Heimskringla - 14.03.1934, Side 7

WINNEPEG, 14. MARZ 1934
HEIMSKRINGLA
7. SIÐA.
BREV OM ISLAND
Eftir Uno von Troil
Sænsk íslenzka félagið í Sví-
þjóð hefir nú í þrjú ár á hverju
ári gefið út eina bók. Fyrst gaf
það út, 1931, nokkrar ritgerðir
um ísland og fyirrlestra um ís-
lenzk efni. Þar næst nokkrar
þýddar smásögur, og í haust
gaf það út “Bréf um ísland”
eftir Uno von Troil.
Þessi nýja útgáfa af bréfum
Troils er mjög vönduð og
skemtileg. — Ejnar Fors Berg-
ström ritstjóri hefir skirfað inn-
ganginn. Er hann í senn mjög
fróðlegur og skemtilegur. í inn-
ganginum er lýst undirbúningi
ferðar þeirra félaga, sem Troil
fór með til íslands. Foringi þess-
arar farar var enskur grasa-
fræðingur, Joseph Banks að
nafni. Joseph Banks var mikill
ferðalangu'r, hafði farið til Ást-
ralíu og Ameríku. Einnig var
hann með Cook í fyrstu ferð
hans umhverfis hnöttin. Loks á-
kvað Banks að stofna til land-
könnunarferðar til Suðurhafs-
ins. Var hann albúinn með leið-
angurinn og ætlaði að fara að
leggja af stað, þegar hann varð
ósáttur við stjómina út af út-
búnaði í skipinu, sem hann ætl-
aði að fara á, og hætti við ferð-
ina. Hann sneri þessu þá upp
í íslandsferð. Leigði sér skip og
fór til íslands ásamt nokkrum
vinum sínum.
Um þessar mundir kom
Sænski biskupssonúrinn Uno
von Troil til Englands. Komst
hann í kynni við Banks, sem
bauð honum að fara með sér til
íslands, og varð það úr.
Þó Banks sé lítið þektur hér
á landi, hefir hann átt allmik-
inn þátt í að kynna land vort.
Banks mat mikils bókmenta-
menningu okkar og keypti mik-
ið af íslenzkum vísindaritum. —
Eitt árið gaf hann British Mus-
eum 120 íslenzkar bækur ásamt
30 handritum og nokkru síðar
40 innbundin handrit.
Banks sveið mjög meðferð
dönsku einokúnarkaupmann-
anna á íslendingum. Var það
því heitasta áhúgamál hans á
tímabili, að ná íslandi undan
Danmörku, og tengja það í stað-
inn við Bretaveldi. Nokkur bréf
viðvíkjandi sameiningu íslands
við Bretland skrifaði Banks
ensku stjórriinni. Banks gerði
jafnvel áætlanir um hve mikinn
liðsafla þyrfti til þess að ná ís-
landi úr höndum Dana. Gerði
hann þar ráð fyrir að 500
manns með nokkrar fallbyssur
myndu geta tekið Reykjavík án
nokkurrar fyrirhafnar. Þetta
vildi Banks aðeins gera af vin-
áttu við íslendinga, og til þess
að bjarga þeim úr þeirri eymd
og fátækt, sem þeir voru í og
sem hann áleit vera af völdum
hinnar dönsku einokunarverzl-
unar. — Hvort ferð Jörgensens
stendúr nokkuð í sambandi við
þessar átælanir Banks, er ekki
gott að segja, en ekki er það
með öllu óhugsandi.
Bók sú, er Troil síðan gaf út
nokkrum árum eftir að hann
kom heim, eða 1777, heitir Bréf
um ísland. Það eru bréf, sem
hann skrifaði ýmsum merkum
mönnum í Svíþjóð, eftir að
hann kom heim.
í bréfum þessum lýsir Troil
fegurð landsins, hraunum, eld-
fjöllum, hverúrn og ýmsu öðrú,
sem sérstaklega hefir vakið eft-
irtekt hans. Sérstaklega er hann
hrifinn af hverunum. Húsa-
kynnin þykir honum slæm og
fóikið fátækt. Nákvæma lýs-
ingu gefur Troil á öllum al-
gengum matartegundum, en
ekki segir hann, að sig hafi
langað í íslenzka matinn.
Lýsingar von Troils á landi,
þjóð, háttum og siðum, eru
mjög nákvæmar og í flestum
atriðum munu þær vera ábyggi-
legar.
Margar ágætar teikningar
prýða bókina. Eru þær allar
eftir félaga Banks, sem voru
með í ferðinni. Bókinn er fróð-
leg og hin skemtilegasta og er
ekki síður læsileg fyrir okkur ís-
lendinga en Svía.—Nýja Dagbl.
PCLISKIERX
COUNTRY CLUB
J-PECIAL
The BEER that Guards
Q.UALITY
Phones: 42 304
41 111
ENDURMINNINGAR
Eftir Fr. Guðmundsson.
Framh
Þá kem eg aftur að hinum
sérstaka félagsskap Islendinga,
safnaðastofnun og starfi. Það
var strax fyrirfram auðséð, að
slíkúr félagsskapur gat ekki orð-
ið öðrum þjóðum að liði, nema
verið fyrirmynd, öðrum þjóðum
að svo miklu leiti sem hann gat
til framkvæmdarsemi, í sömu
átt. Þó fór nú svo, af því þar
voru aðrar þjóðir seinni til, eins
og á öðrúm sviðum, að eftir að
við höfðum fengiðprest hér út,
þá urðum við hvað eftir annað
til að ljá öðrum þjóðum hann til
að gera prestsverk, gefa saman
hjón, skýra börn, jarðsyngja
látna, og jafnvel til þess ein-
stöku sinnum að predika á
ensku, í skólahúsum, hér og
þar út um bygðina. Auðvitað
borguðu menn fyrir það, en alt
var það viðbit á köku prestsins,
aukageta, eins og hlunnindin af
sjónum heima, þó leitaði eg mér
engra úpplýsinga um það svo
eg muni, úr öðrum íslenzkum
söfnuðum hér í kring. Margt
var það hinsvegar áhrærandi
safnaðastofnun hér, sem felur
í sér mikinn fróðleik, fyrir alla
þá sem láta sig slík mál nokkru
varða. Eg hefi áður minst á
fund sem haldinn var hjá Daníel
Grímssyni, snemma fyrsta sum-
arið sem eg var hér, og ætla eg
ekkert af því, að endurtaka sem
þar gerðist til að byrja á safn-
aðarstarfi, nema hvað eg sé á-
stæðu til að útlista betur á-
hugaleysið sem fundurinn bar
með sér, nema hjá örfáúm
mönnum. Af 40 til 50 bændum
sem stóðu bezt að vígi að vera
í þeim safnaðarfélagsskap, sem
hér átti að stofna, þá voru það
ekki nema milli 10 og 20 sem
sóttu fundinn, og þeir ekki allir
ákveðnir. Á fundi þessum var
þó afráðið að biðja kirkjufélag-
ið um prest fyrir sumarið ein-
göngu, og var okkur sendur
ungur maður sem byrjaðúr var
að læra til prests, Rúnólfur
Feldsted, að nafni. Hann þótti
greindur og góður unglingur.
Ekki man eg hvað mikið kaup
hann átti að fá fyrir þetta fyrsta
sumar, en hitt man eg að fleiri
en einn umferðarhring kostaði
það að fá kaupið saman til að
afhenda honum það er hann fór
á skólann næsta haust.
Af því svona fáir menn höfðu
nú ráðist í að mynda söfnuð, og
fljótlega fengið reynslu fyrir
því, að ómögúlegt var að standa
straum af kostnaðinum, nema
fleiri sintu þessum félagsskap,
og þegar það hinsvegar var
reynt að menn sóttu ekki fund-
ina, eins viljugir og menn voru
þó til allra annar samfunda, þá
var auðséð mörgum þótti viss-
ast að koma hvergi nærri, til
þess að komast hjá kostnaðin-
um. Þá var það tekið til bragðs'
að senda mann alt í kring á því
svæði sem söfnuðurinn hugsaði
sér að ná útyfir, til að kynna
sér framtíðarlíkurnar og leiða
menn til opinberrar samvinnu í
safnaðarstarfseminni. Mér var
trúað fyrir þessú erindi. Eg
veit að eg hefi lauslega minst
á það áður, en ekki þó á þá síð-
una sem mér varð minnisstæð
ust, og lærdómsríkust. Þó mig
nú langi til að skrifa langt mál
af þessari hringferð minni,
koma við á hverju heimili vera
alstaðar manaður til að éta og
drekka, meira en eg var mað-
ur til, en misjafnlega og marg-
víslega tekið undir erindi mitt.
Þá læt eg mér nú samt nægja
að geta um fátt eitt af því sem
við bar, á ferð minni.
Framh.
COCKTAIL
Prentun
The Viking Press, Lámited, gerir prentun smáa og stóra, fyr-
ir mjög sanngjamt verð. Ábyrgjumst að verkið sé smekklega
og fljótt og vel af hendi leysL Látið oss prenta bréfhaiusa
yðar og umsliög, og hvað annað sem þér þurfið að láta prenta.
Bækur og stærri verk gerð eftir sérstökum samingi.
THE VIKING PRESS LTD.
Allir kannast við nafnið
“cocktail”. En hvaðan er það
runnið? Því hefir þjónn einn á
amerísku hóteli svaraði á þessa
leið: — í byrjun 19. aldar áttu
konungur Mexiko og herforingi
í Suðúr-ameríska hernum ein-
att í erjum. Oft hafði þeim
lent saman, en að lokum kom
þó að því, að þeir semdi með
sér vopnahlé. Áttu þeir að
mætast í höll konungs í Mexi-
ko og ræða þar um friðarsamn-
ingana. Var herforingi settur
í hásæti við hlið konungs. En
áður en samningar byrjuðu,
bauð konungur honum hress-
ingu. Sem góðúr Ameríkani
sló herforingi ekki hendinni á
móti vínglasi. — Kom nú úng
og fögur stúlka inn með bikar,
prýddan gimsteinum, barmfull-
an af drykk, sem hún sjálf hafði
búið til. En nú var úr vöndu
að ráða. Hver átti að drekka
fyrst? Konungur eða herfor-
ingi? Bikarinn var aðeins einn
—Konungur mátti ekki drekka
fyrst, þá móðgaði hann herfor-
ingja. Hinsvegar var herforingi
af lægri stigum en konungur,
og gat því varla drukkið á und-
an honum. En stúlkan fagra
| skyldi hlutverk sitt. Hún hneigði
jhöfuð sitt í lotningu fyrir þeim
(báöurn, og með bros á vörum
l drakk hún sjálf af bikarnum.
I Nú var alt í lagi. Samningar
jtókust. Allir voru ánægðir. En
áður en herforingi fór, spurði
hann um nafn stúlkunnar, sem
hafði sýnt slíkan skilning og
hugsunarsemi. Stúlkan hét
Coctel. Herforinginn fekk upp-
skrift af drykknum og kallaði
hann eftir stúlkunni. Coctel
varð að Cocktail. Að amerísk-
um hætti barst það á skömm-
um tíma út um alla Ameríku,
og þaðan til Evrópu. — Mbl.
| ** Nafns ipjöld |

Dr. M. B. Halldorson 401 Bo;d BldK- Skrlfstofuslml: 23674 Stundai sérstaklega lunnnasjúk- dóma. Er aB flnna 6. skrlfstofu kl 10—1» f. h. ok 2—6 e. h. Helmill: 46 Alloway Ave. Talstmli 33158 G. S. THORVALDSON B.A., L.L.B. Lögfrœðingur 702 Confederation Life Bldg, Talsími 97 024

Dr. J. Stefansson 216 MEDICAL ARTS BLDG. Hornl Kennedy og Graham Stundar elng:Anfru aufma- eyrna- nef- og kverka-sjflkdðma Er að hitta frá kl. 2.30—5.30 e. h. Talsímii 26 688 Helmlll: 638 McMUlan Ava. 426S1 W. J. LINDAL, K.C. BJÖRN STEFÁNSSON ISLENZKIR LöGFRÆÐINGAJt á óðru gólfi S25 Main Street Talsími: 97 621 Hafa einnig skrifstofur að Lundar og Gimli og eru þar að hitta, fyrsta miðvikudag I hverjum mánuði.

Dr. A. B. INGIMUNDSON Tannlæknir 602 MEDICAL ARTS BLDG. Simi: 22 296 Heimilis: 46 054 M. Hjaltason, M.D. Almennar lækningar Sérgrein: Taugasjúkdómar. Lætur úti meðöl í viðlögum. Sími: 36155 682 Garfield St.

Tel. 28 833 Res. 35 719 ,0v^ J- . oeroMcrRisT 305 KENNEDY BLDG. Opp. Eaton’s A. S. BARDAL selur llkklstur og annast um útfar- lr. Allur útbúnaCur sá basti. Ennfremur selur hann allskoaar minnisvarba ok legstelna. 843 SHERBROOKB ST. Phonei 86 607 WINNIPM
en sáryrtir níðingar leituðu lags,
og landið sá aldrei slíka.
En biskup og synir hans vörð-
ust þó vel
og vasklega nokkurra stúndu,
en síðar þeim búið varð sárasta
hel
á sorgmæddri ísa lands grundu.
Og þýlyndir baunverjar buðu
þar hönd,
að bana þeim stórhuga drengj-
um,
við níðings-morð svoddan eitt
nötra öll lönd
svo nauðar í örlaga strengjum.
Og kóngsvaldið danska það
kynti sig fljótt
að klækjum við íslenzka þegna,
úr aumstaddri þjóðinni þrek
bæði og þrótt
þeir sugu dalanna vegna.
Og bannfærum danskann þann
bölvaða lýð
er baslið og hörmungar sendu,
og ristum þeim ætíð hið napr-
asta níð
í nístandi forsmánar bendu.
Gunnar Th. Oddsson
RAGNAR H. RAGNAR
Pianisti og kennari
Kenslustofa: 683 Beverley St.
Phone 89 502
MARGARET DALMAN
TKACHKH OP PIANO
SM BANNIIVG 8T.
PHONE: 26 420
Dr. A. V. Johnson
íslenzkur Tannlæknir.
212 Curry Bldg., Winnipeg
Gegnt pósthúsinu.
Siml: 96 210. Heimilis: S3S28
BRÉF TIL HKR.
UM MORÐ JÓNS ARASONAR
OG SONA HANS
Það var drugi í lofti og daprað-
ist sól
og dagurinn leið svo að kveldi;
skelfinga atburðinn framtíðin
fól
undir ferlegum skaðræðis eldi.
Og illræðis drjólarnir drógust í
hóp
853 SARGENT Ave., WINNIPEG \ og
*
iSími 66-537
gerræðisóp
og gaman var ekki hjá snáðum.
En stórmennið komst þó í kirkj-
una strax
og hans kærustu synirnir líka,
Bredenbury, Sask.
8. marz, 1934.
Hr. ritstj. Hkr.
Vegna þess að prentvillur í
kvæðum og stökum þeim, er
eg sendi Hkr. til birtingar, eru
fleiri en eg get vel við unað,
mælist eg til að þær séu leið-
réttar. Vera má að eitthvað af
þessu sé skrifvillur frá minni
hendi, þótt eg haldi að svo hafi
ekki verið.
Hitt er víst að “stefin hafa
ofjarl orðið augum ykkar”,
og þykir mér það verra en þótt
þeim hefði verið neitað um
rúm í blaðinu.
En þú gerir svo vel og birta
þessa leiðréttingu ?
Virðingarfylst,
Kristian Johnson
í kvæðinu “Segðú mér”,
stendur “reiða-reykir”, á að
vera “seiða-reykir”.
í “Þegar skáldið dó”, stend-
ur “leyður”, á að vera leyfður’’.
í ‘‘GamanyTði til J. E.”, stend-
ur í fimmta erindi “augum”, á
að vera “taugum”, og í sama
erindi stendur “spyrjum” fyrir
spyrnum”. Þar að auki stend-
ur undir kvæðinu “—Dec. 1033”
fyrir Dec 1933”.
I “Stöku'r” stendur ‘‘borinn”
fyrir “bærinn”, og í síðustu vís-
unni “bert” fyrir best”.
Jacob F. Bjarnason j
—TRANSFER—
Banwe and {''ornltmre H.TlM j
162 VICTOR SX.
SIMI 240100
Annast allskonar flutnlnga fraai
og aftur um bæinn.
J. T. THORSON, K. C.
Itlemkur lOKfrKfilnKnr
Skrlfatofn:
»01 QREAT WEST PERMANENT
BUILDING
Slml: »2 755
DR. K. J. AUSTMANN
Wynyard —:— Sask.
Talafmli 28 880
DR. J. G. SNIDAL
TANNLÆKNIR
614 Somerset Block
Portare Avenue WINNIPM
Operatio Tenor
Sigurdur Skagfield
Slnglng and Voice Culture
Studio: 25 Music and Arts Bldg.
Phone 25 506
Res. Phone: 87 435