Heimskringla - 12.03.1919, Síða 3

WJNNIPEG. 12. MARZ 1919
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSIÐA
E/NAR GAMLI
Eftir Pálma.
“O, hver þremillinn I” Einar
gaimli strauk gráa alskeggiS sitt
**eð stóru, rauðu og sinaberu
hendinni. Svo starSi hann á
dóttur sína, sem sat döpur og niS-
urlút í hominu milli rúmsins og
borSsins,. sem stóS . undir litla
glugganum í þeim enda baSstof-
unnar, sem var bæSi svefnher-
kergi og daglegastofa hans. ÆS-
arnar á enninu á Einari gamla
▼oru óvenjulega þrútnar °g augu
4>ans einkennilega flóttaleg. Þau
eem vanalega sýndust gráblá og
góSleg, virtust nú næstum svört
«g línurnar, sem lágu út frá þeim,
voru djúpar og hörkulegar. ÞaS
▼ar auSséS, aS hann var í æstu
•skapi. ÞaS var þögn um stund
«*g hvorki Einar né dóttir hans
kreyfSu sig, þó svipur þeirra
beggja lýsti greinilega ólguhafi
veiSi og gremju þeirrar, er brauzt
■n í sálum þeirra. Einar stakk
ibáSum höndunum í treyjuvasana
«g svo knýtti hann knefana svo
brakaSi í saumum. Hann rétti sig
npp og þegar hann byrjaSi aS
•ala, skaíf rödd hans:
“En hvernig voru tildrögin til
jþe8s, aS þú þauzt i burtu. Eg
þarf aS fá aS vita alt nákvæna-
lega.”
Dóttir hans þagSi, en þaS kom
éhyrS á hendur hennar og hún
fitlaSi í ákafa viS endana á blá-
▼ósótta slyfsinu sínu. Einar beygSi
sig dálítiS aS henni og rödd hans
▼arS mildari. "Gunna mín, eg
þarf aS fá aS vita alt nákvæmlega.
Þá þarft ekki aS óttast þaS, aS þú
hafir neitt ilt af því aS segja karl-
iiam honum pabba þínum alt.”
GuSrún leit upp. Svona hafSi
ktnn ávalt talaS til hennar, þegar
iiún var barn og þá hafSi hún alt
af sagt honum edt, sem hann
spurSi um.
"Eg barSi Stínu,” sagSi GuS-
rán snögglega, um leiS og hún
beit á vörina og sló 'frá sér meS
hendinni; “eg barSi hana rétt á
trýniS meS brauSkeflinu.” Og
srripur GuSrúnar lýsti óstjórnlegri
heift. Svipur Eimars mildaSist viS
þaS, aS sjá æsingarsvip dóttur
sinnar og hann hló kuldahlátur,
sem lýsti þó samúS meS GuSrúnu.
"Ja—svo-o, þú barSir hana?”
“Já, svo blóSiS fossaSi úr nefi
hennar og munni.
Einar brosti dularfult. “O, hver
þremillrnn---svo þaS blæddi?”
GuSrún varS aftur niSurlút.
“Stína átti þaS skiliS og — miklu
■neira.” Rödd hennar varS klökk,
«r hún sagSi síSustu orSin.
"En hví barSir þú hana? HvaS
sagSi hún?”
Gunna varS enn niSurlútari og
ioSinn í kinnum hennar varS
dökkur.* Einar beiS eftir svari og
ikorfSi á GuSrúnu.
"Hún neitaSi aS gera þaS sem
©g sagSi henni og — og—’
Einar varS órórri. “ÞaS er þó
ekki aSal ástæSan.” Rödd hans
lýsti ákafa.
"Og—og“ stamaSi GuSrún,
“svo—svo sagSi hún aS—”
“SagSi hvaS?”
"DálítiS ljótt.”
"HvaS þá?”
“O, pabbi, spurSu mig ekki
noeira. Stína er óþolandi.” Og
Já, Verkurinn fer!
Við fyrsta áburðinn linar
verkurinn og l>vl betur sem
þú nuddar inn hinni góðu og
læknandi oMu, er felst 1 Oham-
berlain’s Llniment, því betur
Mður þér og þú finnur að veru-
leg lækning er að eiga sér stað.
Þetta ágæta fjölskyldu meðal,
Chamberlain’s
Linimént
á sér engan
jafnoka við
gigt, flug-
gigt, bak-
verk, verkj-
um í vöðv-
um og lim-
um. Ágætt
tll áburðar
er kvef og
hóstl geng-
ur. Fæst f
apótekum.
augu GuSrúnar voru full af tárum,
er hún leit upp og mætti eftir-
væntingarfullum augum p>abba
síns.
“O, jú, jú, bamiS mitt. Eg veit
þaS. Eg hefi heyrt mikiS um hana.
En segSu mér hvert einasta orS.”
GuSrún þagSi um stund og
starSi á gólfiS. “Hún sagSi, aS
—aS bumban á mér gæfi mér eng-
an rétt til þess aS segja fyrir verk-
um þar á heimilinu, og þá—þoldi
eg hana eldki lengur. Eg þoldi
hana ekki — þoldi hana eklki.” —
Og GuSrún grét, svo hún hristist
öll í stólnum.
Einar strauk hár hennar. —
“Vertu nú ekki aS gráta, Gunna
mín. ÞaS er komiS sem komiS
er. En svo—svo hefir Ámi atyrt
þig. Jú, eg skil. SkammaSi hann
þig mikiS, Gunna mín?”
GuSrún reyndi af fremsta megni
til aS stilla grátinn og svo stam-
aSi hún: “Hann sló mig fyrst og
svo kallaSi hann mig skass — og
sagSi aS eg líktist pabba mínum
meS nornaákapinn.”
Einar hvítnaSi í andliti og um
stund gat hann engu orSi upp
komiS ifyrir geSshræringu. Svo
sagSi hann og rödd hans var
dimm og hikandi: “BarSi þig —
flló þig — kærustuna sína, eftir
alt Sctman?” Geldk Einar gamli
svo um gólf en GuSrún hallaSi sér
fram á borSiS og grét. Eftir
nökkra stund staSnæmdist Einar
gamli viS hliS hennar og strauk
hendinni um hár hennar og
sagSi:
“Eg er orSinn gamall, Gunna
mín, en samt skal Ámi fá höggiS
borgaS. Hann skal ekki svívirSa
og berja eina barniS mitt fyrir
ekkert.” Og rödd hans var lág og
hvíslandi og Einar gamli skalf af
reiSi.
ÞaS var raunar ekki oft, sem
þaS hafSi komiS fyrir, aS menn
hefSu séS Einar gamla reiSan.
Hann var jafnlyndur og rólyndur.
En þeir sem höfSu séS hann reiS-
an, mintust þess ávalt meS skelf-
ingu. Því Einar reiddist illa, þeg-
ar hann reiddist og var langraek-
inn og ósáttgjarn.
NafniS “gamli” hafSi hann gef-
iS sjálfum sér fyrir mörgum árum,
meSan hann var upp á sitt bezta;
en nú var hann orSinn geimall
maSur og sem eSlilegt var, hafSi
nafniS ekki lagst niSur. HerSar
Einars vom samt ©nn ekki bogn-
ar af byrSi ellinnar, þó hreyfingar
hans væm orSnar dálftiS stirS-
legri. Og allir vissu þaS, aS
Einar hafSi veriS svo hraustur
maSur, aS ekki hafSi hans jafni
veriS aS finna í mörgum nærliggj-
andi sveitum og þó víSar heto
veriS leitaS. Sumir þeirra, sem
höfSu komist í ósátt viS hann,
forSuSust þaS því af fremsta
megni, aS lenda í höndunum á
honum. En þó þeim taekist aS
sneiSa sig hjá honum, svo hann
næSi ekki til þeirra, þá þótti þaS
samt ólán aS vera í ósátt viS hann,
því fólk trúSi því alment, aS hug-
ur hans væri of þungur til þess
menn gætu boriS þaS, án þess aS
þeim hefndist fyrir þaS er þeir
höfSu gert á hluta hans. Einar
var forn í skapi, tröllaukinn aS
burSum og trölldómur fylgdi orS-
um hans, svo aS hver sá er varS
fyrir þeim, þóttist háSur álögum
illra vætta. Og aS þessu hafSi
svo ramt kveSiS, aS menn trúSu
því, aS hann væri göldróttur, og
margir hefSu því kosiS þaS, af
tvennu illu, aS lenda í höndunum
á honum og verSa barinn til óbóta,
en fá rammeflda afturgöngu á
hælana á sér. Einar var þó maS-
ur, sem hægt var aS biSja vægS-
ar, og 8em án vafa mundi vægja
eftir ástæSum, en draugar eru
draugar —kaldir, blóSlausir, sál-
arlausir djöflar, sem glöddu sig
mest viS þaS aS drepa og fara
svo meS sálir hinna dauSu beint
til Vítis, ,eSa gera þá aS draugum
hálfu verri þeim sjálfum. Einar
gamli hafSi veriS þunghentur, þá
sjalduan hann hafSi "slept sér”,
en engan hafSi hann þó drepiS,
avo menn vissu. En nú var Einar
orSinn gamall maSur, og ótti
þeirra, sem áttu í erjum viS hann,
fór minkandi, því allir sáu aS
Einar var lítiS annaS en “svipur
hjá sjón” viS þaS sem hann hafSi
áSur veriS. Og svo var drauga-
trúin komin á grafarbakkann eins
og hann sjálfur, þvi hún dó meS
hinum eldri, en unga fólkiS trúSi
ekki á tilveru drauga. Svo bæSi
þessi óttalegu öfl Einars, kraftar
hans og “kunnátta”, mistu meS ári
hverju gildi sitt í augum fólks. Og
gigtin gerSi meira og meira vart
viS sig 'hjá honum, og einmitt
þetta vor, er saga þessi gerSist,
hafSi hún veriS svo aS segja dag-
legur gestur í hrygg hans og hand-
leggjum. SkapiS varS því meS
kaldara móti viS heimilisfólk hans,
þó hann aS jafnaSi væri fáskift-
inn.
Og einmitt þegar veSriS var
sem verst, stöSugar rigningar og
stormar, kalt og næSingssamt vor,
kom dóttir hans, er hafSi veriS
opinberlega trúlofuS Árna á Gili
um tveggja ára skeiS, heim til hans
meS þær fréttir, aS Ámi hefSi
bariS hana og skammaS og aS
hún hefSi svo gengiS í burtu, og
þar meS mætti telja trúlofun
þeirra upphafSa. Nokkru eftir aS
þau Árni og GuSrún höfSu trúlof-
ast, hafSi Ámi tekiS unga stúlku
fyrir vinnukonu, er Kristín hét, og
eftir því «em tímar liSu, hafSi hún
skipaS meira og meira rúm í huga
Áma og aS lokum öndvegiS. Og
þaS haifSi borist um sveitina, aS
ékkert mundi verSa úr trúlofun
þeirra GuSrúnar og hans.-----
Lygna og blíSal Spegilslétt
vötn—og dalir og hálsar í draum-
móSu hinnar inndælu nætur. Vor-
nótt — lágnætti — eins og sak-
laus sái milli bernsku og þroska.
Nótt—bve fögur er sál þín og ljúf-
ir draumar þínir — í blámóSu
fjallanna, blessaSra fjallanna á
Fróni. Hvar hefir móSir vaggaS
barninu sínu værara, viS öldu-
hljóS og fossaniS, en þar, og hvar
hefir guS almáttugur skapaS dá-
samlegri vöggu friSar og drauma,
en gamla landiS—gamla, ástkæra
íslandl------öldu hljóS og fossa
niSurl — Ljúft er undÍTspiliS,
þegar vomætur blærinn sam-
stemmir óS ykkar, um leiS og
hann líSur í gegn um ihár þeirra,
sem vaka og hlusta — sem mjúk,
elskuS hönd þeirrar vem, sem
elskarl — Og hve Ijúft er aS vaka
og hlusta — skilja, og njóta alls
hins bezfca, sem til er. Lifa viS
hjartslátt sjálfrar náttúrunnar og
geta elskaS—elskað guS og lí'fiS.
— Þungur er kross þess manns,
sem vakir og hatar slíkar nætur.
Tvær bæjarleiSir fyrir norSan
Gil var djúp og ægileg gjá eSa gil.
Átti gjá þessi upptök sín viS fjalls-
brún og lá alt niSur aS fljótinu.
Yfir gjána eSa gil þetta lá brú
niSur viS fljótiS og þar sam barm-
ar gilsins vom háir hamraveggir,
var ekki hægt aS komast yfir þaS
á öSrum stöSum en á brúnni. Brú
þessi tengdi því saman alfaraveg-
ina, sem lágu báSu megin aS gil-
inu. ÖSru megin viS giliS lá veg-
urinn í dálítinn boga kring um hól
og sást brúin því ekki af þeim sem
um veginn fóru, fyr en komiS var
fast aS henni. ViS brúarendann,
hólsmegin, var vegurinn dálítiS
varasamur, því hann lá eftir
brattri klauf út á brúna. Þeir sem
um veginn fóru, gættu þess því
vel, aS ríSa hægt eftir klaufinni,
því þaS var augljóst, aS ef hestur
hrasaSi þar, mundi maSur og hest- [
ur velta niSur í giliS og bíSa bana
af. Rétt viS brúarendann á gil- 1
barminum var stór steinn, sem
stóS svo tæpt á klettasnösinni, aS
margir höfSu talaS um þaS, aS
hann mundi fyr eSa síSar velta
niSur í giliS. Þó höfSu vegabóta-
menn reynt til þess á hverju vori,
aS hrinda honum niSur í giliS, en
fundu hann svo fastan fyrir, aS
þeir megnuSu ekki aS hreyfa hann.
öSru megin viS stein þenna sat
Einar gamli og svipur hans var ó-
venjulega þungur. Hann starSi
niSur í giliS og draup höfSi á
brjóst sér. Og þannig hafSi hann
setiS marga tíma. ÞaS var kom-
iS fram undir aftureldingu, en
hann hafSi valiS sér þetta sæti um
háttatíma leytiS. Þegar hann sett-
ist þar fyrst, höfSu augu hans ver-
iS þrútin og hrukkurnar á enninu
á honum saman dregnar og djúp-
ar, og varir hans saman klemdar.
Nú hafSi nóttiin og kyrSin, niSur-
inn frá ánni í gilinu og blærinn,
haft þær verkanir á svip hans, aS
hann var blíSari, hrukkumar ekki
eins djúpar og augun höfSu tapaS
hinum ákveSna heiftarglampa, er
í þeim hafSi brunniS um kvöldiS,
þegar Einar settist viS steininn.
Og þó hafSi Einar gamli ekki sof-
iS, ekki einu sinni lagt aftur aug-
un, nema þegar hann deplaSi
þeim. — En nú gægSist sólin yfir
hnjúkana og þaS var eins og nátt-
úran sjálf liti upp, endurhrest af
kyrS, hvíld, svefni og draumum.
Blærinn varS snarpari, andrúms-
loftiS hressara og niSur lækjanna
virtist hverfa inn í lóukvakiS og
svanasönginn. Dagurinn gerSi
upp hvílu næturinnar og breiddi
litríka geislaslæSu yfir vöggu
hennar. ÞaS var líkt og SigurS-
ur BreiSfjörS kemst aS orSi:
“Dagsins runnu djásnin góS,
dýr, um hallir vinda;
morgun-sunnu blessaS blóS
blæddi um fjalla tinda.”
Og svipur Einars gamla lifnaSi
og hann fór aS hugsa um þaS,
hvernig nóttin hafSi liSiS. Og
hann hugsaSi heim til dóttur sinn-
ar. Daginn áSur hafSi hann spurt
hana, hvort hana langaSi til þess
aS giftast Áma. Og hún hafSi
engu svaraS, en aS eins fariS aS
gráta. Og hann hafSi þózt skilja
svariS, skilja tárin hennar; hún
hataSi Árna auSvitaS. Og svo
hafSi hann lagt af staS í þeim er-
indum, aS hitfca Áma, þegar hann
kæmi heim frá síldar fyrirdrætt-
inum, sem hann vissi aS hann var
viS niSur á Eyrinni. Og hann
hafSi ætlaS sér aS velta honum og
hesti hans niSur í giliS og — stóra
steininum yfir hann á eftir. Og
Einar hló aS hugsun sjálfs sín, um
leiS og hann tautaSi: “Hve
heimskulegt tiltæki.” Og svo fór
hann aS ávíta sjálfan sig fyrir
þaS, hve grunnhygginn hann hefSi
veriS. HvaSa hefnd væri þaS á
Árna, aS velta honum niSur í gil-
iS svo hann steinrotaSist? Og
dóttir hans og — og barniS I Nei,
nú langaSi Einar gamla helzt til
þess aS kasta sjálfum sér niSur í
giliS. — En—þó--------mætti Árni
ekki sleppa, án hefndar. Til hefnd-
ar hafSi hamn unniS og hjá henni
mundi hann ekki komast, ef aS
hann dæi. En hvemig átti hann
aS hefna sín? Ámi hafSi ekki
fariS um veginn þessa nótt og litl-
ar líkur voru til þess, aS fundum
þeirra gæti boriS svo saman, aS
Einar gæti komiS hefndum freun
— bariS hann, traSkaS á honum,
limlest hann --- þaS átti hann þó
skiliS og þaS var þó hefnd í því.
Og Einar gamli krepti hnefana,
svo neglumar sukku inn í hiS
skorpna skinn lófa hans. Og hann
ætlaSi aS standa upp, en — hófa-
tak hests barst til eyrna hans.
Einar hrökk viS og hallaSi sér upp
aS steininum, svo aS ekkert bæri á
honum frá veginum. Andlit hans
hvítnaSi og augun urSu blóS-
hlaupin. Hjarta hans barSist á-
kaflega og hann beit á vörina svo
blóSdropi rann niSur gráa skeggiS
hans. ÞaS suSaSi fyrir eyrum
hans og hann misti jafnvægi yf’r
skynsamlegri rökfærslu. ÞaS var
Árni, sem kom, giliS var djúpt----
hengiflugs klettar og — stóri
steinninn. ÞaS var alt, sem hugur
Einars snerist um. Hann heyrSi
aS sá, sem kom, nálgaSist óSum.
Nú var hann kominn aS klauf-
inni. Og Einar gamli gægSist upp
undan steininum og sá aS sá, sem
kom, var maSur á gráum hesti.
Hann bar viS hlíSina og Einar
þekti, aS þaS var Ámi á Gili.
(Meira.)
Hvíta Þrœlasalan
Alfmiikið heifir verið rætt um hina
svonefndu hvltu brælaisölu nú und-
amfarin ár hér í bænuim. Mikið
inunu })ó sögua- iþær «r um bæinn
ganga vera ýktar. — Tilefnið mun
vera, að 1 sumar er leið komst lög-
reglan hér á isnoðir um, að kven-
sniftir nokkrar, að sumu leyti eftir
eiigin hvötiun, að surnu leyti eftir á-
egtgjun eða visbendingu rrafn-
greinds mianns eða mainna, höfðu
verið að nóttunnl til úti í útlondum
skipum, er iágu her. Einihver grun-
ur mun leika á, að ákveðið gistihús
TIL AÐ LINA CATARRHAL
HEYRNARDEYFU OG
HÖFUÐHLJÓÐ
liér í bænum muni iliafa ieigt sifltu
fóiki herbergi til óiöglegrar notkuu-
ar. Fer nú fram réttarrannisóikn í
máM Iþeasu og er eigi að ofaiat um,
að svo framarlega sem sakir sauu-
ast á l>á, er grunaðir eru, l>á mui
iþeir fá miakleg málagjöid. Hin«
vegar muniu sem Detur fer, hinir iM-
ræindu kvennaveiðarar, er margir
munu ibata heyrt tiaiað um, að væru
í öðmim liöndum, ekki hafa gert
vart við eig enn sem komið er.
•allur er varinn góður, er um vist-
ráðninigu til annara landa er a<
ræða.—Frón.
Ef þér hafit5 kvefkenda (Catarrhal)
heyrnardeyfu eBa heyriB illa, og haf-
i15 skru’Öningshljóti 1 hlustunum, þá
fariti til lyfsalans og kaupiC elna
únzu af Parmint (douhle strength)
og blanditi i k vart-mörk af heitu
vatni og ögn af hvitum sykri. Takiö
svo eina matskeiö fjórum slnnum &
dag.
Þetta mun fljótt lækna hina þreyt-
andi buíu i hlustunum. Eokaöar nef-
pipur munu opnast og slímitS hætta
aö renna ofan i kverkarnar. Þaö er
einfaldlega saman sett, ódýrt og
þægílegt tll inntöku. Alllr, sem þjást
af kvefkendrl heyrnardeyfu ættu aö
reyna þessa forskrift.
The Dominion
Bank
HORNI SIOTRE DAME AVE. 06
SHERBKOOKE ST.
Höfuðstóll, uppb.......9 8,1
VaraajASur ............$ T.OOO.I
Allar elgulr .........S7K.04MMMM
Vér óskum eftir viSsklftum verzl-
unarmanna og ábyrgjumst aö ge«a
þeim fullnægju. BparisjéSsdelld vor
er sú stærsta sem nekkur bauM
heflr i borginnl.
Ibúendur þessa hluta hergartn&nc
éska a® sklfta vf* stofnan. sena þelr
vita a® er algerlega trjgg. NaJka
vort er fnll tryggtng fyrlr sjéUa
yöur, konu og börn.
W. M. HAMILTON, Rá5smaður
PHONB GAHRT MSO
Þér fáið Virkilega Meira og Betra
Brauð með því að Brúka
PURITU FCOUR
Brúkið það í alla yðar Bökun
Flour License No’s 15, 16, 17, 18
Betri kjörkaup
en venjulegast gerist,
fáið þér—
Með því að kaupa
Heimskringlu.
NÝIR KAUPENDUR er senda
oss $2.00 fá einn árgang af
Hetmskringlu og 3 sögnr
í kaupbætir. Sögurnar kosta að
jafnaði 50 cent, svo að þér fáið
heilan árgang af Heimskringlu
fyrir 50 ce/)t.
Nyir kaupendur geta valið
einhverjar 3 af eftir-
fylgjandi sögum:
“ÆTTAREINKENNIÐ.” JON 0G LÁRA.”
‘D0L0RES.” “SYLVIA.” “LJÖSVÖRÐURINN.”
‘VILTUR VEGAR” ÆFINTÝRI JEFFS CLAYT0N
“BRÓÐURDÓTTIR AMTMANNSINS.”
“MÓRAUÐA M0SIN” “KYNJAGULL”
“SPELLVIRKJARNIR”
The Viking Press,
Limited.
Post Office Box 3171 WINNIPEG, MAN.