. Alt, sem hnekkir samvinnu þjóðarinn-
ar og sundrar starfskröftum hennar, ætti að
skoðast “óalandi og óferjandi” á þeim tím-
um, sem nú eru — og reyndar æfinlega. Á
stríðstímum er þó hættan svo augljós og á-
þreifanleg, að hún dylst engum, og heilög
skylda allra hugsandi og þjóðhollra borgara
er að hafa augu sín opin fyrir þessu og af ítr-
asta megni að leggja stund á alla samúð og
samvinnu á meðan stríðið varir. Allur skoð-
ana mismunur verður nú að rýma úr sessi
fyrir sönnu samúðarþeli, því öll framtíðar
velferð Canada er nú undir þessu komin. Þeg-
ar niðjar þessa lands eru nú að berjast á ægi-
legum orustuvelli gegn öflugustu óvinum, þá
er þjóðinni lífsspursmál að sporna á móti allri
sundrung og ósamkomulagi í landinu.
Aldrei hefir verið meiri þörf á stillingu, dóm-
greind og gætni, en nú—og aldrei hafa »æs-
ingemennirnir verið skaðlegri.
Sjaldan veldur einn þá tveir deila, segir
orðtækið íslenzka, og reynist það sannmæli í
flestum tilfellum. Og ekki er neinum blöðum
um það að fletta, að skortur á stillingu og
gætni á báðar hliðar hefir leitt til yfirstand-
andi þrætu hér í Winnipeg. Borgarráðið, hef-
ir það þó fram yfir iðnfélögin, að leggja meiri
áherzlu á hina hættulegu stríðstíma, sem nú
standa yfir, og sýnir meiri vilja að haga sér
samkvæmt þeim. Ekki verður þó á móti því
borið, að meðlimum borgarráðsins hafi að
mörgu leyti farist meðferð þessa máls frekar
klaufalega — of mikillar stífni vart á þeirra
hlið í fyrstu og oflítil tiiraun þá ger til mála-
miðlunar. Iðnfélögin aftur á móti leggja
langt um minni áherzlu á stríðs örðugleika
þjóðarinnar og virðast blind fyrir öllu nema
eigin málstað og eigin hlunnindum. Blaðið,
sem þau hrintu hér af stokkum í lok síðustu
viku, vottar þetta bezt, því þar er sáralítið
minst á stríðið eða hina brýnu þörf á sátt og
samvinnu hér heima fyrir á meðan það varir.
Er þetta illa farið, því verkamanna stétt þessa
lands hefir ekki dregið sig neitt í hlé hingað
til hvað þátttöku í stríðinu snertir. En æs-
ingagjarnir leiðtogar, sem lundfestu skortir til
þess að geta brotið nokkur mál til mergjar,
virðast nú hér og þar vera að ná haldi á
verkalýðnum og stafar af þessu mesta hætta,
ef ekki verður að gert í tíma. Þátttakan í
stríðinu er þjóðarinnar stærsta mál, sem út-
heimtir óskift fylgi allra þjóðhollra einstak-
linga og þess vegna skylda þeirra að halda
sér frá áhrifum hinna svonefndu leiðtoga,
sem ætíð virðist það eitt hugleikið að blása
að hverjum óánægju neista og stofna til bar-
áttu og æsinga og hleypa öllu í bál og brand.
Slíkir leiðtogar, ef nafni því skyldu nefnast,
hafa á öllum tímum verið verkamannahreyf-
ingunni og öðrum umbótahreyfingum meira
til bölvunar en góðs.
Verkamanna hreyfingin er góð í sjálfu sér
og hefir komið miklu góðu til leiðar. Sökum
samtaka iðnaðarmanna eru kjör verkalýðs-
ins nú stórum mun betri en áður, verkalaunin
hærri, vinnutíminn styttri o. fl. Flest af um-
bóta-sporum þessum hafa verið stigin með
verkföllum, eða réttara sagt með því að við-
haft var ofbeldi. Eigi verkalýðurinn við
þröngan kost að búa og kúgun í einhverri
mynd af hálfu verkveitenda, bregðist öll
málamiðlun og séu engir viðunanlegir samn-
ingar fáanlegir, þá er líka með öllu réttlætan-
legt að verkalýðurinn grípi til síns eina vopns,
ofbeldisins. En þetta getur þó farið of langt
í mörgum tilfellum og stilling og gætni, ásamt
góðri dómgreind, verður ætíð að vera með í
verki ef vel á að fara.
Og þó ofbeldið sé réttlætanlegt í sumum
tilfellum, er ekki þar með sagt, að svo sé æf-
inlega. Sé sanngirnislega að farið við verka-
fólkið og því boðnir viðunanlegustu skilmál-
ar af hálfu verkveitenda, er með öllu óréttlæt-
anlegt, að gripið sé til ofbeldis og verkfall
hafið. Margir munu halda því fram, að slíkt
sé afar sjaldgæft, aðrir segja óhugsandi neitt
þessu líkt geti átt sér stað—en þetta er þó
einmitt það sem skeð hefir hér í Winnipeg.
Borgarráðið var ef til vill seint til undir-
tekta, en enginn getur þó brugðið því um að
hafa viljað beita starfsmenn borgarinnar kúg-
un eða ofríki. Kröfum þeirra um kauphækk-
un var neitað, það er satt; en í þess stað var
þeim boðin vikuleg “stríðsuppbót”, sem meir
en nam kauphækkun þeirri, sem um var beð-
ið. Núverandi dýrtíð var því tekin til greina
og vafalaust hefði uppbót þessi verið borguð
á meðan hún varir. En iðnfélögin létu sér
þetta ekki nægja, vildu fá nýja Iaunaskrá við-
urkenda og þar með tryggja sér kauphækkun
þessa um alla framtíð og jafnvel þegar nú-
verandi dýrtíð er um garð gengin. Þegar
kröfum þessum var ekki fullnægt, kom of-
beldið til sögunnar .og verkföllin hófust. Eins
og lítill neisti, er hvert ungbarn hefði getað
slökt í fyrstu, getur orðið að stóru báli, sem
hefir bæði dauða og eyðileggingu í för með
sér og reynist ofurefli mörgum tugum æfðra
slökkviliðsmanna, eins geta smávægileg á-
greiningsefni oft og tíðum, sem auðveldlega
hefði mátt leiða til heppilegra lykta, orðið
orsök óviðráðanlegrar baráttu og hörmuleg-
ustu afleiðinga
Þjóðiínar hafa borist á banaspjótum út af
smávægilegum ágreiningi og lítilfjörlegustu
orsökum. Dráp eins manns leiddi til verald-
arstríðsins, sem nú stendur yfir og margar
miljónir manna hafa þegar hnigið í og þó ekki
íyrir endaiokin séð enn þá. Einveldisstjórn
þjóðverja neitaði allri málamiðlun og var ófá-
anleg að víkja frá þeirri stefnu sinni, að
“mátturinn fengi að ráða”, og úr því varð
blóðugt stríð óafstýranlegt. Dráp eins manns,
erkihertogans austurríska, er neistinn, sem
kveikir bálið.
Þannig geta litlar orsakir oft og einatt leitt
til stórvægilegustu viðburða. Og nú er engu
líkara en þetta sé að koma á daginn hér í
Winnipeg. Ágreiningur borgarráðsins og
vissra starfsdeilda borgarinnar virðist vera í
þann veginn að orsaka alls herjar verkfall,
sem án ef á eftir að hafa hryggilegustu af-
leiðingar áður því lýkur. Iðnfélögin þykjast
sjá sitt óvænna, ef málstaður þeirra nái ekki
að bera sigur úr býtum og fyllast því móði
miklum. Meðlimir þeirra vilja engan grein-
armun á því gera, hvort við sé að eiga einok-
unar félög auðkýfinga eða borgar- eða sveita
stjórnir — þetta er eitt og hið sama í þeirra
augum. Borgarráðið aftur á móti þykist ekki
hafa haft kúgun eða ofríki í frammi og boðið
full-viðunanlega skilmála. Einnig vill það
koma í veg fyrir að slík verkföll eigi sér oftar j
stað og leggur það til, að eftirleiðis séu öll á-
greinings mál borgar-starfsmanna og borgar-
ráðsins sett í gerðardóm. Flestum hugsandi
mönnum mun líka koma saman um, að fyrir-
komulag þetta sé langt um heppilegra og meir
í samræmi við þroskaða og siðaða þjóð. Að
starfsmenn borgarinnar, eins og t. d. slökkvi-
iiðsmenn, geti gert verkfall út af ágreinings- |
málum, sem þeim eru með öllu óviðkomandi,
er eins hörmulegt fyrirkomulag og hugsast
getur.
Tíminn leiðir í Ijós hvernig þetta fer og
vonandi er, að einhver ráð finnist til þess að
afstýra þeim ófögnuði, sem nú virðist yfir i
vofandi.
Augu allra þurfa að opnast fyrir því, að j
ofbeldið er ekki sigursælt vopn, er til lengdar
lætur. Hvar sem það er viðhaft, jafnvel þó
það sigri í bili, ríkir sundrung og megnasta
óeirving undir niðri. Stéttarígurinn verður að
hverfa; ekki á þann hátt, að ein stéttin brjót-
ist til æðstu yfiráða með ofbeldi, heldur að
andi samúðar og bróðurkærleika geri meir
vart við sig hjá öllum stéttum landsins, en nú
er og þær færist nær hver annari.
Á Englandi hafa verkamennirnir myndað
pólitiskan flokk, með fasta stefnuskrá og sem
berst fyrir þýðingarmiklum umbótum og jafn-
aðar hugsjónum. Flokkur þessi er studdur
meira og minna af öllum stéttum landsins —
utan lávarðastéttinni. Þannig taka auðmað-
urinn og verkamaðurinn höndum saman til
velferðar fyrir land og þjóð. Vissulega er
þetta spor í rétta átt.
Það er fyllilega kominn tími til þess, að
að tekið sé fyrir kverkar æsingamannanna,
sem á aPlar Iundir reyna að espa eina stétt
landsins upp á móti annari og aft ítrasta megni
að stuðla til óánægju og sundrungar. Á öll-
um tímum hafa þeir verið skaðlegustu menn
mannfélagsins.
+—-----— -------- —----------------—*
Kolanámur nærri
Winnipeg
Nýlega birtist grein í einu enska dagblað-
inu hér, er oss virtist sérstaklega eftirtekta
verð. Grein þessi fjallaði um kolaskortinn
yfirvofandi, og var með öllu laus við bölsýni
það, sem komið hefir í ljós í flestum öðrum
greinum ensku blaðanna um þetta sama efni.
Leggur greinarhöfundurinn áherzlu á það, að
þetta verði til þess að kenna þjóðinni að færa
sér betur í nyt eftir en áður þá miklu auðlegð,
sem Canada geymir í skauti sínu. Sökum
vanræktar í þessu tilliti eigi íbúar þessa Iands
nú við svo harðan kost að búa — en mótlæt-
ið verði til þess að opna augu þeirra og
hvetja þá til dáða, eða eins og íslertzka mál-
; tækið segir, að “neyðin kennir naktri konu
að spinna.”
Kolaskortur þessi hefði engan veginn átt
að koma eins og þrumuskúr úr heiðskíru
lofti, heldur að vera fyrirsjáanlegur og ráð-
stafanir þar af leiðandi gerðar til þess að fyr-
irbyggja að hann gæti átt sér stað. Harðkola
framleiðsla Bandaríkjanna hefir í seinni tíð
gert lítið betur en mæta þörfum heima fyrir
og því legið í augum uppi, að fyr eða síðar
! yrði tekið fyrir allan útflutning á harðkolum
j til Canada. Þetta sé í alla staði eðliieg af-
leiðing af orsök og því ástæðulítið að ámæla
! Bandaríkjastjórninni í sambandi við þetta,
eða bregða Canadastjórninni um fyrirhyggju-
skort og úrræðaleysi — nú sé svo komið fyrir
þegnum þessa lands, að þeir verði að hefjast
til handa sjálfir, gera nýjar ráðstafanir og
hrinda af stokkum ábyggilegum framkvæmd-
um.
I öðru eins landi og Canada sé íbúunum til
himinhrópandi minkunar, ef þeir láti um sig
spyrjast, að þeir reyni ekki að bjarga sér
sjálfir og séu upp á aðra komnir til þess að
geta dregið fram Iífið. Hvað kolaskortinn
snertir, þá þurfi enginn að kvíða eða ör-
vænta þesslvegna, því nægileg kol séu hér í
| jörðu til þefcs að mæta öllum þörfum — ef í-
; búarnir að eins hafi mannskap til þess að
færa sér þetta í nyt. Máli sínu til sönnunar
skýrir greinarhöfundurinn svo frá því, að
Estevan héraðið, sem til þess að gera sé ekki
Iangt frá Winnipeg, sé auðugt af linkolum, er
fullvel megi brúkast í stað harðkola til allra
afnota. Um þetta kemst hann meðal annars
þannig að orði;
“Sannleikur málsins er sá, að Canada þjóð-
in getur engum kent um þetta út í frá og að
eins áklagað sjálfa sig fyrir að hafa ekki fært
sér betur í nyt hina margvíslegu auðlegð
þessa lands. Stríðið er nú að kenna þjóðinni
þá lexíu, sem hún hefði átt að vera búin að
læra fyrir mörgum árum síðan. Reynslan og
mótlætið er oft og tíðum notadrýgsti skólinn,
sem færir oss einhverja gagnlega þekkingu og
hvetur ávalt til sjálfstæðis og verklegra fram-
kvæmda. Undangengin vanrækt og hirðuleysi
hefir aftur á móti orsakað hið gagnstæða.
Hafa íbúar þessa fylkis nokkra vitneskju um
það, að í Estevan héraðinu, að eins 300 míl-
ur frá Winnipeg, er gnægð kola í jörðu? Að
vísu eru þetta Iinkol og jafnvel ekki bezta
tegund linkola, en geta þó fullvel notast í
stað harðkola, og ættu líka að vera notuð
þegar svo er komið, að harðkol eru orðin ó-
fáanleg. Síðasta ár var mér sagt, að illkleift
yrði að flytja þessi kol sökum skorts á vögn-
um, en nú hefi eg orðið þess vísari, að þetta
voru ósannindi. Rétt nýlega var mér sagt af
áreiðanlegum járnbrautar umsjónarmanni, að
hvað flutninga þessara kola snerti ætti ekkert
að vera til fyrirstöðu.
Saskatchewan fylki brendi síðasta ár um
330,000 tonnum af slíkum kolum og á sama
tíma voru flutt þangað um 900,000 tonn af
linkolum frá Alberta. Ibúatala Estevan er á
milli 2,000 og 3,000 manns og þó vetrar-
kuldinn þar sé engu minni en í Winnipeg, hef-
ir fólk þetta haldið húsum sínum hlýjum með
brenslu eintómra Iinkola. Margar litlar kola-
námur eru í héraðinu, en að eins tvær námur
þar sem tekin eru út yfir 500 tonn á dag.”
Höfundurinn endar svo grein sína með
hvatningarorðum til fylkisbúa að færa sér kol
þessi í nyt, því þó þau vitanlega séu ekki jafn-
gildi harðkola eða beztu linkola, megi fullvel
nota þau og afstýra þannig algerðum kola-
skorti. “Engin stjórn getur hjálpað þeirri
þjóð,” segir hann á einum stað, “sem ekki
reynir að hjálpa sér sjálf alt hvað hún
getur.”
Frá Noregi.
Eftir Pálma.
II.
Eftir Bergens brunann stóð eg,
sem fleiri, uppi með tvær hendur
tómar. Æ:laði eg þá í svipinn að
segja skilið við myndasmíðar og
gerast sjómaður. Eanst inér það her-
mannlegt, enda var sjómönnuim vel
borgað. Úr þessu varð þó ekki, því
þegar eg ætlaði að segja “skilið við”
stúiku þá, er var eigandi að mynda-
stofum þeim er eg hafði verið for-
maður fyrir, en sem voru nú brunn-
ar, bað hún mig að hætta við slík
áform. Skýrði hún mér frá því, að
hún hefði í hyggju að fá sér her-
bergi í hinum óbrunna hluta Berg-
ens og byrja að nýju myndastofu.
Vildi ihún fyrir enga muni tapa
sjónar af mér og bauð mér að fara
inn í Harðangur á meðan á þvi
stæði að hún væri að koma sér upp
nýrri myndastofu. Og þar eð hún
bauðst til að borga mér full laun
meðan eg biði, þótti mér ísjárvert
að hafna henni. Þannig atvikaðist
það, að eg fékk svo góðan tíma til
að kynna mér líf og lifnaðarhætti
inni í hinum yndisfagra firði.
Arnesen, faðir stúliku þessarar, var
stórríkur kaupmaður og verksmiðju
eigandi í Uskedal, sem er utarlega í
Harðangursfirðinum. Uskedalurinn
er ekki lengra frá Bergen en svo, að
strandferðabátarnir þurfa ekki
nema 8—10 kl.tfma til fararinnar
aðra loiðina. Flestir strandferða-
báfar Noregs eru fögur og hrað-
skreið skip, enda hefir Noregur
mikla þörf þeirra, vegna hinnar
miklu strandlengju og örðugleika,
sem eru við aðrar samgöngur vegna
hinna háu fjallgarða. Sökum þess
hve aðdjúpt er á flestum stöðum
við ströndina, geta bátar þessir
lagst upp að bryggjum, sem eru við
livert kauptún, og eru þeir svo af-
greiddir fljótt og greiðlega. Það er
því mjög skemtilegt að ferðast með
þeim, því hinar fjölbreytlu skifting-
ar á landslagi og útsýni heilla sér-
hvern mann, sem annars hefir auga
fyrir hið stórkostlega liríkalega, en
uma leið aðdáanlega fagra í náttúr-
unnar rlki.
Eg get ekki gleymt fyrstu ferðinni
minni inn í Harðangur. Veðrið var
raunar ekki vel iheppilegt, því það
var hráslaga rigning, er eg lagði af
stað, eins og oft er í Bergen og yfir
liöfuð á vesturströndinni; en til
allrar ihamingju ibirti eftir skamma
stund og gerði bjart veður og kalt.
Þrátt fyrir það stóð eg alla leiðina
á þiljum uppi og naut útsýnisins.
Stundum liggur leiðin milli smá
hólrna og eyja og eru sundin cmilli
lteirra svo þröng, að menn geta
næstuin stokkið á land af borð-
stokk skipsins, en á öðrum stöðum
er því líkast, isem menn séu að
sigla um þröngar ár, þar sem him-
inhá fjöll rísa upp frá báðum bökk-
um, klædd furu og greniskógi,
brydd gráu norsku grjóti á efsta
skalla, sem ósjálfrátt minnir á
norskan víking, með stálbryddan
lijálm. Það væri rangt að mér að
segja, að það væru að eins þýð og
hoillandi áhrif, sem menn finna til
við slfka sýn, sem er fram úr öliu
hófi hrikaJeg og geigvænleg, — og
þó fanst mér eg finna til einhvers
fagnaðar innst í sálu ininni, staf-
andi af spegilmynd fjallanna í vatn-
inu og framar öllu öðru hinni un-
aðslegu kyrð, sem grúfði yfir öllu
fjær og nær, er sveipaði alt í nokk-
urskonar fornhelgi-iblæju fyrir aug-
um mér. öðru hvoru virtist mér
sem eg væri kominn í botn fjarðar-
ins, því útsýnin fram undan var
lokuð af þröngri beygju á firðinum,
og mér fanst jafnvel skipið hljóta
að renna á land; en áður en eg vissi
af, var skipinu stýrt í dálítinn sveig
og nýr heimur opnaðist fyrir augum
mínum, heimur nýrra hólma, tanga
og dala, og umfram alt nýjum fjaila-
tröllum. — Um Harðangur hefir
Vergeland, eitt af stórskáldum Nor-
egs, ort fagurt kvæði, sem er snild-
arlega þýtt á íslenzku af séra Matth.
Jochumssyni.
Það var orðið áliðið dags, er eg
kom að Uskedal, sein er fremur fá-
liðað þorp, með á að gizka 800 íbú-
um, að meðtalinni sveitinni um-
hverfis. í sjálfum kaupstaðnum er
kirkja og barnaskóli. Var skólan-
um skift í þrjár deildir eftir aldri
barnanna, þannig, að hver deild um
sig hafði að eins tveggja daga
kenslu í viku. Kennarinn, Tundal,
sein eg kyntist talsvert síðar, var
roskinn maður, talsvert einkennileg-
ur og fylgdist tæplega með hinum
síðari kröfum tímans. Eg býst við,
að mentun hans hafi verið heima-
fengin, án skólanáms, sem er í alla
staði gott og blessað: en þunnur
fanst mér nú karlsauðurinn vera á
mörgum stöðum sérstaklega í sögu.
Allgóð regla var þó á skóla hans og
nemendurnir hlýddu honum orða-
laust; þó stálust þeir til að kalla
hann “þann gamia’” er hann sneri
við þeim bakinu.
DODDS NÝRNA PILLTJR, góðar
íyrir allskonar nýrnaveiki. Lækna
gigt, bakverk og sykurvalki. Dod<f»
Kidniey Pills, 50c. askjan, sex öskj-
ur fyrir $2.50, hjá öllum lyfsöluns
eða frá Dodd’s Medieine Oo., Ltd.,
Toronto, Ont.
Eg hélt til í Uskedal rúma tvo>
mánuði hjá Arnesen kaupmanni, og
leið mér ágætlega atlan þann tíma.
Arnesen 'þessi var og er mesti skör-
ungur og hafði á margan hátt um-
myndað sögu Uskedalsins á þeim 30>
árum, sem hann hafði dvalið þar.
Hann hafði komið sér upp síldar-
niðursuðuverksmiðju mikilli, þar
sein um 75—100 manns úr nágrenn-
inu höifðu stöðuga atvinnu, og þar
að auki hafði hann bygt 2 eða 3
lifrar og síldar bræðslu búðir, sem
eru nú í höndum sona hans. Eins
og auðisýnilegt er, hefir starf hans
verið heillavænlegt fyrir dalinn, þvi
býlin umhverfis eru mörg smá og
gefa tæplega það af sér, sem fjöÞ
skyldu kröfur gera til lífsviðurvær-
is. En kotungarnir gátu gengið
rakleitt til síldarverksmiðjunnaiv
þegar þeir höfðu ekki annað við-
bundið. Raunar var kaupgjalclið
ekki eins hátt þar og á þeim stöð-
um, sem nær lágu hafinu eða þeim
stöðum, þar sem síldin var veidd,
því hún gengur tiltölulega lítið inn
í firðina, en til þess að fá hana nýja
og óskemda, var tveimur eða fleiri
vélabátum haldið úti, sem að eins
höfðu það fyrir stafni, að kaujia af
þeim sem héldu úti síldarveiðiskip-
unum. Var svo öll síld, sem skemd-
ist í flutningum, brædd í bræðslu-
vélunum.
Eg gekk dag nokkurn inn í dal-
inn. Mér fanst of þröngt um mig
meðal fólksins þar neðra, og þrátt
fyrir norsku fegurðina og hina rfku
náttúru þar við fjörðinn, fanst mér
eg ek'ki vera verulega heima. En
langt inni í dalnum vissi eg að var
skóglaust og hrjóstugt iand, enda
eru margir íslendingar svo sam-
grónir íslenzkri náttúru, að þeir
njóta sín ekki nema þeir finni eitt-
hvað samkynja því, sem hefir graf-
ið sig fastast í hug þeirra og hjarta.
—Dalurinn er þröngur og rennur
lítil á eftir honum, Uskedalsáin;
beggja megin við hana standa býl-
in, líkt dg á sér stað víða lieiina á
Fróni. Neðst í dalnum eru fjalla-
Iilíðarnar þaktar skógi sem þó er
hvergi þéttur né tröllslegur, likur
skógunum, er eg sá síðar á auStur-
landinu. Samt gefur skógurinn þar
neðra miklar afurðir af sér og er til'
mikilla hlunninda fyrir dalsbúa.
bæði til eldsneytis og byggingar.
Það vakti mikla undrun hjá mér, að
sjá hvernig hann var fluttur heim
að bæjunum, eða réttara sagt trén,
oftir að þau voru feld. Það var gert
á þann hátt, isem nú greinir: Sterk-
ur vírstrengur var festur ofarlega í
fjallinu, nálægt þeim stöðum sem
átti að höggva skóginn; annar endi
vírsins var svo festur niðri á jafn-
sléttu. Svo var vírinn srengdur þar
til hann myndaði sjálfstæðan boga
fyrir ofan trjátoppana. Eftir það
voru tré þau, sem höggvin voru, fest
við hann með járnJkrók og runnu
þau svo með geisihraða niður eftir
strengnum, alla leið niður á ár-
bakkann. Mér datt í hug, að slfku
mætti við koma á mörgum stöðum
heima á íslandi við móflutning, þar
sem hans er aflað á háttiiggjandi
stöðum.
í ieiðangri þessum inn í dalinn
kyntist eg bónda nokkrum, Sivert-
sen að nafni. Síðar var eg daglcgur
gestur hans, og marga ánægjustund-
ina liafði eg af því að spjalla við
liann, Hann var einn af þessum
sannmentuðu bændum, sem að eins
hafa aflað sér bóndastöðunnar, með
öllum þeim erviðleikum er henni
fylgja, til þeiss að gota fyilt lungun
af óspiltu hreinu lofti dag hvern, o>g
geta notið vors og vetrar með guði
og náttúrunni. Eg sagði eitt sinn
við hann: “Eg get ekki skilið það,
hvernig stendur á því að fólk getur
fæðst, lifað og dáið hérna í firðin-
um, án þess að verða skáld eða lista-
menn.” Hann horfði á mig dálitla
stund og brosið, sem var á hruk-k-
ótta andlitinu, lýsti meðaumkun
yfir fávizku minni, um leið og það
bar vott um stærilæti yfir því, að
hann væri fæddur þar f firðinum.
Og eftir stundarþögn spurði hann;
“Hefir þú verið á Bullunni?” Eg
glápti á hann. Var hann að draga
dár að mér? Hann virtist hafa gam-