Heimskringla - 14.03.1934, Page 5

WINNIPEG, 14. MARZ 1934
HEI MSKRINGLA
5. SÍÐA
sérstaks þjóðflokks og að sam-
einaðir getum vér hæglega séð
þeim farborða en sundraðir
ekki.
Blöðin, kirkjan og skólinn,
eru náskyld hvert öðru, ef eitt
þeirra fellur, er hinum hætt —
ekki aðeins stofnunum, heldur
öllu félagslífi íslendinga í Ame-
ríku hætta búin. Menn munu
ef til vill spyrja hvaða hætta sé
á því þó það glatist og hverfi?
Eg svara eins og maðurinn sem
spurður var að hvernig stæði á
því, að ekkert minnismerki væri
reist á gröf Sir Christophers
Wren í St. Pauls kirkjunni í
Lundúnúm, þar sem hann hvíllr.
Sir Christopher var frömuður
byggingar listarinnar á Eng-
landi og var meistarinn sem
réði stíl og bygging þeirrar
kirkju. Maðurinn sem spurður
var svaraði aðeins líttu í kring-
um þig. Líttu í kringum þig á
ástandið í heiminum. Hver
höndin er þar uppi á móti annari.
Hvert stórsvikið rekur þar ann-
að. Hver einstaklingur leggur
undir sig alt sem hann orkar
með réttu, eða röngu. Bönd
velsæmis og trúnaðar eru slitin
og ein þjóðin óttast aðra og
hatar. Hættan er að steypast
ofan í það forað og kafna í því.
Jóns Bjarnasonar skóli 'er
tákn þess í lífi Vestur-íslend-
inga sem gagnstætt er þessu á-
standi, hann er tákn iífsskoðun-
ar og lífsreynslu sem Thomas
Carlysle telur sterkari og hreinni
en lífsskoðun forn Grikkja, og
tákn máttar þess er flutti ís-
lenzku þjóðina sjálfa í gegnum
“ís og hungur, eld og kulda,
áþján, nauðir, svarta dauða”.
Það er sú lífsskoðun, sem Jóns
Bjarnasonar skóli var stofnað-
ur til að útbreiða og það menn-
ingarafl hefir hann verið starf-
ræktur til að styrkja og glæða,
hjá oss sjálfum, vekja og auka
skilning æskufólksins á því og
vera merkisberi þess á meðal
annara þjóða fólks. Það er veg-
legt verk, svo aldrei hefir annað
veglegra verið á meðal Vestur-
íslendinga.
Nú er skólinn í fjárþröng, svo
alvarlegri, að ef Vestur-íslend-
ingar geta ekki bætt úr henni
þá verður hann að hætta. Á-
stæðan fyrir þeirri fjárþröng er
aðallega sú að styrkur sá sem
skólinn hefir fengið frá United
Lutheran Church in America á
undanförnum árum, verður ekki
greiddur skólanúm f ár, sökum
fjárþurðar hjá mentamáladeild
þess félags, svo sú upphæð
verður að bætast við upphæð
þá, er safnast hefir árlega til
skólans á meðal íslendinga og
sem setur þá upphæð sem inn
verður-að fást í ár upp í $3,000
dollara ef skólinn á að geta út-
ent þetta yfirstandandi ár sóma-
samlega.
Eg finn til þess, að þetta er
stór upphæð ekki síst í árferði
eins og nú er, og ef treysta ætti
eingöngu á þá vini skólaus á
meðal Vestur-íslendinga sem ár-
lega hafa styrkt hann, þá er
framtíð hans, vægast sagt, mjög
vafasöm, en ef um almenna
þátttöku gæti verið að ræða, þá
væri spilið unnið og enginn
þyrfti að taka nærri sér. Það
hefir komið fyrir á meðal Vest-
ur-íslendinga í liðinni tíð, að
til þeirra hefir verið leitað með
styrk við ýms tækifæri og lang
oftast hafa þeir brugðist drengi-
lega við og féð sem með þurfti
fengist á örstuttum tíma, sem
sýnir og sannar hversu mikils
góður vilji og samtök mega sín.
Mér dettur ekki í hug að tæki-
færin sem minst er á hér að
framan hafi öll verið meira
virði, eða haft raunverulegri
þýðingu fyrir íslenzku þjóðina
í heild, Vestur-íslendinga, eða
einstaklinga en þýðing sú sem
Jóns Bjarnasonar skóli hefir og
það sem hann táknar. Mætti
maður þá ekki vonast eftir því,
að skólinn fengi að njóta sömu
góðvildarinnar og sýnt hefir sig
í svo ríkum mæli hjá Vestur-
íslendingum, við ýms önnur
tækifæri og að þeir bjargi þess-
ari sinni eigin menningar stofn-
ún frá falli?
Samtökin er það eina sem
verndað getur menningarstofn-
anir vorar og okkur sjálf og þá
einnig Jóns Bjarnasonar skóla.
Eg veit að skoðanir manna hafa
verið mismunandi í sambandi
við hann og að sú aðstaða hefir
háð þroska skólans í liðinni tíð.
En er nú þess engin vegur að
við getum látið þann meininga-
mun falla niður, en tekið hönd-
um saman skólanum til við-
reisnar og varnar? Eg get full-
vissað menn um að það væri
stór sigur, ekki aðeins fyrir
skólann, heldur fyrir allar
menningar stofnanir vorar og
líka fyrir alla hlutaðeigendur.
Skólinn leitar því til allra
Vestur-íslendinga í sameining
og bíður þess að hann megi fá
að lifa — biðúr þá um fjárhags-
legan styrk. Upphæðin þarf
ekki að vera stór frá hverjum
einum ef nógu margir verða við
tilmælunum — ekki stærri en
svo, að engin ætti að finna til
hennar. Hann kýs heldur að
fá $1.00 frá 3000 einstaklingum-
en $10.00 frá 300 þó hann taki
þakksamlega á móti hvaða upp-
hæð sem er.
Jón J. Bíldfell
Gjafir sendist til féhirðis skól-
ans Mr. S. W. Melsted, 673
Bannatyne Ave., Winnipeg, Man.
FRÉTTIR
Frh. frá 1 bls.
vikna, eða mesta lagi nokkra
mánaða, verði nefnd tekin við
að stjórna borginni, en að hún
afsali sér sjálfsforræði, á sama
hátt og Nýfundnaland gerði.
Á fjárhagsárinu sem fer í
hönd, er áætlaður tekjuhalli um
$6,000,000. þó atvinnuleysis
styrkur, sé ekki tekin til greina.
Undanfarin fimm ár hefir tekju-
hallinn í raun og veru numið
20 miljón dollúrum árlega. Árs-
tekjurnar nema 40 miljónum
dollara.
Frámunaleg fjáróreiða og
klíkustjórnarháttur \hefir verið
ríkjandi í stjórnarrekstri borgar-
linnar. Skuld borgarinnar hefir
hækkað frá árinu 1921 úr 119
miljónum upp í 263 miljónir nú,
árið 1934.
Borgarstjcri Rinfret er ekki
talin að hafa verið því verki
vaxinn að stjórna svo stóru fyr-
irtæki, sem honum var þarna í
| hendur fengið. En hann var
kosinn af pólitízkum ástæðum.
j í síðustu kosningum er sagt að
allri liberal-klíku fylkisstjórnar-
innar hafi verið sigað af stað
jtil að vinna kosningarnar. Ann-
j ars hefir stjórn borgarinnar ver-
j ið í höndum liberala síðan 1914,
jað tveim árum undanskildum.
Vegna fjárþröngar hefir orðið
jað leggja niður ýms brýn störf
j svo sem að hreinsa snjó af göt-
j um borgarinnar. Er umferðin
því á þeim illfær í bílum, enda
eru málsóknir á hendur borgar-
stjórninni fyrir skemdir á flutn-
ingstækjum af þessum ástæðum
orðnir daglegir við burðir.
TALAN HÆKKAR
Fæðingar óskilgetinna barra
í Saskatchewan-fylki, er árið
1915 voru 55, voru í ár 658,
samkvæmt skýrslu er lögð var
fram í fylkisþiúginu í Regina
nýlega, af heilbrigðismála-deild
stjórnarinnar (Bureau of Ghild
Protection). Er í skýrslunni
LÆGSTA VERÐ
FYRIR BEZTU TEGUNDIR
Garða og akur fræja
MEÐ samningum við eitt stærzta, elzta og ábyggilegasta fræsöluhús
í Canada (er tekur rjómann ofan af heimsmarkaðinum) hefi eg
nú ráð á að selja á LÆGSTA VERÐI SEM BOÐIÐ ER, f ÓDÝR-
USTU FRÆKAUPA SKRÁ AUGLÝSINGU eða FRÆ3KÝRSLU ER
ÚT ER GEFIN úrvals fræ RANNSÖKUÐ Á TILRAUNASTÖÐ STJÓRN-
ARINNAR, sem unt er að fá, í 3c, 4c (og þar yfir), AUKA stærðar bréf-
um, eða LAUST eftir því sem þörf krefur.
Gjörið upp pantanir yðar eftir hvaða fræ-skrá eða auglýsingu sem er
eða skoðið mína skrá er tekur yfir 1000 tegundir; og eg skal uppfylla
pantanirnar svo þér séuð fullkomlega ánægðir—ef til vill fyrir minni
peninga, sumar tegundirnar, en í öllu falli engar fyrir meira en lægsta
verð sem yður er boðið annars staðar.
Eg gef yður auk þess “MERCHANTS
NEW WAY COUPON” sem veitir yður
25c virði af fræi ÓKEYPIS.
Eg ætlast ekki til neinna viðskifta fyrir vináttu sakir. Þetta
er beint og blátt kappboð, er bygt er á hinni einu undirstöðu
allra viðskifta, verðinu, á hvort heldur er GARÐ eða AKUR-
FRÆI, því bezta sem náttúran og mannleg þekking getur
framleitt.
Kaupið fræið hjá heimaverzlaranum, í búðinni sem þjónar yðar dyggi-
lega 365 daga ársins.
Leyfið mér að kaupa tiltrú yðar með framhaldandi
sanngjarni þjónustu.
Gerið mér greiöa og sjálfum yður sanna þénustu, með því að koma inn til
mín og fullvissa yður um þetta tilboð. Áður en þér kaupið fræ annars-,
staðar finnið mig.
HEIMA KAUPMAÐUR YÐAR
tekið fram, að þetta bendi til
siðferðishnignunar er ekkert
gott boði.
KREFJAST 200 MILJÓN
DOLLARA
Óháð nefnd hefir verið skipuð
til þess að rannsaka kröfur
Saskatchewan-fylkis á hendur
sambandsstjórinni fyrir land-
eignir fylkisins, sem í höndum
sambandsstjórnarinnar voru frá
1905—1930. Fjárhæðin sem
fylkið fer fram á nemur 200
miljónum dollara.
BÆNDUR BIÐJA UM AFSLÁTT
SKULDA
Bændafélagið í Manitoba (U.
F. M.) hefir farið fram á það
við Brecken-stjómina, að hún
skipi konunglega nefnd til þess
að rannsaka skuldamál bænda
með það fyrir augum, að fá af-
slátt af skuldunum, sem svarar
að einhverju verðfalli á bænda-
vöru. Hvað stjórnin gerir, er
ekki kunnugt um þegar þetta
er skrifað.
RÚSSAR AÐ VERÐA OF RÍKIR
Tomas Carman segir meðal
annars í hinni fróðlegu ritgerö
sinni, er hann kallar “The Spur
to Soviet Farming”:
‘‘í síðast liðnum nóvember
mánuði, fór sendinefnd frá
Odessa héraðinu á Rússlandi á
fund Stalins. Sendinefnd þessi
bar fram tillögur um ýms mál-
efni, er lutu að nýjum fram-
kvæmdum í héraði þeirra;
meðal annars létu þeir í ljósi
ánægju sína með hið nýja fyrir-
komulag samvinnubúskaparins,
sem þeir sögðu að hepnaðist á-
gætlega í sínu héraði. Einn
sendinefndar-manna, Piotor
Sidorovich Chernousov, að
nafni, kvað í sinn og fjölskyldu-
sinnar hlut hefði komið síðast
liðið sumar, 20 tonn af komi
og 3000 rúblur í peningum. —
Hann kvað sig, og félaga sína
þurfa leiðbeiningar við, um
hvernig hentast væri að brúka
V-nnan auð, þar eð ekki væri
nóg kaupmanns vara fyrir hendi
til að kaupa. Stalin svaraði því
með loforði um, að hér eftir
skyldi unnið af ítrasta megni,
að því að tvöfalda, og ef mögu-
legt, að þrefalda framleiðslu é
allskonar kaupvarningi, svo
fólkið geti notað peninga sína
til þess að kaupa sér allskonar
varning sem til lífsþæginda
heyrir. Þetta loforð verður Sov-
iet stjórnin að uppfylla, því með
því móti einu helst í stöðugu
jafnvægi framleiðsla og notk-
un.” G. E. E.
Júda sona miðri. En þeir fengu
að arfleifð: Beerseba og Seba,
Mólada, Hazar-Súal, Bala,
Ezem, Eltólad, Betúl, Horma,
Ziklag, Bet-Markabót, Hazar-
Súsa, Bet-Lebaót, og Sarúhen
— þrettán borgir og þorpin er
að þeim liggja. Áin, Rimmon,
Eter og Asan — frjórar borgir
og þorpin er að þeim liggja.”
Þá gefur hin víðfræga heim-
sókn drotningarinnar af Saba til
Salómons konungs ofurlítið í
skyn um auð hennar, en því er
lýzt meðal annars á þessa leið
í síðari Kroniku bókinni, 9. kap.:
“En er drotningin í Saba
spurði orðstír Salómós, kom
hún til Jerúsalem með mjög
miklu föruneyti og með úlfalda
klyfjaða kryddjurtum og afar
miklu gulli og gimsteinum, til
þess að reyna Salómó með gát-
um. Og er hún kom til Saló-
mós, bar hún upp fyrir honum
ait sem henni bjó í brjósti. En
Salómó svaraði öllum spuming-
um hennar---------. Síðan gaf
hún konungi hundrað og tutt-
ugu talentur gulls og afar mikið
af kryddjurtum og gimsteina;
hefir aldrei síðan verið annað
eins af kryddjurtum og drotn-
mgin frá Saba gaf Salóml kon-
ungi — — —.”
Hvað milall auður þarna cr
orpin sandi, á nú ef-til vill bráð-
lega eftir að k'*ma • ljós. En
hvernig verðir* tið því farið að
ná honum hundruði** mílna inn
f eyðimörk? FI ígvélar gera
þar ekki tekið fiu.; citir að þær
hafa lent. Ef til vill verður þó
sá erfiðleiki sigraður.
KOSNINGIN í LONDON
í nýafstöðnum borgar-kosn-
ingum í London á Englandi
unnu verkamenn svo stórkost-
legan sigur, að þess eru ekki
dæmi til áður.
Af 124 sem borgarráðið skipa,
og sem yfir fleiru fólki og meira
fé ræður en margt konungsríki,
voru 69 verkamenn kosnir. —
Conservatívar komu að 55
mönnum, en liberalar engum.
Conservatívar hafa verið í
meiri hluta í borgarráðinu í síð-
ast liðin 27 ár. Fyrir kosning-
arnar var fylgi flokkanna þann-
ig að Conservatívar voru 83,
liberalar 35 og verkamenn 35.
Forseti borgarráðsins verður
Herbert Morrison; var hann
ráðgjafi fyrrum í verkamanna-
stjórninni á Englandi.
Þessi kosninga-úrslit eru eðli-
lega talin vottur um væntanleg-
an sigur verkamanna flokksins
í næstu kosningum á Englandi.
RANNSÓKN Á REKSTRI
BANKANNA
áðúr en hann druknaði. Um
ástæðu hans fyrir morðtilraun-
inni er ekkert sagt ennþá. En
gruggugt /er margt í sambandi
við þessi miklu Stavisky fjár-
svik.
í uppþotinu sem varð 6 feb.
í París, út af Stavisky-fjársvik-
unum, hefir stjórnin nú skýrt
frá, að 18 manns hafi verið
derpnir, en 2291 særst.
MATSÖLUHúS OG ÖLSALA
Brackenstjórninni í Manitoba
hefir verið send beiðni, undir-
skrifuð af 17,286 kjósendum, urn
það að leyfa ölsölu með máltíð-
um á matsöluhúsum (restaur-
ants) Manitobafylkis. Kemur
málið væntanlega fyrir þingið.
Hefir félag matsöluhúsa safnað
undirskriftunum. 7,687 konur
hafa skrifað undir beiðnina.
“Endurminningar”
Friðriks Guðmundssonar eru til
sölu hjá höfundinum við Mo-
zart, í bókaverzlun ó. S. Thor-
geirssonar og á skrifstofu Hkr.
Fróðleg og skemtileg bók og
afar ódýr. ..Kostar aðeins $(.25.
BORG DROTNINGARINNAR
AF SABA FUNDIN
í símskeyti frá Sómalilandi
s. 1. föstudag, er hermt að tveir
frakkneskir landkönnuðir, kap-
teinn Corniglion Molinier og
Andre Malraux, hafi fundið höll
drotningarinnar af Saba.
Þeir fundu borgina í lands-
hluta þéim í eyðimörk Arabíu,
sem nefndur er Ruba-El-Khali.
En það er um 1000 mílur suður
eða suðaustur af Jerúsalem og
um 900 mílur norðaustur af
Somalilandi (hinu frakkneska).
Borgina fundu þeir á flugi
sínu yfir þennan landshluta. —
i Tóku þeir margar myndir af
! staðnum 'og segja þeir turnana
! og hluta af húsum standa upp
úr sandinum. En um lendingu
var þarna ekki að ræða.
Borgar þessarar eða ríkis
drotningarinnar af Saba hefir
lengi, um margar aldir, verið
leitað, en hefir aldrei fundist fyr
en ef vera skylid nú.
Ríki drotningarinnar var eitt
hið auðugasta er sögur fara af.
í Bíblíunni er því lýst í 19 kapí-
tula Jósúa bókar sem hér segir:
“Þá kom næst upp hlutur
Símeons, kynkvíslar Símeons
sona eftir ættum þeirra; en arf-
leifð þeirra lá inni í arfleifð
Forsætisráðherra R. B. Ben-
nett skýrði frá því S. 1. föstu-
dag, að ítarleg rannsókn færi
fram á samstarfi bankanna og
pappírsgerðarfélaganna. Nefnd-
in, sem á þingi var skipuð til að
rannsaka rekstur bankanna,
hefði einnig fullkðmið vald til
að rannsaka starf þeirra út í
æsar.
Gerðir sambandsstjórnarinnar
í hveitisölumálinu, kvað for-
sætisráðherra einnig skyldu
rannsakaðar, og væri hann
reiðubúinn að koma fyrir nefnd-
ina sjálfur, og gera grein fyrir
því, hvenær sem hún æskti, að
byrja það starf.
Pólitízkar afleiðingar af rann-
sókn á rekstri bankanna, kvað
Mr. Bennett ekki halda fyrir sér
vöku. Verður Sir Herbert Holt,
einn fremsti bankajöfur þessa
lands, að líkindum sá fyrsti, er
fyrir rannsóknar-nefndina kem-
ur. Sem stendur er hann ekki
við góða heilsu, en mun þó fær
um að koma fyrir nefndina.
MORÐTILRAUN
Raymond Huber, lögfræðing-
ur, og sá er mál Romagnino,
ritara Stavisky, hafði með hönd-
um, fleygði sér í ána Seine, s. 1.
föstudag. Var honum bjargað
Það þvær burtu
bletti án þess að
skaða glerhúðina
eða blýpípurnar
Hvernig hreinsaðir verða þessir
ótérlegu blettir í setskálum! Það
er auðvelt—með Gillett’s Pure
Flake Lye. Hellið einu sinni á
viku þessum volduga hreinsunar
og sótteyðjandi lút—óblönduð-
um—ofan í setskálina og skol-
rennurnar. Það skolar burtu
blettunum án alls þvottar. Getur
ekki skaðað glerhúðina eða blý-
pípurnar, drepur sóttkveikjur og
eyðileggur óþef jafnframt því
sem það hreinsar!
Það er engin þörf á að þræla
við ógeðslegan þvott. Látið
Gillett’s Lye gera það. Það er
hraðvirkt, velvirkt og í alla staði
ábyggilegt. Biðjið matsalan um
bauk af því—strax.
Aldrei skal blanda lútinn með heitu
vatni. Lúturinn hitar vatnið sjálfur.
ÉTUR ÓHREININDI