Heimskringla - 09.11.1927, Side 6

6. BLAÐSÍÐA.
HEIMSKRIN OLl
WINNIPEG 9. NOV. 19*27.
Slóðin faá ’98
(Skáldsaga úr Norðurbyggðum.)
Séra Magnús J. Skaptason, þýddi.
En það var mjög skemtilegt, að sjá til Jam-
vagsins. Hann var lipur, eins og dansandi leik-
ari, þegar hann var að skjótast undann höggum
Locasto. Handleggir hans héngu við hlið
hans; og hvenær, sem Locasto reyndi, að slá
hann, þá var hann horfinn, þegar höggið reið
En svo fór hann, að gefa Locasto högg, hér og
hvar á skrokkinn. Hann var svo líðugur og lipur
í öllum snúningum, að Locasto gat aldrei náð j
hann. Locasto var nú orðinn alvörugefinn og
kvíðafullur, og var auðséð, að hann beið nú þess
að koma þó einu höggi á Jamvagninn, og enda
með því slag þenna.
En Jamvagninn fór nú að láta meira afl fylgja
högggunum. Hann rak hnefann vinstri af alefli
fyrir bringspalir Locasto, en hægri hnefann upp
undir höku hans. Og í sömu andránni, sló Jam-
vagn Locasto tvö bylmingshögg í andlitið. Og
stökk svo burtu.
Svo hitti hann Locasto fyrir bbringspalirnar og
lét svo höggin ganga, hvað a£ öðru. Það var
ekki hægt, standast þetta lengi. Svo tóku þeir
saman, en Jamvagninn losaði sig frá hinum, og
gaf honum um leið hið hættulega og oft banvæna
nýrnahögg. Og þegar tímakallið kom, þá voru
þeir báðir blásandi, blóði ataðir og meiddir.
Þá orgaði allur hópurinn í húsinu af ánægju
þeir vildu hafa blóð. Og nú kom 6. hreðan.
Locasto stökk inn í miðþungt hringsins. And-
litið á honum var hroðalega afmyndað. Það
mátti aðeins þekkja augun, og í þeim glóði dauð-
legt hatur. Hann stökk nú á Jámvagninn og
fleygði honum þvert um hringinn, og stökk svo
aftur á hann, og kom honum nlður, en gat ekki
haldið honum niðri. .
En þá vaknagi í Englendingum hinn forni ber-
serkja-adi Hann hirti nú ekkert, um sár eða
meiðsli, hann fann ekki sársaukann. Hann stökk
á Locasto, og lamdi hann, högg af höggi, og elti
hann þannigum hringinn. Og þegar Locasto
reyndi, að verja sig, þá var hann því verri. En
þá náði Locasto haldi á honum, og reyndi, að
skella honum við gólfið. Kom þá til lipurðar Eng-
lendingsins, hann snerist í höndum Locasto, og
sló hann flatan.
Lauk svo áflogum þessum, að Locasto lá
sem dauður, en “Jamvagninn átti sigri að hrósa
, og hafði harðari viðureign ekki háð verið þar
um langan tíma.
“Eg hefi gleymt einu. Eg gleymdi að sínai en brátt sá eg, mér til mikillar gleði, að Gyðinga-
jér miðann minn.” I hjúin héldu ofan eftir. Stúlkan var ein.
Eg tók við miðanum og stóð á honum með Nú hjartað ótt í brjósti mér.
stóru letri: : Þetta var skuggalegt kvölú; ,og kofinn þeirra
' var svo einverulegur og langt frá öðrum mönn-
\ um. Eg nálgaðist hann, en ekkert ljós sást í
OLLIE GABOODLER j gegnum gluggana; og ekkert hljóð gat heyrst í
skáld. gegnum mosatroðna veggina. Eg færðí mig
samt nær.
Eg starði forvitnislega á hann. Hann var
að reykja vindil; bláeygur, ljóshærður drengur;
og nú hló hann að ráðaleysi mínu.
“Þú heldur að eg sé að fara með bull eitt.
En eg get sagt þér, að eg hefi verið “draugur”,
síðan eg fyrst gat drgið staf með penna. Þekkir
þú hann Will Wilderbush, hinn nafnfræga rit-
höfund. Hann dó fyrir sex árum síðan, af því
að hann drakk heldur mikið brennivín. En þeir
gátu aldrei um dauða hans; og á hverju ári kem,
ur út ný saga eftir hann. En það var eg, sem
hefi skrifað sögumar. Er þetta ekki undarlegt?”
Eg kvað já við því.
“Já, það er gaman að skrifa bók undir ann-
ars nafni, og svo að setja mynd af fallegri stúlku
á kápuna. Er það ekki yndislegt? En bíddu
þangað til að sagan mín, “Þrjár mínútur”, kem-
ur út — og á kápunni stendur: “Seld fyrirfram”.
Ætlar þú ekki að kaupa nokkur hefti af henni?”
“Jú, sannarlega ætla eg að gera það.”
En nú varð hann alt í einu alvarlegur.
“Ef að eg gæti tekið þessar skriftir í alvöru,
þá held eg að allt myndi ganga vel. En mér hætt
ir svo mikið við að gera skrípaleik úr þeim. —
Jæja, við sjáum nú til einhvern daginn.”
Hann gekk nú rembingslegur um gólfið og
þandi út brjóstin.
“Hefir þú byrjað á nokkru núna nýlega?”
spurði eyðsluseggurinn.
“Já, eg byrjaði í morgun, þegar eg var að
eta baunirnar og svínafleskið. Eg skrifa æfin-
lega bezt, þegar eg er að borða. Langar þig til
að heyra það?”
Nú dró hann gamalt umslag upp úr vasa
sínum; og fór að lesa:
6. KAPÍTULI.
Lofaðu mér aíS gera þig kunnugan vini mín-
um “Pota” sagði nú eyðsluseggurinn.
“Mér þykir vænt um að sjá þig,” sagði Poti
og rétti honum hönd sína alla raka af svita. Við
vorum að þvo diskana, svo þú verður að afsaka
mig.”
Hann var klæddur ljdsblárri skyrtu, og var í
hvítum flónelsbuxum, girtum um m,ittið með
rauðum silkiklút og skrautlega Moccasinskó á
fótunum og stóran Panamahatt á höfði, með
breiðu hattbandi, eldrauðu á lit, svo að skein sem
gull væri.
“Viltu ekki fá þér sæti, vinur minn,” og
augu hans voru nú logandi af velvild, er hann
benti á hægindastól einn. Eg settist á stólinn.
en hann datt saman undir mér.
“Ó, afsakaðu mig,” sagði hann; “þú ert óvan-
ur þessum nýju stólum. Eg skal koma honum
í lag.”
Svo tók hann stólinn og skók hann eitthvað
og fékk mér hann svo aftur, og nú féll hann ekki
á gólfið, er eg settist niður.
“Eg sé með mínum ástaraugum
svo undurfagra konu í laugum.
Eg sé í minnar ástar hjarta
allra kvenna dyggðir skarta.
Eg heyri sætan hennar róminn,
sem himnaríkis glaðan óminn.”
“Hvernig heldur þú að henni líki þetta? Er
það ekki fallegt?”
“Gerir þú mikið að þessu?”
“Ó, nei, það er svo erfitt að fá það prentað.”
í þessu var barið á dyrnar og inn kom ungur
maður; skraffinnur mikill.
Fleiri komu inn í köfann, unz hann var orð
inn fullur af allskonar mönnum og tóbaksreyk.
Poti var orðinn mælskur, og talaði í líkingum og
dæmisögum. Meðal annars sagði hann þessa um
vatnsliljumar:
“Vinur minn einn átti tjörn eina skamt frá
búgarði sínum; og kom fólk langa vegi að til þess
að sjá liljurnar. En þá var það vetur einn að
hann hugsaði sér, að nú skyldi hann hreinsa
tjörnina, og lét skafa allan botninn; en þegar vor
aði, var tjörnin reyndar full af vatni, en engin
kom liljan.”
“Hvað meinar þú með þessu, gamli draum-
óramaðurinn þinn?”
“Það er nú ekki mikið; en í forinni og óþverr
anum í Dawson sá eg lilju eina*— unga stúlku.
Hún lifir hjá Gyðingafólki. Eg sá henni bregða
fyrir aðeins tvisvar. Það er .bezt að tala sem
minnst um Gyðingana; en stúlkan, sem með þeim
er, er hrein og yndisleg. Eg þori að veðja lífi
mínu um það. Hún. ltur út eins og María móðir
Krists.”
En þá heyrðist hryssingshlátur frá einhverj-
Eg var þarna í litla bjálkakofanum á hæð./um sem inni var; og svo fóru þeir að fara út.
inni ofan við borgina. Birtan var dauf enda kom Eg beið þarna þangað til að seinasti maður-
hún í gegnum flösku eina, sem höfð var fyrirHnn var farinn.
glugga. En veggirnir voru úr bjálkum og hafði
börkurinn verið tekinn af þeim, en mosa var troð
ið í rifurnar, þar sem bjálkamir féllu ekki saman.
í einu horninu var dálítið flet og lá bjamarfeldur
yfir fletinu. En á lítilli aflangri jámstó kraum-
aði baunapottur Mtill.
Poti lauk nú við diskaþvottinn, og kom til
okkar og klæddi sig í gamla kvöldtreyju, settist
svo niður, blés þungan og sagði:
“Mér þykir vænt um að þetta er þó loksins
búið. Eg get sagt ykkur það, að eg er býsna
vandlátur. Eg get aldrei brúkað sama diskinn
oftar en þrisvar sinnum, án þess að strjúka um
hann votri rýju; þetta er það lakasta við þessa
siðfágun og fínheit. Það gerir lífið svo flókið
og fyrirhafnarmikið. En eg má þó ekki kvarta.
Það er þessi klausturlega einfeldni, sem gerir mér
lífið svo kært. En fyrst eg er nú búinn að fórna
mér á altari hreinleikans, þá ætla eg nú að hug-
hreysta sálu mína með sönglistinni.”
Hann tók nú banjó eitt, sem hékk þar á vegg-
nutn, og fór að slá strengina. En við og við
stanzaðh hann. og gerði hina og þessa athuga-
semd. Svo fór hann að tala um að snjórinn væri
blár og rjúpnavængimir heiðbláir o. s. frv. En
svo stökk hann upp og sagði:
“Er það í kofanum við skriðuna, sem þú
sást hana?” spurði eg hann.
Hann hrökk við og leit til mín spyrjandi.
“Þekkir þú hana?”
“Já,” svaraði eg. Hún er mér vandabund-
in.”
“Ó, eg skil það. — Já, það er Jangur og
skringilegur kofi, efst uppi á hæðinni.”
“Eg þakka þér fyrir.”
“Jæja, eg óska þér til hamingju.”
Hann fylgdi mér til dyranna; og þegar út
kom, starði hann á hin undurfögru norðurljós.
7. KAPÍTULI.
Eg gekk nú fremur hægt til kofans, ef eg
kynni að mæta mönnum þeim, sem hún var með.
Þetta var býsna einmanalegur staður. — Kofinn
var langur og lágur, neðarlega í fjallinu, og hafði
skriða komið þar einhverntíma og sópað burtu
aur og lausagrjóti; en steinhellan var þar eftir.
Neðst á hellu þessari var kofinn, og voru stórir
steinar hér og þar í kring. Eg fór mér hægt;
En hvernig stóð á þessum æsingi í mér?
Hvað var það? Kvíði eða gleði eða ótti? Eg
hékk þarna á snaga vonarinnar — yfir hyldýpi
örvæntingarinnar. — Eg stanzaði og skalf. —
Óvissan ætlaði að tæta mig í sundur. — Eg fann
til svo sterkrar löngunar að sjá hana”að hugs-
unin um það, að það kynni nú að bregðast, bak-
aði mér óþolandi kvalir; o gsvo sterk var þessi
tilfinning hjá mér, að það var nærri liðið yfir
mig.
Eg fann það nú, að mér þótti vænna um
þessa stúlku, en eg hafði nokkurntíma haldið
að mér gæti þótt vænt um nokkurn kvenmann.
Eg vissi það, og fann það, að hún var mér
kærari en allur heimurinn. Eg fann það, að ást
mín til hennar myndi vara meðan mér entist
lífið.
Eg barði á dyrnar. — Ekkert svar.
“Berna!” sagði eg hálfhvíslandi.
Þá kom svarið:
“Hver er þar?”
“Elskan mín! Elskan mín! Kæra mín
elskhugi þinn bíður!”
Þá var dyrunum loksins lokið upp, — og eg
sá stúlkuna standa þarna frammi fyrir mér. —
Eg held að hún hafi legið útaf, því að mjúka
hárið á henni var í ólagi. En augu hennar voru
björt, og var enginn svefn í þeim. — Hún stóð
þarna og starði á mig; en svo bar hún titrandi
hendina upp að hjarta sínu til þess að stilla slátt
þess.
“Ó, elskan mín; eg vissi að þú mundir
koma.”
Ljómi gleðinnar virtist sveipast um hana
alla.
“Þú vissir það?”
“Eg vissi það — já, eg vissi það. Það var
eitthvaö, sem sagði mér, að þú myndir koma á
endanum. Og eg hefi beðið — en hvað eg hefi
beðið! Og mig hefir dreymt — en nú er það
ekki lengur draumur; það ert þú sjálfur elskan
mín!”
“Já, það er eg! Eg hefi átt erfitt með að
finna þig. Ó, elskan mín! Elskan mín!”
Eg greip hina yndislega mjúku hendi henn
ar og kyssti hana hvað eftir annað. Á þessu
augnabliki hefði eg getað kysst skugga þessarar
litlu handar. Eg hefði getað fallið fram og til
beðið hana. Eg hefði getað lagt hjarta mitt fyr.
ir fætur henni. Eg hefði svo fúslega lagt lífið
sölurnar fyrir hana, til þess að bjarga henni frá
augnabliks sorg, — eg elskaði hana svo mikið —
eg elskaði hana heitt og innilega.
“Eg leitaöi að þér hátt og lágt. Um morg
un, miðjan dag og nótt hefir þú verið í huga mín
um og hjarta, elskan mín. Eg hefi elskað þig
hvert augnabiik af lífi mínu. Guði sé lof, að eg
hefi loksins fundið þig! Guð sé lofaður!”
“Ó, þú ástarinnar guð! Lít þú niður á okk
ur, börnin þín, og faðma þú okkur í hinum þýðu
örmum þínum, og lýs þú okkur með þínu ljósi.”
Við þessi orð kom dálítill roði í‘kinnar henn
ar.
“Ert það þá virkilega þú? Eg hélt að eg
hefði tapað þér að eilfu. En bíddu við eitt augna
blik, eg ætla að koma út.”
Og eftir nokkra stund kom hún. Hún hafði
kastað yfir sig sjali og lagað hár sitt.
“En komdu nú. Við skulum ganga spotta
koirn upp eftir brautinni. Þau koma ekki heim
fyr en eftir klukkutíma.”
Hún gekk nú á undan, þenna mjóa stíg, og
leit við og við um öxl með yndislegu brosi; og
stundum rétti hún mér hendina, eins og eg væri
barn.
Stígurinn lá upp á bratta hrygginn; en fyrir
neðan rann hin stranga elfa. — Lengi var það
að hvorugt sagði orð. En þá er við komum fyrir
bugðu eina, þá kallaði eg til hennar:
“Nei, líttu á, Berna!” Var þá svo mikill
glampinn á fljótinu, er sólargeislarnir féllu á það
að það glóði sem gull.
Svo settumst við niður á hæðina þarna; en
hún sneri sér að mér og mælti:
“Loksins fannstu mig þá, góði! Eg vissi að
þú mundir finna mig. Eg fann það í hjarta mínu
að þú myndir koma. Eg vissi það að þú mynd
ir ekki bregðast mér; og svo beið eg — en það var
svo ákaflega löng bið! Eg get ekki lýst því fyr
ir þér, hve þungt mér féll það, — en eg gat ekki
gert við því. Þau drógu mig nauðuga með sér
og loksins lögðum við af stað snemma einn
morgun.
“Æ, segðu mér frá því, góða mín! Hefir
hann verið að ónáða þig?”
Það hefir ekki verið svo mikið. Hann held
ur að hann hafi gott hald á mér og að eg verði
að bíða eftir velþóknan hans. Og nú hefir hann
komist í kynni við einhvern kvenmann. En áð
ur en langt um líður, er eg hrædd um að hann
fari að snúa athygli sinni að mér.”
“Það er voðalegt, Berna! Þú merð í sundur
hjarta mitt! En hvernig getur þú talað um þessa
hluti svona blátt áfram? Þetta ætlar að æra
mig!”
Við þessi orð mín kom hörkusvipur á andlit
henni.
“Eg veit það ekki. Stundum verð eg alveg
hissa yfir sjálfri mér — hvað heimspekileg eg er
að verða.”
“En^ Berna, heldur þú að nokkur hlutur f
heiminum geti komið þér til að láta hann fá vilja
sínum framgengt? Ó, það er svo voðalega hrylli-
legt!”
Hún liallaði sér ofur þýðlega upp að mér.
Hún lagði hendur sínar um hálsinn á mér. Og
svo horfði hún á mig, þangað til eg sá andlit
mitt endurspeglast í augum hennar.
“Ekkert í heiminum, góði minn, meðan eg
hefi þig til þess að elska mig og hjálpa mér.
En ef þú einhverntíma bregst mér, þá stendur
á sama um mig — hvað af mér verður.”
“En það væri það sama! Það væri voða-
legt! Eg get ekki komið orðum að því! Eg
vildi heldur draga líkama þinn dauðann upp úr
fljótinu, en vita til þess, að þú létir hann ná vilja
sínum. Hann er argasti óþokki!”
“Eg veit það, góði minn. Trúðu mér og
treystu mér. Eg vildi heldur kasta mér ofan af
klöppinni þarna, en láta hann snerta mig hendi
sinni. Og meðan eg get haldið ást þinni, þá er
eg óhrædd. Vertu hughraustur! Það hefir ver-
ið skelfilegt fyrir mig, að fá ekki að sjá þig. Eg
hefUaldrei farið út úr kofunum hérna síðan eg
kom. Þau hafa ekki leyft mér það. En nú er
hann einhverra hluta vegna ekki eins harður á
því. — Þau ætla sér að opna greiðasöluhús niðri
í þorpinu, og eg á að þjóna að borðum.”
“Nei, þú gerir það aldrei, Berna! Eg get
ekki hugsað til þín í þessu bæli svívirðingarinnar!
Þú verður að giftast mér — núna strax! Núna
strax!”
“Núna strax?” tók hún upp eftir mér og
starði á mig undrandi.
“Já, undireins, elskan mín! Það er ekkert
til sem getur hindrað okkur! Berna, eg elska
þig! Eg þarfnast þín svo, — eg get ekki verið
án þín, — eg hefi engan frið, ef eg fæ þig ekki!
Eg hefi ekki ánægju af nokkrum sköpuðum hlut!
Þegar eg tala við aðra menn, þá er eg að tala
við þig allan tímann og hugsa um þig! ó, eg
get ekki þolað það lengur! Elskan mín, háfðu
meðaumkvun með mér og við skulum giftast
núna!”
Með hinum sárasta kvíða beið eg eftir svari
hennar.
Hún sat þarna, róleg og hugsandi, og horfði
til jarðar. Loksins leit hún upp.
“Þú varst búinn að segja það, að við skyld-
um bíða eitt ár.”
“Já, en eg dauðsá eftir því strax á eftir. Eg
vil giftast þér núna strax, — eg get ekki beðið!”
Hún leit alvarlega til mín. — Rödd hennar
var svo ofur þýð og mjúk:
“Eg held að það sé betra fyrir okkur að
bíða, kæri vinur minn. Þetta er svo fljótráðin
hugsun af þér. Eg má ekki nota mér það. Þú
kennir í brjósti um mig; og þú hefir þekkt svo
fáar stúlkur. Það er göfuglyndi, sem kemur þér
til þess, en ekki ást til mín. — Og svo er annað
— þú kynnir að breytast; og það er svo voða-
legt!”
“Breytast! Eg breytist aldrei — aldrei
nokkurntíma! Eg verð æfinlega þinn, — þín
eign, stúlkan mín, — þín eign, sem þú getur farið
með sem þér sýnist, frá eilífð til eilífðar!”
“Já, en mér virðist hún vera svo hastarleg
og brennandi og áköf, þessi ást þín, kæri vinur
minn. Máske þetta sé sú tegund ástar, sem
varir aðeins stutta stund. Máske þú verðir þreytt
ur á henni. Eg held .að eg sé hennar ekki virði.
Eg er ómenntuð stúlka. Og ef aðrar stúlkur væru
hér nærri, þá myndir þú ekki líta við mér.”
“Berna!” sagði eg; “ef þú værir ein af þús-
und, og þær væru allar hinar elskuverðustu stúlk
ur í veröldinni, þá myndi eg ekki lítq. við þeim,
en snúa mér með gleði og þakklæti til þín, og
ef að eg væri keisari í hásætinu, og þú hin auð-
virðilegasta í öllum hópnum kringum hásætið.
þá myndi eg hiklaust reisa þig upp og setja þig í
hásætið hjá mér, og kalla þig drottninguna
mína.”
‘ Ó, nei, ekki held eg það. Þú varst einu
sinni vitur,” sagði hún dálítið sorgmædd; “eg sá
það eftir á. Það er betra að bíða eitt árið enn.”
“Ó, elskan mín!” sagði eg þá í ávítunar-
rómi; “einu sinni vildir þú' koma til mín, hvað
sem það kostaði. Hvernig stendur á þessari
breytingu?”
“Eg veit ekki. Eg skammast mín stórlega
fyrir það. Minnstu aldrei á það aftur.”
Svo hélt hún áfram rólega og með hinni
mestu þolinmæði:
“Þú veizt það að eg hefi hugsað mikið síð-
an. Hina löngu daga og ennþá lengri nætur, þeg
ar eg beið hér í eymd og vesöld, þá hafði eg
nægan tíma til að hugsa um þetta og yfirvega
°rð þín. Eg mat allt, sem þú sagðir þá. Þú tal-
aðir þá um ást, sem er líf eða dauði. Um hið
blikandi Ijós, sem er annaðhvort líf eða dauði;
þú talaðir þá um ástríðu, sem lyftir mönnunum
til himins upp, eða sekkur þeim til helvítis niður.
. Þú hefir vakið konuna í mér, — eg verð að fá
þessa ást, eða enga.”
“Þú átt þessa ást hjá mér, elskan mínV’