Heimskringla - 09.11.1927, Page 7

WINNIPEG 9. NOV. 1927.
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSIÐA,
Fljótasta og áreitSanlegasta metial-
ltS vitS bakverkjum og öllum nýrna-
og blötSrusjúkdómum, er GIN PILLS.
I>ær bæta heilsuna metS j>ví atS lag-
færa nýrun, svo atS þau leysi sitt rét'ta
Verk, atS sígja eitrinu úr blót5inu.
50c askjan hiá lyfsala ytSar.
136.
(Frh. írá 3. bls.
Lýbræ&i sj a fnaSarmenn trua á edli-
lega þróun. Þeir halda 'því fram ab
mannsandinn sé á leibinni og eldci sé
annab en ab halda í horfinu og færa
jafnabarstefnuna fram smátt og smátt.
Þeir hyggjast ag grípa völdin af aubn
um meö löggjöf og vinna því óslevti-
lega á þingræöisgrttndvellinum aö
jafnaflarbreytingum. 1
3. alþj óíasambandiB — sameignar-
sinnar — telja þá bregöast jafnaöar-
stefnunni og alþýöunnl, er slikar skoö
anir hafi. Þeir halda þvi fram, aö
•lýöræöisjafna'öarmenn reki aöeins er-
indi auðvaldsins meö slikri starfsemi.
Telja þeir aö skyndibylting geti aðeins
boriö jafnaöarstefnuna til sigurs, og
eftir byltinguna vilja þeir setja 4
stofn “alræöi öreiganná”, er variö sé
meb vopnum og hatÖneskju, ef á
þurfi að halda. •
Þessi greinarmunur hefir alltaf úti-
Jokaö allt samstarf á stjórnmálasviö-
inu.
•En þaö er annar liöur í starfsemi
jkfnaöar- og verkamanna, og hann
er verklýösmálabaráttan.
Þar hafa þeir einnig veriö sundr-
aðir.
Til eru tvö verkalýiSssambönd; ann
a$ er kennt vig Amsterdam, hítt viö
Moskva.
Brezkir verkamenn og yfirgnæfandi
meirihluti verkamanna í Evrópu eru
í Amsterdam sambandinu, en Rússarn-
ir og mikill hluti austrænna verka-
manna eru í Moskva sambandinu. —
Amsterdam sambandiö er fjölmenn-
ara.
Brezkir verkamenn, sem hafa
reynst mjög duglegir í baráttu sinni,
sáu hvilík fásinna þatS var, aö verka-
menn í öllum löndum heims skyldu
ekki geta starfaö saman í baráttunni
í verkalýösmálunum, þó aö þeir gætu
ekki haft samstarf á stjórnmálasvið-
inu. Reyndu þeir því fyrir sér um
sameiningu, og afleiðing þeirrar til-
raunar varö sú, aö áriö 1925 var sett
á stofn nefnd frá brezkum og rúss-
neskum verkalýösfélögum.
Verkalýössamböndin í flestum lönd-
um Evrópu trúðu eigi á, atS þessi sam-
ciningartilraun myndi takast. Þau
élitu, aö stjórnmál rRússIands sem
rikis, myndu vega meira en samein-
ingin, þegar til hennar kæmi af hálfu
Rússanna.
Nefnd þessi hefir svo starfaö í tvö
undanfarin ár, en árangurinn varö
enginn. Skoöanamismunurinn var allt
af a-g koma skýrar og skýrar fram.
•Grundvöllurinn, sem brezkir verka-
menn byggja starfsemi sina á, var svo
gerólikur hinum rússneska, .aö allt •
samstarf reyndist ókleift. Og afleiö-j
ingin varö sú, ag á þingi, er brezkir!
verkamenn héldu í Edinborg fyrir j
nokkrir, var samþykkt meö yfirgnæf j
andi meirihluta aí5 láta nefndina hætta ;
störfum.
. Brezku nefndarmennirnir, sem all-
ir voru fulltrúar á þinginu, lýstu skoö
un sinni á málinu, og voru sumir j
þeirra all-haröoröir í garö Rússanna.
Citrine, sem haföi veriö ritari nefnd- j
arinnar, fórust orö á þessa leiö:
" “Þag er ekki með glööu geöi aö
eg greiði hér atkvæöi meö því, a'ö
þessum sameiningartilraun,'um veröi
•hæfct. Eg sé allar þær vonir, sem eg
og fjöldi verkamanna báru um sam-
starf allra vinnandi þræJa, veröa aö
ongu. En eg get sagt, aö eg og land-
ar mínir göngum meö góöri sam-
vizku frá þessu starfi. Vig höfum
teynt allar hugsanlegar leiöir, en allt
hefir strandag á uppgeröri velviíd,
sem hefir aöeins veriö skreytt meÖ
hrópyröum um samhjálp, en reynst,
Til Gamla Landsins
um
Jólinog Nýárið
með
Lág FARGJÖLD
yjir desember
„rf SKIPSHLIÐ
AUKALESTIR
ad
SKIPSHLIÐ
Fara frá Winnipeg 10,00 f. h.
, T SAMBANDI VIÐ
JOLA-SIGLINGAR
Frá Wliwiipeg-
23. növ, — ES Melita frft
3. den, — ES Montclare frft
6. <len, — ES Montroxe frft
11. dea, — ES Montnalrn frft
12. dea, — ES Montcalm frft
Montreal — 215* nftv, tll GlnsRow, llelfn.st, Liiverpool
St. John — (I* dest tll llelfnMt, GlnNKow, Liverpool
St John — 9t dea* til UelfaMt, GlnsKon, Llverpool
St. John — 14# de«* til Cohh, ChcrhourK, Sonthnmpton
St. John — 15, deM* tii llelfaMt, Llverpool
(
SVEFNVAGNAR ALLA LEIÐINA SETTIR T SAMBaND VIÐ aUKa-
LESTIRNAR f WINNIPEG, GANGA FRÁ EDMONTON, CALGARY,
SASKATOON, MOOSE JAW OG REGINA
i
Citw Ticket Offlce
Cor^ Maln & Portaare
Phone 843211-12-13
Ticket Office A. Calder & Co.
C. P. R. Station 063 Main St.
Phone 843210-17 Phone 20313
.... BifcjiÖ farbréfasalann um fullar upplýsingar.
J. A. Hebert Co,
Provencher A Tache
St. Boniface
CANADIAN PACIFIC
sömu upphæð, um leiö og síldin er
afhent.
Þjóöverjar hafa um mörg ár skift
mikiö viÖ Rússa. Veita þeir tveggja
ára gjaldfrest, og hafa stofnaö sér-
stakt bankasamband til aö annast þau
viöskifti. Þar mun stjórnin oftast
ganga i 60 prósent ábyrgð af sölu-
J veröi varanna.
Rússneska stjórnin hefir uppfyllt
| allar sínar skuldbindingar við báðar
j þessar þjóöir og yfirleitt þótt standa
ágætlega í skilum. Gleggsta sönnun |
þess er ef til vill þaö, að þrátt fyrir
allan þann óhróður, sem út hefir ver-
iö borinn um ráöstjórnina rússnesku,
hefir henni aldrei verið borið á brýn
óskilsemi í viðskiftum. —
Það orkar ekki tvímælis, aö það
var ávinningur fyrir okkur aö ná
samningi við Rússa um kaup á þess
um 25,000 tunnum. Framboðið á'
•sænskum markaöi minnkaði að sama j
skapi, og hlýtur þaö að hafa áhrif j
á verð síldarinnar þar. Auk þess er j
með sölu þessari fyrsta sporiö stigið ;
til þess, aö opna nýjan markaö fyrir j
sildina, margfalt stærri en sænska
markaðinn.
Væri þvi illa fariö, ef eigi væri
unnt ag létta svo undir með þeim út-
gerðarmönnum, sem gert hafa þessa
fyrstu tilraun, aö gjaldfresturinn
veröi þeim eigi til stórbaga.
þegar til áttí að taka, undirferli. Eg
veit, ag rússneskur vinnulýöur er bú-
inn aö vinna þrekvirki, g við dáum
þá fyrir þaö. En skoöanir þeirra-eru
gerólikar olckar, hinum vestræntl, ó-
samrýmanlegar aö öllu leyti. Þeir
byltu á einni svipstundu. Astandið
bjó í haginn fyrir þá, en við byltúm
smátt og smátt, og við verðum aö
bylta. Vér réttum hinum rússnesku
stéttarbræðrum höndina og kveöjum
þá og hryggjtrmst yfir því, aö allt
skyldi ekki verða eins og viS vild-
um.”
Þannig endaði sameiningartilraun-
in, og er það áreiðanlega áhyggju-
efni alls verkalýðs hvar sem er, og
verður ekki komist hjá aö áfeflast
þaö, að skortur á samningalipurð og
kenningastirfni hefir verið látin sitja
í fyrirrúmi fyrir hagsmunum alþýöu-
stéttar allra landa, þeim hagsmun-
um, er Karl Marx lagði svo ríka á-
herzlu á í hinum frægu kjörorðum
jafnaðarmanna:
“Oreigar i öllum londum I Sam-
einist!”
(Alþýðublaðið.)
sv að farþegar geti verið í £ri-8i og
óáreittir af fylliröftum.
.... GUNNLAUGUR BLONDAL
LISTMALARI
kom hingag með “Nóvu” síðast. Hef-
ir hann dvalið hálft fimta ár suður t
löndum, á Italiu, Spáni og Frakk-
landi og nokkrum sinnum haft sýn-
ingar í París og getið sér þar mikinn
orðstír. Málverk hefir hann selt á lista
safn í Japan, og hlaut það mikla að-
dáun þar. I sumar hélt hann sýningu
í Kaupmannahöfn, og þótti mikið til
hennar koma. Fékk listamaðurinn
mikið lof í dönskum blöðum, og voru
myndir eftir hann keyptar handa
“Glyptothekinu” (listaverkasafni Carls
bergs) í Kaupmannahöfn.
Gunnlaugur Blöndal er sá íslenzkra
listmálara, er hvað mestan orðstir hef-
ir getið sér úti um heiminn. Mun
hann ætla ag dveljast heima um tími
og gerir vonandi borgarbúum þann
greiða að sýna opinberlega myndir
eftir sig.
Ríkisstjórnin hefir falið séra Birni
Þorlákssyni frá Dvergasteini, hinum
kunna bindindisfrömuði, að gera
skýrslur handa stjórninni í samráði
við lyfjafróða menn, um áfengisútlát
lækna og lyfjabúða. Er það vel farig
ag séra Birni er falið það starf.
SlLDARSALAN TIL
RUSSLANDS.
Tvcir lceknar sviftir heimild til að
.... gcfa út lyfseðla á áfcngi.
Lyfsi li sektaður.
I ágúst 1926 kærði lögreglan á
ísafirði læknana Eirík Kjerúlf og
Halldór Stefánsson fyrir það, að þeir
gæfu út áfengisseðla á ólöggilt og ó-
tölusett eyðublöð, og ag þeir létu lyf-
seðla þessa til manna, er fengju á-
fengið sem nautnalyf, en ekki sem
Magic Baking Powder
er alt af áreiíanlegt t*l
þess að baka sætabrauí,
kökur o. fl. Ekkert
álún er í því, og er þaí
ósvik'íi aÖ öllu leyti.
VeriS viss um aí fá það
og ekkert annaS.
Frá Islandi.
UM RIKARD JONSSON.
listamann hefir þýzka málarinn Theo-
dor Wedepohl (í Beiiín), sem hér
hefir dvalist fyrir nokkru, ritað grein
í þýzkt tímarit, “Die Bildhauerei”
-Myndhöggvaraíistin). Er greinin
birt fremst i ritinu, og fylgja marg-
ar fnyndir af ýmsum listaverkum Rík-
harðs. I greininni lýsir höfundur
bæði listamanninum sjálfum og verk-
um hans og dáist mjög að listfengi
hans og hagleik. Meðal annars seg-
ir hann, að varla nokkur Islendingur
hafi annað eins vald og Ríkarður á
því að lýsa í mynd athöfninni, ta
það sé mælikvarði á skilning lista-
manns á' formi, og í mannamyndum
Ríkharðs komi fram mikill hagleik-
ur á líkingu í sambandi við leikandi
gamansemi og andríka mannlýsingar-
gáfu. Allítarlega lýsir prófessor
Wedepohl tréskurðarlist Ríkarðar, er
sé eiginlega eini listaslkólinn á Is-
landi, en Ríkarður Jónsson sé einkar
vel fallinn til forstöðu 'slíks skóla, sak
ir hins trausta og einlæga eðlisfars
sins.
I tímariti norrænna manna í Banda-
ríkjunum, hefir Þórstina Jackson einn
ig birt mynd um Ríkarð og list hans,
með allmörgum myndum af verlcum
hans.
J - , v.. VIWVI OCIl
Svo sem kunnugt er, keypti stjórn ^ meðal. Einnig var lyfsalinn á Isa-
•Rússlnads 25,000 tunnur af sild í sum firði, Gunnar Juul, kærður fyrir það
ar af íslenzkum síldarútgerðarmönn-j að afhenda áfengi út á slíka ólöglega
um. Þeir Einar Olgeirsson og Sveinn ^ lyfseðla, og einnig vegna þess að hann
Björns^on sendiherra sömdu fyrir ^ vanrækti að rita leiðbeiningarseðla á
hönd útgerðarmanna við umboðsmann j áfengisflöskur þær, er hann léti úti úr
Rússa i Kaupmannahöfn. Var verðið lyfjabúð sinni.
ákveðið um borð á íslenzkri höfn 18! Málum þessum lauk á þá leið fyrir
danskar krónur fyrir hverja 90 kr. J undirréttinum, með dómi bæjarfóget-
tunnu og 9 mánaða gjaldfrestur veitt ans á Isafirði, uppkveðnum 18. febrá
ur kaupendunum; reikna skal 7 pró-, ar s. 1:, að báðir læknarnir og lyfsal-
sent ársvexti frá afhendingardegi til mn voru sýknaðir af öllum kæruat-
greiðsludags. j riðunum, 0g málskostnaður ákveðinn
Síldin hefir nú verið afhent og af almanna fé.
farmskirteini send umboðsmanni ( Málunum var síðan öllum áfrýjað
Rússa í Kaupmannahöfn, sem við mót fil Hæstaréttar, og hafa verið sótt og
töku þeirra samþykkir 9 mánaða vix-[ varin fyrir réttinum undanfarna daga.
Samkvæmt lögum ber Islands- (il fyrir kaupverðinu, 450 þúsun l Eru nú komnir dómar i málunum i
banka að afhenda gullforða sinn með dönskum krónum, að viðbættum vöxt- hæstarétti og voru báðir læknarnir
nafnverði til landssjóðs, þannig að fyr ^ um. Nemur upphæðin öll nálægt 580 ^ dæmdir í 100 króna sekt hvor fyrir
ir hverjar tíu krónur í gulli, sem bank- þúsund íslenzkum krónum. j það að hafa gefið út lyfseðla á áfen >■
inn afhendir, skal landssjóður greiða
meg íslenzkum 10 króna seðli.
Fyrirmæli laganna eru mjög skýr
UNDIR BANNLOGUM.
Að tilhlutun dómsmálaráðherrans
hefir skipstjóranum á “Esju”, sem er
eina fólksflutningsskipið sem ríkið á,
verið falið að láta setja ölvaða menn.
sem fyrirfinnast á skipinu, á land á
næstu höfn. A öðrum skipum þarf
nauðsynlega að taka upp sömu reglu,
Utgerðarmenn hér eru fæstir svo isblöndu á ótölusett eyðublöð. Einn-
staddir, a« þeir geti beðið 9 mánuði ig voru báðir læknarnir, sem áður
---------- -v-b —j- (eftir borgun fyrir síldina. Margir ^ 'kafa orðið sekir um bannlagabrot,
um þetta atriði, en Islandsbanki litur ( þeirra eiga ennþá auk annars útgerð- f sviftir heimild til þess að gefa út seðl i
nokkuð öðruvisi á málið og vill ekk; arkostnaðar, allmikið ógreitt af kaupi a áfengi 0g áfengisblöndur og dæmd-
sætta sig við þetta og hefir neitað að verkafólks og sjómanna frá í sumar, ir til þess að greiða allan kostnað af
framselja gullið gegn hinu lög- og geta eigi borgað það fyr en þeir fá málum sínum fyrir báðum réttuni En
ákveðna verði. Hefir hann svo höfð- (andvirði sildarinnar. Verkafólkið A'ns vegar þótti það ekki nægilega
að máil gegn ríkisstjórninni út 'af verður að fá kaup sitt greitt strax. sannað og upplýst, ag þeir hafi gert
l5®5511' Það á að lögum rétt á því, enda nauð- s'g seka um að ávisa áfengi, án þess
--------------------------‘syn þess aðkallandi, því að flest af
• Jónas ráðherra Jónsson hefir til- því hefir ekki annað til vetrarins en
kynnt stjórn Búnaðarfélagsins, að þar afgang sumarkaupsins.
eð hann nú um stund muni eiga sæti Þormóður Eyjólfsson síldarútgerð-
bæði í stjórn landsins og stjórn | armaður frá Siglufirði, er nú stadd-
landsbankans, sem bankaráðsmaður, ur hér í bænum í erindum norðlenzkra
°g óski ekki eftir að fá tviborguð útgerðarmanna. Hefir hann leitað
laun frá landinu til sinna eigin þarfa, til Landshankans um bráðabirgðar-
þá hafi hann ákveðið, að meðan svo Ján út á vixil Rússa, en bankinn eigi
háttar, gangi bankaráðslaunin í sér- viljað gefa nokkurn ádrátt þar um,
stakan sjóð, er háður verði fyrirmæl- nema ábyrgg rikisstjórnarinnar kæmi
um stjórnar Búnaðarfélags Islands til.
Þormóður hefir því snúið sér til
landsstjórnarinnar, og farið þess á
þegar hann hefir afhent féð með
skipulagsskrá.
Tilgangur sjóðsins skal vera sá, að leit, að hún gangi í ábyrgg fyrir
vinna að því, að koma upp tilrauna- ^ bráðabirgðarláni hjá Landsbankan-
stöð í sveit, þar sem ungir menn geti, um og taki vixil Rússa sem trygg-
með verklegu námi búið sig undir ein iigu.
yrkjabúskap sér á landi. | Allmiklar líkur eru til, að hægt sé
----------- j að selja vixilinn i Kaupmannahöfii
A.B. Hugo Hartvig í Sviþjóð hafa, strax eftir áramótin, og með það fyr-
boðrg Búnaðarfélaginu til kaups 4 [ ir augum, fer Þormóður aðeins fratn á
bráðabirgðarlán til þriggja mánaða.
Stjórnin hefir nú mál þetta til yf-
irvegunar. —
Norðmenn hafa um undanfarin ár
þú fnabana htið notaða og töluvert
af varahlutum fyrir 10 þús. kr.
sænskar.
Yrði þessu tilboði fekið, vill félag
manna norður við Eyjafjörð ganga selt bæði s'ld og fisk til Rússlands,
inn i kaupin á tveimur þúfnabönum og hefir norska stjórnin ábyrgst selj-
með tilheyrandi varahlutitm. endum €0 prósent af söluverði sildar-
Nú hefir stjórnarnefndin sent Arna innar. Nú i sumar munu þeir hafa
G. Eylands verkfæraráðunaut til Sví- selt Rússum 50 þúsund tunnur fyrir
þjóðar, til þess að skoða það, sem í 18 sænskar krónur hverja og með 12
boði er, og hefir hann umboð til þess mánaða gjaldfresti. Abyrgist stjórn-
að taka boðinu eða hafna, eftir því in um 75 prósent af söluverðinu, og
sém honum lízt. lána bankarnir þar útgerðarmönnum
að hafa fullvissað sig um þörf beið-
enda til lækninga, og voru þvi báðir
sýknaðir af því kæruatriði. Lyfsal-
inn var dæntdur í 200 kr. sekt fyrir
að afgreiða áfengisblöndur út á ó-
lögléga lyfseðla, en sýknaður af þvi
kæruatriði að hafa vanrækt að Hma
leiðbeiningar á vinflöskurnar, vegna
þess afi það þótti ekki nægjlega upp-
lýst eða sannað. Lyfsalinn var einn-
ig dæmdur til þess að greiða allan
•kostnað af máli sinu.
Sækjandi allra þessara mála fyrir
hæstarétti yar Stefán Jóh. Stefáns-
s°n hæstaréttarlögmaður, en verjandi
B. P. Kalnian hættaréttarlögmaður.
(Alþýðubl.)
Leiðrétting.
Ocean Falls, B. C.
20. okt. 1927.
Herra ritstjóri Hkr. 9
Sigfús Halldórs frá Höfnum.
Háttvirti herra!
Það hefir tekist leiðinlega til með
eftirmælin eftir Stephan G., sem eg
sendi þér siðastliðig sumar og sem
prentuð eru i Heimskringlu 12. þ. m.
Tvö síðustu erindin hafa aflagast
svo álappaiega, líklega 1 höndum
prentarans, að þag hlýtur að meiða
tilfinningar al>ra þeirra, sem nokk-
urn smekk hafa fyrir fegurð og rími.
Mér er það metnaðarmál, að kvæðið
festist ekki í huga nokkurs manns
þannig afskræmt. En af því að leið-
réttingar á einstöku orðum eða hend-
ingum — gerðar löngu seinna —
koma að litlum eða engum notum, því
fólk hefir ekki fyrir að steypa þær
inn i, þar sem þær eiga við, þá vil
eg nú leyfa mér að mælast til þess, aö
þú getir þess í Heimskringlu hið ollra
fyrsta, að villur hafi komist inn i
kvæðið í prentuninni, og endurprent-
ir kvæðið orðrétt eins og eg gekk frá
því fyrstu. Eg dreg engann efa á
að þú finnir þér ljúft og skylt að
verða við þessum tilmælum, og þakka
eg þér þá velvild fyrirfram.
Virðingarfyllst,
Bjarni Lyngholt.
* * *
Stephan G. Stephansion
Hljómbrot.
Þegar Stephan er genginn,
Missa stuðlarnir fall,
Svo að komast í mútur
sérhver klettur og fja.ll.
Hvert sem andvörp hans berast,
verður ómuna hljótt;
Eins og alþjóðin harmi
Liðna andvökunótt.
J l
Það er vandráðið kveðjum
Eftir vígslóðann hans,
Sem ag spakmálgur kenndi
Flestum spámönnum lands.
Þegar flúin er sveitin,
Sigrar fullhuginn einn. —
Þó að skálmin sé dreyrug,
Þá er skjöldurinn hreinn.
Þú fórst einn þinnar leiðar
Eftir langfarnri braut;
Hafðir fárra að notið,
Hvað sem féll þér í skaut.
Nú sér fjöldinn til vesturs,
Meðan fjörslitin þín
Klæða fjöllin í bláma
Þegar kvöldroðinn dvín.
'• "t
Því að ljúft er að þakka
Fyrir landnáms þíns starf. —
Mega telja til ættar —
Eiga’ að taka vig arf —
Þótt af almanna stigum
Liggi óðulin þin:
“Nóttlaus voraldar veröld,
Þar sem víðsýnig skín.”
Bjarni Lyngholt.
* * *
— Tvær línur höfðu misprentast t
blaðinu 12. okt. 7. ljóðlína í 3. vísu:
“K1æða Klettfjöll i bláma”, í stað
“klæða fjöllin í bláma”; og 5. ljóðlína
í 4. vísu: “Þótt af almennum stig-
um”, í stað: “Þótt af almanna stig-
um,” eins og sést hér að ofan. Rit-
stjórinn á auðvitað sök á þessari
handvömm, en eigi prentarinn, og
þykir leitt að svo óhappalega hefir
tiltekist. — Ritstj. Hkr.