Heimskringla - 07.05.1919, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 7, MAI 1919
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSíÐA
GrænlaBd.
(Fru*. toá 3.
megi
Wdi. Má vera, aS gera
«Mrtig vöru úr Kiomum á annan
hátt. Stendur heilfkskisveitSin alt
(ram til næsta vors. AÍS vetrinum
iMnu menn þar a8 auki hirða
nkepnur sínar, ganga ö8ru hvoru á
rjápna- og héraveiðar og vitja um
refagildrur. Þá munu menn og
atunda félagsskap, skemtanir og
laatur. a8 íslenzkum si8.
En auk þeasara starfa mumi
raargar a8rar annir kalla a8. Eftir
kví sem búpeningmim fjölgar og
báin öll stækka, þarf fleiri og
xtaerri peningshús, hlöSur fyrir
h«y og annaS fóíur, og forSabúr
fyrir matvæli. EJnnig munu menn
vilja reisa sér steinhus, er efnin
leyfa. Túnunum naunu menn vilja
feyka um, slétta, jafna og losa jarS-
veginn, þvi slik starfsemi mun
bera góSan árangui á Grænlandi.
Vonandi flytja naeann J>ó ekki þak-
sléttua8fer8ina nne8 sér þangaS.
bnd vilja menn og brjota trl mat- ser
jurtagarSa og ma vera, aS menn
rækti þar rófna og kartöfluakra
til akepnufóSurs. Oti a annesjum
í Eystribyg<S þrífast allskonar
garSávextir allvel, og inni aS
Gör8um hafa skrælingjar allmikla
®g arSvæulega garSræ*vt, og mur
fea8 ekki síSur náttúrunni en smlli
|>errra aS þafcka, aS vel vex í
görSunum. Um garSrækt í Eystri-
bygS skal hér tekínn upp eftirfar-
andi kafli úr ritgerS eftir séra P.
Vibæk:
"ViS Júlíönurvon, fear sem eg
hefi þar á móti rekiS sjálfur garS-
rækt í mörg ár, er hægt aS fá bér
un bil sömu uppskeru og í Dan-
mörku, meS því aS sb í vermireit.
bersvæSi þroskast græn-
syre, salat, endevie,
aS því, aS koma á áveitum. Áveit-
ur ha'fa ekki veriS reyndar á
Grænlandi. Menn hafa aS eins
staShæfingar vísindamanna aS
halda sér til, og svo auSlegS gróS-
urríkisins þar sem hakt er í rót
eSa yfir hefir flætt. L. Komerup-
Rosenvinge hefir sagt, aS auSvelt
væri aS gera áveitur á Grænlemdi
og aS þær mundu gefa mikinn
gróSa, vegna þess, hve sumariS
sé þurt, og svo vegna áburSar-
magnsins í jökulvatninu. Hann
hefir og sagt, aS ágæt skiIyrSi fyr-
ir garSrækt væru í dölunum. Mun-
urinn milli nesa og dala
landi er sem sé miklu meiri en á
Íslandi, af því aS tiltölulega meiri
kuldi stafar frá hafinu á Græn-
landi en á íslandi, og á hinn bóg-
inn er sólargangur miklu hærri í
EystribygS og meiri sólarhiti þar
en á íslandr.
„áÖ a
kál, spinat,
rr1 -)rber, körvel og persille, sem
þ* hepnast miarve!l, Jaukar af ýms-
ur.i tegundum, sem þó verSa ekki
fullþroska nema undlir gleri, kart-
«>P-’r. sem verSa bæSi stórar og
giSar, ef jörSm er nægilega sand-
blandin; ennfremur radiser og hin-
ar margvíslegu TÓifnategundir,
rauSbetur, gulrætur og, ef surrtar-
iS er sæmilega gott, einnig aSrar
garSjurtir. En vilji menn fá ríku-
legan ávöxt af laukunum og þrem-
ur síSast töldum tegundum, verS-
ur aS sá þeim í vermireit og planta
þeim «vo út. Timian má einnig
radkta á bersvæSi, en meS
munandi árangri
Undir gleri fengUm viS ætar
radísur í maí, góSar kartöfhir í
júní, ágætar gulrætur og persille
«»g mjög stórar rauSfeetur og goS-
ar skorzoner og sykurrætur. Ag-
uffkur gáfu ágætan avöxt undir
gleri og birgSu okkur ríku'lega aS
ávöxtum, sem voru nægilega stór-
ir til aS sylta þá seim aisier. JarS-
ar'ber gáfu þar á móti ekki eins
góSan ávöxt. Sellerier urSu sæmi-
íega stórar. ÖH kálhöfuS fengu
góS, þétt höfuS ura 2/3 af þeirri
stærS, sem er vanaleg í Dan-
mörku; bezt bepnaSist ulmerkál
og spidskál. Blomkál gaf í vermi-
reit sama ávöxt sesn á bersvæSi í
Danmörk; porre þar á móti mik'lu
minni ávÖxt. Tómotur náSu aldr-
e* aS þroskasL GarSurinn viS
prestssetriS viS Júlíönuvon gat
ætíS birgt jafnvel stóra fjölskyldu
aS öllu mögulegu grænmeti, en
þaS voru einnig margir glerkassar
í honum.
Sömu skilyrSi og viS Júliönu-
von eru viS alla aSra staSi í her-
aSinu, jafnvel enn betri, af því aS
þeir liggja ekki eins viS opnu hafi;
ern enginn staSur getur í þessu tíl-
Jiti komiS í nokkum samjöfnuS
viS Igaliko (GarSa), þar sem allir
rótarávextir þrífast ágætlega
bersvæSi, og verSa langtum stærri
en viS sjálfa Júb'önuvon. Þar
vaxa kartöflur einnig serlega vel,
svm Skrælingjar þar geta aS sumr-
mu selt nýjar kartöflur í nýlend-
unni, ásamt smjöri úr kúm smum
“JörSin á Grænlandi er afar-
frjósöm; í öll þau ar, sem eg var
viS Jakobshöfn, var ekki boriS
garSinn og bar hann þo ar eftir ar
sömu eSa jafnvel vaxandi uop-
skeru.” (Sbr. eiimig aS norrænu
túnin eru enn í rækt.)
Menn beri þetta saman v'S
ræktunartilraunir Dana a íslandi
fyr á tímum og álit þeirra a rækt-
unarmöguleikum þar.
ÞaS mun og nrwkils þ’irfa meS
af girSingum I nýlendunni, og
bændur rmmu keppa eftir megni
Til þess aS gera allar þær um-
bætur, sem landnámsm. mun fýsa
aS koma í verk, mun þurfa mikla
vinnu. Eln menn mega ekki hugsa
vinnulaun norrænna manna
lág í EystribygS. Þau verSa senni-
lega hærri en í Ameríku eSa öSr-
um hálfnumdum framfaralöndum.
Bændur, sem svíSur kauphækkur
frá sjávarútveginum á Islandi
mega hugsa meS skelfingu til heila
tiskisaflans á Grænlandi. — En í
meSan einokunin stendur tak
-narkast laun Skrælingia af bví
sem þeir geta aflaS meS ömurleg-1
m útbúnaSi, lítilli kunnáttu or
••erSi Iþvt, sem einokunarverzlunii
■fefur fyrir þaS, sem ekki þarf t:
heimilisins af aflanum — en heim \
diseySslan getur numiS ógrynn: j
fjár á dag, metin eftir NorSurálfu
verSi. Skrælingjalaun verSa því j
þá sem nú kr. 1.50—2.50 á dag.
ÞaS yrSi því mikill gróSi fyrir
landnámsmenn aS taka Skrælingja
í vinnu, gefa þeim samsetta og
holla fæSu, láta þá vinna meS
fulikomnasta útbúnaSi og selja
síSan ifraraleiSslvma fyrir fult
markaSsverS í NorSurálfu ViS-
búiS er, aS emokunaTverzluninni
þætti ekki hagur í eSa æskiIegL aS
mikiS yrSi gert aS þessu, svo um
þaS yrSi aS setja ákvæSi. Þar á
móti yrSi naumast hægt aS neita
landnámsmönnum um aS taka
Skrælingja í vinnu til aS gera hin-
ar margvíslegu umbætur á jörSun-
um. Einnig mundi grænlenszka
stjórnin ekki geta annaS en
glaSst yfrr, aS sem flestir ungir
mlS Skrælingjar færu í kenslu til lan<I-
námsmanna til aS læra 'þar alt þaS
verklegL sem þeir geta kent.
Á Grænlandi gilda nú tvenn lög
og tvennskomar dómstólar. Und-
ir dönskum lögum eru allir dansik-
ir borgarar í landinu og örfáir
Skrælingjablendingar, sem hafa
fengiS konunglega embættisveit-
ingu. Undir Srælingjalögum eru
allir aSrir. Skrælingjar hafa
hreppsnefndir og tvö fandsráS, er
mundu svara tíl sýslunefnda, ann-
aS á SuSur- en hitt á NorSur-
Grænlandi. Þó haífa þessi lands-
ráS nálega ekkert vald, enda mun
stjómmálakunnáttu Skrælingjanna
næsta ábótavant. RáSa Danir og
einkum grænlenzka stjomin nær
öllu.
ísl. landnámsmennimir mundu
komsa undir dönsk lög og hafa þar
danskan borgararétt. Þeir mundu
mynda eitt sýslu eSa hreppsfélag
undir umsjónarmanni sySra um-
dæmisins. En strax og nýlendan
er stöfnuS, verSur þörf á ýmsum
sérstökum lagaákvæSum fyrir
hana, svo sem um landnámiS, um
fiskiréttindii, um fjallskil, um friS-
un skóganna, um sarnbúS lands-
mannanna og Skræliiigja b. s. frv.
Eftir því sem tímar HSa, verSur
þörf á 'fleiri og fleiri ákvæSum og
breytingum á hinum eldri. Land-
námsmenn og þeirra niSjar verSa
heldur ekki til lengdar eingöngu
bundnir viS dalinn, sem þeir
nema. ÞaS koma nýir landnams-
menn og setjast aS í sveitunum
kring. Börn landnámsmanna og
aSrir ungir Islendingar ganga í
þjónustu verzlunarinnar eSa koma
inn í önnur störf og embætti, eSa
dvelja þar vm lengri eSa skemmri
tíma viS nám hjá dönskum fjöl-
skyldum. Börn danskra emhætt-
is- og starfsmanna og höm land-
námsmanna dvelja til skiftis inni í
sveitum eSa uti viS bustaSi Dana.
Börn þeirra D->na. sem erv á
Crænlandi taka s-r þar fast aS-
setur og reka þar atvinnn á sama
hátt og landnámomenn o" hland-
•>st viS þá. — Pn strax og nor-
rænir menn hafa tekiS sér fast aS-
Jetur í landinu og eru farnir aS
íeka þar eigin atvinnu, verSur
nauSsyn á því, aS þeir fái sjálfir
löggjöf landsins og fjárráS í sínar
hendur. HiS gamla forna Alþingi
Grænlands verSur endurreist og
svo flyzt stjórnin inn í landiS. Ef
til vill yrSu þaS aS eins danskir
borgarar, sem fengju kjörgengi og
ef til vill líka kosningarrétt til
þessa þings, en Skrælngjamir
héldu ráSum sínum fyrst um sinn.
ÞingiS tekur þá í sínar hendur ein-
okunarverzlunina og aSra kær-
á Græn- i leiksstarfsemi á Skrælingjum, aS
vernda þá og manna. Grænland
á um hálfa miljón króna í sjóSi,
sem nota mætt til einhvers. Mundi
þá ráS aS safna Skrælingjum í
fá og stór þorp, þar sem bezt og
næst er tíl fiskjar og fá þei-m í
hendur góS fiskiáhöld.
Fyrir framtíS landnámsmanna
og þeirra, sem flytja til Iandsins á
eftir þeim, er fræSsIa og mentun
æskulýSsins einkar þýSingarmikil
Almenna bamafræSslu mundi for-
eldrunum auSvelt aS veita böm
unum meS samtökum eSa far
landiS, þar sem flestír auSmenn
og aSrir beztu menn landsins til-
heyra honum. Og þegar hann er
viS völdin, eru allir landsins pen-
ingar í veltu og nóg atvinna fyrir
alla.”
“HvaSan hefir þú þinn stjórn-
mála vísdóm?” sagSi Ása.
‘Eg hefi hann frá föSur mínum
og í gegn um republikana dag-
blöSin, sem eg les á hverjum
degi,” sagSi Kári.
“Þekkir þú þá vel stefnu mis-
mun, skoSana mismun og mis-
muninn á hinum pólitiska grund-
velli allra stjómmálaflokkan'na í
landinu?” sagSi Ása.
“AuSvitaS þekki eg þaS alt, frá
sjónarmiSi republikana, og eg veit
aS þehra skoSun er rétt,” sagSi
Kárk
“Þú telur republikana flokknum
til gildis, aS hann skapi atvinnu í
landinu, meS því aS láta pening-
ana vera í veltu, þegar hann er viS
völdin,” sagSi Ása, “og hefir þessi
flokkur ráS yfir öllum peningiun
landsins?”
Kárisvarar: “Hann hefir sjálf-
ur ráS yfir miklum hluta þeirra,
kenslu. Áframhaldandi fræSslu fyTSt t>eir Seta haldiS t>eim lra um
mundu unglimgar geta fengiS hj * ferS t>egar þeim sýnist. ÞaS va
einhverjum bænda, hjá læknLnur
eSa prestinum o. s. frv. Á Græ~,
landi er einn æSri skóli, en þar r
alt kent á Skrælingjamáli og haunr
mundi ekki vera hentugur. Ung
Imgar úr nýlendunum á Grænlar.d
mundu verSa aS Ieita til skóla’.rt
á íslandi eSa Danmörku til aS
mentast þar Þetta mundi og
verSa mjög auSvelt, því aS lands-
sjóSur Grænlands, sem fær tekjui
af námunum og einokunarverzlun-
íni. greiðir allan kostnaS græn- I
lenzkra námsmanna viS erlenda;
skóla, hvort heldur þeir eru Skræl-
ingjar eSa NorSurálfumenn. Lands
sjóSur greiSir ferSakostnaS fram
og aftur til Grænlands, járnbraut-
arferSir í Danmörku, dvalarkostn-
aSinn þar sem menn eru í sumar-
eSa miSsvetrarleyfi, bækur, föt,
skó, húsnæSi, kenslu og maL All-
ir reikningar eru stílaSir tíl græn-
lenzku stjómarinnar og Skræi-
ingjalærlingamir þurfa ekki aS
spyrja um hvaS hlutimir kosti.
LandssjóSur greiSir og allan skóla-
kostnaS í skólanum á Grænlandi.
Enginn vafi leikur á því, aS ís-
lenzkir unglingar mundu nota sér
þetta tækifæri tíl uhmfarar riku-
j aS eins ríkissjóSurinn, sem demó
: kratar gátu bjargaS sér meS sein
ast
‘ Hvernig getur þú réttlætt þaS
K.ári,” sap'Si Ása, ”aS halda pen-
ingunum föstum fyrir fólkinu og
orsaka meS því atvinnuskort, fá-
tækt og hungur?”
“ÞaS réttlætist aS eíns meS því.
aS fóIkiS ætti aS hafa vit á aS
hafa þenna flokk alt af viS völd-
ri,” sagSi Kári.
“ÞýSir ekki orSiS republikanar
samveldismenn. og orSiS demó-
kratar sérveldismenn? ” spurSi
Ása.
“Eg býst viS þaS Iáti nærri,
sagSi Kári.
“ÞaS meinar, aS republikanar
vilja draga saman völdin á einn
staS, en demókratar dreyfa þeim á
meSal ríkjanna,” sagSi Ása. Og
þú segir, aS republikanaflokkurinn
stjómi peninga-forSa landsins.
Eru penngamir þá ekki sá miS-
púnktur, sem samveldiS snýst í
kring um? MeS öSmm orSum:
Er ekki grundvöllur stjórnmálanna
hjá samveldisflokknum peninga-
forSi landsms?”
Kári svarar: ”Eg hefi ekki séS
rvari svarar: "Vertu ekki aS
þvætta um þessi stjómmál, Ása.
Við höfum nóg annaS til aS tala
um.”
Ása svarar: "Eg verS aS fá
spurningum mínum svaraS; ef þú
vilt ekki svara mér, fæ eg svörin
annars staSar.”
Kári svarar þá: “ÞaS er stjóm-
arskrá Bandarikjanna, sem flokk-
urinn hlýSir og fylgir í öllum
greinum, því hún er fulikomnasta
og bezta stjómarskrá heimsins, og
af því aS hún (stjómarskráin)
gjörir engar ráSstafanir um, aS
konur vafsist í landsmálum, þá á-
lítur flokkurinn, aS þaS sé stjóm-
arskrár broL aS reita þeim at-
kvæSi í stjómmálum iandsins og
aSgang aS embættum. Enda er
þaS líka á móti kenningunni hans
sánkti Páls, sem allir kristnir menn
ættu aS hlýSa. Eg veit raunar, aS
þaS eru nokkur ríki í sambandinu.
sem hafa tekiS sér vald til aS veita
konum jafnrétti. En þaS hefir
komist í gegn einungis fyrir áhrif
þessara uppreistarmanna, sem
kalla sig prógressives, jafnréttís-
menn, anarkista og eg veit ekki
hvaS fleira. Þeir hafa komiS á-
hrifum sínum aS í veshirríkjunum,
þar sem peningamagniS er minna
til mótstöSu. Eg veit Iíka, sagSt
Kári enn fremur, aS Hughes hefir
nú sagst ætla aS mæla meS kven
réttindum, ef hann yrSi forsetL, þó
hann greiddi ekki atkvæSi meS
þeim, þegar hann hafSi tækifæriS
í fyrra. Og hugsa eg aS hann hatf:
Mórauð’a Músin
Þessi saga er bráSoM upp-
gengin og aettu þeir, sem vilja
eignast bekina, aS seuda ess
pöntun síua sem fyrst. Kost-
ar 50 cent. Send póstfrítt.
aS eins sagt þetta tíl aS reyna aS
ná atkvæSum ''kvenfóíksms, þai
sem þáS hefir þegar fengiS rétt-
indi, en ekki til þess aS framfylgjs
málinu í þinginu. Hann er of góS
ur flokksmaSur til þess aS brjóta
stjórnarskrána, ,eSa veikja auS-
vald Bandaríkjanna meS því aS
veita konum atkvæSi í stjóm þess
(auSvaldsins) ; slíkt væri hættu-
legt spor fyrir fjárhag kmdsins.”
Ása tekur aftur til máls og spyr:
“En hvaS segir flokkuiinn þinn
um herskapar málefnin ? Eg sé aS
demókratar hafa lagt fram ógrynni
fjár á þinginu til aS auka herbún-
aS á sjó og landi. og auk þess sam-
iS lög, sem gefa forsetanum vald
tíl aS kalla menn út í striS viS ein-
hverja þjóS.”
Kári svarar: “Já, þaS ér eitt-
hvert kák í þessa átt, sem þeir
voru aS gjöra demókratamir í
;i málefni framar. FarSu aS
búa þig undir giftinguna okkar, og
giftingarferSina; þaS liggur nær
aS hugsa um þaS, Ása mín.”
Hún svarar: “ViS verSum fyrst
aS útkljá srtjómmála ágreining
okkar, því þaS bendir alt til þess,
aS þú viljhr aS eg kasti frá mér öllu
sjálfstæSi og láti leiSast meS
straumnum — straumnum, sem
auSvaldiS veitir út um landiS, sem
þaS stýrir og stjómar. Og eg á
ekki einu sénni aS nota þaS afl.
sem eg á sjálf, þaS eina, sem getur
ráSiS velferS þjóSarinnar, ef hún
beitti því í réttar áttir. ÞaS em
atkvæSaöffcr, sem öllu geta rúS-
ö í .andsmáium. Nei, »vari, eg
get ekki orSiS þér samferSa. Eg
get ekki gTeitt atkvæSi meS auS-.
valds einveldi. Ekki meS réttleysi
konunnar, ekki meS herskap, her-
skyldu og lögmorSum; og allrn
sízt get eg vanrækt mína helgustu
skyldu aS afreiSa mína þátttöku í
stjóm lancfsine. Eg verS aS greiSa
atkvæSi mitt. Auk þessa get eg
skki hugsaS til þess, aS maSur
meS jafn spiltu manneSli, ætti aS
-"•p’-Sa faSÍT bamanna minneu
Mig hryllir rriS aS hann hefSi rétt
til aS leiSa feömin mín út á gla -
stigu og innræáa þeim dýrsle-a
grimd. Hér akilja þvt vegir okk-
ar, Kári. Þá getur kært mig fyr r
trygSrof ef þé* sýnisL ÞaS værí
nógu gaman aS vita, hvaSa gildi
ástæSur mínar hafa fyrir dómstól-
unum.
“Meinar þá aS skitja viS mig.
fyrir skoSanamismun á stjómmál-
um?" sagSi Kári.
”Eg meina aS skiSja viS þig fyr-
ir þær ástæSur, sem eg hefi til-
fært,” sagSi Ása.
“Jæja, Ása mín,” sagSi Kárí;
“þú ert einráSur uppreistar of-
stopi, og eg er líklega lánsmaSur
aS Iosna viS þig í tíma. En saml
astla eg nú aS brúka giftingar-
En þaS er aS eins kák. | hringana til aS lögsækja þig fyrir
lega til ailskonar náms í útlöndum ■ ag sé ekki enn þá, nokkra nauSsyn þinginu. F"'-’ ■*” "*•*" l X f
og mundi þá ekki á löngu KSa áS- j til aS brjóta heilann um þaS, ! Minn flokkur vill gjöra alla menn (try8£roJ"
ur en sú kynsIóS kæmi til æSstu | hvemig flokkurinn vinnur. Eg ! ^ndriu herskvlda. oc hafa! Lg hugsa,
valda og metorSa á Grænlandi. ! veit aS hann vinnur aS heiSri og,
SíSar mundu verSa gerSir skól- I velferS landsins, út um heiminn og
ar á Grænlandi. En þegar í staS | innan lands, og þaS nægir mér.
maetti efla þar. mentir og þekkingu J Og svo sé eg ekki heldur, Ása mín, |
ýmsu móti, sérstaklega meS ag þaS gjöri þér nokkuS gott, aS
því aS stofna lestrarfélög og bókn- j vera ag hugsa og ræSa um lands-
söfn. Ætti aS gefa til þeirra af i stjómar mál. Þinn verkahringur
öllum óuppseldum bókum svo og VerSur á öSrum sviSum, og svo vil
af öllu því, sem út kemur á hverju
Frá öSrum NorSurlöndum
mundi og söfnunum bætast marg-
ar baökur, því þar mundu menn
hugsa hlýlega til landnámsrrranna,
sem eigi aS verSa 6. frændíþjóSin
lengst í vestri. Menn mundu hafa
gott tækifæri tíl aS fylgjast meS
í blöSum og tímaritum,' því skipa-
göngur eru tíSar tíl námanna, sem
eru þar skamt frá.
Gömul samkomusaga.
Eftir M. J.
“Eg er aS hugsa um, aS viS
giiftum okkur rétt eftir kosning-
amar, Ása mín,” sagSi Kári viS
konuefni sitt, sem var 25 ára, rjóS
og hraustleg bóndadóttir. (Hann
var sjálfur 30 ára, og efnilegur
handverksmaSur.) “Ef Hughes
og republikana flokkurinn kemst
aS völdum, sem eg tel vístf þá
byrjar líf og fjör í atvinnuvegun-
um, svo okkur verSur óhætt aS
eySa nokkrum dölum í giftingar-
ferS; eg get fljótlega unniS þá inn
aftur.”
eg helzt vera laus viS, aS ganga
undir próf hjá þér, sérstaklega í
landsmálaþekkingu.” > _
Ása svarar.’. “Þú hlýtur aS vita, inn
Kári minn, aS þaS er mjög árí
andi fyrÍT mig aS vita hvernig lag-
aSan þátt þú ætlar aS taka í
stjóm landsins meS atkvæSi þínu,
og hvaSa málefni þú hefir tekiS
aS þér aS vinna fyrir, því velferS
min í samlífi okkar getur veriS
undir því komin.”
Kári svarar: ”Eg hefi sagt þér
þaS Ása. aS þaS eru republikana-
ílokks málefnin, sem eg ætla aS
vin-a fyrir.” ■
Hún svarar
í landinu herskylda, og hafa
stærsta sjóflota heimsins, svo hann
geti verndaS verzlun auSvaldsint
út um allan heiin. Og hann vill
hafa riógu mikinn standandi her
til aS halda öllum innanlands-
óeirSum í skefjum. Halda niSur
verkföllum og öSrum heimsku-
pörum.”
Ása svarar: “Demókratar segja
aS þessi viSbúnaSur sé að
til varnar, eSa til aS vera
aS mæta ásókn frá
aS þú gætir ekki
variS þeim betur til annara hluta.”
sagSi Ása. “Því málaferli milli
okkár yrði góS oprnher aug1 - r
á okkur báSum. Til þess aS þú
skiljir mig betur, Kéri, þá ætla eg
’’m leiS og viS sk'I’um aS ?■»- ■*.
þér, hvaSa þjóSmála og mannfé-
j isff.máia stetiiu eg hefi kosiS m r
I-S L ri. F— f-tla aS greiSa
eins kvæSi mitt meS þeirri landsm;'!\-
viShú-1 stsfru, sem.ekki hefhr jörSina fy r
öSvum verzlunarvöru, en setn vinnur S
framförum og menning mannkyrs-
g. þjóSurn. HvaSa þjóS er þa5.
sem þeir óttast, Kári?” ,.»«*«• sem ^0*** a,,a menn braeK r
Hann svarar: “Hvorki h"ir eS systur, meS jöfnum réttr til
minn flokkur óttast ásókn af fæ.ra sér til nota gæSi náttúrunr.ar,
nokkurri þjóS, sem stendur. En sem viSurkennir ekkert auSvr’d.
þeir segja, aS verzlunarsamkepnin en laitur rtjóraarvölin vera hjá
sé líkleg til aS skapa öfund og hat- allri þjóSinni. lætur hana stjórna
s’álfri sér í gegn um atkvæSi meiri
hlutans. Eg æt!a aS veita fylgi
ur hjá öSrum þjóSum, evo þær
gjöri tilraunir aS ráSasrt á eignir
okkar í öSrum löndum, og jafnvel
ráSast á okkur sjálfa.”
Ása svarar: “BáShr flokkamir
“ÞaS er þá svo aS j koma sér bá vel saman um aS
ser
skilja, aS þú sért aS eins verkfæri | 8Jöra Bandaríkin aS herskapar-
flokksins, og notir enga dóm- landi’ kersMdu landi. trl þess
greind sjálfur í landsmálum.” I aS vernda auS og verzlun lands-
Hann svarar: “Eg býst líka viS Iins ut um allan heim’ ■«“ er P° að
aS hafa sjálfur annaS aS gjöra, en! ein* fárra manna ei«” undir
aS vafsast í pólitík ” . fárra manna stJorn' Alþyðanog
“Fyrst þú ert nú aS eins áhald verkalýSurinn á aS vmnafyTrr
flokksins á stjómmálasviSunum, Þetta vald, og verja þaS meS oll-
Kári,” sagSi Ása, ”þá verS eg aS um sínum kröftum og meS Iif. smu
fá aS vita um stefnur hans í þeim þegar forsetmn kallar. VerSur
málum. sem snerta verksviS mín, ekki þetta sorglega ohe.lbngt
ef eg (til dæmis) yrSi konan þín, þjóSfélags fynrkomulag, ef þessar
því flokkurinn hlvtur aS nota þig
stef’'
•'mast í framkvæmd? Og
Já, kosningamar liggja nú næst fyrir framkvæmdarvald gagnvart fyrir þetta ætlar þú aS lifa, Kári,
_ _ _ _ _ _ - . v*__-• /1 f_j. _ 'ÍC Lo/w, —
fyrir hendi,” sagSi Ása. “MeS
hverjum ætlar þú aS greiSa at-
kvæSi, Kári minn?”
”Eg ætla vissulega aS greiSa at-
kvæSi meS republikana flokkn-
um,” sagSi Kári, “eins og faSir
minn og öll mín ætt hefir gjört í
langa tíS.”
“GreiSr þú atkvæSi meS þess-
um flokki einungis vegna ættar-
skvldu?” sagSi Ása.
“Nei, ekki einungis,” sagSi Kári.
“Eg veit, aS þaS hlvtur aS vera
bezti stjómmálaflokkurir.n fyrir
mér. Eg vil því leyfa mér aS
og sjálfsagt aS deyja Kka, þegar
spyrja þig þessu viSvíkjandi nokk- flokki’r þinn bendir þerf Eg
urra spurninga, Kári. Eg hefi get ómögulega orSiS þér samferSa
á þessari leiS.
meShjálp þín
hevrt. aS re,'ublikana flo^kurinn
hafi veriS viS völd meiri hh’tann
af tíma’’nm síSan Bandaríkin
brutu sig undan Englandi; og í
rm allan hann t'*”a Lefir
viShaldiS réttlevsi konunn-
oor hpfír e””i bá ekkí viS-
urkent full mannréttindi hennar.
fTr Po1 l’cjf e cj-ofnr.
konum frá því aS taka þátf • ?t '*
landsins?”
gegn
hqnn
Eg get ekki orSiS
á þessum sviSum,
<r"m sviSum.”
Kári svarar: “ViS skulum ekki
vera aS ergja hvort annaS meS
því aS vera aS stæla um þessi
r b’’rf"m aldrei |
r-‘ Þ-*S er einu sinni
" - (”rir þig. pS greiSa
1 - -“ttinn til
þp<vs. \/;S skulum aldrei minnast
þeirri stjórnmálastefnu, sem lætur
hvem mann njóta þess, sem hr,nn
ávinnur sér, og gefur öllum tækí-
færi tíl aS hjálpa sjálfum sér og
hjálpar þeim til aS hjálpa sjálfum
sér; sem ekki viSurkennir mismun
á rétt karls og konu, og vinnur aS
friSi í heiminum, meS því aS beita
vinsamlegum áhrifum, og ræktar
tiltrú, en ekki tortrygni meSal
manna; sem yfirvinnur þaS ófull-
komna meS þekkingu, og þaS illa
meS góSu. Og meira, Kári: Ef
einhver ungi maS*irinn, sem hefir
sömu stefnur og skoSanir og sem
vildi vinna fyrir þær, býSur mér
samfylgd gegn um lífiS, þá mun
eg taka því boSi og styrkja hann
eftir mætti. FarSu vel, KárL”
Hann svarar: “ÞaS er ekkt
nema eSlilegL aS uppreistarkona
kjósi sér uppreistarmann. En hitt
er ósvífin álvktun hjá þér, aS góS-
nr republikani sé ekki hæfur til aS
vera familíufaSir. Eg er viss um,
p>8 sú ályktun verSur dæmd mark-
laus hjá öllum dómstólum lands-
• ••
ins.