Heimskringla - 25.09.1929, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 25. SEPT., 1929
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐSIÐA.
bezta var aösóknin allsendis ófullnægj
andi; til dæmis enginn maöur viö-
staddur úr byggöarlögunum fyrir
austan Wynyard. Eigi aö síöur var
málið töluvert rætt á fundinum. En
skjótt bar á ákveðnurri skoöanamun.
Töldu sumir æ3kilegast að allir Is-
lendingar vestanhafs sameinuðu sig
um eina allsherjarhátíð á einhverj-
um einum stað, Winnipeg til dæmis,
Aðrir, og munu þeir hafa verið í
méirihlutanum — litu svo á, að hag-
kvæmara yrði, að stærstu ísllenzku
hyggðirnar í Kanada og Bandaríkj-
unum hefðu hver sín hátíðahöld. Að
ákveðnunt niðurstöðum varð ekki kom
ist — meðfram vegna þess hve fund
urinn var fásóttur. Af íslenzku
'blöðunum siðustu gefur að skilja að
landar í Winnipeg hafi verklega hafist
'handa í þessu máli. Gæti það orð-
ið til þess að nýr skriður kæmi á
það hjá oss hér.
Islendingadagurinn
Tuttugasta og fyrsta þjóðminning-
arhátíð Isleridinga í Saskatchetvan
fór fram síðastliðinn 2. ágúst í sam-
'komuskálanum mikla á Wynyard-
fjörum. Var urn eitt skeið tvisýni
nokkurt á því, að af “deginum” yrði
í þetta sinn. Voru þeir, er forgöng-
una hafa haft undanfarið, nú haldnir
þeirri þreytu og deyfð, að helzt var
um það rætt, að láta hátíðina falla
niður þetta árið, og safna þá kröftum
• fyrir volduga hátíð næsta ár — al-
þingishátíðina.
En um síðir vöknuðu menn af
mókinu og hófust handa. Og svo
fengum við, eftir allt, alveg ljómandi
góðan Islendingadag, sem allir virt-
ust sérstsaklega ánægðir með. 1—2
áheyrilegar ræður, 1—2 vel kveðin
kvæði, nóg af góðuni söng, og um-
fram allt nóg ráðrúm til að heilsa
langt aðkomnum vandamönnum og
vinum — er allt, sem landar geya
kröfu til þess að geta notið “dags-
ins.” Allur íburður í “circus”-stíl
á ekki við.
I þetta sinn var hátíðin mjög lítið
auglýSt. En dagurinn var heiður
og hlýr, og fólkið þyrptist saman,
unz orðið var mjög fjölmennt.
Forseti hátíðarinnar, Asgeir I.
Blöndahl setti hana með stuttu en
vönduðu ávarpi. R«eðumenn dagsins
voru W. H. Paulson, þingmaður, og
fyrverandi ritstjóri, J. J. Bildfell.
Sagðist þeint báðum einkar vel, að
almannarómi. Skáld dagsins voru
Páll Bjarnason og Tóbías Tóbíasson.
Verða kvæði þeirra birt í blaðinu, og
verðskulda lestur og eftirte'kt. Söng
stjóri dagsins var Stefán Bjarman.
Hafði hann í sumarbyrjun tekið að
æfa fámennt karlakór, af mikilli al-
úð og ástundun. Fundu söngmenn
hans strax -hve prýðisvel hann var til
þessa starfa fær og sóttu æfingar
vel. Var svo flokkur þessi beðinn
að syngja á Islendingadaginn, og var
mjög vel tekið af áheyrendum. Söng
hann við og við all^n daginn, sam-
kvæmt tilmælum fólksins, þótt form-
legri skemtiskrá væri snemma lokið.
Heyrst efir að þessar góðu viðtök-
ur hafi gefið Mr. Bjarman vonir um
að ráðast mætti i stærra söngfyrir-
tæki hér í byggðinni þegar haustaði.
Þegar leið á daginn gengu ungir
og gamlir til útileikja, svo sem tíðk-
ast hefir. Og enn þraukar glíman,
þótt raupgjarnir öldungar vorir segi
að einu sinni hafi hún séð sinn fífil
fegri. Dansinn að kveldinu var
fjölmennur, og dönsuðu þar leikir og
lærðir. Kvenfélagið “Framsókn” sá
urn veitingár frá hádegi til dagrenning
ar, með sínum vel kunna myndar-
skap.
Nei,—landar hér í byggð vilja ekki,
enn sem komið er, vera án íslendinga
dagsins. Er sennilegt að reynslan
í ár bægi á brott öllum tilhneigingum
til undanhalds og aðgerðaleysis, um
mörg komandi ár.
Skal hér nú staðar numið i þetta
sinn. Sem sagt, gerir “póstur” þessi
eða “pistill” enga kröfu til að vera
tæmandi, hvað snertir frétt-
ir, byggðarinnar. Má vera
að því sé hér sleppt, er ann-
að fólk hefði fremur kosið að getið
væri um, en þessi þrjú atriði, er
minnst hefir verið á. En enga á-
byrgð tek ég á mig í þessum efnum,
og er hverjum einum heimilt að rita
betur og ítarlegar, sem þess finnur
þörf. Hefði til dæmis verið gam-
an að rita um hina ágætu heimsókn
og píanóhljómleika Tryggva Björns-
sonar hér í byggð. En það hafa aðr-
ir þegar gert af skilningi og velvild,
og myndi ég naumast gera það bet-
ur. Þá hafa og ýmsir aðrir góðir
gestir heimsótt oss. Mr. Bíldfell
staldraði her við um vikutíma í þágu
heimfararmálsins, og var yfirleitt vel
séjður gestur. Séra Guðmundur
Árnason þjónaði hér söfnuðum undir-
ritaðs í fjarveru hans um þrfggja
vikna skeið. Séra Ragnar E. Kvar-
an stóð hér vtói í tvo daga, er hann
kom til baka úr ferð sinni vestur á
Kyrrahafsströnd. Prédikaði hann í
kirkju' Quill Lake safnaðar sunnu-
daginn 1. sept.
Hausttiðin hefir verið fremur hag-
stæð það sem af er og kornnýting
betri en búist var við, og þó afar
misjöfn. Fá sumir 20^-30 mæla af
ekrunni, en næstu nágrannar ef til
vill aðeins 7—8. Fer það eftir land-
gæðum og vinnslu. Auk þess sem
regnskúrarnir fóru mjög misjafnt yf-
ir á líðandi sumri.
Wynyard 20. sept., 19929.
Fr. A. Fr.
BRETAVELDI
Elzta húsbúnaðar
verzlanin í Winnipeg
Banfields’ verzlanin lieldur 50 ára
afmæli sitt á þessu hausti. Þegar
hún hóf göngu sína 1879 var Winni-
pegbær fremur smávaxinn og ekki
kominn sú strætaskipun sem nú er.
Stofnandinn var skozkur maður er A.
F. Banfield hét. Setti hann verzl-
anina niður á stað allfjarri því sem
hún er nú og þá var nefndur "Cheap-
side” er eiginlega þýðir Kaupangur.
Stóð hún þar um allmörg ár, en er
hún óx með þörfum bæjarins varð
húsrúm of lítið svo hún var færð
þangað sem hún er nú, að 492 Main
St., rétt suður af ráðhúsinu er reist
var 1882. Færðu sig þá og flestar
hinar meiri verzlanir á aðalstrætið
norður eða suður frá ráðhúsinu er
varð mi^stöð borgarinnar.
Árið 1903 varð Mr. Banfield fyrir
því óhappi aö verzlun hans brann til
kaldra kola. Gekk þá bróðir hans
J. A. Banfield í félag með honum'ög
reistu þeir verzlanina skjótt upp aft-
ur, á sama stað og blómlegri en áð-
ur. Ráku þeir hana svo í félagi
ofan að árinu 1908 að A. F. Banfield,
upphaflegi stofnandinn andaðist.
Keypti þá yngri bróðirinn hana einn
og gekk hún undir hans nafni ofan
að árinu 1925. Breytti hann henni
þá í hlutafélag og hlaut hún nafnið
J. A. Banfield, Ltd., og hefir svo
staðið síðan.
Þeir sem lengst muna til baka og
kunnugir eru verzlaninni munu minn-
ast að nokkrir J)jóna enn við verzl-
anina er verið hafa þar um nær þvi
aldarþriðjung. Má þar meðal ann-
ara tilnefna menn sem Mr. J. W.
Jackson er verið hefir í þjónustu verzl
unarinnar í 40 ár. Þá er óg landi
vor, hr. Sigurður Vigfússon Melsted,
er nú er einn af stjórnendum verzlun-
arinnar, yfirráðsmaður, búinn að
gegna þar störfum ' 30 ár. A verzl
anin honum margt og mikið að þakka,
því hann er bæði hagsýnn og viðmóts
þýður og hefir laðað fjölda við-
skiftamanna að stofnuninni. Þá hef-
ir og sonur eigandans, Mt. W. B
Banfield aðstoðað föður sinn um
’rúmt tíu ára skeið, eða síðan hann
kom heim aftur að lokinni heims
styrjöldinni rniklu. Mr. J. A. Ban-
field hefir tekið mikinn þátt í stjórn
málum vesturlandsins og boðið sig
fram við þingkosningar sem merkis-
beri conservatívflokksins.
Verzlunin hefir verið borgarbúum
afar hagkvæm frá fyrstu tíð. Þús-
undum manna hefir hún lánað flest
allt sem þeir hafa inn í húsin látið
og þannig hjálpað þeim til að búa
um sig þó fátækir væri svo að þeir
hafa getað notið strax sæmilegra
þæginda. Hefir þetta kbmið sér
(Frh. frá 1. bls.)
landi. Af sörnu ástæðum hefði ekki
verið auðvelt að skella skolleyrum
við sjálfstæðiskröfum Egypta, ef
Bretar rýmdu Irak. Nú verður af-
staðan öll önnur, er Bretar hafa gert
samningsuppkast, er búist er við að
Egiyptar muni ganga að, og veitir
Egyptum miklu meira sjálfsforræði,
en þeir hafa áður haft. Er álitið að
brezka stjórnin áliti þetta gott tæki-
færi til þess að losna nú við þau
miklu útgjöld er ráðsmennskan og
setuliðshaldið í Irak hefir i för með
sér.
Skeytið hermir ennfremur, að al-
mennt sé álitið, að Bretar muni lialda
einhverju setuliði eftir i Basra, til
þess að vernda olíulönd Anglo-Per-
sian olíufélagsins mikla í Irak og hið
mikla olíupípukerfi þess þar. (Basra
eða Bassora, er aðal hafnarborgin í
Irak, með 50,000 íbúum. Liggur
hún 70 mílur frá Persneska flóanum
upp með Shatt-el-Arab, en svo heita
stórfljótin Efrat og Tígris eftir að
þau £ru komin í eitt. (Kannast marg
ir við borgina af Þúsund og einni
nótt.J
Ögmundur Sigurðsson, skólastjóri, og
Daníel Bruun, höfuðsmaður. Félag-
ið hefir i liyggju að reisa sæluhús í
óbytggðum smátt og smátt, eftir því
sem efni leyfa. H|efir vikublaðið
"Fálkinn” gefið 1,000 kr. til sjóð-
stofnunar í þessu skyni. Ráðgert
er að fyrsta sæluhúsið verði reist við
Hvitárvatn, og er þess vænst, að það
geti orðið næsta sumar. — Félags-
stjórnin hefi^ gert ýmsar ráðstafan-
ir til þess, að safna félagsmönnum.
Var tala félagsmanna. orðin 386 í lok
félagsársins (aðalf. 1929). Björn
Ólafsson, stórkaupmaður, er nú for-
seti félagsins.—Visir.
Hitt og þetta.
Deilt um tói)sm'ið. Flestir munu
þekkja danslagið “Ramona,” að
minnsta kosti af afspurn, enda heyrð-
ist um tíma tæplega svo grammófónn,
að ekki væri “Ramona” eitt af þess-
um lögum sem spiluð voru. — Nú
hefir risið upp hatröm deila út af
lagi þessu. Svo er mál með vexti,
að Landeroin, franskt tónskáld kom
nýlega til Parísar úr margra ára dvöl
á eynni Madagaskar. Eitt sinn sat
hann á”kaffihúsi og heyrði þá sér til
mikillar undrunar, að hljómsveitin lék
lag, er hann hafði samið 1906. Lag
þetta hafði hann gefið út, oghafði
það oft verið leikið á hljómleikum i
þann tíð. Hann fékk hljómsveitar-
tímarit til að birta lag sitt aftur með
þeirri fyrirspurn til lesendanna sinna,
hvaða lag þetta væri. Svörin komu,
þúsundum, öll samhljóða um að
þetta væri “Ramona,” Nú hefir
tónskáldið höfðað mál á hendur höf-
undi “Ramona,” fyrir tónsmíðastuld.
—Mbl.
Sauðnantin seld ríikissjóffi
Reykjavík 28. ágúst
Sauðnautakálfarnir voru i gær af-
hentir ríkisstjórninni til umráða, en
hún greiddi félaginu “Eiríki rauða”
styrk þann, 20 þúsund kr., er um var
samið og Alþingi samþykkti í vetur.
Hefir stjórnin falið Páli Zóphonías-
syni sauðfjár- og nautgriparæktarráðu
naut æðstu umsjá dýranna. Verða
þau geymd í girðingu að Reynis-
vatni í Mosfellssveit, þar til annað
ræðst, og hefir Vi^fús Grænlands-
fari Sigurðsson tekist á hendur
gæzlu þeirra fvrst í stað. Ekki er
enn fullráðið um framtíðar daval-
stað dýranna, en talað er um að hafa
þaií sem mest undir umsjá manna,
bæði vegna þess, að þau munu þarfn-
ast aðhlynningar, sökum þess hve ung
þau eru, o geinnig til að tenlja þau
og hæna þau að mönnum.—Vísir.
forngripa, sem geymdir eru í dönsk-
um söfnum. Eru þær kröfur rétt-
mætar og sjálfsagðar. Hafði sér-
stök nefnd, dönsk, verið skipuð til
að athuga mál þetta og gera um það
tillögur. Sú nefnd hefir nú lokið
störfum og leggur til, að Danir verði
við mörgum af kröfum íslendinga og
skili aftur mesta sæg af fornum grip-
um, sem gerðir hafa verið hér á
landi. Eru það einkum ábreiður,
veggtjöld og ýmiskonar dúkar og
vefnaðir, altarisklæði, útskornir mun-
ir úr tré, kaleikar, óblátubakkar og
fleira þess háttar. Eru margir
griplr þessara fornir mjög og merki-
legir.—Alþbl.
Reykjavík 1. sept.
Þenna sunnudag fyrir 50 árum, sem
þá bar upp á 31. ágúst, var séra Einar
Jónsson prófastur að Hofi vígður að
Felli í Sléttuhlíð) Síðan hefir hann
verið prestur á þessum stöðum: að
Miklabæ i Skagafirði (1883—9), að
Kirlkjubæ í Hróarstungu (1889—
1910), að Desjarmýri í Borgarfirði
eystra (1910—12) og síðan að Hofi
i Vopnafirði. Er liann nú elzti
þjónandi prestur á landinu. I vetur
sem leið var séra Einar hér i Reykja-
vík sér til heilsubótar, á heimili sonar
síns, Vigfúsar skrifstofustjóra, en
nú er hann heirna og við alligóða
heilsu. A þessu ári (7. des.) verð-
ur hann 76 ára að aldri. Fáir munu
það vera, sem eiga tneiri eða almenn-
ari vinsældum að fagna en séra Ein-
ar, og munu því margir minnast hans
í dag með hlýjum hug.—Mbl.
Leirsteypan og athuganir Liengs
kennara
R’vík. 4. sept.
I gærkwldi kom hinn norski
kennari Lieng, hingað til bæjarins
austan frá Sámsstöðum í Fljótshlíð.
Hafði Morgunblaðið tal af honum og
spurði hann unt leiðbeiningar hans
og athuganir og hvernig honum litist
á “moldsteypuna,” sem svo hefir ver-
ið nefnd hér á landi. — Gat Lieng
þess í upphafi, að nafnið væri óheppi
(Frh. á 8. síðu).
Akureyri 31. ágúst
Tjón af vatnavöxtmn
Vatnavextir og stórrigningar hafa
valdið skaða á fjórum bæjurn i
Svarfaðardal fyrir síðustu helgi. Tún
eyðilagðist á Sauðaneskoti og engj-
ar spilltust mikið i Sauðanesi, vegna ]
skriðuhlaups. Allmargar kindur
urðu fyrir skriðunni, sem hljóp í sjó
fram. Síðan hefir dauða skrokkana
rekið á fjörur. Nýræktarspildur ó-
nýttust á Dæli í framsveitinni, sömu-
leiðis hafa engjar spillst á Másstöð-
um.
Þorskafli mikill um þessar mundir.
Enginn beita. Millisíldar vart inni
í Eyjafirði. Vegna beituskorts horf
ir til vandræða með vélbátaútveginn.
—Visir.
Snóggkladdur í Grœnlandsför
Það mun vera einstakt dæmi að
maður leggi snöggklæddur á stað til
Norður-Grænlands, en svo var i leið-
angri Gottu. Einn skipverja — og
ekki af ‘ lakari endanum — gleymdi
að hafa með sér jakka. Hlýtt var
og gott veður, er Gotta fór á stað
og voru skipverjar fáklæddir við
ferðabúnaðinn, en enginn gleymdi þó
jakka sínum á landi annar en þessi.
—Mbl.
Frá Islandi.
Vestmanneyjum, 25. ágúst
Enginn fiskþurkur að undanförnu.
Flestir smáútvegsmenn hafa lokið fisk
þurkun, en stórútgerðamenn og verzl
anir eiga allmikið af fiski óþurkað.
Otflutt héðan rúmar 700 smálestir af
fiski.
(Sumir síldveiðibátar héðan eru
lagðir af stað heimleiðis, þar eð þeir
hafa notað hið takmarkaða söltunar-
leyfi sitt.
Lítill afli hér, helzt til soðningar,
lítilsháttar lúðuveiði, seld á 35 aura
pundið.—Vísir.
Ferðafélag íslands
vel fyrir margan manninn, ei'g’i síð-
ur þá er nýfluttir voru til bæjarins
en hina, er smám saman hafa reynt
að búa um sig eftir efnum. Lán-
söludeild verzlunarinnar er *nú, við
lok aldarhelmingsins, umfangsmeiri
en hún hefir nokkuru sinni áður verið
og telur viðskiftamenn ekki eingöngu
innan bæjarins heldur og út um allt
fylki. Hefir hún lánað, og er alltaf
að lána, bændum og nýbýlingum,
þúsundatali húsgögn gegn afar væg
um afborgunum.
Endurheimt íslcnckra forngripa
Á fundum ráðgjafarnefndarinnar,
sem staðið hafa yfir í Höfn undan-
farna daga, hefir verið rætt um kröf-
ur íslendinga um endurheimt íslenzkra
Árbók félagsins 1929 er nú komin
út, frábærlega vandað rit að ytra
frágangi og prýtt miklum fjölda á
gætra mynda, sem teknar hafa verið
í óbyggðum landsins. — Flytur “Ár
bókin” að þessu sinni tvær ágætar
ritgerðir, eftir þá Ögmund Sigurðs-
sonar, skólastjóra í Hafnarfirði, og
Björn ÖlafssOn, stórkaupmann. Rit-
ar Ögmundur um Kjalveg, en Björn
um Eyfirðingaveg, frá Þingvöllum til
H'vítársvatns. Þá er þarna grein,
sem nefnist “Fararbeini” og skrá um
staði þá, sem selja ferðafólki mat og
gistingu, leigja hesta o. s. frv.— Loks
er skrá um bifreiðastöðvar og vega-
lengdir, “frá Reykjavík og til nokk-
1 urra staða nærlendis, sem komast má
til í bifreiðum.” — Tveir menn hafa
verið gerðir að heiðursfélögum, þeir
KING’S LTD.
The House of
Credit
NYJIR
KJÖLAR
Satin, Silki
flauel o. s. frv.
Litirnir meðal
annara er Chest-
nut, Vínrauðir,
Sæbláir og
Svartir.
$12.95
UPP I
$39.50
Frægustu Vetrar
Yfirhafnir
Úrval óviðjafnan-
legt í Loðkápum og
loðskinnslögðum
Kápum.
$19.75 $45 $75
Og Þar Yfir
Vægir Lánskilmálar
KING’S
------LTD.-------
‘‘House of Credit’’
394 Portage Ave.
Qpið á laugardögum
til kl. 10 e. h.
Innköllunarmenn Heimskringlu
I CANADA:
Arnes.................................F. Finnbogason
Amaranth ............................ J. B. Halldórsson
Antler...................................Magnús Talt
Árborg .. .............................G. O. Einarsson
Ashern.............................. Sigurður Sigfússon
Baldur..............................Sigtr. Sigvaldason
Belmont ............................... G. J. Oleson
Bredenbury ............................. H. O. Loptsson
Bella Bella............................. J. F. Leifsson
Beckville .1......................... Björn Þórðarson
Bifröst ...........................Eiríkur Jóhannsson
Brown ............................. Thorst. J. Gíslason
Calgary............................. Grímur S. Grímsson
Churchbridge..........................Magnús Hinriksson
Cypress River .. . .^*..................Páll Anderson
Ebor Station............................Ásm. Johnson
Elfros.............................J. H. Goodmundsson
Eriksdale .............................. Ólafur Hallsson
Framnes...........'.................Guðm. Magnússon
Foam Lake................................John Janusson
Gimli......................................B. B. Ólson
Glenboro..................................G. J. Oleson
Geysir.................................Tím. Böðvarsson
Hayland...............................Sig. B. Helgason
Hecla................................Jóhann K. Johnson
Hnausa..................'..............F. Finnbogason
Húsavfk.................................John Kernested
Hove...................................Andrés Skagfeld
Innisfail ......................... Hannes J. Húnfjörð
Kandahar ..............*............... S. S. Anderson
Kristnes .. .. :......................Rósm. Árnason
Keewatin.............................................Sam Magnússon
Leslie..............................Th. Guðmundsson
Langruth...............................Ágúst Eyólfsson
Lundar ................................ Björn Hördal
Markerville ...................... Hannes J. Húnfjörð
Mozart.......................’..........H. B. Grímsson
Nes.....................................Páll E. ísfeld
Oak Point......................... .. Andrés Skagfeld
Oak View .......................... Sigurður Sigfússon
Ocean Falls, B. C.......................J. F. Leifsson
Otto, Man.................................Björn Hördal
Poplar Park............................Sig. Sigurðsson
Piney..................................S. S. Anderson
Red Deer .......................... Hannes J. Húnfjörð
Reykjavík................................ Árni Pálsson
Riverton i.x....................... Björn Hjörleifsson
Silver Bay .......................... Ólafur Hallsson
Swan River........................... Halldór Egilsson
Selkirk .............................B. Thorsteinsson
Siglunes...............................Guðm. Jónsson
Steep Rock .........*.................... Fred Snædal
Stony Hill, Man..................................Björn Hördal
Tantallon.......................... .. Guðm. Ólafsson
Thornhill...........................Thorst. J. Gíslason
Tantallon ................................. G. Ólafsson
Vlðir...................................Aug. Einarsson
Vogar...................................Guðm. Jónsson
Vancouver, B. C......................Mrs. Anna Harvey
Winnipegosis..........................August Johnson
Winnipeg Beach.........................John Kernested
Wynyard...............................F. Kristjánsson
í BANDARÍKJUNUM:
Blaine, Wash......................Jónas J. Sturlaugsson
Bantry................................Sigurður Jónsson
Chicago........................................Sveinb. Árnason
Edinburg..............................Hannes Björnsson
Garðar............*■..................S. M. BreiðfjörB
Grafton..............................Mrs. E. Eastman
Hallson..............................Jón K. Einarsson
Hensel...............................Joseph Einarsson
Ivanhoe...................................G. A. Dalmaún
Milton...................................F. G. Vatnsdal
Mountain..............................Hannes Björnsson
Minneota.................................G. A. Dalmann
Pembina..............................Þorbjöm Bjamarson
Point Roberts......................Sigurður Thordarson
J. J. MiddaJ, 6723—21st Ave. N. W........Seattle, Wash.
Svold............................................Björa Sveinsson
Upham.................................Sigurður Jónsson
The Viking Press, Limited
Winnipeg, Manitoba