Heimskringla - 18.06.1919, Síða 3

WINNIPEG, 18. JÚNI 1919
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSIÐA
/
Frumvarp til laga.
(Framh. frá 2. bls.)
félagsins, svo og ársrit þaS, eSa
smáritgerSir, er félagiS kann aS
gefa út þa.u ár, sem þeir eru í fé-
laginu.
6. gr.
Félagar skulu hafa goldiS árs-
tillag sitt fyrr 1. dag októbermán-
aSar ár hvert. Sé árstillag ekki
goldiS fyrir árslok, skal félagi
bréflega ámintur um aS gjalda.
Geri hann engin skil á öSru ári,
skal líta svo á, sem hann sé úr fé-
laginu. Inntöku faer hann í þaS
aftur, er hann greiSir skuld sína.
7. gr.
Úrsögn úr félaginu skal vera
skrifleg. Félagi, sem er í skuljd
viS félagiS, þegar hann segir sig
_ úr því, fær ekki inntöku aftur,
nema hann greiSi skuld sína.
8. gr.
ASalfundur félagsins skal hald-
inn í Reykjavík á á*i hverju hinn
25. dag júnímánaSar, eSa næsta
virkan dag. Skal ‘birt dagskrá,
fundarstaSur og fundartími. minst
2 mánuSum fyrir fund, í einu
blaSi í hverjum landsfjórSungi.
PrentaS fundarboS meS dagskrá
skal sent meS pósti öllum þeim fé-
lagsmönnum, sem heimili eiga í
Reykjavík, og skal látiS í póst ein-
um degi fyrir fundinn. Ef Iaga-
breytingar koma til umræSu á
fundinum, fer þá um fundarboS
sem segir í 1 7. gr. laga þessara.
9. gr.
Á aSalfundi fer fram kosning
forseta og fulltrúa samkvæmt 1 0.
gr. og kosning endurskoSunar-
manna samkvæmt 11. gr.
Á aSalfundi má rarSa öll þau
mál, er félagiS varSa, gera fyrir-
spurnir til forseta og fulltrúaráSs
og samþykkja ályktanir um mál-
efni félagsins.
Á fundum félagsins ræSur meiri
kluti atkvæSa úrslitum. Ef at-
kvæSi eru jöfn, skulu þeir hafa sitt
mál, er forseti greiSir atkvæSi
meS.
10. gr.
Stjórn félagsns er forseti, meS
24 kjörnum fulltrúum. Forseti og
tveir menn, sem fulltrúaráSiS kýs
úr hópi sínum, nefnist fram-
kvæmdarnefnd, og hefir hún á
hendi framkvæmdir félagsins þær
er eigi falla undir aSalfund eSa
fulltrúaráSiS.
Forseti skal kosinn til 2 ára í
senn meS skriflegum atkvæSum
fundarmanna og fulltrúar á sama
hátt til tveggja ára. Enn fremur
kýs fundurinn úr hópi hinna
kjömu fulltrúa, varaforseta til
tveggja ára, og gegnir hann störf-
vm forseta í fráföllum hans. Af
mönnum þeim, sem fulltrúaráSiS
kýs í 'framkvmdarnefnd meS for-
seta, er annar skrifari og hinn
gjaldkeri, og skal hver þeirra kos-
inn sérstaklega. I fyrsta sinn sem
kosiS er eftr lögum þessum, skal
kosinn forseti og 24 fulltrúar; á
næsta aSalfundi fara 12 fulltrúar
frá eftir hlutkesti, og skal þá kjósa
12 í þeirra staS til tveggja ára,
auk varaforseta, ef hlutur hans
kemur upp aS fara frá. Á öSrum
aSalfundi verSa hinir 12 fulltrú-
arnir aS fara frá, auk forseta og
varaforseta, og skulu þá kosnir 1 2
fulltrúar og forseti og varaforseti.
SíSan fara altaf hinir elztu fulltrú-
ar -frá á aSalfundi, og skal þá
jafnan kjósa í þerrra staS til
tveggja ára. Hlutkesti skal fara
fram á aSalfundi. Ef fulltrúi devr
eSa fer frá af öSrum ástæSum, en
kjörtími han9 er ekki á enda,
skulu fulltrúar kjósa mann í hans
staS, er gegni fulltrúastörfum þar
til næsta fulltrúakosning fer fram,
og sé þá nokkuS eftir af kjörtíma
hins fráfarna, skal kjósa mann í
hans staS fyrir þaS sem eftir er af
kjörtímann. Kjörgengir í for-
setaembætti og fulltrúaráS, eru
allir þeir félagar, sem heimili eiga
í Reykjavík. Nýkosinn formaSur
og nýkosnir fulltrúar taka ekki viS
störfum 9Ínum fyr en aS loknu ■
aSalfundi. Alla starfsmenn fé-
lagsins, bæSi forseta, fulltrúa og
endurskoSunarmenn, má endur-
kjósa.
11. gr.
Á aSalfundi skal kjósa tvo end-
urskoSunarmenn og einn til vara
til aS endurskoSa reikninga félags-
ins, og skulu þeir hafa lokiS starfi
sínu 5 vikum fyrir aSalfund.
12. gr.
Forseti skal sjá um aS lögum
þessum sé fylgt og aS sérhver fé-
lagsmanna gegni skyldum sínum
viS félagiS. Hann kallar saman
fulltrúaráS svo oft sem þörf þykir
og er skyldur til þess, ef I 0 fulltrú-
ar krefjast þess. Komi fyrir eitt-
hvert merkilegt vandamál utan
hinna venjulegu daglegu starfa fé-
lagsins, skal forseti bera þaS und-
ir fulltrúaráSiS. Hann stjómar
aomkomu fulItrúaráSsins og sér
um aS ályktanir þess séu fram-
kvæmdar. VerSi ágreiningur milli
forseta og meiri hluta fulltrúaráSs-
ins hlítir forseti úrskurSi meiri
hlutans, en sjálfur er hann odda-
maSur, ef atkvæSi eru jöfn. Hann
kveSur félagsmenn til aSalfundar
á lögmætum tíma og til auka-
funda svo oft sem honum þykir
þörf til bera, en skyldur er hann
aS kveSja til fundar ef meiri hluti
fulltrúaráSsins eSa 50 félagsmenn
krefjast þess skriflega. Hann sér
um aS fundarstjóri sé kosinn á
fundum og fundarritari og sér um
aS haldin sé gerSabók, sem á sé
ritaS þaS helzta sem fram fer á fé-
lagsfundum og fulltrúafundum,
svo og allar ályktanir, sem þar eru
gerSar. Hann skýrir á hverjum
aSalfundi frá athöfnum félagsins
og 'fjárhag og hefir eftirlit meS fé
þess og fjármálum.
1 3. gr.
Framkvmædarnefnd sér um
aSrar framkvæmdir félagsins,
bréfagerSir þess, bókfærslu og öll
dagleg störf þess, undir yfir um-
sjón forseta. Ritari annast öll
þessi störf, aS undanskildum fjár-
málum félagsins, þau annast gjald-
keri. BáSir skulu þeir, ritari og
gjaldkeri, háSir eftirliti forseta.
Forseti og ritari ávísa fjárgreiSsI.
úr sjóSi félagsins. Um störf ritara
skal aS öSru leyti fara eftir erind-
idbréfi, er fulltrúaráSiS setur hon-
um, aS fengnum tillögum fram-
kvæmdarnefndar. Kaup ritara og
ef til kemur forseta og gjaldkera,
ákveSur fulltrúaráSiS. Fulltrúa-
ráSiS vinnur ókeypis aS öSru
leyti.
14. gr.
Gjaldkeri veitir móttöku tekj-
um félagsins, svo sem styrkveit-
ingum, gjöfum o.s.frv., og hann
inniheimtir einnig tillög þess og
skuldir bæSi hjá einstökum mönn-
um og umboSsmönnum félagsins.
Hann hefir á hendi reiknings-
færslu félagsins og borgar gjöld
þess eftir ávísun forseta og ritara.
Hann semur reikninga félagsins
og efnahagsreikning þess aS árs-
lokum, og skulu reikningarnir bún-
ir og afhentir forseta félagsins í
síSasta lagi 10 vikum fyrir aSal-
fund. Eftir aS forseti og ritari
hafa hlotiS reikninga þessa, skal
senda þá endurskoSunarmönnum
félagsins til rannsóknar. Ef fund-
iS er aS reikningi, skal forseti meS
fulltrúunum leggja á hann úrskurS
áSur en birt er/dagskrá aSalfund-
ar og tilkynna gjaldkera, sem og
öSrum, er hlut eiga aS máli, en
uni þeir eigi úrskurSi stjórnarinn-
ar eiga þeir rétt á aS leggja reikn-
ing sinn undir úrskurS aSalfundar,
og geri þeir þaS, skal þess getiS í
dagskrá fundarins. Skyldur er
gjaldkeri aS gera grein fyrir fjár-
hag félagsins hvenær sem forseti
eSa meiri hlut fulltrúaráSsins
krefst þess.
16. gr.
Tillögur um breytingar á lög-
um þessum verSa ekki bornar
upp, nema meiri hluti stjórnar-
manna stySji þær. Ef svo er,
leggur forseti breytingartllögurn-
ar fyrir aSalfund, og skulu þær*
liggja frammi í þrjár vikur fyrir
fund, félagsmönnum til sýnis, á
þeim 9taS sem forseti tiltekur.
FundarstaS og fundartíma skal
forseti birta, minst þrem vikum
fyiir aSalfund, í einu blaSi í
hverjum ársfjórSungi og skal þess
getiS í auglýsingunni, aS laga-
breytingarnar komi til umræSu og
hvar þær séu til sýnis. Skulu
þær síSan allar í einni heild og ó-
breyttar bornar undir fundarmenn
á aSalfundi, og ef þær fá tvo-
þriSju allra greiddra atkvæSa,
verSa þær aS lögum.
-------O------
Bætiefni fæðomar.
(NiSurl. frá síSasta bl.)
I þessu sambandi má geta um
eftirtektarverSar tilraunir, sem
gerSar voru nýlega á búgarSi í
Danmörku, í því skyni aS komast
aS því, hvort hægt værí aS nota
undanrennu meS plöntufeiti í
staSinn fyrir nýmjólk til þess aS
ala upp grísi og kálfa. Bómullar-
fræolíu, línolíu og kókosfeiti var
strokkaS saman viS undanrenn-
una, svo mjólkurblandan varS
fafnfeit og nýmjólkin. Grísimirl
og kálfarnir, sem plöntufeitis-
mjólkina fengu, þrifust ekki þegar
til lengdar lét; þeir fóru brátt aS
léttast og fengu jafnvel krampa.
En aSrir grísir og kálfar, sem ekki
fengu aSra mjólk en undanrenn-
una fitulausa, þrifust og uxu.
Þessar tilraunir sannna raunar eigi,
aS dýrin hafi vantaS bætiefni, því
þau fengu öll bæSi hey, hafra og
rófur, en þær virSast sanna þaS,
aS plöntufeiti sé eitur fyrir ung
dýr. Þetta virSist benda á, aS
smjörlíki sé varhugaverS fæSa
fyrir börn.
Menn hafa deilt um þaS, hvem
veg eigi aS skoSa þessi bætiefni
eSa Vitamin-efni, hvort heldur
sem gerSarefni eSa sem næringar-
efni í eiginlegum skilningi, en sem
þurfi svo örlítiS af, aS ekki sé
hægt aS meta gildi þeirra í hita-
einingum. (GerSarefni eru lífræn
efni, sem valda efnabreytingum
án þess aS ganga í samband viS
önnur efni og án þess aS þaS sjá-
ist, aS þau eySist viS þaS. Þess
konar efni eru t. d. pepsin, hleyp-
ir og önnur meltingarefni.) —
Röhmann gerir greinarmun á
“fullkominni” og “ófullkominni”
eggjahvítu. Sameind (molekyl)
eggjahvítuefnisms er samsett af
ýmislega bygSum einda-hópum
(atom-hópum). Ef eggjcihvítan
hefir alla þessa einda-hópa inni(
aS halda, þá er hún fullkomin, en
ef eitthvaS af þeim vantar, er hún
ófullkomin. Þetta, sem vantar,
hyggur haan aS sé einmitt bæti-
efniS. Eftir þessari kenningu eru
eggjahvítuefni kjötsins, mjólkur-
innar og eggjarauSunnar fullkom-
in. Þess vegna er hægt aS ada
hunda á kjöti einu saman og böm
á tómri mjólk. ÖSru máli er aS
gegna meS eggjahvítuefni kom-
tegundanna, þau eru sumpart full-
komin, sumpart ófullkomin. Funk
og aSrir, sem halda fram gerSar-
efna kenningunni, benda á, aS
bætiefni líkist aS mörgu leyti gerS-
arefnum. ÞaS þurfi t. d. aS eins
örlítiS af þeim og þau þoli illa
suSu og þurk.
Hvort sem viS nú hugsum okk-
ur bætiefnin sem gerSarefni eSa
sem uppbótar- eSa viSbótarefni
viS eggjahvítuna, þá er þaS víst.
handa fullorSnum meS öSTum
mat. Þorskalýsi er mjög bætiefna
auSugt og er því ágætt fyrir böm,
sérstaklega ef mjólk er af skom-
um skamti. Enda hefir löng
reynsla sannaS ágæti lýsisins, og
væri ástæSa til aS athuga þetta
viSbitisl eysinu. LýsisbræSingur
var áSur notaS’ur hér á landi og
gafst vel. LggjarauSa er einnig
mjög bætiefnaauSug, en hvítan
ekki. I fiski og kjöti eru bætiefni
en þó er fiskurinn lakari í því efni.
En þaS er ekki sama, hvemig meS
matinn er fariS. EfniS eySist aS
vísu nokkuS viS suSu, en meginiS
af þeim fer út í vatniS. SoSinn
fiskur og soSiS kjöt eru því bæti-
efnarýr, en þar á móti er soSiS
auSugt af þeim, enda er þaS al-
kunnugt, hve hressandi og lystug
kjötsúpa er. Fyrir skömmu þótti
kjötsúpa lítilsverS sem fæSa,
vegna þess aS hún hefir lítiS af
hinum eiginlegu næringarefnum,
en þá þektu menn ekki bætiefnin.
Súputeningar og "extrakt" þaS,
sem í búSunum fæst, mun vera
bætiefnalaust. Ef fiskur og kjöt-
er gufusoSiS eSa steikt, þá hald-
ast bætiefnin fremur í því. Eins
og áSur er sagt rýma bætiefni
mjög viS þurkun, niSursuSu og
langa geymslu í salti.
1 komtegundum er tiltölulega
mjög mikiS af bætiefnum. Bezt
aS því leyti eru bygggrjón, og þar
er bætiefnunum jafnaS um alt
komiS, en eru ekki aS eins úti viS
hýSiS eins og í hrísgrjónunum.
Bygggrjónagrautar eru því ein-
hver hin hollasta fæSa og ætti aS
nota hana meira en gert er. VirS
ast bætiefni korntegundanna þola
vel geymslu og þurk. Gróft brauS
er betra en fínt, því þaS gildir hiS
sama um rúg og hvéiti sem um
hrísgrjón. Kex og skonrok og
þess konar hart brauS sem bakaS
aS þau eru lífsnauSsynleg fyrir ( er viS langvarandi háan hita, er
menn og dýr. AS vísu er varla^ bætiefnasnautt. JarSepli, rófur
mjög hætt viS því, aS okkur vanti og grænmeti er aySugt af bætiefn-
bætiefni í matinn okkar, en þó um og hin hollasta fæSa, en viS
getur fæSan orSiS svo óhentug og suSu fara efnin mjög út í vatniS,
bætiefnin og má þaS því ekki fara til spillis.
tilbreytingarlaus, aS
reynist af skomum skamti, sérr
staklega þegar um börn er aS
ræSa. Þau þurfa meira af bæti-
efnum, meSan þau eru aS vaxa,
en fullorSnir. AS vísu eru næg
bætiefni t nýmjólk, en þó meiri í
sumarmjólkinni, þegar kýmar lifa
á safamiklu grasi, en minni á vetr-
um, sérstaklega ef þær lifa á
tómu heyi og fá engan fóSurbætir.
BætiefnalítiS fóSur gefur bæti-
efnalitla mjólk. Þetta gildir einnig
um móSurmjólkina. Ef móSirin
lifir á gætiefnalítilli fæSu, þá
þrifst barniS ekki. Eins og áSur
er sagt, geta bætiefnin rýmaS,
þegar mjólk er soSin lengi. Þó
getur þaS veriS óhjákvæmilegt
aS sjóSa hana, sérstaklega þegar
sóttir ganga, ef hún ekki er dauS-
hreinsuS viS lágan hita, en ekki
skyldi hún soSin nema örfáar
mínútur. GóS og feit mjólk þolir
betur suSu en þunn. NiSursoSin
mjólk, þurmjólk og bamamjöl eru
bæteiefnalaus og því óhæfileg sem
aSalfæSa barna.
Po aS tilbreytingalaus fæSa geti
orSiS of bætiefnalaus, þá er ef-
laust hægt aS lifa góSu lífi á til-
breytingalausri fæSu, ef hún er
rétt valin. ViS sjáum, aS bömum
líSur vel, þó aS þau fái ekki ann-
aS en mjólk. ÞaS er alkunnugt,
aS írskir verkamenn lifa einatt á
tómum jarSeplum, eSa því sem
næst, og rússneskir bændur á
grófu brauSi og kálsúpu, og þríf-
ast vel, því einmitt þessar fæSu-
tegundir eru auSugar aS bætiefn-
um. Hins vegar getur fæSan orS-
iS gætiefnasnauS, t. d. þegar
ræSa er um veiklaSar manneskj-
ur, ekki þola nema ekistöku mat
ÞaS er því gott aS vita, hver mat-
ur er góSur og hver lakur í þessu
tilliti, og einnig hvemig eigi aS
matreiSa, til þess aS bætiefnin
fari ekki forgörSum. Skal eg
nefna nokkur dæmi.
Um mjólk er áSur talaS, sömu-
leiSis um smjör. Tólg og smjör-
líki er aftur bætiefnasnautt og var-
hugavert aS gefa bömum sem ein-
asta viSbiti, en vel er þaS notandi
ÞurkaS grænmeti er bætiefnalaust
og því lítils virSú Nýir ávextir og
ber ej: einhver hin bætiefn-auSug-
asta fæSutegund.
Sennilegt þykir, aS öl og vín
séu bætiefna auSug, og sé þaS
vegna þessara efna, en ekki vegna
vínandans, aS þessir drykkir auka
matarlyst og hafa hressandi áhrif,
sé þeirra neytt í hófi. öSru máli
er aS gegna meS whisky, brenni-
vín og aSra sterka drykki. Þeir
eru varhugaverSir.
Annars er margt enn óljóst um
þessi bætiefni, en búist er viS, aS
þessar nýjungar í fæSufræSinni
muni valda ýmsum breytingum í
mataræSisreglum sjúklinga. Eg
get tekiS eitt dæmi til skýringar.
Þegar sjúklingur hefir lífsýki, þá
var og er oft fyrirskipaS þetta
fæSi: Hrísgrjónagrautur (úr fág-
uSum hrísgrjónum), bláberjasúpa
(úr þurkuSum bláberjum), tví-
bökur, kex, soSinn fiskur (soS-
laus). ÞaS er auSsætt, aS þesai
matur er nær bætiefnalaus, enda
finnur sjúklingurinn brátt til mátt-
leysis og lystarleysis, ef hann þarf
lengi aS lifa á þessum mat. Sjálf-
sagt mætti gefa sjúklingum bygg-
grjónagraut í staSinn fyrir hrís-
grjónagrautinn, og væri þá síSur
hætta á bætiefna skorti.
Sig. Magnússon.
— ISunn.
-------o------
Ábúð.
(Réttur.)
(NiSurl.)
Eins og áSur er ávikiS, gilda
enn í dag, aS miklu leyti, þau á-
kvæSi, sem í fornöld mynduSust
um byggingu jarSa og byggingar-
skilmála. Helztu Iögin um þessi
efni frá seinni tímum eru: “Lög
um bygging, ábúS og úttekt
jarSa 12- janúar 1884”, og eru
þau miklu fremur samdráttur af
eldri og yngri venjum í þessum
efnum, heldur en nýtt og frumlegt
lagasmíSi í samræmi viS breyt-
ingar tímans; enda sézt þaS ljós-
lega af lögum þessum, aS á seinni
tímum þrengir meira aS leiguliS-
um á ýmsa lund en til forna hafSi
veriS. AS vísu eru landskuldir
stórum hærri í fornöld en síSar,
og þaS svo, aS nemur helmingi
eSa meira. Einkum rySur þessi
breyting sér til rúms á 15. öldinni
vegna hinnar miklu mannfækkun-
ar í landinu, af völdum svarta-
dauSa.
1 ábúSarlögunum frá 1884
segir svo:
“JörS skal ávalt byggja frá far-
dögum til fardaga, og skal um þaS
bréf gjört, og er þaS byggingar-
bréf fyrir jörSinni.” Líkt var á-
kveSiS til foma; á leigujarSir áttu
menn aS flytjast þá er 6 vikur
voru af sumri. Byggingarbréf
fengu menn þá ekki; en viS jörSu
áttu menn aS taka aS vitni
tveggja eSa fleiri skilvísra manna
og hafa hana heimila í 1 2 mánuSi.
Byggingarbréf kemur til sög-
unnar meS tilskipun 15. maí 1 705
og er landsdrotnutn þar gert aS
skyldu aS byggja jarSir meS reglu
legu byggingarbréfi, og skal þá
nákvaemlega tilgreina skyldu leigu
liSa, og ber honum hvorki aS
greiSa né gera neitt frarn yfir þaS,
sem þar er ákveSiS. Einnig er svo
fyrirmælt í tilskipun þessari, aS
ekki megi byggja þeim leiguIiSa
út, sem stendur í skilum.
Samkvæmt ábúSarlögunum frá
1884 skal taka þaS skýrt fram í
byggingarbréfi, hve langur sé á-
búSartími. en sé þaS eigi gert,
skal svo álítast, aS jörSin sé bygS
æfilangt. En sú venja mun sum-
staSar hafa tíSkast, aS landsdrott-
inn hefir bætt viS í byggingar-
bréfi: “En lausa skal hann láta
jörSina, ef eg eSa mínir óska
þess.”
Og löngum hefir þaS reynst
svo, aS leguliSar á jörSum ein-
stakra manna, hafa orSiS valtir í j
sessi. öSru máli er aS gegna um
sumar opinberar eignir; þar hefir
venjan skapaS lífstíSarábúS, þeg-
ar skilmálum er fullnægt, og verS-
ur síSar aS því vikiS, hvaSa áhrif
þaS hefir á hag leiguliSa.
Eftir ábúSariögunum frá 1884
eiga jörSu aS fylgja "nauSsynleg
hús, er henni hafa áSur fylgt. Um
stærS og tölu húsa fer eftir jarSar-
magni og því, sem venja er til í
hverri sveit eftir mati úttektaT-
manna. Skyldur er leiguliSi aS
halda uppi húsum þeim öllum, er
þá voru, er hann kom til jarSar og
jörSu fylgja og ábyrgjast fyrning
þeirra; svo skal hann og viShalda
öSrum nytsömum mannvirkjum
sem jörSu fylgja. LeiguliSi skal
viShalda húsum aS þökum, veggj-
um og viSum, nema ef bær ferst
af eldsvoSa eSa af náttúruslysum,
þá á landsdrottinn aS leggja viS
til húsagerSa og smíSa, en leigu-
liSi veggi alla og þök Þó .skal
The Dominion
Bank
HOR.NI JIOTHE DAMK A V E. OO
SHERBROOKE ST.
HOfuttstAii uppb...........f n.noA.ttns
VarasjðSur ................* T.OOU.HOA
AUar eigrulr ..............»7H,060,00e
Vér óskum eftir TÍSskiftum veral-
unarmanna ogr ábyrgrjumst ats geta.
þeim fullnsegju. Sparisjóbsdeild vor
er sú stærsta, sem nokkur banki
hefir í borglnni.
fbúendur þessa hluta borgarinnar
óska ats skifta vib stofnun, sem þeir
vita ab er algerlega trygg. Nafn
vort er full trygging fyrir sjálfa
ybur, konur ytiar og börn.
W. M. HAMILTON, Ráðsmaður
PHONE GwARRV 3430
leiguliSinn greiSa landsdrotni
álag á hús þau, er fórust, ef þau
voru ekki fullgild eftir áliti út-
tektarmanna.”
Hér er aS sumu leyti þrengt
meira aS leiguliSum, heldur en
gert er meS fyrirmælum Jónsbók-
ar. Þar er skýlaust tekiS fram,
aS til viShalds húsum á jörSu á
landsdrottinn aS leggja til viS, svo
“úhætt sé mönnum ok fé”, “en ef
hann fær til viS, þá skal leiguliSi
ábyrgjast hús, aS eigi falli niSur
og hlaSi form saman eSa lengi
veggi.” Þessi skylda landsdrott-
ins aS leggja fram viS til húsa á
leigujörSum, hélzt fram yfir siSa-
bót, segir Þ. Th. "Sjálfsagt hefir
af þessu skapast hin mikla græSgi
landeigenda í rekajarSir og reka-
ítök í annara manna jarSeignum.
Einkum var kirkjan sólgin í þetta,
enda átti hún um skeiS tiltölulega
mestar jarSeignir; og hélzt svo
lengi eftir þaS aS viSartillags-
skyldan hvarf af landsdrotnum,
og eldir jafnvel töluvert eftir af
þessu enn í dag, meS reka ítök í
annara manna jarSeignum. VirS-
ist þetta þó hin mesta óhæfa, þeg-
ar sú kvöS er fallin af herSum
landsdrotna, sem skapaSi þörfina
til þess í öndverSu.
ÁbúSarlögin frá 1884 mæla
enn fremur svo fyrir: Þegar leigu-
liSi flyzt af jörSu, er hún tekin út
af löglegum úttektarmönnum í
hverjum hreppk Þeir eiga aS taka
út hús og mannvirki, -r jörSum
fylgja; líka eiga þeir aS skoSa
innstæSu kúgildi jarSanna, en frá-
farandi leiguliSi geldur álag til viS-
takanda aS aflokinni úttektar-
gerS- Hreppstjórar eru úttektar-
menn. Þar sem eigi er nema einn
hreppstjóri í hreppi, skal sýslu-
maSur nefna aS auki svo marga
úttektarmenn, sem hreppsnefnd
þurfa þykir. Úttektarmenn þessir
skulu eiS sverja fyrir sýslumanni.
Séu úttektarmenn eigi fleiri en
tveir í hreppi, skal hinn þriSji út-
nefnast til vara. — Um þetta segir
Þ. Th. ("Lýs. 1.1." “Hvernig til
hagar meS úttektir, fer mest eftir
venjum; lagaákvæSi um þær eru
(Framh. á 7. bls.)
FIRSTSEMES
*(1919)
COSTOURING
— 1919 —
JAN.$4.00
JUNE$
VeitiS því athyglí, hvemig kaup-
verS og peningaverS þessara
sf>arimerkja hækkar á mánuSi
hverjum, þangaS til fyrsta dag
janúar 1924, aS Canada stjómin
gneiSir $5 fyrir hvern—W.-S.S.
whin arnacn to a wah --
SAVINCS CtHTiriCSTL ONO
SUUJICTTD THL CDNUITCONS
PHINUD THEHECM
t5HV£DDLLAfiS
■ -Ts WKL BL PAYAHLL ; 7)
M .AN.i.riw-a -
Athugið
AC
élZE OF-
i