Heimskringla - 04.07.1918, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 4. JÚLl 1918
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSIÐA
T
5P

RAKEL.
Eftir
Amrúnu frá Felli.
þá er hann hafSi hugsaS sig um
í nokkra mánuSi, og á þeim tíma
viS og viS gengiS á milli góSbú-
anna og lánaS sína ögnina hjá
hverjum, meS miklum eftirtölum,
lagSi Salómon í UrSarkoti á
Ströndum á staS meS dóttur sína
Rakel, í lestinni á “Vestu”, þá
löngu leiS inn á hvern fjörS áleiS-
is til Reykjavíkur. HéraSslæknir-
inn á Ströndum hafSi fyrir 6 mán-
uSum sagt honum, aS Rakel yrSi
aS fara á spítala, og ef til vill yrSi
gerSur á henni skurSur. ÞaS hafSi
veriS sá lengsti hálfi mánuSur,
sem Salómon hafSi lifaS, ferSin
meS “Vestu” inn á hvern fjörS.
Rakel var sjóveik og grét af
hræSslu, þegar hún heyrSi hafís-
jakana urga viS skipshliSarnar.'
Hún hafSi horast niSur; þaS var
hrygSarmynd aS sjá hana. Hún
var eitthvaS svo framíh-skarandi
ístöSulítil aS eSlisfari, þoldi varla
aS heyra talaS um, aS skepnu
yrSi slátraS, svo hrædd var hún
viS blóS; þaS hafSi nærri liSiS
yfir hana, þegar Pétur læknir tal-
aSi um aS þyrfti aS gera á henni
skurS.
Aumingja Rakel, hún var eitt-
hvaS svo frámunaleg, þegar hann
var aS flækjast meS hana í mis-
jöfnum vistum, eftir aS mamma
hennar dó; þegar hann svo loksins
gat fengiS ábúS á UrSarkoti, þá
komu þessi veikindi; Salómon
sneri sér undan, hann fékk tár í
augun, þegar hann hugsaSi til
þess.
Einhver góSviljaSur farþegi
hafSi fylgt þeim eftir mörgum
götum til læ'knis, komiS þeim inn
í biSstofuna; Salómon hafSi byrj-
aS aS heilsa þeim, sem þar voru,
meS handabandi; en þegar Rakel
sá, aS sumir fóru aS brosa, kipti
hún í hann og staSnæmdist viS
dyrnar og fanst hún ætla aS hníga
niSur. — “ÞaS er óhætt aS setj-
ast, röSin kemur ekki strax aS
ykkur,” sagSi feit og góSlátleg
kona, og færSi sig til á bekknum.
Rakel leit þakklætisaugum til
hennar.
Læknirinn kom fram í dyrnar,
hleypti fölleitum pilti út og sagSi:
“Næsti.” MaSur meS hendi í
fatla stóS upp og gekk inn, lækn-
irinn lokaSi. Svona gekk þaS
koll af kolli. Loksins kom aS
Rakel. Skjálfandi stóS hún
upp og vgekk inn í bjarta
og hlýja stofu, fallegustu stof-
una, sem hún hafSi séS. “Setj-
ist, stúlka mín,” sagSi læknirinn
%
vingjarnlega. Og meSan hann
þvoSi sér um hendurnar, spurSi
hann hvaS hún héti, hvaSan hún
væri. “Einmitt þaS, Rakel Saló-
monsdóttir,” sagSi hann og brosti
góSlátlega. “HvaS amar aS yS-
ur, Rakel Salómonsdóttir frá UrS-
arkoti á Ströndum?”
“Eg hefi verk fyrir brjóstinu,”
sagSi Rakel lágt.
"Fyrir bringspölunum? HafiS
hósta, svitniS á nóttunni, eruS
lystarlaus, máttlítil, liggiS meS
köflum rúmföst?”
Rakel varS steinhissa: hvernig
vissi læknirinn þetta? Sá hann
þaS á henni? "Já,” sagSi hún og
bætti viS: “Verstur er verkurinn
undir síSubarSinu.”
“Já, einmit þaS, eg veit þaS,
stúlka litla; fariS þér nú úr; eg
þarf aS athuga ySur, hlusta ySur.”
Hann gekk út aS glugganum.
Rakel afklæddist. Læknirinn
tók upp hlustpípuna. MeS snör-
um læknisaugum leit hann á sjúk-
linginn, sá holur fyrir ofan viS-
beinin, signar axlir og ofurlítil
slöpp brjóst, líkust sóleyjahnöpp-
um, sem frostnótt hefir hindraS
aS springa út.
“AndiS þér djúpt, hóstiS, and-
iS meS opnum munni,” marg-end-
urtók læknirinn. Hún var dauS-
þreytt, þegar hann loks hætti.
“Þarf — eg — aS — fara
— á spítala?” sagSi Rakel hóst-
andi.
“Já, já, þaS er betra. Þér þurf-
iS aS fitna og verSa dugleg, borSa
eins og hestur; eg skal láta ySur
hafa lyf viS lystarleysinu. Eg skal
skrifa nokkrar línur meS ySur til
spítalans. HafiS þér ábyrgSar-
menn?”
“Pabbi hefir eitthvaS af pen-
ingum og ábyrgS oddvitans á
Ströndum.”
"Nú, þaS er faSir ySar, sem
situr úti í biSstofunni?”
“Já.”
“Jæja, Rakel litla! HvaS eruS
þér gömul?"
“ I 7 ára.”
“Einmitt þaS, 1 7 ára.” Hann
klappaSi góSmannlega á herSarn-
ar á henni, og hálf-ýtti henni út á
undan sér. ”Eg þarf áS tala viS
ySur, maSur minn,” sagSi lækn-
irinn, þegar hann kom meS Rakel
út í biSstofuna.
“HaldiS þér hún komi sig?”
sagSi Salómon og sneri loShúf-
unni milli handanna þar sem hann
stóS á miSju skrifstofugólfinu.
“Batni, meiniS þér, maSur
minn. ÞaS er hvergi nærri von-
laust, en slæmt, aS hún kom ekki
fyr; hún er slæm í öSru lunganu,
og sull hefir hún í lifrinni; býst viS
aS skurSur sé nauSsynlegur; en
hún þarf aS fitna fyrst.”
“Þéjr hafiS von um, aS hún
komi sig—geti batnaS?” Saló-
mon leit bænaraugum til læknis-
ins.
“Já, auSvitaS. Vonist þiS
bændur ekki ætíS eftir góSu
vori? En er ekki hafísinn stund-
um á næstu nesjum?”
Salómon skildi hann. ÞaS var
lítil von.
“Jæja, maSuí'minn; fariS meS
telpuna á spítalann; eg síma þang-
aS, þaS verSur tekiS á móti
ySur.”
Salómon þakkaSi og kvaddi.
Eftir aS hafa spurt ýmsa til veg-
ai, komu þau loks aS spítalanum.
Þá var Rakel aS niSurlotum kom-
in af þreytu.
Þau komu inn í rúmgott and-
dyri. Rakel varS starsýnt á mynd
af konunginum, sem alls ekki var
í konungsskrúSa. Vingjarnleg
stúlka í undarlegri “munderingu”
— fanst Salómon — tók á móti
þeim og baS Rakel > koma meS
sér; viS Salómon sagSi hún á
bjagaSri íslenzku, aS hann mætti
koma inn seinna.
“Þetta er víst nunna,” hugsaSi
hann.
Rakel fór meS “systurinni” —
svo sagSi hún aS Rakel ætti aS
kalla sig — og kom inn í stóra
stofu meS mörgum rúmum. ÞaS
var veriS aS koma meS matinn;
Rakel kendi klýju viS lyktina.
þaS var skrítiS, aS sjá fólk
borSa út af liggjandi, þaS hafSi
hún aldrei séS fyr; hún var alveg
hissa á því, aS þaS gæti þaS; og
í einu rúminu stóS ung stúlka
nærri því á höfSi, fótagaflinn stóS
á stórum tréklumpum.
Úti viS gluggann sátu tvær
stúlkur, borSnSu, spjölluSu sam-
an og hlógu sín á milli.
"Systir” vísaSi henni til sæng-
Ur' \
Rakel hálf-kinnokaSi sér viS
aS hátta í svona hvítt og fínt rúm;
alt í því var snjóhvítt, sparlökin
líka. Jú, þaS voru sparlök;
raunar ekki alveg eins og amma
hennar hafSi lýst þeim.
Og rúmiS var heittl Svo ynd-
islega notalegt; þaS voru leirbrús-
ar, sem hituSu þaS, eins og brús-
inn, sem hún hafSi séS í vöggunni
prestsdótturinnar; hún var vissu-
lega gott aS vera.
Salómon kom inn, hægt og
stillilega og bauS góSan daginn,
en tók ekki í hendina á neinum.
ÞaS var víst ekki siSur hér.
“Hvernig líSur þér?” hvíslaSi
hann, — honum fanst sjálfsagt aS
hvísla.
“Vel,” sagSi Rakel ánægju-
lega. “HvaS sagSi læknirinn?”
"Hm, hann sagSi aS viS ættum
aS vera vongóS, þú mundir koma
þig, eSa eins og hann komst aS
orSi: — þér batnaSi.”
Um kveldiS kom “systir” meS
mælirinn. ÞaS var ónotalegt aS
vera mæld, en “systir” sagSi, aS
þaS yrSi aS gerast kvelds og
morgna. Því kveiS hún fyrir.
Nóttin leiS. Rakel dreymdi,
aS hún væri um borS í “Vestu”
og seldi upp. Henni heyrSist hark
og keSjuskröIt á þilfarinu og opn-
aSi augun; sparlökin voru dreg-
in til hliSar, og þrjár hvítar vof-
ur stóSu viS rúmiS. Hún var aS
því komin aS hljóSa, en áttaSi
sig; þetta mundu vera læknar, því
einn þeirra sagSi: “Nú, þetta er
stúlkan, sem "Collega” var aS
tala um,” og tók teppiS ofan af
henni.
“Hvar er læknirinn minn?”
sagSi Rakel meS grátstaf í kverk-
unum, en í því kom hann inn úr
dyrunum og henni fanst hún frels-
uS frá yfirvofandi hættu.
Læknirinn, sem hún heyrSi aS
var kallaSur prófessor, skoSaSi
hana nákvæmlega — og þá sér-
staklega hægri síSu, og talaSi ann-
aShvort orS á útlendu máli, sem
hún skildi ekki.
Svo fóru þeir, en læknirinn
hennar settist viS rúmiS.
“Þér hafiS sofiS í nótt, Rakel
litla? FariS vel um ySur? — Já,
já, eg veit þaS. Þér eigiS aS
borSa eins og hestur, svo þér
verSiS dugleg. HvaS kalliS þiS
á Ströndum aS ganga upp á
fjall?”
“HvaS viS köllum aS ganga
‘aS neSan’?”, sagSi Rakel for-
viSa.
“Já, já, einmitt þaS, aS ganga
aS neSan og reyna aS ná tindin-
um, reyna aS verSa frísk.” Hann
klappaSi hönd hennar og gekk
rösklega út úr stofunni.
Henni fanst hún verSa mikiS
frískari, fanst hún hlyti aS verSa
bráSum alfrísk, ef læknirinn henn-
ar kæmi sem oftast. Henni datt í
hug vorvindur; hann var einmitt
líkur vorvindi; hann var svo snar
í snúningum og góSur og glaS-
legur.
Stúlkan, sem “stóS á höfSi”
byrjaSi aS tala viS hana; spurSi
hana, hvaSan hún væri og hvaS
gengi aS henúi. Rakel sagSi, aS
sér væri ilt undir síSunni; læknir-
inn heima hafSi sagt, aS eitthvaS
mundi vera aS lifrinni.
“ÞaS þarf þá sjálfsagt aS gera
á ySur skurS.”
“SkurS,” sagSi Rakel og blikn-
aSi.
“Já þaS gagnar ekkert annaS;
eg hafSi botnlangabólgu, var
skorin og botnlanga-totan tekin;
þeir taka svo sem.ekki allan botn-
langann, þó fólk í fávizku sinni
haldi þaS.” Hún skyldi ekki vera
hrædd; hún yrSi bundin á skurS-
arborSiS, poka hvolft yfir andlit-
iS á henni þaS kölluSu þeir aS
svæfa — og hún vissi ekkert, fyr
en alt væri búiS; þá vaknaSi hún
og stæSi á höfSi. “Eg held eg
þekki þaS," bætti hún viS; þaS
væri engin ástæSa til aS vera
hrædd, ef maSur kafnaSi ekki viS
svæfinguna, eSa manni blæddi
ekki út, á meSan á skurSinum
stæSi; en um fram alt yrSi hún aS
láta prófessorinn geríi skurSinn,
hann væri læknir, sem vert væri
um aS tala; þaS væri enginn
verulegur læknir nema hann.
Rakel hlustaSi skjálfandi á frá-
sögn hennar og dirfSist loks aS
segja: "Læknirinn minn er áreiS-
anlega sá bezti læknir, sem til er,
og ef hann getur ekki læknaS mig,
getur þaS enginn,”—og trúnaSar-
traustiS skein úr hverju orSi.
“Uss! Hann er ekki annaS en
meSalalæknir,” sagSi stúlkan fyr-
irlitlega.
Þetta þoldi Rakel ekki; hálf-
settist upp í rúminu og ætlaSi aS
fara aS bera blak af honum; en þá
kom “systirin” meS matinn. Rak-
el reyndi aS borSa, en hafSi enga
matarlyst, fanst hún þurfa aS
neyta krafta til aS geta kingt
hverjum munnsopa; kom næstum
engu niSur.
“Rakel verSur aS borSa,” sagSi
“systirin” blíSlega, en þó ákveS-
iS; "læknirinn hennar hefir sagt
þaS.”
Þegar hún heyrSi hann nefnd-
an, reyndi hýn aS neySa ofan í
sig matnum; hún vildi gera alt
sem hann sagSi; hann var svo
góSur, svo hún hélt áfram þang-
aS til henni fanst hún ætla aS
selja upp.
Þannig liSu nokkrir dagar.
“Læknirinn hennar” kom dag-
lega, settist viS rúmiS o.g talaSi
viS hana um ýmsa staShætti og
siSi á Ströndum og klappaSi
á hendina á henni, þegar hann fór;
en ef hún spurSi um bata, brosti
hann og sagSi, aS þaS væri nú
mest undir því komiS, aS hún
væri dugleg aS borSa og drekka
mjólk, svo myndi hún auSvitaS
eftir aS taka meSaliS, sem koma
ætti roSa í kinnar henni.
ÞaS var eins og hann kæmi
meS sólskin og blóm í hvert sinn,
sem hann kom; henni fanst hún
ætíS frískari nokkurn tíma á eftir.
Salómon kom á hverjum degi.
Hann var hissa á því, hvaS hún
hún vár glaSleg og hress; en ein-
hvern veginn fanst honum, aS
þetta væri ekki verulegur bati,
hann hafSi grun um, einhverja ó-
ljósa kviSatilfinning, aS hafísinn
væri í nánd.
Réttum mánuSi eftir aS Rakel
kom á spítalann, hitti Salómon
prófessorinn úti á ganginum.
Hann spurSi Salómon, hvort þaS
væri dóttir hans, sem lægi inni í
stofunni þarna, og benti í áttina.
Salómon játaSi því. — Hann ætl-
aSi aS gera á henni skurS á morg-
un — til reynslu — bætti hann
viS. “ÞaS er sullur 1 lifrinni,
lungun slæm, óvíst um árangur.’
“Collega álítur þaS raunar ó-
þarfa ómak,” bætti prófessorinn
viS í hálfum hljóSum viS læknis-
nema, sem stóS viS hliSina á hon-
um.
Um kveldiS fékk Rakel ekkert
aS borSa; þaS þótti henni vænt
um. Hún var böSuS og færS í
alt hreint, því stóS víst eitthvaS
til.
Næsta morgun sagSi “systirin”
henni, aS prófessorinn ætlaSi aS
skoSa hana nákvæmlega inni í
annari stofu.
Konurnar í stofunni litu hver til
annarar áhyggjuaugum. Rakel
tók eftir því og sagSi hálf hátt viS
sjálfa sig: “Skyldi virkilega eiga
aS skera mig upp?” 1 því komu
tveir ungir læknar í hvítum skikkj-
um, buSu góSan daginn brosandi,
tóku hana í fang sér og báru hana
út úr stofunni. þeir báru hana inn
á stofu, þar sem ekkert rúm var.
Þar stóS prófessorinn og fleiri
hvítklæddir menn; þeir voru í
óSa önn aS þvo sér um hendurn-
ar. Hún varS óttaslegin; þeir
ætluSu aS skera hana, og ef hún
dæi, mundu þeir kryfja hana,
skera hana í ótal parta. "Æ, nei,
nei, eg þori því ekki; þiS megiS
ekki skera mig.” Henni lá viS
gráti.
"VeriS nú róleg, Rakel litla,”
sagSi einn ungi læknirinn—hann
minti dálítiS á lækninn hennar—.
Hún hætti viS aS gráta. 'N
Hún lá á skurSarborSinu, hálf
skjálfandi af hræSslu. HöfSalag-
iS var hækkaS; einn af læknun-
um kom meS poka og setti hann
fyrir vitin á henni; baS hana aS
anda rólega, en henni fanst hún
ætla aS kafna, hún reyndi aS
hrópa: “GuS hjálpi mér,” en orS-
in urSu aS óljósu muldri. Hún
ætlaSi alveg aS missa andann,
reyndi aS brjótast um, en gat ekki
hreyft legg né liS; svo var eins og
hún svifi burt. Nú var hún víst
dáin; hún sá brosandi andlit, þaS
var læknirinn henanr. Já, þá var
henni óhætt.
Svo byrjaSi prófessorinn á
skurSinum.
Hver var aS kalla á hana? Hún
var svo syfjuS; hún vildi ekki
strax fara á fætur. ÞaS var kall-
aS aftur, hún opnaSi augun og sá
prófessorinn standa viS rúmiS;
hann spurSi um líSan hennar.
Ekki leiS henni vel; voSalegur
sársauki í síSunni. Hún smá-
blundaSi, vaknaSi viS, aS komiS
var aS rúminu og lotiS ofan aS
henni. ÞaS var læknirinn henn-
ar! Hún glaSvaknaSi. Hann
klappaSi á vanga hennar og sagSi,
aS hún skyldi sofa. Hún brosti;
henni leiS vel, þaS var eins og
verkurinn hyrfi snöggvast. “Kæra
kæra þökk,” sagSi hún og greip
um hönd hans og lagSi hana und-
ir vanga sinn.
“Ekkert aS þakka, ekkert aS
þakka, nú eigiS þér aS fara aS
sofa, og muniS aS liggja kyr.
GóSa nótt, Rakel mín”. Svo gekk
hann út úr stofunni.
Rétt á eftir fékk hún óþolandi
verk, N hljóSaSi og baS fyrir sér.
Ungur læknir kom inn og spýtti
einhverju inn í handlegginn á
henni. Rétt á eftir hvarf verkur-
inn.
Hún sofnaSi; nei, hún svaf ekki,
hún var vakandi, en hafSi enga
verki. Stofan var ljómandi björt,
birtan jókst, varS aS dýrSlegu
ljóshafi og mitt í ljóshafinu stóS
læknirinn hennar í skínandi klæS-
um; hann brosti svo undur-góS-
mannlega, gekk aS rúminu henn-
ar, lyfti ábreiSunum, tók hana í
fang sér og bar hana burt.
Snemma næsta morgun kom
Salómon á spítalann. Hann hitti
ungan lækni úti á ganginum og
leit til hans spurningar augum.
"SkurSurinn tókst vel, en stúlk-
an dó í nótt. Lungun voru eySi-
lögS.” Hann flýtti sér inn á næstu
stofu.
Salómon stóS agndofa og
horfSi á eftir honum. Var þaS
flakel, sem hann átti viS? Var
þaS Rakel, sem var dáin? Var
hann búinn aS missa aleigu sína?
Honum varS eitthvaS svo þungt
um andardráttinn. Rakel var
hress og glaSleg, þegar hann sá
hana síSast, og nú var hún dáinj
Hann langaSi til aS sjá hana, en
treysti sér ekki til þess, læddist
hljóSlega út og ráfaSi langt út á
nes; hann varS aS reyna aS átta
sig, átta sig á því aS eiga enga
Rakel.
Daginn eftir jarSarförina gekk
hann heim til læknisins.
“Svona fór þaS," sagSi hann
þunglega, um leiS og hann settist
niSur.
“Já, já, maSur minn, þiS búist
viS góSu vori, svo kemur hafísinn
og þiS verSiS ætíS jafn-hissa.
Mintist eg ekki á hafísinn um dag-
inn? En þér gerSuS samt ráS
fyrir góSu vori; jú, jú, eg þekki
þetta.”
“Eg vildi gjarnan vita, hvaS eg
skulda ySur,” sagSi Salómon og
stundi viS.
“Ekkert, Salómon, ekkert. —
Eftir á aS hyggja, ætliS þér heim
meS fyrstu ferS?”
“Mér finst eg ekkert heimili
eiga,” sagSi Salómon og horfSi í
gaupnir sér.
“Já, eg skil þaS. Þér vilduS
ef til vill alveg eins ílendast hér?
Eg hefi auga á staS handa ySur.
Kuriningja minn—stórbónda hér í
nágrenninu—vantar góSan mann
til gripahirSinga.” Læknirinn
nefndi bæinn og árskaupiS, sem
var hærra en Salómon hafSi til
hugar komiS.
Þegar Salómon fór, var hann
ráSinn til stórbóndans. Honum
VarS svo einkennilega bjart í
huga; nú gæti hann bráSlega unn-
iS af sér spítala-skuldina; og ef til
vill sett stein á leiSi Rakelar, meS
tíS og tíma.
ÞaS voru undarlega fjörgandi
og gleSjandi áhrif, sem læknirinn
hafSi á hann; Rakel hafSi alveg
haft rétt fyr.ir sér, þegar hún líkti
honum viS vorvind, þó honum
hefSi þá fundist þaS æSi barnaleg
samlíking.
Hann glæddi vonir eins og vor-
vindurinn — þó hann varaSi viS
hafísnum. —ISunn.
HEIMSKRINGLA er kærkom-
inn gestur íslenzkum her-
mönnum. — Vér sendum
hana til vina yðar hvar sem er í
Evrópu, á hverri viku, fyrir aðeins
75c í 6 mánuði eSa $1.50 í 12
mánuÖi.
THE VIKING PRESS, Ltd.
Box 3171
VANTAR: STOLKUR og DRENGI
Nú er tíminn fyrir hundruS af drengjum og síúlkum
aS undirbúa sig fyrir Verzlunarstörf. Innritist í
Success Business College nú strax. Dag og kvöld
skólar í Bókhaldi, Reikningsfærslu, HraSritun (Pit-
man eSa Gregg), Vélritun, Ensku, Reikningi, Skrift,
‘Comptometer’ og ‘Burrough’s Calculator.’ — Ein-
staklings tilsögn veitt af 30 æfSum kennurum. StöS-
ur útvegaSar aS afloknu námi. • Skólinn opinn alt
áriS. Innritist hvenær sem er. Árleg tala stúdenta
vorra (þrisvar sinnum fleiri en á öllum öSrum verzl-
unarskólum í Winnipeg til samans) er næg sönnun
um yfirburSi og vinsældir Success skólans. —
Phone Main 1664-1665.
The Success Business College,
Portage og Edmonton. LIMITED Gegnt Boyd Block