Heimskringla - 29.11.1933, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 29. NÓV. 1933
HEIMSKRINGLA
5. SlÐA.
oh:
ustu meðmæli. Sem dæmi nefni vor er ung, en engu að síður menningartjón hlýst af því, ef inu við menningarlegum erfðum sjálfsögðu notað safnið,
eg þann manninn, sem af öllum, eigum vér þar langt frá ómerki- íslenzkir menn og konur hér í vorum, vegna þess ,að vér neit- bækur þaðan svo hundruðum
útlendingum hefir rausnarlegast
sýnt í verki ást sína á íslenzk-
lum fræðum og íslandi — göfug-
mennið Willard Fiske, en hann
var jafnframt einn hinn fjölhæf-
asti og lærðasti sinna samtíð-
armanna, amerískra.
Eg hefi staðnæmst við forn-
bókmentir okkar af því, að þær
eru mestu kjörgripirnir í menn-
ingarlegri arfleifð vorri, og enn
sem komið er nær eina hlut-
“Biðjið um rauðu bókin i”
lega arfleifð. j álfu varpa frá sér íslenzkum um þeim um fræðslu í be!m skiftir hafa verið lánaða” bókn
íslenzk myndlist hefir einnig erfðum. Þeir, sem það gera, efnum á þeirri tungu, sem þeir söfnum og lærdómsmönnum
fyrst fengið byr undir vængi á verða þá sem rótlaus tré, því að skilja. Það er bjargföst sann- víðsvegar um Bandaríki. Má
síðasta mannsaldri. Þó hefir menn skjóta ekki andlegum rót- færing mín, að vér eigum, til því óhætt segja, að safnið hafi
land vort borið gæfu til, að um á einu dægri: en af slíkum hins ýtrasta, að kenna tungu þegar orðið til mikilla nytja. Og
eignast í myndhöggvaralist, trjám er ekki mikilla ávaxta að vora í heimahúsum og skólum, það er sá höfuðstcll. sem held-
einhvern hinn djúpsæasta og vænta. Nú kemur mér ekki til og nota hana í kirkjum vorum ur áfram að greiða íslandi ríku-
sérstæðasta snilling í þeirri hugar að halda því fram, að og öðrum félagsskap eins lengi j legr
grein á vorri öld — Einar Jóns- erfðileika og fyrirhafnarlaust og hægt er og hagkvæmt. En
vexti um komandi ár”.
(Eimreiðin, 1931), Hér við
son. Frumleiki, háfleygi og verði varðveittar íslenzkar erfð- jafnframt megum vér ekki van- bætist svo hið ágæta og víð-
fegurð sameinast í meistara- ir hér í Vesturheimi; engu að rækja þá af yngri kynslóð vorri,
verkum hans. Sagt hefir verið siður er eg fasttrúaður á það, sem feðratungan ' er ónumið
með réttu, að verk hans væru: að hægt sé, í einhverri mynd, land.
úeild lands vois i heimsbók <<(.gur baráttu og sigur hins að varðveita þessa arfleifð vora því sárilla,
mentunum. En þo oss verði að „ . . , - . vn™ Vest
vonum starsýnt á þessar klass-
isku bókmentir vorar, má oss
ekki gleymast ,að til eru síðari
alda bókmentir íslenzkar, ög
þær hvergi nærri ómerkilegar.
Leit er á snildarlegri eða and-
ríkari trúarljóðum heldur en
Passíusálmum Hallgríms Pét-!
urssonar, ‘‘er svo vel söng, að
sólin skein í gegnum dauðans
göng”. Og ennþá færa brenn-
heit bænarmál hans svölun
þreyttum sálum. Nútíðarmað-
urinn, jafnvel sá, sem enga
samleið á með séra Hallgrími í
trúmálum, fær eigi annað en
dáð snildina í sálmum hans.
Peir eru ekki rýr þáttur bók-
menta-arfleifðar vorrar.
Ófyrirgefanlegt væri það
einnig, að ganga orðalaust fram
hjá hinum næsta auðugu og
fjölskrúðugu bókmentum vorum
frá síðustu hundrað árum. Eðli-
lega er þar ekki alt þungt á
gullvog gagnrýninnar. En mikla
andans auglegð og fegurð er að
finna í ritum höfuðskálda vorra
frá þeirri tíð, hvort heldur er í
bundnu máli eða óbundnu. Þörf
gerist eigi að þylja nöfn þeirra,
þau munu ykkur öllum í fersku
minni. Það eitt er víst, að stórt
rjóður yrði höggvið í skóglendi
bókmenta vorra, ef hið besta,
sem þær hafa auðgast að. á
síðustu hundrað árum, væri
brott numið. Arfleifð vor hin
íslenzka yrði fyrir það stórum
fáskrúðugri og fátækari.
En íslenzk arfleifð vor er ofin
fieiri þáttum. Forfeður vorir
góða.” í málaralist eigum vér hér í landi, ef vér, sem einstakl- yngri Vestur-íslendinga
og orðið marga menn gædda ingar og flokksmenn, stöndum allri hlutdeild í glæsilegum j
ríkri listgáfu, sem hlutgengir saman og teljum eigi eftir oss, menningararfi þeirra, og þar yðar hefir með höndum
myndu teljast meðal stærri að leggja dálítið á oss þeim með stórum snauðari að sjálfs- merkilegasta menningarmál,
þjóða. Menn eins og Ásgrímur málum til stuðnings. ; þekkingu, lífsspeki og andlegri sem allir íslendingar hér í álfu
tæka fræðimannsstarf Halldórs
prófessors Hermannssonar, sem
Að minsta kosti uni eg j hefir um langt skeið verið og er
að sjá þann hóp hinn dygerasti útvörður íslenzkr-
svifta ar menningar.
Landar mínir! Félagsskapur
hið
Jónsson, Jón Stefánsson, Jó- j
Þá um ræðir varðveislu ís- auðlegð.
hannes Kjarval, og Guðmundur lenzkra erfða í landi hér, virðist i Áður en eg lýk máli mínu,
jEinarsson, að taldir séu nokkr- mér höfuðatriðið vera þetta: — vji eg þ£ víkja nokkrum orðum
ir hinir kunnustu í listmálara- afstaða hinnar yngri kynslóðar ag verkefni því, sem félagsskap-
hópnum, hafa að vísu þroskast vorrar til þessara mála. Takist úr yðar hefir sérstaklega með
við erlend áhrif, en eru í insta oss eigi, að vekja áhuga henn- höndum: — stofnun bókasafns!síður er það mikilsvert, að halda
eðli sínu rammíslenzkir og hafa, ar á þeim og vinna hana til fylg- og kennara-embættis í norræn- ; l)essu merkis-máli vakandi, t
ættu að geta sameinast um og
telja sér skylt að styrkja eftir
bestu getu. Minnugur er eg
þess, að “kreppan” þrengir nú
skóinn að oss öllum, en engu að
i bestu verkum sínum, brugðið is við oss, getur vart orðið um
upp fögrum og stórfenglegum miklar framhaldandi sigurvinn-
myndum af slenzku landslagi og ingar að ræða af vorri hálfu.
þjóðlífi. Ríkharður Jónsson, Kemur þá til sögunnar spum-
einn hinn ramm-þjóðlegasti og ingin margumþráttaða: — við-
fjölhæfasti listamanna vorra, hald íslenzkrar tungu í Vestur-
hefir með frumleik sínum og heimi. Eg hefi altaf verið og
um fræðum og íslenzkum við
Manitoba-háskóla, og einnig að
því, hvernig slík stofnun fái
styrkt og trygt varðveislu ís-
lenzkra erfða í landi hér. Eg
veit, að þér vænið mig ekki um
hræsni þegar eg segi, að mér
hugmyndaauðlegð hafið íslenzk- er eindregið þeirrar skoðunar, er sú varðveisla arfleifðar vorr-
an tréskurð í hærra veldi. Oss að vér eigum, af fremsta megni, ar, eigi aðeins áhuga og alvöru-
má vera það óblandið fagnað- að kappkosta að kenna afkom- mál, heldur blátt áfram metnað-
arefni, að l'nerkileg myndlist er endum vorum mál feðra þeirra, i armál. Því mæli eg til yðar,
áreiðanlega að skapast á ís- sjálft móðurmál margra okkar sem gerst hafið forgöngumenn
landi; hún er þegar orðinn all- hinna eldri. Því að vér verðum að stofnun slíks bókasafns og
glæsilegur þáttur í menningar- að muna, að tungan út af fyrir embættis. Þér hafið valið yður
legum arfi vorum. sig er langt frá ómerkasti þátt- “hið góða hlutskiftið.” Eg á-
Hefi eg þá dregið athyglina urinn í íslenzkri arfleifð vorri. lít þetta mál eitthvert hið allra
að hinu merkasta í íslenzkum Hun er sá töfralykill, sem merkasta, sem íslendingar hér
erfðum; og þó aðeins hafi stikl- opnar oss hliðin gullnu að feg- í álfu hafa tekið upp á dagskrá
að verið á stærstu steinum urstu heimum bókmenta vorra. sína, og hvað líklegast til hollra
vænti eg, að það sé augljóst Þar bætist, að með gildum og varanlegra áhrifa. Hér ræð-
orðið, að eg fór ekki með öfgar rökum'má segja, að hægt sé að ir ekki um að tjalda til einnar
einar eða ímyndun, þegar eg lesa 1 tungu þjóðar hverrar j nætur; heldur er hér verið að
sagði í byrjun máls mins, að mennlngarsögu hennar. — | byggja frá grunni fyrir fram-
vér íslendingar værum stórauð- Matthías misti ekki marksins, tíðina,
iig þjóð að andlegum verðmæt- ÞeSar hann eggjaði Vestur-ís- j hag.
um. Það er þá einnig sérstak-
óbornum kynslóðum í
Þá er hér ennfremur
lendinga lögeggjan með þessum stefnt að því marki, sem mér
lega af þeim" ástæðuln, að eg hreimmiklu og snjöllu ljóðlín- hefir stundum virst gleymast í
hefi, við þetta tækifæri, dregið um:
huga yðar að auðlegð og fjöl-
breytni íslenzkra erfða. í fyrsta “Tungan geymir í tímans
j i la&i vegna þess, að þær ættu straumi
n’ ra”.iy< J®nc ur ,)Joð re S1S að vera oss hin öflugasta eggj- trú og vonir landsins sona,
og lyðræðis. I merkilegri rit-
gerð um stjórnskipun og lög
an til góðra verka og stórra; í öauðastunur og dýpstu raunir,
þjóðræknisstarfi voru, markinu
því, að veita straumum norr-
ænnar og íslenzkrar menningar
inn í farveg hérlendis þjóðlífs.
d. með fundarhöldum svo sem
þessu, svo að áhugi almennings
fyrir því verði lifandi þegar
raknar fram úr fjárhags og at-
vinnu-vandkvæðunum.
Með því að koma á stofn við
Hið bezta
fyrir yðar
vindlinga
vafninga
Stórt sjálfgjört bókarhefti
5c
Cfumkef&L-
VINDLINGA PAPPIR
Meir notaður en allar aðrar
tegundir til samans
Ekki höfðu liðið nema fá ár
eftir að verzlunin var gefin
frjáls og þar til mynduð höfðu
verið tvö stór samvinnufélög á
Norðurlandi. Fyrir öðru félag-
jinu stóð í fyrstu Pétur Eggerz.
Manitoba-háskóla íslenzku bóka jjað félag átti rætur sínar við
safni og kennarastöðu í íslenzk-
um fræðum, í líkingu við Fiske-
stofnunina í Cornell, reisið þér
eigi aðeins sjálfum yður hinn
óbrotgjamasta bautastein, held-
ur gjaldið þér einnig á þann
liátt íslandi fósturlaunin, fyrir
andlegt uppeldi, ef ekki líkam-
legt. Því að sé vandlega os:
rétt um hnútana búið, þá ætti
þessi fyrirhugaða fræðistofnun
við Manitoba-háskóla, að geta
orðið, á svipaðan hátt og Fiske-
stofnunin, miðstöð íslenzkrar
menningar hér í Vesturlandinu
og þar með “sá höfuðstóll, sem
heldur áfram að greiða íslandi
ríkulega vexti uffi komandi ár”.
EFTIR 50 ÁR
Nú í vetur sem leið var sam-
vinnuhreyfingin á íslandi búin
að starfa í hálfa öld. Hún hafði
Á þjóðræknisstarfsemi vorri em , byrjað undir erfiðum kringum-
tveir fletir; snýr annar inn * j stæðum, en vaxið hægt og hægt
lýðveldisins íslenzka kemst pró-
fessor Ólafur Lárusson, sem er
þeim hnútum manna kunnug-
ast.ur, svo að orði: “íslendingar
hinir fomu hafa reist sér veg-
legan minnisvarða einnig þar
sem er löggjöf þeirra”. (Tíma-
I-it Þjóðræðnisfélagsins, 1930).
Trúin á manngildið og viriðngin
fyrir einstaklingnum, grunvall-
ar-atriði í lífsskoðun forfeðra
vorra, eru skráð ljósu letri í
iöggjöf þeirra. Að stjórnfrels-
islegum og félagslegum þroska
voru þeir langt á undan samtíð
sinni. Hér er sannarlega um
merkilegan menningararf að
rfnða. En nokkur ábyrgð fylgir
þvf einnig, að vera arftakar
þessara “frumherja frelsis.”
Umhugsunin um það ætti að
hvetja oss til drengilegrar og
frjósamrar þátttöku í þjóðfé-
lagsmálum.
Ekki er þess að dyljast, að í
°rðsins list hefir íslenzk list-
hneigð nær eingöngu fundið sér
framrás og hæfan búning á
liðnum öldum. Sérfræðingar
í tónment halda því samt fram,
að myndast hafi “sérstæður ís-
lenzkur stíll í alþýðusöng”
(Emil Thoroddsen). Hljómlist,
í víðtækari og æðri merkingu
þess orðs, hefir þó fyrst þrosk-
ast á Islandi á síðustu sextíu
árum. Skal hér nefndur braut-
ryðjandi vor í þeirri ment, Svein
björn tónskáld Sveinbjömsson.
Skemtilegt er einnig að minn-
ast þess, að margir prýðilega
gáfaðir og skapandi tónsmiðir
hafa fylgt honum í spor. Söng-
menn vorir, sem sungið hafa
frumsamin lög íslenzk fyrir er-
lendum áheyrendum, .bera því
einnig vitni, að lögin þau falli
jafnan í frjóa jörð hjá tilheyr-
endum, þyki ósjaldan bæði sér-
kénnileg og fögur. Tónment
öðru lagi vegna
hins mikla Darraðarljóð frá elstu þjóðum; við> að sialfum oss; en hinn út og er n£ ef ti] vi]] áhrifamesta
menningarlegs gildis þeirra; og heiftar-eym og ástar-bríma,
þriðja lagi vegna þess, að örlaga-hljóm og refsidóma,
ækking á þessum erfðum vor- land og stund í lifandi myndum
um er oss nauðsynleg til dýpri ljóði vígðum—geymir í sjóði.”
og sannari skilnings á sjálfum
°ss. Eg skal aðeins dvelja við Á hinn bóginn er þess ekki
síðasta atriðið: — ættarerfðir að dyljast, hvort sem oss líkar
vorar og aukinn skilning á betur eða ver, að fjölda margir
skapgerð vorri: og nægir í því eru þeir í hópi yngri kynslóðar
sambandi, að benda á þennan vorrar, sem eigi hafa lært mál
mikilvæga og löngu viðurkenda feðra sinna, og því miður vex
sannleik. í bókmentum og list- sá hópur hröðum skrefum. Illa
um þjóðar hverrar klæðist felli eg mig við þá tilhugsun, að
irnsta eðli hennar hlutrænum þessi hópur niðja vorra komist
búningi. Þar birtast oss hæstu alls ekki undir göfgandi, menn-
hugsjónir hennar og dýrustu ingarleg áhrif íslenzkra erfða. iárum > mer bljóp kapp í kinn
draumar, sorgir hennar og Ættum vér því undir öllum I ÞeSar eg las í fyrra vetur hina | gert
gleði, sigrar hennar og ósigrar; kringumstæðum, að glæða, eft-
segja má, að þar getum vér ir föngum, áhuga þeirra á bók-
heyrt hjartslátt hennar og and- mentum vorum, sögu og menn-
ardrátt. í íslenzkum bókment- ingu, með því að fræða þá um
um og listum, einkum þó í hin- þessi efni á því máli, sem þeir
um fyrnefndu, er geymd lífs- skilja — enskunni. Skal það
reynsla þjóðar vorrar, sem að vísu játað, að hvað bók-
keypt hefir verið dýru verði í mentirnar snertir, fer löngum
þrautum þúsund ára; þar er að eitthvað að forgörðum, þegar
finna þá lífsspeki, sem hún hefir þær eru fluttar af einu máli á
á við, að öðrum þjóðum. Hvor
þáttur þeirrar starfsemi fyrir
sig er verðugt verkefni góðum
íslendingum. En vel megum vér
í minni bera, að það er glæsi-
legt hlutverk, og stórþarft, að
gera hin íslenzku menningar-
verðmæti vor kunn og arðber-
andi í lífi þjóða þeirra, sem
vér búum saman við.
Af ofangreindum ástæðum
voru mér það góðar fregnir þeg-
ar eg heyrði að Þjóðrækinsfé-
lagið hafði tekið mál þetta upp
á starfsskrá sína fyrir nokkrum
og að minsta kosti farsæl
asta fjármálahreyfingin í land-
inu. Samvinnustefnan hefir átt
sömu örlög eins og lítið fræ,
sem er gróðursett í óræktaðri
mold, en festir þar rætur, mynd-
ar blöð og greinar, teygir sig
upp í Ijósið og langt út í mold-
ina, vex hægt en jafnt ár frá
ári. Og eftir hálfa öld er upp af
litla fræinu vaxið stórt tré, sem
mætir auga vegfarandans, sem
fer um héraðið.
Eg hefi áður og á öðrum stað
reynt í fáum orðum að sanna
hvað samvinnuhreyfingin hefir
fyrir íslendinga síðustu
eignast gegnum aldaraðir. Þjóð- annað. Hitt er þó jafnsatt, að
ai>sálin íslenzka, eins og hún til eru á enskri tungu margar
hefir þroskast við eld og ís, í góðar, og ekki all-fáar ágætar
meðlæti og mótbyr, lifir og þýðingar úr íslenzkum bók-
hrærist í bókmentum vorum. mentum, og hreint ekki fátt af-
Auðsætt er þá einnig, hver upp- bragðsrita um íslenzk fræði.
spretta þær geta orðið oss til Ekki hefir t. d. betur eða skarp-
snjöllu og ítarlegu ræðu dr.; hálfa öldina. Eg vil freista að
Björns B. Jónssonar um þettajrekja þessa drætti aftur, ef til
efni; og íslendingurinn í mér vill í nokkuð lengra máli.
tók reglulegan fjörkipp þegar1 Samvinnustefnan byrjar í
eg frétti, að félagsskapur ykkar Suður-Þingeyjarsýslu um 1880
hinna yngri, framsæknu landa og breiddist þaðan út um land-
minna hefði tekið málið upp á ið. Hún var að einhverju leyti
sína arma. jinnflutt frá útlöndum, en að
Hér er hvorki staður né stund mestu leyti vaxin upp úr lífs-
til að ræða nánar fyrirkomu- baráttu fólksins. Þá var liðin
lag umrædds bókasafns og em- hálf öld frá því að Baldvin Ein- urðu sterkari af því að
Húnaflóa. Hitt var Gránufé-
lagið. Forgöngumaður,þess var
Tryggvi Gunnarsson, og verk-
svið þess var fyrst og fremst
við Eyjafjörð og í Þingeyjar-
sýslum. Síðan náðu áhrif þess
til Austurlands.
Þessi tvö félög sýndu við-
leitni þroskuðustu bændanna í
landinu. Fólkið vildi vera sjálf-
bjarga, ekki aðeins í pólitík,
heldur líka í verzlun. Kaup-
mannavaldið var ef til vill enn
meira hatað en konungsvaldið.
En menn byrjuðu hér nýja
starfsemi frá grunni. Og það
vantaði flest undirstöðuskilyrði.
Það vantaði samgöngur, innan
lands og utan, banka, síma, við-
unandi póstferðir. Sala afurð-
anna erlendis var bundin mikl-
um vandkvæðum og bænda-
stéttin átti enga sérmentaða
verzlunarmenn. Því aðdáunar-
verðari eru átök þeirra manna,
sem ruddu fyrstu, erfiðu sporin.
Eg álít, að stofnun samvinnu-
félaganna hér á landi sé ein
grein af hinni almennu frelsis-
hreyfingu 19. aldarinnar. Þjóðin
vaknaði og hristi af sér fjötrana
hvern af öðrum. Vaknandi
manndómur kynslóðarinnar olli
mestu um aðgerðirnar. EJrlend
áhrif komu til greina, en að
minna leyti,
Menn geta spurt, hversvegna
samvinnuhreyfingin hafi fyrst
náð verulegri festu í Þingeyjar-
sýslu. Ef til vill er það skiljan-
legt. Þar hafði verið gert ann-
að fyrsta átakið til innlendrar
félagsverzlunar, stofnun Gránu-
félagsins. í snjómiklu héruðun-
um á landinu norðaustanverðu
sátu bændurnir heima að búum
sínum á útmánuðunum, þegar
róðrar, einkum við Faxaflóa,
drógu þangað kjarnann úr
bændastétt margra annara hér-
aða. Það er engin vafi í því
að heimili í snjóahéruðunum
og landinu norðaustanverðu
út-
aukinnar sjálfsþekkingar.
legar verið skrifað um sögur
Er þá komið að kjarna máls vorar og fornkvæði heldur en í
rníns: —_ varðveislu hinna ís- ritum þeirra Sir William Craigie
lenzku erfða vorra. Vegna þess
hve afar mikilvægar þær eru
frá sjónarmiði þjóðræktar og
menningar, svo sem þegar hefir
sýnt verið, er mörgum vor á
meðal það hjartfólgið alvöru-
mál, pg vinna að því eftir mætti,
að straumar frá þessum andlegu
lífslindum vorum megi halda á-
og Dame Bertha Phillpotts.
Enginn má þó skilja orð mín
svo, að eg sé að verja þá grunn-
sæu fræðistefnu ,sem segir, að
menn eigi aðeins að læra eitt
tungumál. Slík skammsýni
hefnir sfn; hún fæðir af sér
andlega fátækt. Það, sem fyrir
mér vakir, felst í spakmælinu
bættis, enda gerði dr. Björn það arsson og Fjölnismenn hófu
í ræð usinni. Hann dró einnig, baráttu sína fyrir frelsi og ný-
atbyglina að Fiske-stofnuninni menningu þjóðarinnar, og fjórð-
íslenzku í Cornell. Þar sem eg I ungur aldar frá því Jóni Sig-
liefí átt því láni að fagna, að urðssyni tókst að fá verzlunina
itja við Mímisbrunn íslenzka gefna frjálsa. Á þessum tíma
safnsins þar, er mér ljúft að var hafin alhliða umbótastarf-
geta sagt: Þar hafið þér fyrir-!semi í landinu. Þjóðin var að
mvndina, og hvergi getur aðra | vísu efnalega snauð og landið
glæsilegri. Frá Fiske-stofnun- hafði að flestu leyti búið ýmist
inni hafa menningarstraumam-1 við kyrstöðu eða hnignun í
ir borist víðsvegar um þessa margar aldir. En manndómur
fram að vökva og frjóvga líf forna: “Betri er hálfur skaði en
afkomenda hér í landi. Þeim
hinum sömu, sem að því marki
allur”. Mér fmst vér ekki mega
við því að heilir hópar hinnar
álfu. og enn víðar, en því lýsti
eg svo í minningar-grein um
Willard Fiske: “Síðan safnið var
stofnað hafa ýmsir fræðimenn
dvalið þar lengri eða skemmri
tíma við bókmentalegar rann-
sóknir, nemendur Comell-há-
skóla í Norðurlandamálum og
bókmentum, en þeir em all-
starfa, er full-ljóst, að mikið yngri kynslóðar vorrar snúi bak- margir á ári hverju, hafa og að
og drengskapur Jóns Sigurðs
sonar og helztu samstarfs-
manna hans hafði vakið allan
almenning. Ef til vill var of
mikið að segja, að hetja hefði
vaknað á hverjum bæ. En
frelsisbaráttan hafði leyst úr
læðingi mikla orku, sem krafð-
ist nýrra viðfangsefna, enda var
af miklu að taka.
streymið varð þaðan ekki til
sjávar á útmánuðum. Senni-
lega eiga afkomendur þessara
manna mikið að þakka þessari
aðstöðu, bæði um félagshneigð
og átthagafestu, ýmsar hollar
venjur í atvinnulífinu, einkum í
sambandi við mikla umhyggju
fyrir húsdýrunum og meðferð
þeirra.
Hin mörgu fjölmennu heimili
í snjóahéruðunum urðu eins-
konar gróðrarstöð fyrir félags-
menningu landsins. Breytt at-
vinnulíf breytir líka heimilun-
um. En þó lifir enn í gömlum
glóðum, og forstöðumaður við
einhvern stærsta skólann hér á
landi hefir nýlega sagt mér, að
Þingeyingar væru einna ntestir
félagsmenn og létu bezt að
Frh. á 8. bls.