Heimskringla - 19.02.1930, Page 1

DYERS & CLEANERS, LTD.
Sendið fötin yT5ar metS póati.
Jendingum utan af landi sýnd
»omu skil og úr bænum og á
sama verói.
W. E. THURBER, Mgr.
324 Young Str., Winnipeg.
xuv. ARGANGU-
Kev. R. Pétuwson
45 Houie St. — Ctii-
WINNIPEG, MIÐVIKUIDAGINN, 19. FEB., 1930
DYEHS * CLEANERS, LTD.
Er fyrstir komu upp met5 at5
afgreitSa verkit5 sama daginn.
Lita og hreinsa fyrir þá sem
eru vandlátir.
W. E. THURBER, Mgr.
Sími 37061
NÚMER 21
Helztu Fréttir

KANADA
Frá Hveitisamlaginu
Hveitisamlagið í Saskatchewan til-
kynnir að þvt hafi borist svohljóðandi
yfirlýsing frá skrifstofu hins kana-
diska erindreka á Bretlandi, fyrir
hönd “National Association of Millers
Great Britain and Ireland:”
Félag vort hefir, sér til stórfurðu.
orðig áskynja um þá orSreiðu, er
Sen£ur í Kanada, að samtök eigi sér
stað á Bretlandi um aö kaupa eigi
Kanadahveiti. Þessi kvittur er þyert
°^n í staðreyndir. Enskum mylnum
er jafnan áhugamál að kaupa kana-
diskt hveiti, svo fremi sem verðið sé
nokkurnveginn hið sama og annars-
staðar í heiminunt, og helber vitleysa
€r það, að hér sé um nokkurt sam-
að raeða gegn kanadiskum hags-
niunum.
Erindrekanum er ennfremur falið,
koma Kanadamönnum í skilning
utn það, að þessar fregnir eru hin
hroslegasta fjarstæða. Mjylnur á
Eretlandseyjum sækjast einmitt eftir
kanadisku hveiti, bæði sökum kjarn-
S«Öa þess og annara eiginleika, er
8«ra það sérstaklega hæft til blönd-
unar við brezkt bveiti til manneld-
is.”
* * *
Eorseti Hveitisamlagsins,, Mr. Mc-
Úhail, lýsir opinlterlega yfir því, 11.
feorúar, að engrar andúðar verði
vart gegn kanadisku hveiti hjá korn-
kaupmönnum í Norðurálfu. Leggur
hann álierzlu á það, að yfirstandandi
orðugleikar stafi mest af því, að Ar-
gentínu-uppskeran 1928 var seld við
míög lágu verði, er hafði áhrif á
hveitiverðið hér i Kanada. Nú er
aflöguf0rði Argentínu þ ví nær á enda
og útlit fyrir aftunhvarf til meðal-
verðs.
* * *
Hveitisamlagið í Saskatchewan
hvetur bændur til þess, þar sem því
ýerður vig komið, að sá einungis þeim
hveititegundum, sem venjulegast er
Tn*h með sem heppilegustum til raakt-
unar í fylkinu, lweði frá sjónarmiði
framleiðslumagns og markaðsskilyrða.
f*essar hveititegundir eru : Marquis,
Eevvard eða Garnet í “A” ræktunarbelt
lnu! Marquis, Ceres eða Reward í
E ræktunarbeltinu; og Marquis ein-
gongu í “C” ræktunarbeltinu.—
Samkvæmt skeytum frá Ottawa nú
um helgina, verður Mrs. Norman F.
Wilson frá Ottawa fyrsti kvennmaður
er sæti öðlast í öldungaráðinu, og
fylgir það fréttinni, að hún muni
'erða send til Haag í Hollandi í næsta
mánuði, sem kvenfulltrúi Kanatla á
logfræðingastefnu þá, er á að bálka
°g bókfæra alþjóðalöggjöf. Á þá
faðstefnu verður einnig sendur ein-
hver meiriháttar maður úr einhverju
fáðuneytinu að sagt er.
Nlaður Mrs. Wilson, Mr. Norman
E- Wilson, var um eitt skeið sam-
handsiþingmaður fyrir Russell kjör-
dæmi.—
flugpóstferðir um Vestur-Kanada
yrðu hafnar 3. marz, að því er Hon.
P. J. Veniot, póstmálaráðherra hefði
fyrirskipað. Styttist bréfaburðar-
tími frá Winnipeg ojj vestur á Kyrra-
hafsströnd um 24 klukkutíma við það.!
Aðal flugjeiðin verður um Winni-
peg, Regina, Moose Jaw, Medicine
Hat og Calgary. í sambandi við
hana verður á sama tíma opnuð flug-
leið um Edmonton, Norfih Battleford
og Saskatoon.
Niu flugvélastjórar annast póstflutn
inginn, og verða sex Fakker 14, og
þrjár Boeing flugvélar notaðar. Póst-
flugan fer frá Winnipeg klukkan 9
að kveldi, og kemur til Calgary kl.
5 að morgni. Póstflug’an að vestan
bíður í Calgary eftir Vancouver póst-
inum, er Vancouver flugan skilar af
sér í Calgary kl, 1.10 eftir miðnætti,
og kemur honum til Winnipeg stuttu
fyrir hádegi.
Snemma í þessum mánuði var sam-
þykkt í einu hljóði svohljóðandi
þingsályktunartillaga frá W. J. Major
dómsmálaráðherra í fylkisþingi Man-
itoba: — “Fylkisþingið lítur svo á
að atvinnuleysi sé alþjóðlegt vanda-
mál, er fylkjunum sé ómögulegt að
leysa úr svo vel sé, og skorum vér
á stjórn Kanada að veita fjárhags og
samvinnuaðstoð fylkis og sveitastjórn-
um til þess að bæta sameiginlega úr
atvinnuleysinu.
“Þingið lítur ennfremur svo á, að
atvinnuleysi uppgjafahermanna sé al-
þjóðlegt vandamál og skorar virðing-
arfyllst á stjórn Kanada að líta á
framfærslu þessara manna, sem al-
þjóðlegt velferðarmlál, og takast á
hendur þá ábyrgð, er af því leiðir.”
* * *
Mr. H. B. Adshead, samibandsþing-
maður frá Calgary eystri; kom til
Winnipeg á fimmtudaginn, á leið til
sambandsþinigs. Ætlar hann að
skora fastlega á stjórnina, að láta at-
vinnuleysið til sín taka, með því að
hann álítur að hún beri fyrst og
fremst ábyrgð á því með innflutninga-
pólitík sinni. Mr. Adshead flutti
hingað til lands 1898 og ætti því að
vita hvar skórinn kreppir, ekki síður
en aðrir innflytjendur. Álítur hann
fjárstyrk stjórnarinnar til brezkra inn-
flytjenda í alla staði óréttmæta og
háskalega innflutningapólitík.
Orlando Pleron ofursti, sá er getið
var um í næst síöasta blaði, var dæmd-
ur í fimm ára tugtihús fyrir svik og
þjófnað í sambandi við starfsemi
sína sem hlutabréfamiðilL
___________ i
Úrskurði áfrýjunarréttar Mani-
tobafylkis um að veita Mrs. J. A. For-
long fjárhaldsráð dánarbús Alex-
anders heitins McDonald, að upphæð
$2,000,000, verður áfrýjað fiil hæsta-
réttar Kanada. Fkki vill sá, er á-
frýjar, láta nafns síns getið, en ein-
hver velunnari liknarstofnana í Win-
nipeg er það. Ekki er heldur enn
getið um hver sækja muni málið við
hæstarétt fyrir hönd áfrýjanda.
A föstudaginn kemur, 21. febrúar,
kl- 1 síðdegis, gefst mönnum færi á
að hlusta á Viíhjálm Stefánsson
fbtja erindi um “The Friendly Arc-
tlc’ frá Crosley víðvarpsstöðinni,
WLW, Cincinatti.
Verfirnœti afurða mjólkurbúa í
Nanitoba nam $14,997,651.33 árið
^9’ samkvæmt síðustu skýrslum.
Er þag $625,630 meira en árið næsta
á undan.
Western Canaija Airways” til-
Eynnti í vikulokin síðustu, að fastar
Frá Montreal er símað 11. febrúar,
að rneira en $50,000,000 æfili C. P. R.
að verja til þess að færa út kvíarnar
á þessu ári, samkvæmt yfirlýsimgu
frá E. W. Beatty, forseta félagsins.
Þar af verða $14,442,750 látnir í
umbætur og kaup á flutningatækjum;
$3,500,000 í ný gistihús, og um $10,-
000,000 til brautalagninga og annara
framkvæmda í Vestur-Kanada. •
Samkvæmt skýrslum frá farmflutn-
ingadeild C. N. R. hefir mikið meira
verið flutt út af fiski frá Manitoba í
ár en í fyrra. Á vetranvertíðinni í
fyrra var 335 járnbrautarvagnförm-
um skipað til Bandaríkjanna og Aust-
ur Kanada, hver farmur 13 tonn.
Það sem af er vetrarvertíðarinnar í
ár, hafa út verið fluttir 465 járn-
brautarvagnfarmar eða 1,690 tonnum
meira en í fyrra. J. B. Skaptason
höfuðsmaður í Selkirk, yfirumsjónar-
maður fiskiveiða í Manitoba kveður
þessa aukningu stafa frá fiskiveiðun-
urn í La Pas og Cold Lake héruðun-
um. Hafa því nær helmingi fleiri
menn fiskileyfi nú en í fiyrra.
*-------------------------------* *
BANDARlKIN
*-------------------------------*
Frá Wasihington var símað á föstu-
daginn, að öldungaráðið hefði eftir
heitar umræður, sannþykkt skipun Mr.
Charles E. Hughes, sem hæstaréttar-
forseta með 45 atkvæðum gegn 35.
Er sagt að menn hafi ekki búist við
því að þessi tilnefning Hoovers myndi
vekja nein andmæli og hafi því dott-
ið ofan yfir flesta, er svo hvessti á
móti honutu í öldungaráðinu, ög það
þá Líka aukið á furðu manna, að flokk
arnir klofnuðu mjög í atkvæðagreiðsl-
unni, svo að margir repúblikanar
(flokksmenn Hughes og forseta)
greiddu atkvæði á móti honum.
Nú virðast borgararnir í Ghicago
loksins vera orðnir örþreyttir á ræn-
ingja og morðingjaöldinni. Hefir
fjárþrot borgarinnar líka vafalaust
vakið þá eining til meðvitundar eða
viðurkenningar á aldarhættinum.
Hermir fregn frá Chicago, í lok vik-
unnar, sem leið, að nokkrir broddar
borgarinnar, ónefndir þó flestir, hafi
bundist satntökum um það að herða
svo á eftirlits og framkvæmdarvaldinu,'
að það hreinsi til í alvöru, eða þá að
þessir menn muni hafa í hug að taka
eftirlitið og framkvæmdirnar í sínar
eigin hendur.
Fyrir hálfum mánuði reið ein morð-
aldan enn yfir bæinn, svo að menn
voru drepnir um hábjartan dag á
strætum úti. Nafnkunnur leynilög-
reglumaður var skotinn niður, stein-
snar frá heimili sinu; gjaddkeri
tveggja stærstu leigubílafélaganna í
bænum, var skotinn til bana, ásamt
vagnstjóra sínum. Hinir og þessir
ræningjafélagsmenn voru myrtir af
fjandmönnum sínum, og loks hlupu
tveir menn út úr bíl á miðju strætinu
er liggur gegnum háskólasvæðið, og
skutu til bana Philip H. Meager, yf-
irumsjónarmann H. B. Barnard hygg-
ingafélagsins, er einmitt þá hafði í
hendi yfirumsjón með nýrri spítala-
byggingu fyrir Chicagoháskólann.
Meager var mieJS'imur verzjunar-
ráðs Chicagoborgar. Og nú kallajji
Robert Isham Randolph ofursti, sem
var kosinn formaður verzlunarráðsins
í janúar, og er verkfræðingur, eins og
hinn nafnkunni faðir hans, Isham
Randolph, er gerði frástreymisskurð-
inn frá Chicago, saman stjórnar-
nefnd verzlunarráðsins til skrafs og
ráðagerða, og heimti þangað William
F. Russell, yfirlögreglustjóra Cthi-
cagoborgar og John A. Swanson,
ríkislögmann, og krafðist skjótra að-
gerða. Báðir afsökuðu sig með
mannaskorti, o. s. frv. — Þá varð
þetta afráðið, sem hér að framan er
skráð, og Randolph kjörinn fram-
kvæmdarstjóri þessarar borgarnefnd-
ar. Og þegar Randolph var búinn
að kynna sér ástandið i vikutima, þá
var hann kominn að sömu niðurstöðu
og ýmsir “bolshevikar” og “muckrak-
ers,” er hann og samborgarar hans
höfðu áður jafnan talið ómerka til
frásagna, að Chicago væri svo gegn-
sósuð af þessum ófögnuði, “að
ekki væri nokkur iðngrein eða við-
skiftagrein í 'Chicago, er ekki væri
mjólkuð í vasa ræningja og morð-
ingja, svo að yfirgengilegt væri með
öllu hvílíkar afskapa upphæðir gengju
í þessa óskammfeilnu hít, og hve gegn-
sýrt allt viðskiftalífið sé af þessu.”
y
Islenzkar íþróttir
Það er á allra vitorði að íslenzkar
íþróttir hafa aldrei staðið í miklum
blóma meðal íslendinga í þessu landi.
Og fram á þennan dag virðist áhugi
manna fremur hafa þverrað en vaxið
fyrir þeim málefnum, að undanskyld-
uin einstökum mönnum.
Það er alkunna, að íslendingar eru
yfirleitt fastheldnir og ógleymnir á
hætti. og sérkenni síns þjóöflokks að
heiman; telja margt af því heilagan
arf, sem ekki megi glata, hversu sem
að þrengi í búi á öðrum sviðum.
Það er því í meira lagi torskilið
hversvegna íþrótta-áhuginn hefur syo
gjörsainlega verið borinn fyrir borð,
eins og raun er á orðin meðal okkar
hér, þegar þess er gætt, að það voru,
meðal annars, iþróttirnar, sem gerðu
garð forfeðra vorra frægan.
Þær gengn eins og rauður þráður
gegnum þjóðlíf Islendinga alt frá
landnámstíð og fram á þennan dag,
og standa ef til vill í einna mestum
blóma nú iheima.
Það voru einmitt íþróttirnar sem
vörpuðu þessari ódauðlegu geisla-
dýrð yfir ýmsa merkismenn söguald-
arinnar og sem munu lýsa langt fram
i ókominn tíma. Þær gerðu þá goð-
um líka og reginsterka í samtíð og
framtíð .
En það er sorgleg játning en sönn,
að metnaður okkar hér fyrir þessum
málum er alltaf að fara þverrandi
og virðist mega heita drukknaður með
öllu í hérlendu félagshringiðunni.
Þess má þó geta, að fyrir atorku
Og áhuga fárra manna, var um nokk-
urt rijeið haldið uppi glímu- og í-
þróttaæfingum, en sem nú fyrir á-
hugaleysi og skilningsskort fjöld-
ans eru með öllu úr sögunni, eftir
að hafa barist við dauðann all langa
hríð.
Nú hafa nokkrir menn — sem ekki
telja vansalaust að láta svo búið
standa lengur — komið sér saman um
að gera tilraun til stofnunar íþrótta-
félags, sem starfi á svipuðum grund-
velli og félög al sömu tegund heima
á íslandi, ef til vill að viðbættum
ýmsum hérlendum íþróttum. Þessir
menn hafa þegar boðað og haldið
einn fund um málið. Kom þar all-
En nú ætlar Randolph og menn hans
að hreinsa til hvernig sem það nú
tekkst.
Mr. Taft, fyrverandi hæstaréttar-
forseti, hefir verið mjög veikur síðan
um daginn að hann sagði af sér. Var
í fyrstu ekki ætlað líf, en mun nú
vera hressari. Eftirmaður ÍTáns,
M.r. Charles Evans Hughes, var áð-
ur hæstaréttardómari, en sagði af sér
árið 1916, til þess að sækja sem for-
setaefni repúblíkana gegn Wilson.
Bem kunnugt er, náði Hughes ekki
kosningu.
Keppt var nú rétt eftir mánaðamót-
in um heimsmeistaratitilinn í listhlaupi
á skautum í New York. Heimsmeist-
ari í kapphlaupi fyrir konhr varð
Sonja Henie, 17 ára gömul stúlka
frá Osló í Noregi og er þetta fjórða
árið í röð sem hún vinnur þá tign.
Heimsitieistari karlmanna varð Karl
Schafer, frá Austurríki, er hefir ver-
ið austurrískur meistari í fjögur ár,
og varð næstur Gillis Grafström,
heimsmeistaranum sænska, í fyrra í
Vínarborg. Grafström sem er lang-
frægastur allra skautahlaupara, og
hefir verið heimsmeistari í fjölmörg
ár, líklega þvi nær jafn mörg og
landi hans Ulricih Salchow á undan
honum, keppti ekki að þessu sinni.
Ætlaði hann þó að keppa, en skömmu
áður en hann ættaði til New York
var skautum hans stolið, en þeir eru
sérstaklega smíðaðir fyrir hann, svo
hann varð að hæfita við, er hann gat
ekki æft sig.—
margt ungra og vasklegra manna, sem
lofuðu kröftum sínum óskiftum þegar
til framkvæmda kæmi.
Að tilhlutun þessa fundar er nú
starfandi all fjölmenn útbreiðslunefnd
til fiylgisöflunar þessu máli; hefir hún
átt tal við ýmsa menntuðustu og
merkustu landa okkar hér í borginni,
sem þegar hafa lofað fylgi sinu og
liðsinni á allan hátt og talið þetta
eitt hið mesta þarfa og nauðsynja-
mál.
Eins og sjá má auglýst í blöðunum
verður stofnfundur haldinn í þessu
væntanlega íþróttafélagi 20. þ. m. Eru
bæði ungir og gamlir vinsamlega beðn-
ir að fjölmenna og gerast meðlimir.
Ungu mennirnir til þess að taka upp
merkið, sem nú liggur fallið, og
bera það fram til sigurs og sæmdar
á komandi tíð. Eldri mennirnir til
þess að gefa igóð og dýr ráð um þessi
efni. Þeir eru eins lífsnauðsynlegir
og góð kjölfesta er sjálfsögð me8
hárri og glæsilegri siglingu. Og ef
saman fer áhugi og eldmóður ungu
mannanna, og varfærni og framsýni
hinna eldri, þarf naumast að óttast
kollsiglingu. Skipinu verður þá ó-
efað stýrt heilu í höfn.'
—Jónbjörn Gislason.
Reimleikinn
Bygt á sögnum réttorðra núlifandi manna
Reimt er hér þá rökkva tekur,
Regin öll mér værðir banna.
Feigðin kofann fyllir, skekur,—
Fyigjur munu dauðra manna.
Hér er gengið, gægst inn, barið,—
Gestrisninni' er aftur farið.
Skal þá enn til lífsins langa,—
Langa til að finna sína?
Hugrór skal til hurðar ganga,
Hýsa þessa gesti mína.—
Enn er gengið, enn er barið,
Upp á mænir kofans farið.
Heyrðu mig, sem húsum ríður,
Hér er enginn Grettir inni.
Engin hetja er aflraun býður,
Enginn þegn úr lendu þinni.—
Þetta muntu þekkja, andi,
Þótt ég sé frá Grettis landi.
Fálmað er við freðinn ljóra,
Ferlegur er draugsins hlátur. —
Er þér horfin augna-glóra?
Ertu í návist manna kátur?—
Örðugt mun þér um að glotta
Að eins fúnum granaspotta.
Hvaðan ertu? Hvað er frétta?
Hvert er heitið þinni göngu?
Ertu draugur—dauðra gletta?
—Dauðinn á mig fyrir löngu.
Ertu genginn upp að hnjánum?
Engin för ég sé í snjánum.
Hér er víst þinn hvílustaður,
Hér þig viltan kól og fenti,—
Ástum fanginn æskumaður
Er þig faðmur dauðans spenti.—
Níddist dauðinn á þér einum?
Ertu fangi hans í meinum?
Viltist þú af völdum manna?
Varð þér kalt til bræðra minna?
Metur þú ei góða granna,
Gjarn að reka harma þinna?
Ertu glámskygn útlendingur,
Ósöngvinn og griðníðingur?
Finst þér kalt og hált á hjami,
Heillum sviftur þessi staður?
Viltu forða foldarbarni
Feigð,—er erfði sérhvgr maður?
Og á götu viltum vísa,—-
Vökustaur, unz fer að lýsa?
Leiðist þér í landi dauða?
Langar þig í hold—og syndir?
Ertu að flýja fletið snauða?
Freista lífsins töframyndir?
—Andvaka mun orðin vofa,
Öðrum meinar því að sofa.
* * *
Þjóðsögurnar þú munt kunna?
—Þar er margt um dularheima,—
Kalslaust mínum ættlegg unna?
Enginn draugur má því gleyma.
—Draugalof menn drjúgir skrifa,
Deila á þá, er með oss lifa.
Ef að þú um aðra heima
Engan boðskap flytur, vofa,
Lofaðu mér ljúft að dreyma,
Láttu mig í friði sofa.—
Reyndu ekki að hræða í húmi
Hjarta, bundið tíma og rúmi.
—Jónas A. Sigurðsson.