Heimskringla - 22.10.1919, Blaðsíða 1

SENDIÐ EFTIR
Okeypis Premíuskrá
yíir VERÐMÆTA MUNI
ROYAL CROWN SOAPS, Ltd.
654 Main St. Winnipeg
J?OYAK
CROWH
XXXIV. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 22. OKTÓBER 1919.
NÚMER 4
Kosningarnar
i Ontario.
Sijómin tapar. Bændur og verka-
menn vinna.
Enginn flokkur getur myndað
stjóm.
Fylkiskosningarnar í Ontario, er
fram fóru á mánudaginn, fóru
cöSruvísi en flesta varði. Hearst
stjórnin beiS algerSan ósigur og
liberalflokkurinn tapaSi tveimur
saetum, og eru þeir flokkar, con-
servativar og liberalar jafnir á hinu
ingsstjórn verSi mynduS, þó óráS-
iS sé ennþá hverskonar 'bræSingur
þaS verSur.
Samfara kosningunum fór fram
atkvæSagreiSsla um vínbann, og
eru horfurnar þær aS núverandi
bannlög skuli standa, meS þeim
breytingum aS selja megi ölteg-
undir og léttari vínlföng.
SIGURLÁNSBRÉF Canada ættu all-
ir þegnhollir Canadamenn að
kaupa.
Kaupiö Sigurlánsbréf.
CANADA
SambandsþingiS stendur ennþá
nýkosna þingi, telja 28 þingmenn | yfir. Eru Grand Trunk kaupin
hvor. Conservativar höfSu 76 þaS helzta, sem á dagskránni er
áSur og liberalar þrjátíu. Bænda- j þessa dagana.
flokkurinn því nær gjörsópaSi
sveitakjördæmin og náSi 42 þing" j Aukakosningin í Assiniboia
sætum, eru þaS 40 sæti meira en ætla aS verSa sótt aif ó-'
hann hafSi á síSasta þingi. Verka- venjuIega miklu kappi. Halfal
mannaflokkurinn, sem hafSi einn | ræ®uskörungar drifiS aS úr öllum!
mann á síSasta þingi, hefir nú 1 1
eSa 1 2. Einn þingmaSur er óháS-
Útkoman varS þannig:
ur.
Bændaflokkurinn...............42
Conservativar.................28
Li'beralar....................28
áttum til aS hjálpa þingmannsefn-
unum. Helztu hjálparmenn Mr.
Goulds( bændaflokksmannsins eru
þeir J- A. Maharg, sambandsþing' j
maSui, og Woods formaSur
bændafélagsins í Alberta. Ma^
| harg er svo sem kunnugt er, for-l
Verkamenn.................... ^jseti kornyrkjumarinafélagsins í
°haSur .............- -t - - | Saskatchewan. Eru bændur ein-l
All III huga Um aS k°ma herra Gould aS,
s j og mun pega 'fullyrSa aS kosnihg1
En þaS var ekki nóg aS con- J hans sé vjss.. Motherwell til
servativar mistu tvo þriSju hluta hjálpar hafa komiS þeir Hon. j
þingsæta sinna( heldur féllu flestir Walter Scott fyrrum stjórnarfor-'
leiSandi menn flokksins. Sir maSur í Sask., og Andrew Mac-!
Master sambandaþingmaSur frá
Quebec. Eftirtektarvert er þaS,
William Hearst, stjórnarformaSur-
inn, féll fyrir verkamanni í Sault
Ste. Marie, meS 1000 atkv. mis- a:S enginn af ráSgjöfum 'Marten-
mun. Sir Adam Beck, einhver á- stjórnarinnar í Saskatchewan hafa
gætasti maSur conservativ-flokks- komiS til hjálpar Motherwell, fyrr-
ins, féll fyrir verkamanni í London
Ont. Mr. I. B. Lucas dómsmála-
árSgjafi féll fyrir bænda'flokks-
manni í Center Gray, og sömu for-
lögum áttu Hon. W. D. MacPher-
son ifyikisritari og H. F. McDiar-
mid ráSgjafi opinberra verka, aS
sæta í kjördæmum sínum. Kosn-
ing T. W. McGarry fjármálaráS"
herra er ennþá í vafa, en fimm
ráSgjafarnir hafa náS kosningu
áreiSanlega.
Liberalar undir forustu H. H.
Dewart, unnu fimm þingsæti í
Toronto og þykir þaS nýlunda, því
í heilan aldarfjórSung hefir Tor-
onto.borg aSeins sent 2 liberala á
þing, og annar þeirra var Dewart
sjálfur, sem var kosinn viS auka-
kosningar 1917. En þessi gróSi
liberala í Toronto breyttist í tap,
er náS var sveitakjördæmunum, I ,, ... , . . '
og af hólmi kemur flokkurinn 2' Kmg' >«berala-le,Stogann,
um samfélaga sínum og jábróSur.
Sýnir þaS ótvíræSilega aS stjórn-
in vill ógjarnan koma opinberlega
fram í berhögg viS Bændurnar,
sem hún veit aS eru undantekning-
arlítiS andvígir , li'berala-stefnu
MacKenzie King.
Á allsherjar verkamálaþingi, er
haldiS verSur í Washington í mán"
aSarlokin, hefir sambandsstjórnin
skipaS sem fulltrúa sína þá Hon.
G. D. Robertson atvinnumálaráS-
gjafa og Hon. N. W. Rowell for-
seta leyndarráSsins. Ennfremur þá
S. R. Parson úr vinnuveitenda
flokknum og P. M. Draper úr
verkamannaíflokknum. Aúk þess-
ara fjögru fulltrúa sambandsstjóm-
arinnar hafa fylkisstjórnirnar sent
sinn fulltrúan hver. Prince Ed-
ward Island hefir valiS Hon. Mac-
þingmönnum færri en hann fór á
hann. ÞaS voru brennivínsvinir,
sem voru valdandi aS sigur liber-
®la í Toronto, því þeir skoSuSu
Dewart sína einu von.
B^ændaflokkurinn vann tvo
þriSj u hluta allra sveitakjördaem-i fara fram naestkomandi mánudag.
anna og flest me<S miklum at-! Engir voru útnefndir gegn Mr.
kvæSamun, og verkamenn unnu í MacKenzie King í Queens kjör-
og fyrir Manitobastjórnina mætir
Hon. Thos. H. Johnson dóms-
málaráSgjafi.
Útnefning til aukaþingskosning-
anna fyrir sambandsþingiS fór
fram 20. þ. m., en kosningamar
borgunum Hamilton, Kenora, Fort
William( London, Niagara Falls,
Petersboro( Waterloo, Sault Ste!
Marie og South Brant. LeiStogi
verkamanna, Walter Rallo, vann
mikinn sigur í Hamilton West. En
*nu Hamiltonsætinu 'héldu verka-
menn áSur.
Kosningaúrslitin sýna þaS ótví-
Tae *^eSa, aS enginn ^lokkanna
gctur myndaS stjórn. Ef con-
servativar og liberalar slægju sam-
®n reitum sínum, þá hefSu þeir til
amans einum betr, en helming, en
a g*ti aldrei látiS sig gera, og
> Verkamenn og bændur gerSu
r£* °S hefSu þann óháSa
me , ,Ser’ vanfaði einn upp á helm-
mg þingmanna, svo ekki er sú sam-
steypan varanlegri. Engu aS síS-
ur er búist viS, aS einhver bræS-
dæminu á P. E. I. og Hon. Henry
Drayton íjármálaráSgjafa í Kings-
ton, Ont. Eru þeir því báSir kosn-
ir gagnsóknarlaust. I hinum sex
kjördaemunum fara fram kosning-
ar. I Victoria B. C., þar sem Dr.
S. F. Tolmie, landbúnaSarráSgjaf-
inn nýi sækir, er verkamanna-
flokkurinn meS mann á boSstóI'
um. í Quebec kjördæminu eru
þrír í kjöri og fjórir í Carelton N.
B., og tveir í hinum þremur, Gler-
gary Stormont, Assiniboia og
NorSur-Ontario. Liberalar eiga
eitt sætiS víst, Quebec, og bænda-
flokkurinn Assinaboia. Stjórnin á
NorSur-Ontario og Carelton kjör-
dæmin , og eins Victoria, vís, en
Glengary Stormont er í vafa. ÞaS
hefir lengstum veriS liberal, og
kaus Uniön-liberal síSast.
Þrír illræSismenn voru af lífi
*
teknir í Prince Albert, Sask., á
föstudaginn. Voru þeir allir
hengdr á sama gálganum á sama
tíma og af sama böSlinum, Arthur
Ellis, og tókst aftakan slysalaust.
Þeir, sem'af Iífi voru teknir, voru
fransk-canadiskir, og hétu Dr.
Joseph Cervais, Victor Carmel og
Jean St. Germain. Menn þessir
höfSu frami, ýms illræSisverk, þar
á meSal höfSu hinir tveir síSast-
nefndu drepiS tvo menn, lögreglu-
þjón og hermann, og doktorinn(
sem var leiStogi illræSismannanna
átti þar ekki beinlínis sök aS máli,
en hann hafSi mikiS fengist viS
dáleiSslu, og báru hinir tveir hon-
um þaS á brýn aS þeir hefSu fram-
iS öll sín illræSisverk undir áhrif-
um dáleiSslunnar. KviSdómurinn
fann þá alla jafn seka og söm var
hegningin.
Mrs. Teikemi Nyrhink var sýkn-
uS af dómstólunum í Edmonton,
Alta., af morSi á tengdasyni sín-
um, George Bodarenko, núna ný"
veriS.
ÞorpiS St. Raphael í Quebec-
fylki, brann aS mestu fyrir nokkr-
um dögum síSan.
Á kirkjuþíngi Presbetyriana í
Austur-Canada var nýlega sam-
þykt þingsályktun þes^s efnis, aS
þingiS mælti meS því aS lág-
markslaun barnakennara mættu
ékki vera undir 1 000 dölum. #
1 Halifax hefir maSur einn,
John Delaney aS nafni, veriS tek-
inn fastur, sakáSur um morS á
konu sinni.
Tvær konur og tvö börn biSu|
bana nálægt Guelph, Ont., á1
mánudaginn, meS þeim hætti, aS
jámbrautarlest á fleygiferS rakst á
vagn, sem konurnar voru aS
keyra í.
Kona nokkur í Peace River,
Alta., Mrs. John F Dougherty aS
nafni, hefir veriS tekin föst, ákærS
um morS á manni sínum. Doug-
herty hvarf í maí síSastliSinn og
spurSist ekkert til hans, þar til nú
aS lík hans fanst í kjallaranum
undir húsi þeirra hjóna( grafiS
undir kartöflum og moSi. Ná-
granni DoughertyS, Sam Druschk,
helfir einnig veriS tekinn fastur aS
undirlagi Mrs. Dougherty. Segir
hún aS hann og maSur sinn hafi
veriS fjandmenn og aS Drusohk
hafi* drepiS hann. En hvemig
stóS á því aS líkiS var faliS í kjall-
aranum í húsi hennar, og aS hún
þagSi ýfir glæpnum( hefir hún ekki
gert grein fyrir, og situr hún því nú
í fangelsi ákærS um morSiS, sem
hún kærir nágrannan um. Druschk
segist vera alsaklaus.
KaupiS Sigurlánsbréf.
BANDARIKIN
Wilson forseti er í afturbata.
Öldungadeildin hefir haft friS-
arsamningana tjj meSfeiSar þessa
síSustu daga, og 'hafa allar breyt-
ingartillögur, sem fram komu í
nefndinni viS þá, veriS feldar,
flestar meS 1 5 atkvæSa mun. Er
nú nokkurnveginn vissa fengin fyr-
ir því aS bæSi friSarsamningarnir
og alþjóSasamlbandiS komist
klakklaust gegrium deildina. Þrír
demokratar greiddu atkvæSi meS
breytingatillögunum flestum, en
1 5 republikkar studdu stjómina og
gengu þ^nnig í berhögg viS Lodge
leiStoga sinn.
StálgérSarmanna verkfalliS
stendur ennþá yfir, en góSar vonir
hafa menn um aS samningar kom-
ist á áSur en allsherjar verkamála-
þingiS kemur saman í Washington
í mánaSariokin.
Professor J. McKean Cattell,
fyrverandi kennari viS Colurrtbus
háskólann( en sem rekinn var frá
skplanum af háskólaráSinu fyrir ó-
þegnhollustu, fyrir tveimur árum,
hefir nú höfSaS skaSabótamál
gegn háskólaráSinu og krefst 1 1 5,-
000 dala. Próifessorinn er Irlend-
ingur.
' 1 Washington D. C. biSu nýlega
I þrír menn bana og 25 meiddust,
er sporvagn rakst á ísvagn, rétt
fyrir framan Walter Reed sjúkra-
húsiS.
Kolanámumenn í Bandaríkjun"
um hóta aS gera verkfall 1. nóv-
ember, verSi kröfum þeirra um
betri laun, styttri vinnutíma og
önnur hlunnindi, hafnaS. Full /t I
miljón manna er búist viS aS taka^
muni þátt í verk'fallinu, og er því
útlitiS afar ískyggilegt. Stjórnin
hefir hótaS aS táka námurnar yfir
og starfrækja þær undir stríSslög-
gjöfinni, ef námumenn ‘framfylgja
hótunum sínum.
Eituribyrlunarmál, sem mikilli
eftirtekt hefir valdiS um öll
Bandaríkin, stendur nú yfir í bæn-
um Royal Oak, Mich. Kona
nokkur, Mrs. Roy Luikast, gaf
dætrum sínum ungum inn ban-^
vænt eitur í þeim tilgangi aS losna'
viS heimilisbyrS þá, sem á henni
hvíldi, svo aS hún gæti gefiS sig
viS gleSskap og orSiS leikkona.
EitriS, sem hún gaf börnunum, var
seinvinnandi, og er móSirin sá
kvalir barnanna iSraSist hún sáran'
þess er hún hafSi gert og kallaSi á
lækni, og sagSi honum hvaS hún1
hefSi gert. Læknirinn kvaS börn-
unum enga lífsvon, og sama sögSu
fimm aSrir Iæknar( sem sóttir
voru. Þá var þaS merkur Chica-
golæknir. Thomas A. Carter, sem
pr sérfræSingur í eiturefnum, bauS
hjálp sína og tókst honum aS
bjarga lí'fi barnanna, eftir aS allir
aSrir höfSu gefiS þau upp sem
dauSans eign. MóSirin var fund-
in vitskert og er nú á geSveikra-
hæli.
Kennaraekla er tilfinnanleg
víSa í Bandaríkjunum. 1 ríkjun-
um Missouri og Kansas, vantar 4
þús. kennara í hvoru, og í öllum
Bandaríkjunum er gizkaS á aS
vöntunin sé lítiS undir 400,000.
ÁstæSan til þessarar kennaraeklu
er hiS afarlága kaup, sem sveitá-
kennarar hafa. Kenslukona hefir
lægri laun en vinnukonur eSa
stúlkur, sem vinna í verksmiSjum, I
og er því ekki aS undra þó fáar
fýsi aS fást viS kenslu.
Flugkóngur Bandaríkjanna er
nú Lieut. B. Maynard. Hann hef-
ir nú flogiS yfir þvera Ameríku og
til baka aftur, og veriS 1 0 daga í
túrnum. Flugtími hans var 50
klukkustundir fram og til baka, og
þykir þaS hraustlega af sér vikiS.
Maynard er uppgjafaprestur, en
honum mun hafa þótt sá starfi til-
breytingarlítill og kosiS flugliSiS
til afþreyingar.
Kaupið Sigurlánsbréf.
BRETLAND
láta þá lausa. /
Kona nokkur, Mrs. McSweeny
aS nafni, í Galway á írjandi, var
nýlega dæmd í þriggja mánaSa
lsi fyrir aS selja svikiS smjör.
Arthur Henderson, verkamanna-
leiStoginn, er nýlega lagSur af
staS frá Englandi áleiSis til Banda-
ríkjanna; ætlar hann aS sitja á
allsherjarverkamálaþinginu í Was-
hington.
Brezka stjórnin hefir lýst því
yfir, aS hún muni leggja nýtt
heimastjómarfrumvarp handa Ir-
landi fyrir næsta þing.
Astor lávarSur er nýlega látinn
í Lundúnum. Hann var Banda-
ríkjamaSur( bróSir John Jacobs
Astor, sem fórst á Titanic, en fór
til Englands meS miljónir sínar og
náSi sér í aSalstign.
Henry B. Irving, kunnur leikari
og leik'hússtjóri, andaSist í London
1 7. þ. m., 47 ára gamall. Hann
var sonur hins víSfræga leikara
Henry Irvings,, sem andaSist fyrir
nokkrum árum.
ViS aulcakosningu til þingsins í
Vestur'Manchester kjördæminu,
vann þingmansefni stjómarinnar
meS talsverSum meirihluta. Telur
Lloyd George þaS góSan vott
þpss aS vinsældir sínar séu ekki í
rénun.
Kona ein í G.asgow á Skotlandi,
Mrs. James- Walker( hefir veriS
dæmd til dauSa fyrir morS á
manni sínum og barni. HaldiS er
aS konan muni ekki hafa veriS
fullu ráSi, er hún framdi illverkiS.
Kaupmannahöfn er nú létt af, og
geta menn nú aftur fengiS sér
Gamla Carlsberg, og gleSur þaS
margan Dana.
Mustapha Kamel Pasha hefir
myndaS nýtt ráSuneyti í Tyrk-
landi. KvaS þaS vera vinveitt
bandaþjóSunum, sérstaklega Bret-
um og er búist viS aS því rauni
takast aS bjarga einhverju af
Tyrkjaveldi út úr skiftaréttinum.
Yasana Polyana, hiS fræga land-
setur Leo Tolstoys, skáldsins
heimsfræga, hafa Bolshevikar gert
upptæ'kt og lagt aS mestu í eySi.
Er slíkt fádæma þjóSarskönara,
sem seint mun gleymast, því end-
urminningar Tolstoys eru heimin-
um og Rússium dýrmætar.
Nýlega var skotiS á Hugo
Haase, Ieiítoga hinna óháSu
þýzku jafnaSarmanna, úti fyrir
þinghúsinu í Weimar, af austui-
rískum manni, er Vogel heitir.
Haase særSist en ekki hættulega.
ISLAND
0NNUR L0ND.
Rt. Hon. H. H. Asquith, fyrrum
stjórnarformaSur, 'hélt nýveriS
ræSu í Lundúnaborg, þar sem
hann hallmælti Lloyd George
stjórninni. KvaS hana hafa brugS'
ist gersamlega trausti þjóSarinnar,
og ætti því sem fyrst aS láta ganga
til kopninga.
Allir Sinn Feiners, sem í fang-
elsi sitja sökum pólitískra afbrota,
hafa veriS náSaSir. HöfSu þeir
gert sveltisamtök og var stjómin
hrædd ,um aS þeir mundu deyja
úr hungri, og kaus því heldur aS
Óvænlega horfist nú á fyrir
Bolshevikum á Rússlandi. Eru þeir
aSkreptir af hersveitum á al'la
vegu og 'fara hvervetna halloka í
þeim viSureignum. Þeir hafa nú
orSiS aS gefa upp bæSi höfuS-
borgina Petrograd og kastalaborg-
ma Kronstadt, og eru hersveitir
þeirra á flótta inn í landiS. And-
stæSinga hershöfSinginn Yude-
witdh stjórnaSi umsáturshernum
um Petrograd, og eftir þriggja
daga snarpa aSsókn tókst honum
aS ná borginni; en þaS voru Finn-
ar meS tilhjálp brezka flotans, er
tóku Kronstadt. Leon Trotzky,
'hermálaráSgjafi Bolshevika, hefir
lýst því yfir, aS þeir geti ekki hald-
iS út mikiS lengur.
Noregur hefir samþykt vín-
bannslög viS almenna atkvæSa-
greiSslu. Féllu atkvæSin þannig,
aS 428(455 voru meS, en 284,-
137 á móti vínbanni. HöfuS"
borgin Christiania var á moti vin-
banni og eins Bergen. 1 höfuS-
staSnum vom 70 þús. á móti vín-
banni, en aSeins 18 /i meS því.
Vínbannslög þessi undanskilja
léttari víntegundir og bjór.
Frakkar mistu 27 herskip méS-
an á stríSinu stóS, en aSeins þrjú
þeirra vom fyrsta flokks skip,
Danton, Gaulois og Suffren.
Fri^arþingiS hefir ákveSiS
aS láta Italíu og Checko-Slovakiu
gera út sín á milli um Fiume þræt-
una. D’Anzinnio heldur borg-
inni ennþá.
Þa^ þyk ir tíSindum sæta, aS
viS komandi þingkosningar á
Frakklandi verSa engir konungs
eSa keisarasinnar í kjöri. 'Er þaS
í 'fyrsta sin nsíSan keisaradæmiS
féll úr sögunni, aS þessir flokkar
hafa látiS kosningar afskiftalaus-
ar. ÁstæSan mun vera sú, aS
fylgi þeirra er orSiS mjög lítiS í
landinu.
ÖlgerSarmannaverkfallinu í
Rvík 2 1. sept.
• Frá Alþingi.
StjórnarfæSingin hefir ekki tek-
ist ennþá, og þykjast menn nú
orSnir úrkula vonar um aS hú»
gerist fyrir kosningar.
Á Alþingi er komin fram tillaga
til þingsályktunar um þaS, aS
fram verSi látin fara almenn at-
kvæSagreiSsla um aSflutnings"
banniS, hvort þaS skuli afnumiS
og jafnframt lögleidd ríkiseinokun
á áfengum drykkjum.
ÞaS er nú spáo svo fyrir þessari
tillögu, aS hún muni verSa feld
þegar í neSri deild, og gert ráS
fyrir því, aS bannmenn á þingi
muni leggja kapp á þaS. Flutn-
ingsmenn tillögunnar eru allir and-
stæSingar bannlaganna. En óvíst
er þó aS allir andbanningar séu
því fylgjandi, aS slík atkvæða-
greiSsla verSi látin fram fara.
1 e; d. var lokiS 2. umræSu um
fjárlögin í gær. Feldi deildin niS-
ur 1 5 þús. kr. fjárveitingu til flug-
félagsins, en setti í hennar staS
jafn háa fjárveitingu til kolanám*
í Bolungarvík! Samþyktur var 12
þús. kr. styrkur til Olympíufarar.
Hannes Hafstein liggur þungt
haldinn.
Einar Gunnarsson, cand. phil.
hefir sett bú á stofn í Gröf á Snæ-
fellsnesi og sjálfur veriS þar vestra
um hríS, en er nú staddur hér í
bænum.
Sjaldan hefir veriS jafn síS-
sprottiS í matjurtagörSum sem í
sumar. Uppskera verSur ekki í
meSallagi, nema þar sem allra
bezt er sprottiS.
Frá IsafirSi var símaS í gær, aS
síldveiSi væri nú alveg Rætt þar.
Um 40 þús. tunnur munu vera
komnar þar á land.
Capt. Faber flaug austur aS
KaldaSamesi í gær á 20 mínútum(
og þaSan tiil Vestmannaeyja, em
settist ?ar ekki og Iflaug aftur til
KaldaSamess. Var 1 /4 tírrva
fram og áftur,- Frá KaldaSarnesi
og hingaS hrepti hann andveSur
og var 45 mínútur. Skrifari fé-
lagsins, cand. Halldór Jónasson,
flaug meS Faber til Eyja, en véla-
mei'starinn kom austan frá Kald-
aSamesi meS honum.
Trúlo an sína birtu í gær í
Kaupmannahöfn ungfrú Heba Sæ-
mundsson, dóttir Geirs vígshi-
biskups Sæmundssonar, og Oddur
Thorarensen lyffræSingur, sonur
Odds lyfsala á AkureyTÍ.
----------o---------- J
ii»*. J