Heimskringla - 30.07.1919, Qupperneq 7

WINNIPEG, 23. JCLI 1919
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSIÐA
Dvöl mín m .*
Eskimóa
(i'ramh. frá 3. bls.i
sjóSa, svo aS hvert þessara heim-
ila hlýtur aS hafa fengiS mun
meira en þau þurftu í mál. MeS-
an viS sátum aS snæSingi, voru
okkur einnig færSar matargjafir;
virtist hverri húsmóSur vera kunn-
ugt um, hvaS hinar suSu, og hefSi
hún eitthvert sælgæti fram yfir
hinar, þá sendi hún þaS, en af
þessu leiddi, aS smástúlkur voru
altaf öSruhvoru aS koma í gætt-
ina til okkar meS eitthvaS aukreit-
is handa okkur. Sumt var bein-
línis ætlaS mér; — mamma hafSi
sagt aS hvernig sem viS annars
skiftum hinu, væri nýraS ætlaS
mér; eSa mamma hefSi sent mér
þessa litlu ögn af selsgrön meS
þeim ummælum, aS e'f eg vildi
borSa hjá sér í fyrramáliS, skyldi
eg fá heila grön; annar félaga
minna væri nú aS borSa hjá þeim
og segSi, aS eg teldi grönina bezta
bitanri af selnum.
MeSan viS snæddum sátum viS
framan á pallinum, þar sem menn
sváfu, meS matarbitann í vinstri
hendi og hnífinn í þeirri hægri. Eg
hafSi nú aldrei borSaS meS eir-
hníf fyrri, en hann var nógu beitt-
ur og mjög svo hentugur. Eir-
stykkiS, sem blaSiS hafSi veriS
smíSaS úr, hafSi, a3 því er fólkiS
sagSi mér, fundist norSur á Vict-
oríu-eyju á veiSistöSvum annarar
ættar, en af þeim hafSi þaS keypt
stykkiS fyrir nokkuS af rekaviS
frá meginlandinu. HúsmóSirin
sat mér til hægri handar, gegnt
suSu-kerinu, en bóndinn á vinstri
hliS. Þar eS húsiS var eitt af
þessum almennu sporöskjulöguSu
snjó-strympum, sjö sinnum níu fet
aS innan máli, gátum viS aS eins
þrjú setiS framan á hinni tveggja
feta háu snjóbrík, en á hana voru
breiddir hreindýra-, bjarnar- og
moskusuxa-feldir, sem sængur-
klæSi. Börnin urSu því aS borSa
standandi á gólfinu, til hægri
handar viS dyrnar, er inn var
gengiS; aftur á móti tók suSukeriS,
mataráhöldin og trönurnar til þess
aS þurka klæSin á upp allan
vinstri helminginn. I hinni skeifu-
mynduSu dyragætt stoSu þrir
hundar húsbóndans og biSu þess,
aS einhver væri búinn aS naga
bein sitt, en viS fleygSum þeim þá
hverjú á fætur öSru 1 hundana, er
fóru meS þau út í göngin og sneru
aftur jafnharSan og þeir voru bún-
ir meS þau. Þegar maltiSin var
á enda, snáfuSu þeir allir burtu af
sjálfsdáSum, hringuSu sig niSur í
göngunum eSa fyrir utan og fóru
aS sofa.
ÞaS var tvíréttaS hjá okkur,
fyrst kjöt og síSan súpa. Súpan
er búin til á þann hátt, aS köldu
selsblóSi er helt ut í soSiS jafn-
skjótt og kjötiS hefir veriS fært
upp úr pottinum, og svo er hrært
í öllu saman, þangaS til komiS er
undir suSu, en aldrei full-soSiS.
MeS þessu verSur súpan álíka
þykk og enskar baunir, en ef hún
fengi aS sjóSa, myndi blóSiS iifra
og setjast á botninn. Þegar /étt
er komiS aS suSu, er slökt á suSu-
kerinu, sem potturinn hangir > fir,
og nokkrum hnefum af snjó því
næst sáldaS út á, svo aS hægt sé
aS drekka súpuna. MeS of ■ lit-
illi ausu fyllir húsmóSirin síSan
moskushornin og fær hverjum sitt
drykkjarhorn. Seu hornin ekki
nógu mörg, verSa tveir eSa fleiri
aS drekka tvímenning, eSa sumir
aS bíSa þangaS til hinir eni bún-
ir.
(!Framh.)
ekki kveSnar út í hafróti stjórnar-
byltingarinnar í Rússlandi, heldur
á 15. öld hér í Englandi.
Óánægja þeirra manna, sem
vinna hjá öSrum og hinum, sem fá
| ekki vinnu hjá öSrum, hefir auS-
| vitaS magnast um helming viS
I þaS, aS England gerSist land stór-
; iSnaSarins, í staS þess aS halda á-
| fram aS vera akuryrkjuland. Og
| þá hefir alþýSumentunin ck'ii
I heldur orSiS til þess aS draga úr
' henni, síSur en svo. OrSin:
VerkamannaóeirSir voru fyrst not-
I uS af blaSamönnum áriS 1907,
og síSan voru þau orSin mjög al-
I geng þegar fyrir stríSiS.
1 Nokkrum mánuSum fyrir stríS-
1 iS fór aS bóla á meiri samvinnu-
hugmyndum meS verkamönnum
i en áSur og þær leiddu til þess aS
! stofnaS var bandalag verkamanna.
^ Inn í þetta bandalag gengu þrjú
mikil verkamannafélög, járnbraut-
armannafélagiS, flutningamanna-
félagiS og námumannafélagiS. Öll
þessi félög stofnuSu meS sér sam-
| eiginlegt ráS og framkvæmda-
' vald. Bandalag þetta var stofn-
j aS haustiS 1914.
! Nú á þessum stríSsárum hefir
komist los á svo margt, og iSnaS-
I armálin krefjast nú bráSrar úr-
I lfiusnar. ÞaS er margt, sem verS-
! ur aS reisa alveg aS nýju og þaS
er enginn efi á því, aS Verka-
mannabandalagiS verSur mikiS
viS þá endurreisn riSiS.
ÞaS vill nú líka svo ógæfulega
til — aS því er eg álít — aS aS
eins einn leiStogi þessara verka-
mannafélaga er í Parliamentinu.
FlutningamannafélagiS hefir Mr.
Robert Williams fyrir foringja; Mr.
J. H. Thomas er fyrir járnbrauta-
mannafélagiS og Mr. R. Smillie
fyrir námumannafélaginu. ÞaS er
Mr. J. H. Thomas, sem á sæti í
Parlamentinu og hefir getiS sér þar
allgóSan orSstír. Mr. Smillie hef-
ir hvaS eftir annaS lent í hörSum
deilum á ýmsum fundum viS for-
sætisráSherrann og þótt jafnan
bera sigur úr býtum í þeim senn-
um. Robert Williams er talinn
mjög líklegur til þess aS komast á
þing áSur en langt um líSur.
Og þaS eitt má telja víst og á-
reiSanlegt, aS þegar allir þessir
menn fara aS beita sér af kappi
fyrir einhverju máli, hljóta þeir aS
fá miklu til vegar komiS, því aS
þeir eiga hver um sig mikinn flokk
og traustan aS baki sér. 1 námu-
mannafélaginu eru 800,000, í
járnbrautamannafélaginu eru 450-
000 og í flutningamannafélaginu
300,000; samtals 1,550,000. Og
”Þríveldis“Sambandið<<
nýja.
Eftir Sir Leo Chiozza Money.
Oss hættir viS aS gleyma því
aS verkamannaóeirSimar eiga
ekki rót sína aS rekja til ófriSar-
ins. Þær eru eins gamlar og iSn-
aSurinn. Hendingamar þessar:
“Þá Adam mokaSi og Eva spann,
gat eigi aS líta heldri mann”, voru
NÝ LÆKNINGARAÐ-
FERÐ SEM ÚTRÝMIR
GIGTINNI V0NDU
75c. Pakki Ókeypis til Reynslu.
i Syracuse, N. Y., hefir veriíi upp-
götvuti spá-ný lækning viö gigtveiki,
og sem hundruö manna hafa allareiSu
reynt og fundiö óviöjafnanlega — sum
tllfellin líkjast jafnvel kraftaverkum.
Aö eins stutt brúkun meöalsins hefir
læknats, þá ötl önnur meBul reyndust
i rangurslaus. ÞatS virtSist vinna hezt
noiepiq ! eniBs-iasi ao aiJuo-suAci ?
og þar metS rytiur þatS eitur stýflunum
úr blótS-ætSunum. Sárindi, verkur,
stirtSleiki, bólga, virtSast hverfa á svip-
stundu.
Þessi lækníng, fyrst útsend af Mr.
Delano, er svo gótS, at5 hann vill atS
allir, sem þjást af gigt, eöa eiga vini
sem veikir eru af gigt, fái 75 centa
pakka ókeypis, til atS sannfærast um
hvati met5alit5 geti gert—ábur en þeir
eytSa nokkru centi. Mr. Delano segir:
“Til ats sanna, atS Delano lækningin á-
reitSanlega útrými gigt, hversu gömul
sem.. ^H.n er e^a usikil og jafnvel eftir
atS öll önnur rátS eru reynd, þá vil eg—
ef þú hefir ekki átSur notaö þetta—
senda þér fullan 75e. pakka ókeypis, —
ef þú aö eins skerö úr þessa auglýs-
ingu og sendir mér nafn þitt og áritun
og 10 cts. fyrir buröargjald.”
F. H. Delano, 1079 Wood Bldg., Syra-
cuse, N. Y., -r— Eg get aö eins sent einn
pakka ókeypls tll hvers helmiiis.
alls starfa í öllum þessum þremur
atvinnugreinum, meÖ þeim mönn-
um, sem eru ekki ennþá í félögum
þessum, um 2,400,000 verka-
menn og þacS má gera ráð fyrir því
að þeir fylgist allir að málum,
þegar um einhver mikilvæg mál-
efni er að ræða, sem varða mjög
atvinnuveg þeirra. Og það mun
ekki of í lagt þótt gert sé ráð fyrir,
að af þessum 2,400,000 verka-
mönnum sé um 1,600,000 giftir
menn, sem eiga fyrir konum og
börnum að sjá og á hverju heimili
þeirra má gera ráð fyrir að sé um
fimm manns; svo á þessum þrem-
ur atvinnugreinum lifa þá um 8,-^
800,000 manns, sem lúta stjórn
hins sameiginlega verkamanna-
ráðs.
Og þegar þess er gætt að öll
brezka þjóðin er nú 46,700,000,
þá ráða þessir þrír fyrirliðar yfir
ekki minna en einum fimta hlutal
allrar þjóðarinnar.
Allur þessi fjöldi verkamanna
vinnur þau verk, sem kemur alþjóð
að notum og henni ríður á að séu
vel og dyggilega af hendi leyst; en
þó eru allar þessar atvinnugreinar
í höndum einstakra manna. Það
hefir sem sé verið venja að allirj
atvinnuvegir, sem þjóðin lifir á,
hafa verið látnir alveg afskifta-
Pantanir fyir Delano’s Rhcumatlc
Conqueror vcrt5a fyltar frá. vorum
Canadisku lyfjastarfstofum til at5
fríast vit5 tollinn.
-
lausir af stjórn lands og þjóðar. j
Hinir einstöku atvinnurekendur ^
ráða þar að heita má lögum og
lofum.
Námurnar eru að vísu eign
ensku þjóðarinnar, en það er að
eins í orði kveðnu og ekki meira.
Þær eru alveg í höndum einstakra
manna, og hver eigandi hugsar
mest um það að græða eins mik-
ið á þeim og kostur er. Sama er
að segja um járnbrautirnar, þar
keppir hvert járn brautarfélagið
við annað og hagar ferðum sínum
alt annað en æskilegt er, að eins
að fá sem mest grætt á hlutabréf-
um sínum, án þess að taka tillit til
hvað almenningi hentar og hag-
kvæmast væri í raun og veru.
Og nú stíga kröfur verkamann-
anna. IColanámumennirnir heimta
að kaup þeirra sé hækkað um 30
% og verður það þá líklega um
4 pd. 5 s. um vikuna og getur það
ekki heitið ýkja hátt, þegar það er
borið saman við kaup námumanna
vestan hafs og í Þýzkalandi. Þar
hefir hver námumaður 7£ um vik-
una (um 21 kr. á dag). Þar
næst krefjast þeir að fækkað sé
vinnustundunum svo að þeir vinni
ekki nema 6 stundir á dag og 7.
kl.st. gangi í það að fara upp og
niður námurnar. Og þetta eru
ekki nema sanngjarnar kröfur, þar
sem þessir menn leggja sem sé
stund á hættulegustu atvinnugrein
landsins. Og það væri sannar-
lega illa farið, ef þjóðarhagurinn j
væri að eins reistur á sveita þess-
ara manna og þyldi ekki að þeir
kæmust að þolanlegum kjörum.
En það er svo fyrir þakkandi að
hann þolir það.
Það eru helzt til margir, semj
hafa kolin fyrir féþúfu og þess
vegna verða þau sýnu dýrari en
þau þyrftu að vera, ef vel væri á
haldið. En það verður ekki
nema því að eins að ríkið taki að
sér allan námureksturinn og sölu á
kolunum. Það er eina leiðin til
þess að almenningur geti fengið
kolin við hæfilegu verði og námu-
mennirnir geti lifað þolanlegu lífi.
Hin verkamannafélögin bæði
fara fram á kauphækkun og fækk-
un vinnustunda. Járnbrauta-;
mennirnir vilja nú hafa hönd í j
bagga með stjórn og fyrirkomulagi
félaganna, það er að segja, vilja
eiga fulltrúa í stjórnum þeirra, og |
berjast þar að auki fyrir því að
ríkið taki allar járnbrautir í sínar j
hendur.
Flutningamannafélagið fer sömu- j
leiðis fram á fækkun vinnustunda j
og að alt flutningsgjald verði.
liseklcaÍS um 20%, Þeir vilja fá
ráðið bót á því að þeir þurfi að
standa og slóra tímum saman og
bíða eftir vinnu eða með öðrum
orðum að gerðar séu allmiklar
breytingar til bóta á atvinnugrem
þeirra.
Þegar fram líða stundir verða
þessar kröfur verkamannafélag-
anna álitnar svo vægar í alla staði
að mönnum mun tæplega skiljast
hvernig á því hefir staðið, að þeir
hafi ekki fengið þær uppfyltar al-
veg umsvifalaust, án þess að þeir,
sem hér eiga hlut að máli og áttu
að verða við þeim, vildu nokkuð
tvínóna við það.
Vér fáum aldrei komið á iðn-
aðarfriði, ná gert menningu vora
sómasamlega, nema því að eins að
lýðvaldssinnar fái að hafa hönd í
bagga með stjórn á öllum iðnaði.
Vér verðum að athuga mál þetta
skynsamlega og hleypidómalaust.
Til hvers er að halda fram lýð-
valdskenningum, þegar fólkið er
látið lúta ábyrgðarlausum iðnað-
arstjórnum, sem hugsa ekki um
annað en að skara eld að sinni
köku. Og það er ekki svo ýkja
erfitt að sjá hvern enda þetta hef-
ir. Það getur ekki farið nema á
einn veg, og því er um að gera að
vinda nú bráðan bug að því að
ráða þessum vandamálum sem
fyrst farsællega til lykta.
Nú er tækifæri fyrir stjórnina að
sýna rögg af sér og hyggindi í því
að koma vel og viturlega fram við
verkamannastjórnina. Því ef hún
leggur námurnar undir ríkið, járn-
brautir allar og flutningafyrirtæki
og fær bæði heila og hendur
verkamanna í lið með sér til þess
að koma á hagkvæmu fyrirkomu-
lagi á atvinnugreinar þeirra, þá
ÍSLENDINGA DAGURINN
ARB0RG, MAN.
Verður haldiní nýja skemtigarði Arborgar
2 Ágúst 1919
Til skemtana verður, kapphlaup margskonar, íslenzk
glíma, aflraun á kaðli og knattleikur, ásamt eftirfarandi ^æð-
um, söngvum og kvæðum:
Söngflokkurinn: Eldgamla fsafold.
Ræða: Minni íslands.......... Capt. Sigtr. Jónasson.
Kvæði: — .............ort af Dr. S. E. Björnssyni.
Söngflokkurinn: Þjóðsöngur Canada.
Ræða: Minni Canada.................. I. Ingjaldson.
Söngflokkurinn:
Ræða: Minni Vestur-íslendinga Séra Jóhann Bjarnason.
Söngflokkurir.n.
Ræða: Þjóðræknisfélag V.-ísl...... Stef. Einc.r?'-'-.
Kvæði: Um Þjóðræknisfélagið ....ort af S. E. Ei.nar^.y.J
Söngflokkurinn: Þjóðsöngur Breta.
Dans í Templarahúsinu frá kl. 8. e. h. til miðnættis.
Þar verður og verðlaunadans. Góður hljóðfærasláttur.
Máltíðir kaffi, aldini, og svaladrykkir vera seldir í
garðinum. Hátíðin byrjar kl. 10 að morgni. Kapphlaup
og einn knattleikur fara fram'fyrir hádegi. 'Glímur og kað-
al-aflraun frá kl. 1—2- Ræðuhöld byrja kl. 2. e. h. Knatt-
leikur og fleira aftur kl. 4. e. h.
íslendingar! Fjölmennið og gerið þjóðminningardag-
inn eins skemtilegan, uppbyggilegan og íslenzkan og föng
eru á.
Íslendingadagsnefndin í Árborg.
getur hún veitt nær því 9,000,000
manns frið og gert þá ánægða.
Það hlyti að verða stórt spor í
áttina til iðnaðarfriðarins og vér
vonum fastlega að hún stigi það
spor áður langt um líður.
(Lauslegt ágrip úr ”The Lon-
don Magazine", maí-hefti þ. á.)
(Frón.)
------O-------
Heimskringla
til næstu áramóta fyrir
25 cent.
Nýtt kostaboð.
Nýir áskrifendur, ervsenda oss 75 cts.
fyrir söguna ”Yiltur Yegar“ og 25
cts. aukreitis, fá’ blaðið sent sér til næstu
áramóta. Þetta [kostaboð stendur aðeins
stuttan tíma.
Kaupendur blaðsins gerðu oss mikinn
greiða, ef þeir [vildujgóðfúslega benda ná-
grönnum sínumjsem ekki eru áskrifendur,
á þetta kostaboð-
The Viking Press Ltd.
Box 3171 - Winnipeg.