Heimskringla - 23.05.1918, Page 7

WINNIPEG, 23. MAl 1918
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSIÐA
Um íslenzkt þjóðerni.
(Prain'h. irá 3. bte.)
bömin á ensku; þesisu á eg bágt
með að trúa, en neyðist til þess;
ástæðan fyrir þessu er talin sú, að
með öðrum ihætti skilji börnin ekki
þýðinguna, sem liggur í íslenzku
orðunum. Veit eg, að í guðfræði-
málinu eru til orð, sem þung eru fyr-
ir barnsLskilninginn, en þá kemur
til kennaranna—prestanna—að út-
skýra þau á móðurmálinu; það ætti
ekki að 'vena þeim ofvaxið, sem hver
sæmiiega upplýstur leikmaður get-
ur gjört.
Hver afdrif íslenzkrar tungu verði
hér veetan hafs, nær tímar líða, á
það er ekki hægt að gizka; en búast
miá við, að hún verði ek'ki um aldir
fram daglegt mál afkomenda okkar.
En mér finst, að við ættum ekki að
flýta fyrir aldurtila hennar, og sfzt
sæmir það þeim, sem settir eru tii
að vísa þeim ungu leiðina; þeir
ættu að meta það heiður sinn,
finna það hugþekka skyldu sfna,
að standa á verði um það, sem er
göfugt og gott í íslenzku þjóðerni.
Mig hryllir við að hugsa til þess, að
niðjar okkar missi þjóðernis með-
vitund sína, týni öllum íslenzkum
máttarstoðurn, já, gleymi: “Feðrum,
sem að framtak oss festu f skapi
ungu; mæðrum, sem við kvæði’ og
koss kendu’ oss þessa tungu,” og
verði svo að andlcgum uppskafning-
um frarnmi fyrir annarlegum þjóð-
um. Mér hefir fundist sjálfeagt, að
vernda íslenzka tungu eftir megni;
hlúa sem bezt að blessaða ylhýra
málinu okkar, sem vart á sinn lfka;
það ætia eg að gjöra, svo mikið sém
mér er unt og tími vinst til, þá fáu
daga, sem eftir kunna að vera; fela
svo forsjóninni hvað verða kann
eftir minn dag.
Hvað Yestur-íslendinga áhrærir,
eiga þeir, að eg hygg, sízt skylda þá
aðdróttun, að margir — óákveðið
hverjir, — hafi sýnt ótrúmensku og
drottinsvik í þessu landi, verið sem
Mörður í fyrri daga, verið vanþakk-
látir, o.s.frv. Þessi og þvílík um-
mæli finnast mér hvorki sönn né
góðgjörn, og eiga illa við um Vest-
ur-fsiendinga, að minsta kosti hér í
Canada. Hjá þeim eiga þau yifirleitt
ekki lieima; þeir hafa ekki áunnið
sér þenna óhróður; og svo mun vera
um Vestur-ísl. annars staðar. Hér í
Canada hafa íslendingar verið skip-
aðir í ifjöldamarga]’ ábyrgðarstöður
og þykja s’anda f þeim sér og þjóð
sinni til sóma. Austur til vfgvallar
hafa þeir sent fjölda af vöskuin
drengjum, fyllilega eins marga og
aðrir þjóðflokkar, eða vel það, að
réttu hlutfalli við fólksfjöldann; og
væri tölum talin öll fjárframlög
þeirra í stríðsins þarfir, myndi sjást,
að einnig þar hafa þeir haldið uppi
sínum hluta.
Að iíkindum verður ihér í landi, á
síðan, ein nokkurn veginn samgróin
ný þjóðarheild, runnin saman af
hinum ýmsu þjóðarbrotum; en ekki
alt í einu, heldur smám saman; og
það er ekki hyggilegt, ekki heldur
mögulegt, að hraða þjóðarmyndun-
inni. Engin iög né vanhugsaður á-
kafi getur um það komið neinu
góðu til leiðar; það er tímans mikla
starf, en mönnum otvaxið. Hægfara
og jafnt, svo þjóðin eins og viti
varla af ummyndaninni, mun farsæl-
ast og bezt; þá munu hinir marg
breyttu þjóðernis eiginleikar bezt
renna saman í nýtt þjóðerni. Má þá
verða svo, að ihin fslenzku þjóðar-
sérkenni verði fyrir hina nýju þjóð-
ernissamsuðu sem saltið er fyrii
fæðuna. Því er það Skoðun mín og
sannfæring, er styrkist þvf meir sem
eg hugsa þetta málefni gjörr, að far-
sælast og drýgst muni reynast, að
geyma sem bezt og lengst að verða
má, það kjarnmesta og göfugasta,
sem til er í þjóðerni okkar, ieggja
það á borð með niðjum okkar í
framtíðinni, og mun það reynast
þeim sá fjársjóður, sem ber blessun
arríka ávexti til manndóms og
menningarþroska í þessu landi.
Þjóðernismálið er okkar sérmál,
og að því getum við hlúð, án þess
að vanrækja skyldur okkar í þeasu
landi. Eg hefi sýnt fram á, að af
þeim kjarna eykst okkur kraftur og
inanndómur til að gegna þeim. —
Þjóðernismálið er og æ‘.ti að vera
öllum Vestur-ísl. helgur dómur, sem
við ættum ekki að gjöra að ágrein-
ingsmáli, heldur hlúa að því í bróð-
erni og styðja til þeiss hver annan.
Og nú á þessum örlagaþrungnu
tímum, þegar mikill meiri hluti hins
mentaða heims er flakandi af sár-
um, þegiar liggur við, að allri sið-
inenning blæði til ólífis, þegar milli-
ónir sakleysingja fljóta í blóði sfnu,
þegar friðurinn og réttlætið er gjört
útlægt, þegar bilið á milli lífs og
dauða er sem eitt augnakast, þá
virðist nú illa valinn tími til að ráð-
siaga um, hvernig eigi að fyrirkoma
sem fyrst þvf, sem nú mest heldur
uppi kjarki, þrautseigju og dreng-
skap þeirra, isem nú, eru að leggja
lífið í sölurnar. Stæði okkur ekki
nær, að 'biðja, eins og eitt okkar
merkustu iskálda, þar senl hann
stóð við siglutréð: “Drottinn. lát
“strauma af lífissólar ljósi læsast f
“farvegum hjartnanna þel. Varna
“frá bylgjum frá ólánsins ósi, unn
‘óiss að vitkast og þroskast. Gef
"heill sem er sterkari en Hel.”
Ritstjóri Heimskringiu hvatti til
þess f athugasemd sinni við “Hug-
vokjuna”, að menn léti í ljós skoð-
anir sfnar á þjóðemismálimu. Eg
hefi búist við að þeir, sem eru mér
langt færari að ræða þetta mái, létu
til sín heyra. Það sem eg hefi sagt
hér að framan, er mín skoðun og
föst isannfæring. Vestur-íslending-
ar þurfa að rækta það bezta, sem
þeir tóku f arf frá forfeðrum sínum,
og ávaxta það ihér, jafnframt því, að
PURITV
FLOUR
TMORE
BREAO
AND
BETTER
BREADV
PURITY FLOUR
(GOVERNMENT STANDARD)
Þetta er ekki “StríSs-Hveitimjöl”
Að eins “Stríðs-tíma-Hveitimjöl”
Canada.
Brúkið það í alla bökun.
1 v
*
144
ÉMifflÉmi
rai
Gleymið ekki íslenzku drengj-
unum á vígvellinum
Sendið þeim Heimskringlu; það bjálpar til að gera lífið léttara
KOSTAR AÐ EINS 75 CENTS I 6 MÁNUÐI
eða $1.50 I 12 MÁNUÐI.
Þeir, sem vitóu gleðja vini sína eða vandamenn í skot-
gröfunum á Frakklandi, eða í herbúðunum á Englandi,
með þvf að senda þeim Heimskringlu í hverri viku, eettu
að nota sér þetta kostaboð, sem að eins stendur um stutt-
an tíma. Með því að slá einum fjórða af vanalegu verði
blaðsins, vill Heimskringla hjálpa til að bera kostnaðinn.
Sendið oss nöfnin og skildingana, og skrifið vandlega
utanáskrift þess, sem blaðið á að fá.
The Viking Press, Limited.
P.O. Box 3171. 729 Sherbrooke St., Winnipeg
reynast trúir og vandaðir borgarar
þessa lands; reynast góðir Canada-
íslendingar, það er vel mögulegt;
allur vandinn er, að reynast sjálfum
sér trúir og þeirri stöðu, sem hver
er kallaður til; leggja stund á, að
vera sannir menn.
1. maf 1918.
Jónas J. Húnford.
------o-------
Skýrsla yfir Betel-
samkomur
í Selkirk, Morden bygð (Brown P.
O.) og Piney.
Herra ritstjóri!
Um leið og eg bið þig að birta
þessa skýrslu í biaði iþínu — og þar
sem það á að verða sú seinasta —
þá iangar mig til að þakka þér fyrir
þá hjálp, er þú hefir veitt Betel sam-
komum þcssum í gegn um Heims-
kringlu.
Betel sarnkotna var haldin 18. apríl
í hinu nýja sainkomuhúsi Selkirk-
búa. Það helzta, sem fyrir kom á
þessari samkomu og sem mig langar
til að minnast á, um leið og og end-
urtek þakklæti mitt til þeirra, er
hlut át‘u að máli, var heiðursgjöf
sú til Betels, er meðlimir Goodtemp-
larastúkunnar “Eining” afhentu
mér til minningar um Jóhönnu sál.
Straumfjörð. Hún ihafði verið mieð-
limur þessarar stúku á sfnum yngri
árum, er hún dvaldi með móður
sinni í Selkirkbæ.
Um leið og hr. Klemens Jónasson
afhenti gjöfina ($50.00) mintist
hann á Jóhönnu sál. isem eina af
þeim ógleymanlegu stúlkum, er oft
hafi alist upp þeirra á ineðal. Og
með gjöf þessari vildu bæjarlbúar,
þeir sem höfðu þekt haiia, sýna, að
þó hún væri 'þeim horfin, lifði hún
enn í huga þéirra og hjörtum.
óeigingjarnar sálir iiifa iengi og
starfa á meðal okkar, þó þeirra
jarðneska hús hafi horfið okkur
sjónum.
Á laugardagskvöld 20. apríl heirn-
sótti eg Morden-bygðarbúa, 20 ís-
lenzkar fjöLskyldur að mér er sagt;
en þó þeir séu fámennir ery þeir
ekki eftirbátar í því að styrkja Bet-
el, eins og sjá má af skýrslunni.
Hér voru allir byrjaðir á vorvinnu
og þar af leiðandi innunnu þeir sér
þann heiður að byrja samkomu
sína seinna en nokkur önnur
bygð. Og hafa þó margir gert vel i
þá átt. Þegar klukkan var orðin
11, voru 18 fjölskyldur komnar, og
var þá stigið f stólinn. Ekki veit eg
hvenær iþessar tvær seinustu fjöl-
skyldur komu. — Eg fór að sofa kl.
4, hæst ánægður, þó seint væri byrj-
að. — Þeir búa vel, bændurnir f
Morden-bygð. Ilvergi fékk eg eins
mikið af hangikjöti og pönnukök-
um og þar.
Seinasta Betelsamkoinan var hald-
in 4. maí í Piney, Man. Sami hlý-
leikinn til Betel ibýr þar í liugum
og ihjörtum manna, sem annarsstað-
ar. Jafnvei litlu börnin fóru að taia
um gamalmennaheimilið við mig
og Sólskinssjóðinn. Á þessari sam-
komu voru fleiri ungmenni, piltar og
stúlkur frá 10 til 16 ára, en vanalega
voru frábrugðin öðrum í því, að
hefir átt sér stað. Ungmenni þessi
þau tóku öll tækifærið til að skemta
bæði mér og áhorfendum mfnum
ineð fögrum söng. Ekki veit eg
hverjum á að þakka fyrir að hafa
kent ibörnunum að skemta bæði sér
og öðrum á þenna hátt, en sannar-
lega eru ungmenni þessi foreldrum
og bygð sinni til stórsóma, og ótrú-
legt þykir mér, að dansinn verði
þeirra eina skemtun, þegar fram
líða stundir, eins og á sér stað víða
annars staðar.
Skýrsla;
í vSelkirk-bæ, samskot $33.45, gjöf
Freemann Freemannson $5, stúkan
“Eining” I.O.G.T., $50.00; alls $88.55,—
Morden-bygð (Brown P.O.), samsk.
$64.00, kaffi $7.55; alls $71.55 — Pincy,
samskot $29.18, kaffi $12.07, alls $41.21.
Samanlagt allis $201.25; ferðakostnað-
ur $23.25. Ágóði $178.00
Allar inntektir:
f Vatna-bygðum...........$499.65
Argyle-bygð...............176.45
Nýja íslandi..............441.15
Manitobavatns bygðuin .. .. 516.45
Nrrðr Dakota............. 445.95
Minneeota................ 677.88
HEIMSKRINGLA er kærken-
inn gestnr íslenzkom ker-
mönnnm. — Vér sendnm
hana tíl vina yíar hvar sem er í
Evrópu, á hverri viku, fyrir aSeins
75c í 6 mánuÖi eÖa $1.56 í 12
mánuði.
Box 3171. THE VIKING PRESS Ltd
Ohieago .. ..
Morden-bygð
Selkirk .. ..
Piney......
Winnipeg ..
Samtals
og úthúnaður ........
17.00
71.55
88.45
41.25
112.45
$3,088.23
581.10
Umboðsmenn
Heimskringlu
■ •
1 Canada:
Hreinn ágóði
Vextir.....
$2,501.13
. 7.64
Árborg og Framnes:
Guðm. Magnússon ..
.. Framnes
Halldór Egilson .... Swan River
Snorri Jónsson ________Tantallon
Jón Sigurðsson _____________Vidir
Vaigerður Josephson
1466 Argyle Place
South Vancourer, B. C.
Pétur Bjarnason _________Vestofol *
Auiguist Jolhnson .... Winnipegosis
ólafur Thorleifsson ... Wlld Oa
Sig. Sigurðsson..Winnipeg Baact
Samtals $2,508.77
Til allra Islendinga í þeim bygð-
um, sem eg hefi heimsótt.
Kæru vinir:—Um leið, og eg skila
af mér peninga upphæð þeirri, sein
þið hafið gefið Gainalmennaheimil-
inu í gegn um samkomur þær, er
haldnar hafa verið i bygðum ykkar
á iþesisum liðna vetri, vil eg þakka
ykkur af öllu ihjarta fyrir að hafa
leyft mér að vera nokkurs konar
inilliliðnr ykkar og Betels.
Um leið vil eg opinberlega þakka
guði, föður okkar allra, fyrir að
hafa gefið mér bæði löngun og
viljakraft til þess að framkvæma
verk þetta.
Þá sem verða aðnjótandi af starfi
þessu og finna til þakklætislöngun-
ar í hjarta sínu, bið eg að beina
orðum sínum til guðs, og ininnast
þeirrar persónu, ®em verkið er
unnið til minningar um—Jóhönnu
Straumfjörð (Eggertsson).
Magnús Talt............... Antler
Páll Anderson .....Cypress Rivei
Sigtryggur Sigvaldason ___ Baldur
Lárus F. Beck ........ Beckville
Hjálmar O. Loptsson ... Bredenbury
Bifröst og Geyisir:
Eirfkur Bárðar9on.........Bifröet
Thorst. J. Gíslason.........BrowD
Jónas J. Hunfjörd....Burnt Lake
Oskar Olson ....... Churchbridge
Guðiu. Jónsson.........Dog Creek
J. T. Friðriksson...........Dafoe
O. O. Johannaon, Elfros, Sask
John Janusson Foam Lake
B. Thordarson Gimli
G. J. Oleson........... Glenboro
Geysi:
F. Finnbogason............Hnausa
Jóhann K. Johnson ........ Heela
Jón Jóhannsíon Holar, 8ask.
F. Finnbogason Hnausa
II nsawiek:
Si£. Sigurðson Wpg. Beach
Andréa J. J. Skagfeld Hove
S. Thorwaldson, Rlverton, Man.
Arni Jónsson...............Isafold
Jónas J. Húnfjörð......... Innisfail
Paul Bjarnason__________Wynyaw
I Bandaríkjunu*:
Jóhann Jóhannsson__________AJsra
Thorgils Asraundsson ___ Blalne
Sigurður Johnson_________Bontry
Jóhann Jóhannsson ______Csvnller
S. M. Breiðfjörð________Edinburg
S. M. Bieiðfjörð _______ Garðar
Klís Austmann____________Gmfton
Árni Magnússon___________HnUson
Jóhann Jóhannsson________Heeuiei
G. A. Dalmann __________ Ivsahoe
Gunnar Kristjánsson......MlJton
Col. Paul Johnson_______Mountain
G. A. Dalmann ......>_ Mlnaeota
G. Karvelsson ...-- Pt Robevte
Einar H. Johnson___Spanhh ToVk
Jón Jónsson, teóksall______tvold
Sigurður Johnson__________UþteEB
ókeypis til þeirra sem
Þjást af Brjóstþyngslum
Nýtt HelmllÍRmeKal, Sem MA Brfika A»
Þc«i Teppant Frá Vftana.
O. A. Eggertsson,
Viðurkenning.
Meðtekið frá Olafi A. Eggertssyni
$2,508.77.
Nefndin finnur sér ljúft of skylt
ag þakka O. A. Eggertssyni fyrir hið
mikla og góða verk hans fyrir Betel
á síðastliðnum vetri; einnig þakk-
ar nefndin öllum Iþeim, sem stutt
hafa að því að góður árangur yrði
af þessu kærleiksverki hans.
Fyrir hönd nefndarinnar,
J. Jóhannesson, féh.
-------o--------
HAFIÐ ÞÉR BORGAÐ
HEIMSKRINGLU?
Skoðið iitla miðann á blaðinu
yðar — hann segir til.
Jónas Samson______________Kristnea
J. T. Friðriksson_________Kanð&hor
ó. ThorHifsson __________ Langruth
Bjarnl Ttoordarson, Legllo
-----— Lögborg
__ Lille«vo|
___Lundar
Markland j
. Mory Hill
óskar Olson ________
P. Bjarnason ________
Guðin. Guðmundsson
Pétur Bjarnason _____
E. Guðmundoson_______
John S. Laxdal_____________Mozart
Jónas J. Húnfjðrð_____Markerville
Paul Kernested_________: Narrows
Páll E. Isfeld................Nes
Andrés J. Skagfeld....Oak Point
St. O. Eiríksson.......Oak View t
Pétur Bjarnason ............ Otto
Jónas J. Húnfjörð......Red Deer
Ingim. Erlendsson..... Reykjavik
Gunnl. Sölvason...........Selkirk
Skálholt:
G. J. Oleson.............Glenboro
Paul Kernested___________Siglunes
Ilallur Hallsson _____Silrer Bay
A. Johnson _____________ Sinclair
Andrés J. Skagfeld .... Stony Hill
Vér hötum nýjnn vets at! lœkna and-
arteppu (asthma) og viljum aö þér
reynits þa® á okkar kostnato. Hvort
s«m þú hefir þjást lengur efla skem-
ur af þessari veiki, þá ættlr þú atí
senda eftir fríum skömtum af meöali
voru. Gjörir ekkert til í hvernig lofts-
lagi þú býrS, eöa hver aldur þinn er
eha atvinna, ef þú þjáist af andar-
teppu, mun þetta meöal vort bæta þér
fljótlega.
Oss vantar sérseaklega aö senda
mehaliö til þelrra, sem átiur hafa
brúkaö e'Ba reynt ýmsar atSrar ati-
ferSir etSa metiul án þess^atS fá bata.
Vér viljum sýna öllum þeim, sem
þjást—á vorn eigin kostnaB—, atS atS-
fertS vor læknar strax alla andarteppu
og brjóstþrengsli. /
Þetta tilbotS vort er of mikils vlrtSi
til ati sinna því ekki strax í dag.
SkrifitS nú og byrjitS strax atS læknast.
Senditi enga peninga. AtS eins fult
nafn ytSar og utanáskrift — gJöritS þatS
i dag.
FREE ASTIIMA COUPOJÍ
FRONTIER ASTHMA CO„ Room
582T, Niagara and Hudson Sts., Buf-
falo, N. Y.
Seud free trial of your metkod to

/

Seztu á Bak við Hjólið á Ford og
Keyrðu Svo.
REYNDU það einu sinni! Biddu kunningja þinn að leyfa þér a3
“stýra” bifreiðinni hans á beinum spöl. Þér mun þykja það gaman
og þú munt undrast hvað auðvelt er a<5 fara með Ford.
Ef þú hefir aldrei fundið hvað hressandi það er að stýra þinni eigin bif-
reiðv þá áttu mikla ánægju eftir. Það er alt önnur tilfinning í sambandi víð
að stýra, en að vera að eins farþegi í bifreið. Og sérstaklega ef þú reynir Ford.
Ungir drengir, stúlkur, konur og jafnvel afar—þúsundir af þeim—keyra
Ford og hafa ánægju af. Ford stöðvast og fer af stað í stræta þvögunni
mjög auðveldlega og þægilega, og á landbrautum og hólum finst bezt hvern
kraft hún hefir.
Kauptu Ford og muntu vilja helzt alt af sitja við stýris-hjólið.
Runabout - - - - $575
Touring......$595
Coupe........$770
Sedan........$970
Chassis......$535
ALHEIMS BIFREIÐIN 0ne Ton Truck - $750
F.O.B. FORD, ONTARIO.
Ford Motor Company of Canada,
FORD, ONTARIO " LIMITND.