Heimskringla - 04.07.1918, Síða 4

4. BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 4. JúLI 1918
WINNIPEG, MANITOBA, 4. JÚLI 1918
Bolshevíki flokkur-
inn.
Margt bendir til þess, að dagar Bolsheviki
stjórnarinnar rússnesku séu nú að þrotum
komnir. Af þeim óljósu fréttum að dæma,
sem berast frá Rússlandi, virðist megn óhug-
ur að vakna hjá þjóðinni gegn stjórn þessari
og nýir byltingamenn að koma til sögunnar.
Svo hörmulega hefir Bolsheviki stjórnin farið
að ráði sínu, að ástandið þar í landi keyrir
nú fram úr öllu hófi. Allur iðnaður í molum
og verka lýðnum, er áður neytti brauðs síns
í sveita síns andlitis þar með allar bjargir
bannaðar. Eignarrétturinn hefir verið fótum
troðinn og margir þeirra, sem verksmiðjueig-
endur og vinnuveitendur voru áður, eru nú
öreigar og verða að lifa við sult og seyru.
Af óstandi þessu öllu leiða verstu róstur í
borgunum og lögreglan, sem saman stendur
nú mest megnis af hermönnum Bolsheviki-
flokksins, virðist oft og tíðum lítt megnug að
bæla slíkt niður. Við þetta bætist svo, að
hjá rús$nesku þjóðinni festir nú sá grunur
víða sterkar rætur, að við fjiðarsamningana
í Brest-Litovsk hafi hún verið seld og svikin
og þá stigin fyrstu sporin til þess að gefa hana
Þjóðverjum á vald. Þar sem grunur sá virðist
á gildum rökum bygður, og þjóðin með degi
hverjum að sannfærast að svo sé, er ólíklegt
að stjórn þeirri, sem þannig sveik þjóð sína
í trygðum, verði leyft að sitja lengi við völd-
in úr þessu. Mun óhætt að fullyrða, að ein
stjórnarbyltingin enn sé nú í vændum á Rúss-
landi.
Einhver sterkasta sönnunin um óvinsældir
Bolsheviki stjórnarinnar er þó mótspyrna
öflugra lýðveldissinna á Rússlandi gegn henni,
og sem á dögum keisarastjórnarinnar voru
fremstir í flokki byitingamanna. Þeir menn
voru engan veginn líklegir til þess að rísa
öndverðir gegn þeirri stjórn í landi sínu, sem
lýðveldisstjórn væri í orðsins fylsta skilningi
og bæri velferð þjóðarinnar fyrir brjósti. —
Blaðið Literary Digest, sem er eitt af merk-
ustu blöðum Bandaríkjanna og sem ætíð leit-
ast við að byggja allar staðhæfingar sínar á
sem beztum heimildum, flytur nýlega grein
um þrjá af slíkum andstæðingum Bolsheviki-
stjórnarinnar. Kafli þeirrar greinar hljóðar
sem fylgir í íslenzkri þýðingu:
“Þrír fyrverandi byltingamenn á Rússlandi,
sannir lýðveldismenn í hópi lýðveldismanna,
og sem sannað hafa hollustu sína við málstað
frelsisins með löngu og dyggu starfi, hafa n\í
snúist til öflugrar mótspyrnu við Bolsheviki-
stjórnina og ámæla henni harðlega. Einn
þeirra lýsir henni sem ‘harðstjórn margfalt
verri en keisarans.’ Allir eru þeir sammála,
að Rússland sé nú marið undir hæl þýzks ein-
veldis og allir einum huga hvað það snertir,
að eina von rússneskrar þjóðar sé nú fólgin í
sameinaðri aðstoð bandaþjcjðanna. Einna
fremstur þessara þriggja manna er Vladimir
Burtseff, sem nýlega fékk strqkið frá Rúss-
landi til Svíþjóðar, og lýsir blaðið London
Daily Chronicle honum í svo hljóðandi orð^
um:
‘Vladimir Burtseff er stálefldur byltinga-
maður og háði til forna langa og stranga bar-
áttu gegn keisarastjórninni. Flúði hann úr
landi sínu fyrir nokkrum árum síðan, dvaldi
þá í París og kom um þær mundir upp um
Azeff og aðra svikara, er brugðust byltinga-
flokkinum og gerðu lögreglunni aðvart um
ráðagerðir hans. Þegar núverandi styrjöld
hófst, studdi hann sterkiega málstað banda-
þjóðanna, en var þó óvinveittur keisarastjórn-
inni rússnesku engu síður en áður. Hélt hann
þá til Rússlands aftur, en var hneptur í varð-
hald strax og hann kom þangað og sendur til
Síberíu. Þar var hann svo geymdur unz hon-
um var veitt heimfararleyfi rétt á undan
stjórnarbyltingunni. Eftir að bylting þessi
var um garð gengin lagði hann sig fram til
þess að mótmæla stríðsandstæðingum á með-
al jafnaðarmanna, sem þá voru farnir að láta
mikið á sér bera. Þegar Bolsheviki stjórnin
komst til valda var honum brátt varpað í
örugt varðhald, sem hann með naumindum
fékk sloppið úr úr fyrir nokkrum vikum síð-
t*
an.
I blaðinu Social Demekaten, sem gefið er
út í Stokkhólmi, kemst Burtseff sjálfur þannig
að orði:
“Margir, af oss, sem unnum málstað frels-
isins og sem við vissum bandaþjóðirnar voru
að berjast fyrir, tókum einarðlega til máls
gegn því ístöðuleysi þjóðarinnar, að láta Bol-
shevikiflokkinn bera sigur úr býtum. AleXÍ-
eff hershöfðingja varð það að orði, er hann
3. nóv. s. 1. sat ráðstefnu þáverandi stjórnar-
meðlima og heyrði skýrslu hermálaráðherr-
ans um sundrungina og óeininguna í hernum,
að land vort “væri nú engu líkara en vit-
skertrahæli.” Eg birti þetta í blaði mínu og
hlaut reiði Kerensky í staðinn, því samdæg-
urs bannaði hann að blað mitt væri gefið út
og lét lögregluna loka prentsmiðju minni. Var
víst ákveðið að taka mig fastan, en í milli-
tíðinni var Kerensky bylt frá og Bolsheviki-
stjórnin komst að. Stjórn sú, en ekki Ker-
ensky, gaf mig lögreglunni á vald.
Hörmulegt ístöðuleysi á aðra hliðina en
beiskur hefndarhugur á hina orsakaði niður-
hrun Rússlands. Bolsheviki flokkurinn hugði
á hefndir og kom markmiði sínu í fram-
kvæmd. Óbifandi sannfæring mín er, að
Bolsheviki stjórnin hafi viljandi selt Rúss-
land Þjóðverjum, gegn því verði og þeim
skilmálum, að hún hefði fult frelsi til þess að
hlynna að málstað “Bolshevikinga” og út-
breiða stjórnleysishugsjónir þeirra um heim
allan............
Svik stjórnar þessarar verða Rússlandi
kostbær, en svik og undirferli Þjóðverja
verða þó keisarastólnum þýzka enn þá kost-
bærari áður lýkur I millitíðinni uppskera
Þjóðverjar ávextina af hve vel þeim hefir
hepnast að sundra kröftum rússnesku þjóð-
arinnar. Þeir hafa þegar hertekið stór svæði
sunnanvert og vestanvert í landinu og her-
sveitir þeirra færast einlægt lengra og lengra.
Við byltingamenn þráðum byltingu og
vorum í sjöunda himni er þetta loksins hepn-
aðist. Með sáru sinni hljótum við þó að við-
urkenna, að slík stjórnarbylting á Rússlandi
á stríðstímum hafi í reyndinni orðið þjóðinni
hið stórkostlegasta tjón, og ekki eingöngu
henni, heldur bandaþjóðum vorum öllum.
Vonin eina, sem nú er eftir, er að þeir rúss-
nesku einstaklingar, sem styðja vilja máistað
Rússlands og bandaþjóðanna, sameini krafta
sína unz þeir fá kastað af sér þýzka okinu.
Stjórnarbyltingin hefir þá ekki verið til einsk-
is og hugsjónir þær, sem byltingamennirnir
börðust fyrir, öðlast þá gildi og hljóta al-
heims viurkenningu.”
Hinir tveir, sem greinin ofangreinda í
Literary Digest fjallar um, eru þeir Boris Sav-
iukoff fyrverandi stríðs-ráðherra (Minister of
War) Kerensky stjórnarinnar, og Maxim
Gorky, ritstjóri og rithöfundur. Báðir eru
menn þessir öflugir lýðveldismenn og stuðn-
ingsmenn frelsisins á öllum sviðum — en
báðir þó sterkir mótstöðumenn Bolsheviki-
stjórnarinnar og fara ómjúkum orðum um all-
ar athafnir hennar.. Sá fyrnefndi segir stjórn
þessa frá því fyrsta hafa verið á bandi Þjóð—
verja og vopn í höndum þeirra gegn rúss-
neskri þjóð. Tilfærir hann margt þessu til
sönnunar og hvetur við hvert tækifæri, sem
honum býðst, þjóð sína að hefjast til handa I
gegn yfirráðum “Bolsheviki flokksins og
Þjóðverja.” Hann er sannfærður um að rúss-
neska þjóðin muni fyr eða síðar vakna til
meðvitundar um voða þann, sem núverandi
stjórn hefir steypt henni, og þá Iáta til skarar
skríða að hrinda þessum óaldarflokk frá
völdum — sem saman stendur aðállega af
stjórnleysingjum, tryltum draumsjónamönn- j
um og misindismönnum af öllu tagi.
Maxim Gorky þreytist aldrei á að að Iýsa |
spellvirkjum þeim, sem framin hafa verið á
Rússlandi í umboði Bolsheviki stjórnarinnar.
Saklausir íbúar landsins hafa verið drepnir í I
þúsunda tali án dóms og laga — og þetta af
þeirri s^jórn, sem þykist vera lýðveldisstjórn j
og halda á lófti fána göfugra frelsis hugsjóna I
og mannréttinda. Hryllilegri morð og mann- j
dráp hafa aldrei verið framin í sögu Rúss- |
lands en síðan Bolsheviki stjórnin tók þar I
við völdum. Þegar tryltar hermannasveitir j
með stjórnina að baki sér, eru annars vegar,
ræður lögreglan ekki við neitt, þó hún fegin |
vildi og því ekki við góðu að búast. Margar
lýsingar Gorky á núverandi ástandi rússnesku
þjóðarinnar eru átaaknlegar mjög, en all-
bölsýnn er hann, hve framtíð Rússlands
snertir, ef ekki verði á einhvern hátt bráðlega
í taumana tekið. Ein myndin, sem hann
bregður upp, er sem fylgir
“Hermenn leiða á efir sér þjóf, sem á að
drekkja. Manni þessum hefir verið mis-
þyrmt, svo hann er nú nær dauða en lífi.
Ásjóna hans er alblóðug og annað augað úr
honum stungið. Á eftir hermönnum þessum
og bandingja þeirra eru hópar af börnum,
dansandi af áhuga og hrópandi í sífellu:
‘Hann á að drukna! ’
Og þetta eru börn vor, sem eiga eftir að
verða byggjendur framtíðar vorrar.”
Sáluhjálparherinn.
Sáluhjálparherinn, eða “Hjálpræðisher-
inn” öðru nafni á meðal Islendinga, hélt há-
tíðlfigt fimtíp ára afmæli þann 3. þ.m. — á
miðvikudaginn í þessari viku. Þá voru liðin
fimtíu ár frá því herinn var stofnaður á Eng-
landi, af William Booth, og frá því starf hans
fyrst var hafið, sem svo mikla útbreiðslu hef-
ir fengið um veröld alla. Sáluhjálparherinn
hefir nú herstöðvar í flestum löndum heims
— að Islandi meðtöldu.
Lengi vel átti Sáluhjálparherinn örðugt
uppdráttar og var yfirleitt lítils metinn. Spek-
ingar og hugsjónagarpar, sem alla hluti vita í
jörðu og á, töldu slíkan félagsskap fáfengi-
legan mjög og gerðu að honum hið mesta
gys. Kirkjurnar litu hann hornauga og voru
tregar að viðurkenna að prédikarar Sálu
hjálparhersins flyttu ómengaðan boðskap
kristninnar. Af mentastofnunum voru “guð
fræðingar” Sáluhjálparhersins fundnir léttir
á metum og lítið úr þeim gert. Almennings-
álitið var alveg samdóma slíkum dómsúr
skurði “mentaðra” manna og meðlimir Sálu-
hjálparhersins — sem allir voru prédikarar
— því af flestum álitnir vera tryltir ofsatrú-
armenn, er þjóðin yrði að umbera eins og
hvert annað mótlæti.
Þrátt fyrir mótbyr svo mikinn hélt Sálu-
hjálparherinn þó áfram að staría og að vaxa
og útbreiðast. Kaldhæðni þeirra “vitru” og
tortrygnishugur þeirra “rétttrúuðu” megnuðu
ekki að varna vexti hans og uppgangi.
Hvernig sem viðraði voru liðsmenn hersins til
staðar úti á götum og gatnamótum borganna,
stærri og smærri, til þess að syngja hersöngva
sína og flytja öðrum fagnaðarboðskap trúar
sinnar. Létu Iiðsmenn þessir engan bilbug á
sér finna þó margir gengju snúðugt fram hjá
þeim og aðrir litu til þeirra miður hýru horn-
auga. Líknarstarf Sáluhjálparhersins hélt á-
fram, þrátt fyrir alla mótspyrnu og hlaut
stöðugt meiri og meiri útbreiðslu eftir því
sem tímar liðu. Og nú er svo komið, að
þessi kristilegi félagsskapur, grundvallaður á
gömlum bókstafs-kenningum og óbreyttri
“barnatrú” liðinna alda, er fyrir löngu síðan
alment viðurkendur sem einhver stærsti og
öflugasti kirkjulegur félagsskapur hinna
kristnu þjóða. Enginn annar félagsskapur
þessarar tegundar hefir afkastað þýðingar-
meira og víðtækara líknarstarfi, reist við
fleiri fallna, rétt hjálparhönd fleiri bágstödd-
um eða glatt fleiri munaðarleysingja Sálu-
hjálparherinn leggur alla áherzlu á að sýna
trú sína í verkinu í gagnlegum framkvæmdum
og göfugu líknarstarfi. Á meðan prestar
hinna kirknanna deila um “bókstaf” og kenn-
ingar, eru meðlimir Sáluhjálparhersins að
starfa og að leggja fram óskifta krafta til
stuðnings hinum föllnu, fátæku og þjáðu.
Sízt er því að undra þó Sáluhjálparherinn
vaxi og útbreiðist,' þegar margar hinar kirkj-
unar eru að ganga í sig og verða að engu.
Trúin er dauð án verkanna, jafnvel trú
bygð á hávísindalegum rannsóknum og full-
komnustu guðfræði - kenningum. Breytni
mannanna og framkoma þeirra í verkinu eru
aðal atriðið, en ekki hvaða trú þeir játa eða
hvaða lífsskoðanir þeir aðhyllast.
Mörgum er gjarnt að tala stórt, en aðhaf-
ast Iítið. Trúmenn margir láta sér nægja að
bera “trú” sinni vitni í eintómu orðaglamri.
— Byltingamenn margir og umbótapostular
eru oft mannfélagsins gagnslausustu menn.
Aflstöð Sáluhjálparhersins er starf hans.
Sigurinn.
Yorsöngur.
Flýgur sunnan með flughröðum vindum
fagra vorið með hækkandi log,
yfir heiðum og hrynjandi lindum
:,: hella fjöllin í dimmbláan vog. :,:
Losnar sjórinn og landið úr böndum,
lífsafl streymir í dynjandi foss;
sólin réttir að sjónum koss:
svanir lyftast á blikvængjum þöndum;
og vordögg vætir alt,
og vorsól kætir alt,
hún örfar lífsins andardrátt
við Islands hjartaslátt.
L. Th.
— Heimilisbiaðið.
Herra Steinsen fleygSi penn-
anum frá sér með slíkum flýti,
aS blekiS slettist í allar áttir.
“Þarna hafið þér það,” sagði
hann og ýtti um leið blaði með
mörgum tölum yfir til annars
manns, sem sat við sama borð-
ið. “3?arna getið þér séð, hvað
eg er skuldugur og hvað eg hefi
afgangs.”
Síðan hallaSi hann sér þreytu-
lega upp að stólbakinu.
Hinn maSurinn, sem var lög-
maSur, tók blaSiS, leit yfir tölu-
raðirnar, lagði saman upphæð-
irnar, aS því loknu horfSi hann
meS forundrunarsvip á Stein-
sen og sagði.
"Eg sé aS þér ætliS aS borga
allar skuldirnar.”
“Já, sagSi Steinsen, “og þaS
er sannarlega hiS eina, sem eg
er ánægSur meS.”
LögmaSurinn var alveg for-
viSa, og vissi ekki hvaS hann
átti aS segja. “ÞaS verSur þá
eins og jafntefli og ekkert eftir
handa ySur sjálfum,” sagSi hann
eftir stundar þögn.
"Nei, eg veit þaS vel,” svar-
aSi Steinsen ákveSinn. “ÞaS er
hreinn óþarfi aS minna mig á
slíkt, eða haldiS þér, aS eg sé
hálfviti?”
LögmaSurinn starði á hann;
þaS leit svo út, sam hann gæti
ekki komiS orSum aS því, er
hann vildi segja.
“Eg álít,” mælti hann, “aS þér
hljótiS aS vita aS þaS er alls ekki
nauðsynlegt aS færa þenna reikn-
ing eins og þér hafiS gert; ýmsum
greinum mætti auSveldlega
breyta þannig, aS þér hefSuS þó
töluvert eftir.”
Steinsen hreyfSi sig í stólnum,
en leit ekki upp.
"Já,” sagSi hann djarflega; “eg
veit þaS; eg hefi mikið hugsaS um
þetta atriSi í dag; en eg vil'síSur
láta minna mig á þaS, því nú hefi
eg yfirbugaS þessa freistingu; ó-
vinurinn skal nú ekki geta komiS
mér til aS gera mig aS óærlegum
manni."
LögmaSurinn hneigSi sig alvar-
legur.
“ÞaS eru fáir, sem geta sagt
svo nú á tímum,” sagSi hann.
"Sem lögmaður yðar var þaS
skylda mín aS leiSbeina ySur, en
þaS gleSur mig, aS þér hafiS val-
iS þá leiSina, sem var hin eina
rétta.”
Þessi seinustu orS voru næstum
meira, en viS varS búist frá hin-
um harSa og brögðótta lögmanni;
eftir litla þögn hélt hann áfram:
‘ÞaS lítur engu aS síSur ekki sem
bezt út; en á eg aS leggja reikn-
inginn fram eins og hann er hér?”
‘Já, öldungis eins og eg hefi
gengiS frá honum,” svaraSi Stein-
sen og leit upp. “Eg gjöri ráS
fyrir aS fara burtu úr bænum um
2 eSa 3 daga, því eg er hreint út-
taugaSur af andvökum og áhygg-
jum, og svo held eg vera mín hér
sé ekki svo áríSandi.”
“Ónei, eg get séS um þaS alt-
saman,” sagSi lögmaSurinn og
stakk blaSirtu í bréfaveski sitt.
“En skyldi eg þurfa ySar meS, get
eg skrifaS eSa telegraferaS til yS-
ar; þess vegna væri nauSsynlegt,
aS eg vissi um heimili ySar.”
“Lexington.”
“Máske þaS sé æskuheimili
ySar?”
“Já, eg er fæddur þar og upp-’
alinn, þar til eg kom hingaS.”
“ÞaS er svo,” sagSi lögmaSur-
inn, kvaddi hann svo og fór.
Um leiS og dyrnar lokuSust hné
Steinsen ofan í stólinn; hann héltj
höndum fyrir andliltið, gegn umi
opinn gluggann heyrSist háreystin
frá götunni, en hann varS hennar!
ekki var; hugsanir hans svifu um j
fjarlægar stöSvar. Fullur hjart- j
ans vona og hugrekkis yfirgaf
hann æskubústaS sinn í litla þorp-
inu og fleygSi sér inn í verzlunar-
fyrirtæki og gróSabrall. Lengi vel
gekk alt eins og í sögu, svo þaS
var ekki laust viS, aS hann væri
DODD’S NÝRNA PZLLUR, góða*
iyriz allskonar nýrnoveiki Lakne
glgt, b&kverk #g aykurveikL DodcTe
KkLn*y Pllls, 6ðc. askjan, sex öskj-
ur fyrir $2.60, hjá ölluzn lyfsöluzn
©ð* ÍM Dodd’s Medicine Ltd,
Toronto, Ont
PrentuÖ ritfæri
Lesendur Heimskringlu geta
keypt hjá oss laglega prentaða
bréfhausa og umslög, — 500 af
hverju — fyrir $7.00. Skrifið
nöfn og áritun o. s. frv. skýrt og
sendið peningana með pöntuninni.
TheViking Press,Ltd.
Box 3171 Winnipeg
NOBTH AHEBICAN
TBANSFEB CO.
651 VICTOI STREET
PHONX OARRT 1431
Yér erum nýbvrjaðkr og óskum
vlOskifta yðar. Ahyrgjumst ánægju-
leg viðskÖti.
PLTTJUM HÚSGÖGN OG PIANO
menn okkar eru því alvanir, einnig
ALLSKONAR VARNINO
Fljót afgreiðsla.
U
POWDRPAINT”
Nýr íarvi fyrir inman eða utan
húss málningu. Kostar helmingi
minna en oliumál og endist tvisv-
ar sinnum eins lengi. Er að eins
blandað út 1 vatn og myndar
gler harða húð á veggnum. Sér-
staklcga hentugt á inniveggi, því
það þolir þvott. Skrifið eftir lit-
spjöldum og ölium upplýsingum.
Skrifið oss einnig þá yður van-
hagar um trjávið, Cemen-t, plast-
ux og kalk, — einnig salt í vagn-
hlössum.
McCOLLOM LUMBER AND
SUPPLY C0.
Merchants Bank, WINMIPEG
THE BOOK OF
KNOWLEDGE
(1 20 BINDUM)
öll bindin fást keypt á skrif-
stofu Heimskringlu. — Finniö
eða skrifið
S. D . B. STEPHANSON.
Fagurt
heimili
til sölu
Rétt við Scotia stræti á Kil-
donan Ave. 9 herbergi, 2%
tasfa á hæð; barðviðar gólf;
steingrunnur undir öllu hus-
inu; 80 tunnu regnvatns árna;
miðstöðvar hitun og rafmagns
elfistæði; 330 feta netJuktar
svalir. Þetta hús er skamt frá
Rauðánni, nálægt skóla og
einum fogursta lystigarðl borg-
arinnar. Lóðin er 100 fet á
hreidd, fögur tré , góður garð-
ur; hús íyrir tvær bifreiðar,
einnig fjós og (hænsna hús.
Verðið á þessari eign er $7,500,
Skuld á eigninni $2,500. Vij
selja með $500 niðurborgun, og
afganginn eftir samningum.
Myintdi iíka taka til greina
skifti ifyrir land í góðu á-
standi og með öllu tilhcyrandi
ef vildi.
Hugh Rennie,
902 Confederatlon Llfe Bhlff.
Winnlnpr.
Dept. H