Heimskringla - 16.01.1935, Qupperneq 6

6. SÍÐA._____________
I VÍKING
Eftir R. Sabatini
Þetta tilboð var flutt með mjög mörgum
orðum og miklum skrúðmælum, en af því
langa tali festi Sir Oliver hug sinn, er varla
vissi hvaðan veðrið stóð, við það eitt, að refsa
óvinúm Islam. Honum fanst óvinir Islam vera
sínir óvinir; ennfremur fanst honum, að þeir
þyrftu nauðsynlega refsingar við, og að næsta
geðfelt væri, að styðja að þeirri refsingu. Svo
hann leit á þennan kost. Hinn kostinn hug-
leiddi hann líka, að ef hann neitaði að játa
trúnni, þá 'biði hans þóptan og árin, á serk-
neskri galeiðu. En af því starfi þóttist hann
hafa fengið meir en nóg, og eftir að búið var
að þvo honum, og hann náði því aftur, að
finna hvernig það var að vera alminlegur
maður, þá vildi hann alt annað heldur gera,
en að festast við árina á ný. Honum varð
ekki mikið fyrir því, að hafna sinni gömlu trú
og taka við þeirri kaþólsku, eins og vér sáúm,
og þóttist svikinn og illa haldinn í þeim skift-
um. Nú varð honum ekki meir um, að taka
við Islam, en nú var sá munurinn, að hann
ábataðist stórum. Enn var sá munur á, að
hann tók við Múhameðs trú með ofsa nokkr-
um eða sannfæringar frekju, sem skorti með
öllu, við hin fyrri trúarskiftin.
Meðan hann var á galeiðunni spönsku,
komst hann að þeirri niðurstöðu, sem fyr er
getið, að Kristnin, eins og hann sá hana
framkvæmda, væri napurt og grimt háð, sem
veröldinni væri hollast að losna við. Ekki er
svo að skUja, að sannfæring hans um ágalla
kristninnar gengi svo langt, að hann tryði
því, að Mahómets trú væri rétt og sönn, né
að trúarskiftin næðu lengra en á yfirborðið.
En hann átti ekki nema tvo kosti, þóptuna eða
háþUjur, árina eða bjúga saxið, og tók djarf-
lega og hvatlega þann kostinn, sem horfði til
lífs og frelsis fyrir hann.
Svo nú var hann tekinn í fylkingu hinna
trúföstú, en þeirra bíða laufskálar í Paradís, í
vitazgjöfum þroskaðra aldina, á bökkum þeirra
fljóta sem streyma bakkafull af mjólk og af
víni og af skíru hunangi. Hann var settur á
þá galeiðu, sem Yusuf var fengin og gekk
næstur honum að völdum. Misseri síðar börð-
ust þeir undan Sikiley, við eina af galeiðum
hinnar stríðandi kirkju (hinna herskáú ridd-
ara St. Jóhannesar, á eynni Malta); í þeirri
hríð féll Yusuf, hann gaf upp öndina í fangi
Sir Olivers, en áður en hann dó, nefndi hann
sinn gamla þóptu félaga til að stjórna galeið-
unni og kvaddi alla til að hlýða hverju hans
boði og banni, unz þeir kæmu til Alsír og
Asad segði sjálfur til, hvað hann vildi vera
láta.
Sá hæstráðandi staðfesti gerðir Yusufs og
eftir það stýrði Sir Oliver einn skipi. Þá
var honum gefið tignar nafnið Reis eða hersir,
en síðan uppnefndú vikingar hann og kölluðu
Sævar Hauk, af því að hann var djarfur og
hvatfær um allan þann sjó, þar sem aldrei sér
fjöru né flóð (Miðjarðarhaf) og jafnvel í
kristnum löndum. Síðan varð hann aðstoðar-
maður Asads sjálfs og ’réði, af hans hendi, fyrir
öllu víkinga liði, því að Asad gerðist gamall
til herferða, og var svo áræðinn, slyngur og
heppinn, að aldrei kom hann tómhentur úr
ránsferðum.
Öllum var ljóst, að Allah var með honum
og að náð þess guðs var yfir honúm, og að
Allah hefði útvalið hann sitt verkfæri til að
gera Islam dýrðlega. Asad virti hann strax
mikils og þótti, að lokum, mjög vænt um hann.
Gat sá ramtrúaði, gamli Serkur, annað gert en
elskað þann, sem hinn miskunsami, hinn vor-
kennandi, hafði augljósar mætur á? Þar kom,
að Sir Oliver var talinn sjálfsagður til að taka
við hæstu ráðum, þegar forlögum Asads væri
lokið, að dæmi trúníðinga, er á ýmsum öldum
höfðu gerst höfðingjar í víkinga liði.
Ekki var upphefð hans öfúndlaus, sem
síðar mun sagt en þó kom aldrei til þess að
ráðin væru tekin af honum, nema einu sinni.
Svo vildi til, einn morgun, að hann gekk í
þrælagerði, í Alsír borg, og á þeim óþokkalega
stað fann hann nokkra af sínum samlöndum;
hann skipaði þegar, að brjóta af þeim fjötra og
láta þá lausa.
Fyrir því krafðist Asad Pasha, að hann
gerði fulla grein, og þá þóttist hann engan
útveg kunna, nema fylgja sem fastast sínu
máli. Hann sagði svo og svarði við skegg
Spámannsins, að ef hann ætti að beita sverði
Múhameðs og brjóta straum fyir Islam á
sjónum, þá hlyti hann svo að gera eftir sínum
ráðum, og eitt af sínum ráðum væri það, að
sínir samlandar fengju ekki að kenna á
eggjum þess sama sverðs. Hann lét svo um-
mælt, að Islam skyldi ekki tapa á því, vegna
þess að fyrir hvern enskan mann, sem hann
léti lausan, skyldi hann hertaka marga spán-
verska, franska, ítalska og gríska.
Hann hafði sitt fram, en með því einu
móti, að með því að hernumið fólk væri al-
mennings eða ríkis eign, þá yrði hann að
kaupa það sér til handa, ef hann vildi hafa það
H E I M S K
af ríkinu. Þá yrðu þeir þrælar hans og hann
mætti fara með þá, sem honum sýndist. —
Þannig skar Asad úr þeirri flækju, viturlega
og réttvíslega, og Oliver hersir var svo hygg-
inn, að hann hlítti þeim úrskurði. Eftir það
keypti hann þá enska menn, er fluttir voru til
Alsír, gaf þeim frelsi og kom aftur til sinna
heimkynna. Að vísu varð hann ærið miklu til
að kosta, en hann gerðist svo auðugur, að sá
skattur varð honum ekki þungbær.
Lávarðurinn Henry telur mjög nákvæm-
lega þær mörgu hryðjur og æfintýri, sem garp-
úr vor var riðinn við, og í því stórstreymi mátti
hann vel gleyma undanfarinni æfi. En að
svo var ekki, sýndi sig, þegar Biskaine-el-
Borak, sem gekk honum næstur að völdum,
flutti nokkra brezka sjómenn, hernumda, til
Alsír og þeirra á meðal ungan mann frá
Helston, að nafni Pitt, en föður þess sveins
hafði Sir Oliver þekt. Hann tók piltinn heim
með sér, til hallar sinnar, veittti honum vel,
sem góðum gesti og sat á tali við hann alla
nóttina, til morguns; hann spurði hann spjör-
unum úr, um alla í heimabygðinni og af
þ'eim endalausu spumingum ráðum vér í, að
hann langaði heim og þótti leið æfi sín; hinn
brezki unglingur opnaði dyr að umliðinni æfi
hans, svo að fornar ástir kviknuðu, fomar
undir sviðu, en alt slíkt bældi hann niðúr hjá
sér, þegar hann gerðist víkingur og skifti um
trú. Þá sumamótt vaknaði hjá honum eftir-
sjó og ólm þrá til Rósamundu. Henni ætlaði
hann að ljúka upp aftur þeirri hurð, er hann
hafði skelt í lás, með ógæfuna á hælunum.
Honúm datt ekki annað í hug, en að hún
myndi svo gera, þegar hún vissi hið sanna.
Og nú var engin ástæða til, að hlífa Lionel,
þeim blauða bróður, sem hann hataði nú eins
mikið og hann áður hafði elskað hann.
í leyni skrifaði hann henni til og sagði
henni alt eins og var. Sá sem ritaði sögu hans
meinar ,að það tilskrif hefði vel mátt bræða
harðan stein. En það bréf var meira en af-
sakana og ástar bréf, það sagði til sannana,
sem hlutu að taka af allan efa. Hann sagði
henni frá skjalinu, sem meistari Baine hafði
samið og vísaði henni til hans, ef henni þætti
skjalið tortryggilegt. Að því búnu bað hann
hana að leggja málið fyrir drotninguna, fá
leyfi til landsvistar fyrir hann og uppgjöf
þeirra saka, að hann kastaði trú og Iagðist í
hernað, knúður af kvölum. Hann gaf piltinum
brezka góðar gjafir, lagði ríkt á við hann, að
skila sjálfur bréfinu í hendur Rósamundu og
vísaði honum á vottorðið. Það dýrmæta skjal
var falið í gamalli bók um fálka veiðar,
hvemig þeim fuglum skyldi beita til að drepa
aðra, en sú bók var geymd í bókastofu á Pen-
arrow; honum þótti ólíklegt, að Lionel hefði
opnað hana, með því að hann var ekki bók-
lærður og grunaði ^ekki, að skjalið væri þar
geymt. Skjalið skyldi Nikulás finna, að Pitts
tilvísun en hann færa það Rósamundu.
Að svo búnu fann Saltr-el-Bahr ráð til að
koma Pitt til Genoa og þar í enskt skip.
Þrem mánúðum síðar fekk hann svar —
bréf frá Pitt þessum, en það bréf barst sömu
leið, því að Genoa menn voru þá í sáttum við
Serki og önnuðust erindi þeirra við kristnar
þjóðir. í því bréfi sagði Pitt frá því, að
hann hefði gert alt, sem fyrir hann var lagt,
náð skjalinu ,gengið fyrir Rósamundu, er þá
dvaldi í Arwenack, hjá Sir John Killigrew og
fengið henni sjálfur bréf og skjal; en þegar
hún heyrði, hvers erindi hann rak, þá fleygði
hún bréfinu á eldinn og skjalinu, án þess að
brjóta þau upp, og kvaddi hann á búrt.
Þá nótt dvaldi Sakr-el-Bahr undir beru
lofti, í ilmandi aldingarði hallar sinnar og
þrælar hans skýrðu frá því, óttaslegnir að þeir
heyrðu stunur og grát. En ef hjarta hans
grét í það sinn, þá grét það aldrei framar;
uppfrá því varð hann dulari, grimmari og
kaldhæðinn úmfram venju og aldrei leysti hann
enska úr þrældóm, þaðan í frá. Hjarta hans
varð að steini.
Þannig liðu fimm ár frá þeirri vornótt er
hann var á brott numinn, og frægð hans fór
víða og allir óttúðust hann á sjó og flotar
voru gerðir út, frá Malta, frá Naples og frá
Feneyjum, til að ná honum og taka fyrir rán-
skap hans og harða hemað. En Allah gætti
hans og aldrei lagði Sakr-el Bahr svo til
orustu, að hin bjúgu söxin, reidd fyrir Islam,
reyndust ekki sigursæl.
En á fimta útlegðar ári hans gerðist það,
að honum barst bréf frá Pitt hinum kom-
brezka, og þá fekk hann að sjá, að ekki var
trygð með öllu útdauð í mannheimum, þó
hann héldi svo vera, því að þeim manni gekk
ekki annað til, en að launa það nokkm, að
hann var leystur úr þrældómL Það bréf ýfði
gamlar undir og veitti nýja. Hann fékk þá
frétt, að Sir John Killigrew hafði tekið Pitt
fyrir og kúgað hann til vitnisburðar um, að Sir
Oliver hefði kastað trú sinni og gerst Mú-
hameðs fylgjandi, en með þeim vitnisburði
fekk hann dómstóla til að lýsa Sir Oliver
dauðan að lögum og Lionel bróður hans réttan
erfingja að öllum arfinum. Pitt lýsti því, hve
sárt hann tók, að verða Sir Oliver til baga
R I N G L A
móti vilja sínum, og kvað svo á, að heldur
vildi hann hafa gengið í snöruna, heldúr en
að bera vitnið, ef hann hefði séð fyrir, hvað
af framburði hans leiddi.
Þetta las Sir Oliver með kæruleysi og
fyirlitning. En bréfið flutti meiri fréttir.
Jómfrú Rósamunda var nýlega komin heim
aftur, eftir tveggja ára dvöl í Frakklandi, hún
væri nú trúlofuð meistara Lionei Tressilian og
giftingin ætti að fara fram í næstkomandi
júnímánuði. Sir John Killigrew hefði stofnað
þann ráðahag, hann ætlaöi að leggja upp í
langferð og vildi sjá henni fyrir gjaforði og
eiginmanns skjóli, áður en hann legði burt
skipi sínu nýsfmíðuðu, til Indialands. Enn-
fremúr stóð í bréfinu, að öllum þótti sá hjú-
skapur vel ráðinn fyrir báðar ættir, því að þá
gengju í eitt góssin Penarrow og Godolphin
Court, en landamerki þeirra lægju saman .
En er hann las þetta, hló Oliver hersir.
Hjónabandið var vel þokkað, ekki vegna þess
sjálfs, heldur vegna tveggja jarðarskika, sem
yrðu að einum, það var hjúskapur tveggja
veiðigrunda, tveggja óðala, tveggja sáðteiga
og skóga, og að tvær manneskjur áttu hlut í,
virtist aðeins tilfallandi auka atirði. Þar
næst fann hann hve hlálegt og hæðilegt alt
þetta var og beizkjúna af því lagði um alla sál
hans. Rósa hafnaði honum og vísaði á bug
vegna vigs, en ætlaði að taka í arma sína
sjálfan vegandann. Og sá hvolpur, sá falski
níðingur, í hvaða pytti helvítis sótti hann
kjark til að halda þeim gráa grímuleik til
streitu? —• átti hann engan snefil af æru tfl,
enga samvizku, enga sómatilfinning, engan
guðs ótta.”
Hann reif bréfið í agnir og setti sér að
gleyma hinu liðna. Pitt vildi vel en olli hon-
um sárra kvala. Til að reyna að létta, hug-
raunir sínar, lagði hann til hafs með þrem
galeiðum og þeirri ferð lauk svo, sem áður
segir, að hann hitti skipstjórann Jasper Leigh,
á hinum spánska byrðing, sem hann tók und-
ir hellisskútúm Heraklesar.
III. Kapítuli.
Það sama kveld var Jasper Leigh sóttur
fram í stafnklefa, af tröllslegum blámanni og
leiddur til lyftingar, til tals við Sakr-el-Bahr,
hann þóttist eiga vísan bana sinn, fyrir fanta-
legar tilgerðir, en lét sem minst á því bera.
“Nú eru orðin umskifti, síðan við sáumst
seinast á skipsþiljum, skipstjóri,” mælti trú-
níðingúrinn, svo stiltur, að ekki var að vita,
hverju hann bjó yfir. /
“Víst svo,” svaraði hinn. “En eg vil vona,
að þú gleymir ekki því, að þá var eg vinur
þinn.”
“Fyrir borgun,” mælti Sakr-el-Bahr. “Og
fyirr vissa borgun kann vera að eg hlífist við
þig nú.”
Þá lifnaði yfir þeim prettótta stýrimanni,
er hann sá vonar skímu. “Nefndu hana, Sir
Oliver,” mælti hann, fljótt og mjúklega. “Og
ef það stendur í mínu vesala valdi, að gera
'eitthvað sem þú vilt vera láta, þá skal eg
sverja, að ekki skal standa á mér.” Svo lagði
hann við, í voluðum tón: “Eg en búinn'að
fá mig fullreyndan í þrælkun. í fimm ár hefi
eg þrælkað, fjögur á galeiðum Spánar, og eng-
inn dagur leið svo, í öll þau ár, að eg óskaði
mér ekki dauða. Ef þú vissir hvað eg hefi
tekið út.”
Þá svaraði Sahr-el-Bahr, svo kuldalega,
að stýirmanni rann kalt vatn milli skinns og
hörunds;
“Aldei kom þjáning niður á manni, sem
átti hana frekar skilið, aldrei kom refsing
betur niður, aldrei hitt réttvísin betur á. Þú
ætlaðir a'ð selja mig, mann sem aldrei gerði
þér mein, meir að segja mann sem, hafði gert
þér góðan greiða — þú ætlaðir að selja mig í
þrældóm, fyrir skitin tvö hundruð pund. . .”
“Nei, nei,” æpti hinn, óttasleginn, “guð
sé mér vitni, að 'eg ætlaði mér það aldrei. Þú
munt ekki hafa gleymt því, sem eg talaði við
þig, boðinu sem eg baúð þér, að flytja þig aftur
heimleiðis.”
“Jú, fyrir vissa borgun,” svaraði Sakr-el-
Bahr. “Og það er hepni þín, að þú getur nú
goldið það gjald, sem forðar þínum sauruga
svíra við gálganum. Eg þarf stýrimanns með,
og nú skaltu vinna það þér til lífs, að gera
það sem þú bauðst til að gera fyrir 200 pund,
fyrir fimm árum síðan. Hverju svarar þú því?
Viltu stýra þessu skipi fyrir mig?”
Jasper Leigh trúði varla eyrúm sínum.
Hann svaraði skjótt: “Sir, eg skal sannarlega
stýra því og það þó þú viljir til helvítis.”
“Til Spánar vil eg ekki þennan ganginn,”
svaraði Sakr-el-Bahr. Þú skalt ráða leiðinni
rétt álíka og þú mundir gert hafa fyrir fimm
árum, til Falárósa og setja mig þar á land.
Viltu lofast til þess?”
- “Já, feginn,” kom svarið, fljótt og fúslega.
“Skilmálarnir eru, að þú skalt halda lífi
og vera frjáls maður. En ætlaðu ekki, að þú
fáir að skjótast burt á Englandi. Þú skalt
ráða ferðinni til baka, og að því loknu má
vera, að eg finni ráð til að koma þér heimleið-
WINNIPEG, 16. JANÚAR, 1935
is, ef þig langar til, og ef þú reynist vel, er
ekki fráleitt, að þú takir einhver laun fyrir. Ef
þú gerir sem þú hefir jafnan verið vanur, og
beitir svikúm, þá færðu ekki að lifa lengur.”
Hann benti á blámennina, er stóðu í skúgga,
tröllslegir og kolsvartir svo að ekki sá annað
en augnaskjálg þeirra og tennur, og mælti:
“Þessar sanda liljur skulu gæta þín, svo að
ekkert verði þér að meini, meðan þú ert mér
trúr, og þeir skulu kyrkja þig, undir eins og
þú sýnir þig í svikum. Þú mátt fara. Á skip-
inu máttu vera hvar þú vilt, en ekki máttu
fara af því, nema eg segi þér. sjálfur.”
Jasper staulaðist burt, þóttist betra hafa
borið úr býtúm, en hann vænti, og átti skilið,
og blámennirnir eltu hann hvar sem hann fór,
uppfrá því, líkir ferlegum skuggum.
Nú gekk Biskaine í lyftingu og skýrði frá
herfangi, sem lítið var, nema hinir herteknu
menn og skipið sjálft. Það var á útsiglingu
°S engin von til að mikið fémætt væri innan-
borðs, utan vopn og púður og gangsilfur. —
Sakr-e-l-Bahr sagði stuttlega hvað hann vildi
vera láta:
“Færðu fangana í galeiðurnar, farðu svo
til Alsír og láttu selja þá. Alt annað skaltu
skilja eftir. Tvö húndruð víkingar, hina
hraustustu, vil eg að fari á þetta skip, tili að
starfa að seglum og til að berjast.”
“Ætlar þú þá ekki að koma til Alsír aftur,
ó, Sakr-el-Bahr?”
“Ekki að sinni. Eg ætla í lengri ferð
Ber þú kveðju mína Asad-ed-Din, að Allah
gæti hans og gleðji og seg honum að, mín sé
að vænta eftir sex vikur.”
Þetta þótti víkingum mikil tíðindi. Þeir
voru vanir að sveima um Miðjarðarhaf, fáir
höfðu komið eins la/ngt og til Spartel höfða,
en enginn þeirra kunni neitt til siglinga á
opnú hafi. En þeir trúðu á hamingju Sakr-el-
Bahrs og að Allah hefði á honum vemd og
velþóknun; því komust færri en vildu í þenn-
an leiðangur, sem þeir að vísu hefðu kallað
feigðar flan, ef foringinn hefði verið ótraust-
ari.
Ekki er svo að skilja, að Sakr-el-Bahr
hefði búið yfir þessu ráði. Það kom að hon-
um, meðan hann var á varðbergi og sá á
byrðinginn beita til hafs, að gaman væri, að
sigla slíku skipi til Englands, ganga á land á
Kornbretalandi og veita hinum blauða bróður
makleg málagjöld. Þetta flaug aftur í hug
hans, er hann sá Jasper Leigh, og með því að
hann var orðinn einræði vanur og því, að
hverju var hlýtt, þegar í stað, er hann vildi
vera láta, þá varð honum skamt milli þess, að
hugsa og framkvæma, að óska og fá þá ósk
uppfylta. Hann var skjótur til úrræða og
skjótur til að koma hverju ráði fram. Enginn
varð til að standa í móti honum og nú var
eins. Hér var skipið og maðurinn til að
ráða stefnu um úthafið. Líka gat svo farið,
að hann sæi Rósamundu og gæti neytt hana
til að heyra hið sanna. Og Sir John Killi-
grew, sá hafði fengið hann daúðadæmdan að
lögum, sem trúníðing, og -síðan stofnað til
hjúskapar með Lionel og Rósamundu, sá
skyldi líka fá sannleikann að vita.
Hann bjó ferð sína sem hraðast, og dag-
inn eftir lagði hann skipi sínu til hafs, <en
Biskaine-el-Borak hélt galeiðunum austur,
sem næst landi, eins og víkinga var siður.
Sir Oliver fekk svo hagstæðan byr, að á
tíunda degi sá hann blána fyrir fjöllum á suð-
urströnd Englands.
IV. Kapítuli.
Hið fagra höfuðból Arwenack stendur
hátt; þaðan er löng brekka niðúr að voginum
sem áin Fal rennur í; við brekku fótinn er
þorpið Smithick, en fram undan því lá fyrir
akkerum mikið skip og frítt, gert af hinum
bezta efnivið og högustu smiðum, sem til
fengust og ekkert til sparað. Þangað voru nú
fluttar vistir og vopn, til langferðar, svo að
mikið var að gera kringum smiðjuna og þá
fáu húsakofa sem í hverfinu voru; Sir John
Killigrew hafði haft sitt fram, að láta löggilda
staðinn og hugði gott til, enda reis þar upp stór
staður og mikill viðurbúnaður, þegar tímar
liðu.
Mótstaða Sir Olivers gegn þessu uppá-
halds áformi Sir Johns var helzta rótin undir
óvináttu þeirra; en er Lionel var tekinn við,
skifti um, hann fór jafnvel svo langt, að
styðja málaleitan Sir Johns við stjómina og
þingið, þar til málið hafðist fram. En er
Lionel veitti Sir John að málinu, þá tókst vin-
átta með þeim.
Lionel skorti skerpu bróður síns til vits,
en bætti það upp með kænsku. Hann sá það,
að þó að héruð þau, sem eign hans lá í kynnú
að bíða tjón við það, að höfn var sett annars-
staðar, þá mundi það tjón ekki koma fram
um hans daga, hann veitti Sir John að hans
máli og fékk í staðinn fylgi hans í því áformi,
að eignast Rósamundu Godolphin og jarðir
hennar.