Heimskringla - 14.02.1934, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 14. FEB. 1934.
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA.
I félagi verlzun er Jón Péturs-
eonar Skjöld rak á Hallson. VTar
Jón Stefánsson sk’.paður þar
póstafgreiðslumaður. — Eftir
nokkurn tíma keypti Jón hlut
Bjöms Pétursson í verzluninni
og rak hana einn unz hann seldi
hana Pétri Jónssyni Skjöld sum-
árið 1896. Fór hann þá til St.
raul, Minn., gekk þar á verzi-
unarskóla og lauk þar prófi vor-
ið eftir. Fór hann þá til WSn-
nipeg.
Þetta vor 1897 varð prentte-
lag Heimskringlu gjaldþrota. —
Keypti Jón þá útistandandi á-
skriftargjöld blaðsins og ferðað-
ist nokkuð um þá um sumarið í
innheimtu erindum. Mun hanu
fremur hafa tapað en grætt á
þeim kaupum, því svo var skil-
vísin lítil að upp úr sumum ferð-
tunum hafði hann ekki kostnað.
Um haustið byrjaði hann á
verzlan hér í bænum. Var sölu-
búðin við Aðalstrætið norðan
við Market Street. í félagi með
honum var
fararathöfninni var líkið flutt ur og mikil minnismerki hinn-1 myndafélögunum sem, lifandi
suður til Roseau í Minn., þar ar draviðisku byggingarlistar, flugnaveiðarar. — Lesb. Mbl.
sem það bíður til vors, í graf-
hvolfi bæjarins unz það verður
flutt vestur til Hallson, N. Dak.,
og jarðsett þar. Var það að
ósk Jóns að hann yrði jarðaður
þar og vildi kona hans eigi láta
út af því bregða.
Sem ráða má af því sem þeg-
ar hefir verið sagt, var Jón
mæta vel gefinn og vel að sér.
Hann var tryggur og vinfastur
og brjóstgóður við þá, er áttu
við erfið kjör að búa. Frjáls-
lyndur var hann í skoðunum,
hleypidóma og hindurvitnalaus,
hispurslaus í framkomu, og
UM MARK TWAIN
gera borgina fræga. Merkilegt
hve mér virðist sumar bygging-
ar þessar minna mig á basalt
fjöllin íslenzku, þar sem hver Einu sinni átti ameríska
stuðlabergshjallinn hefst upp af kýmniskáldið Mark Twain að
öðrum.” | halda fyrirlestur í einhverri
“Hvaða sérkenni lands og borg. Hann kom þangað seint
þjóðar urðu yður eftirtektar- um kvöld með jámbrautarlest,
verðurst við fyrstu viðkynningu en vegna einhvers misskilnings
af Indlandi?” jvar enginn á stöðinni til þess að
‘‘Eitt af því einkennilegasta taka á móti honum. Það var
þarna austur frá, sem menn því ekki um annað að gera fyrir
strax taka eftir, er það, hve hann en reyna að bjarga sér
manni virðist stjömur himins sjálfur, og að lokum fann hann
vera nálægt jörðunni. Þegar samkomuhúsið, þar sem hann
dimmir af nóttu, í heiðríkjunni átti að halda fyrirlesturinn. —
hreinskilin, en þó óádeilinn við suðrænu er sem hinar skæru Hann ætlaði þegar að ryðjast
stjörnur hangi niður úr him- inn, en dyravröður var nú ekki
inum, svo stórar eru þær. á því.
Hin allra fyrstu kynni afj — Hvað er þetta? hrópaði
aðra. Kaus hann jafnan fremur
að koma fram til sáttar en
suudrungar. Hug þeim sem þeir
samferðamenn hans bám til
bans sem þektu hann bezt sem
og upplagi hans sjálfs, er vel
lýst í eftirfylgjandi erindum er
viuur hans og félagsbróðir, Sig-
Sæmundur Sæ- uröur J. Magnússon orti eftir
mundsson bróðir Eiríks tengda-
bróðir Jóns. En við þá verzlun
var Jón eigi lengi, því um þetta
leyti hófust hinar fjölmennu
ferðir til gulllandsins mikla í
Yukon. Réðist Jón í verzlunar-
ferð þangað vorið 1898. Mjög
erviðar voru þær ferðir á þeim
árum, svo að fátt mun hafa
fremur reynt á þrek og karl-
mensku en þau ferðalög. Var
fyrst farið vestur til hafnarbæj-
anna á Kyrrahafsströndinni, og
þaðan með skipi norður jtil
Alaska, en þaðan varð svo að
fara ýmist akandi eða gangandi
yfir Jtjöll og firnindi unz hægt
var að nota fleka eða báta nið-
ur árnar er allar féllu til þessa
Dýrafjarðar, sjálfs gulllandsins. í
þessum förum var hann með því
sem hann dvaldist þar nyðra í
nær því 8 ár. Farnaðist honpm
vel. Er hann hvarf austur aftur
hafði honum safnast fé. Dvaldi
hann nú aðeins lítinn tíma í
Wlinnipeg, færði sig austur til
Pine Valley bygðar, keypti þar
verzlun er Pétur Pálmason hafði
stofnað, færði hana að járn-
brautarstöðinni Piney, og rak
hana í 14 ár.
Um það leyti sem Jón kom til
bygðarinnar var hreyfing komin
á fót meðal íslendinga þar
eystra að fá bygðina, ásamt all
víðáttumiklu svæði, löggilta sem
sveitafélag. Studdi Jón þessa
viðleitni' sem hann gat og var
kosinn fyrsti oddviti þegar lög-
gildingin var fengin. Endur-
kosinn var hann í mörg ár eða
þangað til hann gaf eigi lengur
kost á sér. Reyndist hann hinn
sanngjarnasti og nýtasti í odd-
vitafctöðunni og naut þar al-
menns trausts og vinsælda.
Árið 1919 lagði hann niður
verzlunina, leigði bú^ina þg
flutti sig á land er hann átti
sunnan við Piney, og bjó þar
svo það sem eftir var æfinnar.
Veturinn 1917, 7. des. kvænt-
ist Jón, Helgu Jóhannesdóttur
Jóhannssonar og Guðrúnar
Halldórsdóttur. Er hún Eyfirð-
ingur að ætt, fluttu foreldrar
hennar hingað vestur 1883. Lifir
hún man nsinn. Er Helga hin
ágætasta kona.
Fyrir rúmum 8 árum síðan
fór Jón að finna til heilsubilun-
ar er ágerðist svo með ári
hverju að liann að lokum, fyrir
þremur árum síðan, afréð að
leita sér bótar á heilsuhæli vest-
ur í fjöllum. Fór kona hans
með honum. Nokkra bót fékk
hann í bili en engan bata. Hefir
kona hans stundað hann ávalt
meira og minna veikan, þessi ár
síðan, auk þess sem hún hefir
orðið að veita að öllu leyti for-
stöðu búi þeirra. Er það kunn-
ugra mál að fáir myndu hafa
staðið betur í stöðu sinni en
hún hefir gert.
Útför Jóns fór fram frá heim-
ilinu að viðstöddum mesta
. fjölda bygðarmanna. Flutti séra
Rögnv. Pétursson ræður á ensku
og íslenzku og auk þess mælti
þar nokkur orð, Rev. Mr.
Brough leikprédikari ensku
hann og lesin voru við útförina.
Að kveðja að síðustu ástmenn
alla
er öllum þungbær hrygðar
stund;
en gott ev þreyttu höfði að halla
að himnaföðurs kærleiks mund.
Og minning kæra á margur hér
hins inæta vinar sem horfinn er.
En þungt var stríðið hinsta að
heyja
sem hetjulundin styrka bar;
en þá er sælt í sæmd að deyja
frá sárri eldraun þjáningar.
Svo kveðjum þá með þökk og
úst
þann, sem að drenglund engum
brást. '
R. P.
f
LANDI AUÐÆFA
OG EYMDAR
Frásögn frú Kristínar
Matthíasson um Indland
landinu er ilmurinn, sem mætir Mark Twain. Eg er sá, sem á
manni á skipum úti, er þau að halda fyrirlesturinn!
nálgast ströndina, hinn sterki j En dyravörður var ekki af baki
margeindi ilmur af gróðri lands- dottinn. Hann deplaði öðru
ins. Að sumu leyti getur hann auganu íbyggilega og sagði svo
mint á angan hinna ilmsterku hátt, að allir nærstaddir gátu
íslenzku fjallajurta. En inn í heyrt:
hann blandast ilmur af sandel- — Nei, þetta viðgengst ekki.
trénu, og ýmsum suðrænum Eg hefi þegar hleypt inn þrem-
gróðri, er eg kann ekki deili á.” ur fyrirlesurum, og eg hefi, svei
“En þegar á land kemur?” mér, ákveðið að sá fjórði skal
“Þá undraðist eg mest fólks- fá að borga inngangseyri.
mergðina, aragrúinn, um alt, og —Lesb. Mbl.
örbirgðina, við hliðina á minn- ---------------
ismerkjum um forna frægð. Það BARÁTTA ÍRLANDS
var rétt eins og maður fengi -------
undir eins útsýn yfir 320 miljón- Svo sem kunnugt er á leið-
ir Indlands og alla fátæktina, togi írskra skilnaðarmenna, de
armóðinn, vesaldóminn, sem Valera við marga erfiðleika að
þessi þjakaða þjóð á við að stríða. Hann er forsætisráðherra
stríða. Indland var áður eitt hið í írska fríríkinu, og vinnur með
auðugasta land heimsins — svo allri orku að því að slíta írland
var sagt fyr á tímum, að alt út úr veldi Breta og gera það að
gull veraldarinnar rynni til Ind- sjálfstæðu lýðveldi. En vegna
lands. Það var iðnaðurinn og þessarar aðstöðu hans, og
ríkidæmi náttúrunnar sjálfrar, margliáttaðs mótgangs við
sem olli því. Nú er svo komið Bretastjórn, hafa Englendingar
högum landsmanna á síðustu tekið til þess ráðs að freista að
er. Þeir meta frelsisvarnir sín-
ar meir en markaðinn.
En auk útlendra andstæðinga
á de Valera að etja við innfædda
nazista, undir forustu O’Duffy
hershöfðingja. Vinnur sá mað-
ur að því að koma á uppreisn
gegn ríkisvaldinu, í því skyni að
setja þar upp einræðisstjórn. —
Segist O’Duffy vilja að flokkur
hans hefji sig yfir deilur um
dægurmálin, og hafi þann metn-
að fyrir írsku þjóðina að líkja
um stjórnarhætti eftir nazistum
á ítalíu. De Valera hefir tekið
djarflega á móti þessum upp-
reisnarlýð, bannað félagsskap
þeirra og flokkseinkenni, látið
lögregluna og herinn leysa upp
fundi þeirra og fangelsa foringj-
ana, þar á meðal O’Duffy sjálf-
an. Er vandséð hversu frírík-
inu farnast til lengdar með
verzlunarstríð við England og
innanlandsbaráttu við þá stétt
í landinu sjálfu, sem ræður yfir
mestu fjármagni, en lætur sér
hægt um þjóðfrelsismálin.
—Nýja Dagbl.
“Endurminningar”
FriSriks GuSmundssonar eru til
sölu hjá höfundinum viS Mo-
zart, í bókaverzlun ó. S. Thor-
geirssonar og á skrifstofu Hkr.
FróSleg og skemtileg bók og
afar ódýr. ..Kostar aSeins $1.25.
* * *-
MuniS eftir aS til sölu eru á
skrifstofu Heimskringlu meS af-
falls verSi, námsskeiS við helztu
verzlunarskóla bæjarins. Nem-
endur utan af landi ættu aS
nota sér þetta tækifæri. Hafið
tal af ráSsmanni blaSsins.
ÚRSLIT KOSNINGANNA
Frh. frá 1. bls.
maður fær öll atkvæðin, 2 mað-
hálfri annari öld, að allur fjöld- beygJa íra með verzlunarstríði. I Ur helming, 3. maður þirðjung
inn lifir á akuryrkju og hefir trar eru landbúnaðarþjóð, og j o. s. frv.
tæplega til hnífs og skeiðar — landið geysivel fallið til naut-
en hungursneyðir dynja yfir gríparæktar og mjólkurfram-
hvað sem út af ber. ' leiðslu. Hafa írlendingar haft á-
Um þessi efni fræddist eg all- Sætan markað fyrir landbúnað-
mikið meðan eg dvaldi í land- arvörur sínar * stórborgum Eng-
En það yrði of langt mál lands’ En nU hafa Englending-
Fáir íslendingar hafa til Ind-
lands komið. En gamall og
góður siður er það á landi voru, að fara f þ: sálma hér. Mun ar sett afarhaa tolla a írska
að þeir sem langförlir eru segja eg gera það anrækilega í fyrir- frainleiðslu, til að beygja á þanu ; Guðmund Ásbjömsson hafa
mu.
Allir efstu menn listanna
hafa eitthvað verið strikaðir út.
eða fluttir til.
Stefán Jóhann Stefánsson
hafa 2 strikað út.
Björn Bjarnason hafa 2 strik-
að út.
frá ferðum sínum, er heim kem- jestrUni mínum.”
ur. —Lesb. Mbl.
. Frú Kristín Matthíasson, for-
seti hins íslenzka Guðspekifé-
lags, fór til Indlands í fyrra-
vetur. Hljótt hefir verið um
þetta merkilega ferðalag frúar
En nú ætlar hún
mnar.
að
DAGUR STÆKKAR
UM HELMING
hátt bændur landsins, sem mjög 19 strikað út.
eindregið hafa fylgt de Valera. Hermann Jónasson liafa
Er þetta hörð raun fyrir írsku strikað út.
bændurna, en þeir hafa ekki | Margir voru strikaðir út eða
látið undan síga enn sem komið færðir til á C-lista, en Jakob
Rvík. 20 jan.
Blaðið Dagur á Akureyri hefir
byrja fyrirlestra um ferð sína, nu Verið stækkað, og kemur
og það sem fyrir hana bar. Má^framvegjs þrisvar í viku, á
geta þess nærri, að sú menta-: fimtudögum, eins og að und-
kona hafi frá mörgu að segja1
úr því langferðalagi.
“Ferðin heðan og til Adyar í
Indlandi, aðseturs Guðspekifé-
lagsins, tók rúmlega mánuð”,
sagði frúin. — “Dóttir mín 11
ára, Herdís Elín, var með mér.
Við fórum heðan þ. 22. nóv.
1932, og komum til Adyar á
aðfangadaginn. Við fórúm um
Frakkland, frá Marseille sjóleið-
um Suez til Bombay. Sú
ís
ferð tók þrjár vikur.
anförnu, þriðjudögum og laug-
ardögum. Verður það heilt blað
á fimtudögum, en hálft hina
dagana. Ingimar Eydal verður
áfram ritstjóri, en Sigfús
Halldórsson frá Höfnum verður
meðstarfsmaður við blaðið.
—Nýja Dagbl.
FLUGNAVEIÐARAR
f HOLLYWOOD
Þar sem hiti er mikill, þar er
Var sjóferð þessi hin ánægju- mikig um flugur. Og þær hafa
legasta. Fer fjöldi þá feiðjoj-gjg kvikmyndalistinni í Holly-
r.il Indlands, því þá er gott í ^ WOod til afar mikil tjóns, því
sjóinn í Indlandshafi, staðvind- þær sækja á andlitssmyrsl leik-
urinn þur og hlýr frálandsvind- endanna, og oft hefir það kom-
ur, á tímabilinu október til ma{. jð fyrjr ag menn hafa orðið að
En skemtiferðir um Indlands- fjeygja mörgum ástarsenum,
haf leggjast niður þegar stað-
vindur er suðlægur, því þá má
búast við slæmum sjóveðrum.
Frá Bombay fór eg með jám-
braut til Madras eða Adyar, er
Adyar, hið mikla landsetur Guð-
spekinga, er spölkorn frá Ma.l-
ras. Hafa mörg höfðingja-
setur verið sameinuð þar í eitt,
í eigu Guðspekifélagsins. Þar
eru ótal byggingar og húsaþorp
iunanum frjósamar ekrur og
aldingarða. Þar er þing Guð-
spekinga háð árlega, er sett á
jóladag, og stendur yfir í 5
daga’’.
“Hve lengi voruð þér í Ind-
landi?”
“Við vorum þar í tæpa fjóra
mánuði í alt, lengst í Adyar, en
fórum m. a. suður til- Madura.
vegna þess hvernig flugurnar
hafa sótt á “elskendurna” með-
an þeir voru að leika. Nú hefir
leikari nokkur, sem lengi hefir
verið atvinnulaus, og var orð-
inn úrkula vonar um að fá at-
vinnu, fundið upp á snjallræði
til þess að losa leikendurna við
flugurnar. Hann fann upp á
því að vera hálfnakinn á leik-
sviðinu og smyrja sig allan hátt
og lát með sykurkvoðu. Stend-
ur hann svo skamt frá ljósköst-
urunum á leiksviðinu, og allar
flugurnar sækja á hann, því að
þær vilja miklu heldur sykur en
andlitssmyrsl. Og á meðan hann
stendur þarna eru leikendurnir
alveg óáreittir af flugunum.
Þykir þetta happaráð, og nú
hafa margir atvinnulausir leik-
kirkjunnar. Að afstaðinni út- Ur það gömul musterisborg, fog-1 arar fengið vinnu hjá kvik-
Verð
Leiðarvísirinn
✓
i
Canada
“Hvað myndi það kosta hjá EATON S?
er verðmælikvarðinn yfir alt Canada. Verðlagið
í EATON’S vöruskránni, er sá viðurkendi mæli-
kvarði sem miljónir Canada manna fara eftir í
áætlun sinni um kaupgildi dollarsins.
EATON’S 1934 Ejárhojísáætlanir fjölskyldunnar eru samdar eftir
Vor og Sumar þessari handbók Vesturlandsins og með því er
Vöruskráin er fenghin oft óvæntur spamaður. Hún flytur
nú komin út. upplýsingar um hinn nýjasta tí/.ku klæðnað til
Ef þér hafið útkjálka sveita, og upplýsingar um heimsmark-
ekki nú þegar aai„n til hinna afskektustu bændabýla. Það er
fengið eintak, því eisi ag furða að hver ný útgáfa hennar sé
skrifið eftir því viðburður sem eftir er beðið með óþreyju á
strax. hundruðum þúsunda canadiskra heimila.
Nákvæmar lýsingar, ábyggilegar upplýsingar,
hnitréttar myndir og skýrt prentað verðlag,
gera mönnum jafn auðvelt að verzla eftir
EATON’S vöruskránni sem við sjálft búðar-
borðið.
•'T.EATON Cí—
WINNIACO CANAOA

EATON S
Möller þó langmest. Höfðu
141 strikað hann út eða fært
hann niður.
Atkvæði hafa skifst milli list-
anna í hundraðshlutum, sem
hér segir:
A-listinn ............32.57%
B-listinn ........... 7.99—
C-listinn ...........49.05—
D-listinn ........... 7.07—
E-listinn ........... 2.78—
Auðir voru 56 seðlar en 22
ógildir.
Á kjörskrá voru 17,841 en
14,335 kusu, þar af 527 utan
kjörstaðar, eða rúml. 80% af
öllum er atkvæðisrétt höfðu.
Samkvæmt gjörðabókum und
irkjörstjóranna höfðu 14,335
kosið, en við talningu koma
fram 14,357 atkvæði eða 22
atkvæðum fleira en samkv.
gjörðabókunum. Umboðsmaður
D-listans óskaði eftir að rann-
sakað yrði hvernig á þessum 22
atkvæðum stæði, en kjörstjórn-
in neitaöi því. Umboðsmaðurinn
óskaði þá eftir að fá athuga-
semd þessa bókaða, en því neit-
aði kjörstjórnin einnnig.
—Nýja Dagbl.
Það leysir upp
fitu Ieðju
—en skemmir ekki
pípurnar
Því að vera ergja sig yfir upp-
stoppuðum skolpípum? Það er
auðvelt að halda þeim opnurn
og hreinum. Stráið Gillett’s
Flake Lye ofan í þær á hverri
viku. Notið það óblandað, það
skaðar hvorki glermálið eða píp-
urnar. Það brýzt í gegn um alt
sem fyrir er . . . drepur sótt-
kveikjur og eyðileggur óþef.
Það er létt á þenna fyrirhafn-
arlausa hátt, að halda vatns-
leiðslunni í lagi, og eftirleiðis
enga óþægilega reikninga að
borga. Fáið yður bauk af Gil-
lett’s Lye frá matsalanum strax.
Það sparar yður margra kl.tíma
óþarfan bursta þvott og þvotta
verk urn alt húsið.
Leysið lútinn aldrei upp í heitu vatni.
efnisbreyting- lútsins hitar sjálf vatn-
ið.
GILLETT’S
LYE
ÉTUR ÓHREININDI