Heimskringla - 11.06.1930, Blaðsíða 3

HEIMSKRINGLA
43. BLAÐSIÐA
WINNIPEG, 11. JtrNl, 1930.
Kvaran.
Þá eru pianistar. Þeirra tala er
orðin legíó. Eg tel af handa hófi
nokkur nöfn: Tryggvi Bjömsson,
Ragnar Ragnar, Mrs. Sigríður Olson,
Mrs. Björg Isfeld, Jónas Pálsson,
Gunnar Erlendsson, Stefán Sölvason,
Louise Ottenson og Þorbjörg Bjarna-
son, sem auk þess leika mætavel á
orgel o geru báðar gæddar tónskálds-
gáfu. Henni er líka gæddur Tryggvi
Björnsson, píanóleikari, e rstundað
hefir nám í New York undanfarið.
Fiðluleikarar em Þorsteinn John-
ston, Ida Hermannsson og Pálmi
Pálmason, og Cellisti Fred Dalman.
Reynt hefir verið að stofna og
halda uppi söngflokkum hér viðsveg-
ar um Islendingabyggðir, hvað eftir
annað, en fram að þessu hafa þeir
allir orðið skammærir, og lognast
út af eftir fyrsta Islendingadag. En
nú eru hér í Winnipeg tvö söngfélög.
The Icelandic Choral Society, bland-
aðar raddir undir stjórn Mr. Haiidórs
Thórólfssonar, og Karlakór Islend-
inga í Winnipeg, undir stjóm Björg-
vins Guðmundssonar tónskálds. Hið
fyrnefnda er nú á fjórða árinu, en
hið síðara ekki ársgamalt, en bæði
starfa þau af kappi, og eru efnileg
til langlífis og afreka.
Þá hefir Brynjólfur Þorláksson,
fyrmm dómkirkjuorganisti og söng-
kennari í Reykjavík, haldið hér uppi
mikilsverðri starfsemi við unglinga-
söngkennslu í öllum aðalbyggðum
Islendinga í Canada og Norður Da-
kota. Brynjólfur er á marga lund
afbragðs söngstjóri, og sérstaklega
sýnt um að reka saman og “organ-
isa” söngflokk á ótrúlega skömmum
tíma.
En hinn mikli og góði árangur, sem
þessi starfsemi hans hefir haft, myndi
áreiðanlega hafa mátt verða ennþá
meiri, ef honum hefði verið falið að
þroska og æfa söngstjórnarhæfileika
einhvers söngnæmasta meðlimsins,
karls eða konu, í hverri byggð, tii
að taka við af sér stjórn flokkanna,
að afloknu hverju námsskeiði. En í
þess stað dettur öll heildarþróun
unglingasöngsins niður jafnskjótt og
Brynjólfs missir við. En sem sagt,
þessi starfsemi hefir haft mjög mikla
þýðingu, og borið dýrmætan árang-
ur hjá einstaklingum unglinganna,
frá menningar- og þjóðernislegu
sjónarmiði.
rv.
Af þessu afar ófullkomna sýnis-
horni vestur-íslenzks músíklífs, geta
menn séð að það er orðið býsna fjöl-
breytt og álitlegt, og er þó fæst tal-
ið hér upp. Og ekki er laust við að
það valdi manni sárindum, að nú,
þegar Vestur-lslendingar eru að
leggja af stað í föðurlandsheimsókn
á tveimur skipum á þessum merki-
| legustu tímamótum, sem Island hefir
! lifað, skuli ekkert sýnishorn verða
! innbyrðis af glæsilegustu menningar-
í blómum Vestur-Islendinga i músíklífi.
| öneitanlega hefði það þó verið glæsi-
j iegasta og mikilsverðasta gjöfin, sem
j þeir hefðu getað gefið ættjörðinni, að
| sýna þeim á þann hátt, að þetta hefði
j þó sprottið upp hjá fátæklingunum og
] i kotungunum, sem fluttu hingað vest-
! lir með tvær hendur tómar, og köst-
! uðust inn í hringiðu hundrað kyn-
j flokka.
] Eg gæti látið hér staðar numið. En
þó er tvennt, sem mig langar til að
minnast lauslega á í þessu sambandi.
Annað er afstaða íslenzks almenn-
ings hér til söngmála, og hitt er þýð-
ing þeirra, eða sú þýðing, sem þau
gætu haft í baráttunni fyrir þjóðern-
isvarðveizlu okkar hér.
I afstöðu almennings til söngs og
söngstarfsemi, er einn sá aðalþátt-
j ur, sem mér virðist hafa, mest allra
j hluta, heft og tafið fyrir vexti og
i viðgangi sönglistarinnar meðal Vest-
= ur-lslendinga.
‘ Fyrir skömmu siðan las eg, mér
] til mikils hugarangurs, ritdeilu, er
! háð var í blöðunum Lögbergi og
! Heimskringlu, út af umgetningu
j í Heimskringlu á nýafstöðnum sam-
j söngvum The Icelandic Choral Socie-
j ty. Annar aðilinn hélt því fram, að
“sá væri vinur sem til vamms segði”,
og að sjálfsagt væri að ritdæma
silkihanzkalaust alla listræna frammi
stöðu, án tillits til kunningsskapar,
undirbúnings eða annara haga hinna
ritdæmdu. Hinn aðilinn taldi aftur
á móti ósanngjarnt, og jafnvel ó-
drengilegt að fella óbilgjarna og
hlífðarlausa dóma um listrænar
frammistöður meðal þjóðarbrots
vors. Það væri banatilræði við við-
leitnina, og sýndi rembing pg of-
dramb. Menn ættu að taka með
þakklæti og bilgirni við því, sem list-
elskt fólk hefði brotist í að afkasta,
með mikilli ósérplægni, fyrirhöfn og
endurgjaldslaust.
“There is the Nigger in the pile.”
Þetta er hin mikla meinsemd, sem
. mér virðist að mest hafi háð söng-
! starfsemi hér. Eg skil ekki hvernig
j nokkur greindur og greinagóður
j maður getur forðast að sjá, hvert
j þetta umburðarlyndisviðhorf stefn-
j ir, og af hvaða toga það er spunnið.
Geti forðast að sjá, að það er sprott-
ið af því, að menn taka ekki listina
alvarlega, og leiðin til virðingarleys-
is fyrir henni. Mér finnst þetta svo
augljóst, að ekki þurfi orðum að því
að eyða. En því er ver að þessi af-
staða er ekki séreign fárra manna
aðeins. Hún sýnist vera viðhorf alls
almennings Islendinga hér yfirleitt.
Það vantar ekki að nóg er af söng
og músík hér um hönd haft, og sæmi-
lega sótt. En það er hér um bil allt-
af sama brennimarkið á þvi öllu: Það
er sungið af góðgirni og meinleysi, og
það er hlustað af góðgirnl og mein-
leysi.
Hvort sem vel eða illa er með
hlutverkið farið, eru viðtökurnar á
Ditigwall
félagið samgleðst íslendingum á þús-
und ára afmæli Alþingis.
Félagið tekur sérstakan þátt í
þessari hátíð, í tilefni af því að fé-
laginu var falið að tilbúa úr bronzi
minnisvarða Thomas H. Jchnson,
þann er Manitobafylki sæmir ísland
við þetta tækifæri.
é
D. R. Dingwall Ltd.
Demantar, Platínu-, Gull- og Silfurmunir
af beztu tegund

altr Prutmuí
hefir bezta efni í sinni heimatilbúnu vöru.
Affinitie and Princess Mary Chocolates
Tipperary Ice Cream
French & Danish Pastry
Graham White Bread
Allur útbúnaður fyrir Luncheons, Dinners og Banquets
o. s. frv. Heimagerð matreiðsla eingöngu.
SÍMI 28 907
280-2-4 PORTAGE AVE.
Aldrei þreyttur,
aldrei veikur
sagði frægur læknir nýlega. “Það eru
> flestir, sem verða veikir þegar þeir þreyt-
ast”. Og margar konur, sem vita, áð
þreyta og veiki fara saman, nota vort
Semi-Finished Service. Allur þvottur og
sléttun er gerð fyrir ákaflega lágt verð
pundið. Og ofþreytan af vikuþvottinum
verður engum til vanheilsu.
Semi-Finished Service
8C Pundið
%
New Method Laundry, Limited
372 Burnell St.
Sími 37 222
sömu lund. Hæfilegt lófaklapp.
“Takk fyrir, gerið svo vel að koma
með aukalagið”, meinar það. Svona,
þá er það búið!
Fólki finnst nú þetta einu sinni
sjálfsagt að hafa einhverja músik-
liði á öllum samkomum, á sama hátt
og bakkelsi er sjálfsagt með kaffi.
Það er ýmislegt, sem ræður þvi,
hvort fólkið sæki þessa og þessa
söngsamkomu eða ekki. I hvaða
skyni hún er haldin, hverra flokka
menn standi fyrir henni, o. s. frv.,
en vonin um listanautn af henni kem-
ur ekki fyr en neðarlega á verð-
mætalistanum, söngurinn gerir svo
sem hvorki til né frá, hann bara
heyrir til og fylgir með, en það er
líka allt.
Það er aðeins tvennt, sem söng-
fólk hér getur fengið óorð af, en það
er að halda hljómleika til eigin ábata,
sem er álitið alveg ótækt, og alls
ekki sótt, og hitt er að syngja ný og
óþekkt lög, sérstaklega ef þau eru
með útlendum textum.
— Eg fjölyrði eigi frekar um þetta,
en skal að endingu taka fram, að eg
veit enga ósk betri músíkfólki hér til
handa, en að það eignist hispurs-
lausa og ákveðna ritdæmendur og
kröfuharða og vandfýsna tilheyrend-
ur, sem hafa virðingu fyrir listinni
og setja hana hæst af öllu.
Eg kem þá að seinna atriðinu, sem
eg vildi drepa á, áður en eg legg
frá mér pennann: þýðingu þeirri, er
söngmál gætu haft í þjóðemisbaráttu
Vestur-Islendinga.
Eg þarf ekki að eyða orðum að
því, að lýsa hvernig ástatt er í þjóð-
ernismálum okkar, og hvert horfir.
Þess gengur enginn dulinn. Með
hverju ári, hverjum mánuði, týnast
einhverjir úr tölunni af eldri kyn-
slóðinni, sem hefir verið stoð og
stytta þjóðrækninnar. Og sífellt
breikkar bilið milli Islands og yngri
kynslóðanna hér. Og hræðslan um
að allt stefni að opinni gröf íslenzks
þjóðemisviðhalds hér, grefur um sig
eins og krabbamein í hugum manna.
Og það leikur ekki á tveimur tung-
um, að þau verða endalokin, ef ekki
verður nýtt ráð við fundið. Og mér
finnst það heldur engin undur. Hinn
gamli átrúnaður okkar Islendinga á
göfugt forfeðri, forna frægð og
merkilegar bókmenntir, hafa ekki
lengur neina lífræna þýðingu fyrir
yngri kynslóð Vestur-Islendinga, og
þeir fást einu sinni ekki til þess að
kynna sér stærstu drættina í sögu

L! QiO W'L* tiiiQ'tii Gi ►!*
lö’tii'Q Qítii tii‘*ii
Crescent viðskiftavinir eru lánsamir
Bæði er mjólkin þeirra hin hreinasta og bezta, og svo geta þeir veitt sér
hana svo að segja á sama augnabliki og þeir þarfnast hennar.
Gleymi þeir að taka nógu mikið, þarf ekki annað en að síma oss og
maður er sendur undireins með pöntunina.
Þetta er það sem gerir það að verkum, að skiftavinir Cres-
cent hafa ár eftir ár, sumir meira að segja síðan félagið
var stofnað, haldið áfram að skifta við oss.
Með þakklæti til Islendinga fyrir þeirra ánægjulegu viðskifti á liðnum
árum. Og hugheilar árnaðaróskir til þeirra á 1000 ára afmæli Alþingis
íslendinga á Þingvöllum í Júní í sumar.
Creamery Company
Winnipeg
i *3 *:* t3 * * »3 *3 *3:*3 *3*

LOUGHEED BUILDING, CALGARY
Bændafélag, sem reynst heíir
vel þúsundum bænda í
Vestur Canada
Sendið korn yðar í U.G.G. kornhlöðurnar.
Notið U.G.G. bindaratvinna við uppskeru yðar.
Þér megið vera vissir um ábatasöm viðskifti við
þetta vel þekkta bændafélag.