Heimskringla - 27.01.1937, Side 1

LI. ÁRiGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 27. JANÚAR 1937
NÚMER 17.
HELZTU FRETTIR
víðtækri þekkingu á því, var ekk-
ert undarlegt, þó Mr. Christian-
son yrði fyrir valinu.
GUÐMUNDUR
CHRISTIAN SON
Fyrir skömmu var frá því sagt
í Heimsrkinglu, að íslendingur,
Guðm. (Mundi) Christianson
hefði verið skipaður yfir-um-
sjónarmaður málefna Índíána í
Canada hjá sambandsstjórninni.
Frekari upplýsingar en þá var
kostur á um Mr. Christianson,
hefir Mr. Jósep Skaptason nú
látið blaðinu í té; styðst það sem
hér fer á eftir við þær og er Hkr.
þakklát Mr. Skaptason fyrir
þær.
Mr. Guðmundur Christianson,
er fæddur á Núpi í Dýrafirði:
hann er 56 ára að aldri. Vestur
um haf kom hann með foreldr-
um sínum, Bjarna Kristjánssyni
og Bjarneyju Guðmundsdóttur
frá Mýrum í Dýrafirði 1887. —
Settust foreldrar hans að á Lun-
dar og bjuggu þar í 9 mánuði.
Þá fluttu þau til The Narrows,
við Manitobavatn og bjuggu þar
í 10 ár. Árið 1897 fluttu þau til
Westbourne í Manitoba.
Mr. Guðm. Christiánson var
því 6 ára er hann kom til þessa
lands. Á uppvaxtarárum sínum
hér, vann hann hverja algenga
vinnu, við fiskiveiði á Manitoba-
vatni, við fiskiflutning þaðan til
Winnipeg, skógarhögg, járn-
brautalagningu o. s. frv. En
árið 1902 byrjaði hann á verzlun
og rak það starf unz hann árið
1914 hlaut stöðu í Indian Depart-
ment hjá sambandsstjórninni,
sem kennari í búnaði og starfs-
maður á skrifstofu (agency) í
Pelly, Sask. Nokkru síðar varð
hann umboðsmaður (agent). —
Árið 1917, var hann svo sendur
þaðan til Qu’Appelle Agency,
norðaustur af Regina. Tveim
árum síðar var hann skipaður
eftirlitsmaður (Inspector) í
Manitoba, Saskatchewan og Al-
berta og hafði aðsetur í Regina.
Og 1932 var hann sendur til Cal-
gary og tók þá við eftirliti Indí-
ána í Alberta og síðar í öllu
Norðvesturlandinu. Og nú 1. des.
1936, skipaði sambands'stjórnin
hann General Superintendent of
Indian Agencies með skrifstofu
í Ottawa.
í þessu síðast talda starfi er
það fólgið, að hafa eftirlit með
öllum skrifstofum hvar sem eru
í Canada og málefni Indíána
hafa með höndum. Allir sem í
slíkum skrifstofum starfa og
þeir sem þeim stjórna, og eftir-
litsmenn (inspectors), eru þjón-
ar General Superintendent skrif-
stofunnar, sem þessi landi vor,
Mr. Guðm. Christianson veitir
forstöðu. Skólamál Indíána eru
það eina sem ekki heyra deild
hans til.
Mr. Christianson hefir, eins og
auðsætt er af því sem hér er
sagt, hlotið góðan undirbúning
undir starf sitt. Hafi Hon. T. E.
Crerar, sem stöðuna veitti, verið
að svipast um eftir manni með
Ægjlegir vatnavextir
í Bandaríkjunum
óhemju vöxtur hefir verið í
ám í Bandaríkjunum undanfarn-
ar eina eða tvær vikur. Hafa
bæði leitt af því mannskaða og
eignatjón.
Um 100 manns er fullyrt að
farist hafi, en húsviltir og frá
heimilum sínum hafa um 500,000
manns orðið að hrekjast. Eigna-
tjónið er ekki hægt að meta;
ætla sumir að það sé farið að
nálgast eina biljón dollara.
Tjónið hefir orðið meira og
minna í 10 ríkjum; svo víðtækt
er það.
Aðallega er það þó vöxturinn
í Ohio-ánni sem því veldur.
Alt láglendi í Ohio-dalnum má
heita að hafi verið dauðanum
ofurselt af áflæði.
Á svæðinu milli Cincinnati í
Ohio-ríki og Memphis í Ken-
tucky-ríki er talið að skaðarnir
hafi orðið mestir og ógurlegast-
ir.
f borginni Cincinnati var tæp-
ur einn sjöundi hluti af öllu
landi, 72 fermílum, sem borgin
stendur á, þurt land. Um 65,000
manns er heimilislaust; íbúatal-
an er 750,000.
í iðnaðarhverfi borgarinnar,
sem liggur lágt, sprakk olíu-
geymir með 250,000 gallónum af
gasolíu í, sem flaut ofan á vatn-
inu. Kostaði geymirinn iy2
miljón dollara. En það er minst.
Svo kviknaði í gasolíunni ofan á
vatninu, var það sagt frá stræt-
isvagna vír, sem bilaði. Var nú
þarna alt í einu báli og slegtu
eldtungurnar frá bálinu er vind-
urinn sleit út úr því hæstu hús-
toppa. Var þá og þegar búist við
að bærinn brynni. En svo varð
þó ekki. En nærri má geta
hvernig íbúunum hefir liðið við
að horfast í augu við þetta, auk
áflæðisins á bæinn.
Louisville, bær í Kentucky, var
hálfur yfirflæddur. Þar búa
um 330,000 manns og eru 200,000
af þeim heimilislausir. f þessum
tveimur ríkjum hafa fleiri
smærri bæjir orðið fyrir hlut-
fallslega svipuðu tjóni. í Indi-
anaríkinu hafa einnig orðið mikl-
ir skaðar.
í Tennessee-ríki og Missouri
hafa einnig orðið áflæði af vexti
í Missisippi ánni. Eru heimilis-
lausir í hvoru þessu ríki um
15,000 manns. Og svipaða sögu
er að segja í Vestur-Virginíu og
Ulinois-ríki.
Þar sem áflæðið var verst í
Ohio, varð fólk í hærri bygging-
um í iðnaðarhverfunum, að
flýja af fyrsta og öðru gólfi.
Mörg hús hafa flotið burtu
með flóðinu.
Ljósa og orkuleiðslur hafa
mjög víða bilað og vatnsleiðslur.
Einnig hafa saurrennur bilað svo
að úr þeim hefir flætt um alt. Er
óttast að af þessu flóði með öll-
um óhroða sem með því hefir
borist upp á yfirborðið, leiði
sýki.
Rauðakrossfélögin og stjórnin
hafa gengið ákaflega vel fram i
að bjarga og aðstoða nauðlíð-
andi fólk. Sendi Roosevelt for-
seti mikið af herliðinu og aðra
starfsmenn stjórnarinnar til að
vinna að björgun.
Orsakirnar til þessa áflæðis
liggja í því, að um áramótin og
Madrid-stjórnin vongóð
Jose Miaja herforingja stjórn-
arhersins á Spáni, fórust orð á þá
leið s. 1. mánudag, að uppreistar-
menn væru dæmdir til að tapa.
“Spánska þjóðin viðurkennir
aldrei neina stjórnar-böðla,”
sagði herforinginn. “Hún sigr-
aði Márana forðum og hún mun
enn reka alt utan að komandi á-
rásarlið af höndum sér, sem eft-
ir landi hennar slægist.”
Herforinginn lét ánægju sína
í ljósi yfir hugprúði hermanna
sinna. Hann kvað þá ákveðna
að halda uppi vörn þar til sigur
væri fenginn; sagði þá aldrei
hafa gengið betur fram en nú.
Uppreistarherinn gerði flugá-
rás á Madrid s. 1. sunnudag og
drap 8 manna og særði um 30, í
hreðunni unz hann var rekinn
burtu. S. 1. laugardag gerði
hann og eina verstu árásina, sem
hann hefir nokkru sinni gert, og
er sagt að mannfall hafi þá orðið
með mesta móti vopnlausra borg-
ara, manna, kvenna og barna.
Hvar sem uppreistarmönnum
og stjórnarhernum lendir saman
á vígvellinum, fer uppreistarliðið
halloka þessa stundina.
Trotsky samur við sig
Trotsky er nú kominn til
Mexikó, og seztur þar að, hvað
lengi sem það verður. Ekki lét
hann það lengi dragast, eftir að
hann var kominn vestur um haf
að byrja að skrifa æsinga-grein-
ar í bandarísk blöð, gegn stjórn
Stalins og Rússlandi. Sérstak-
lega fjalla skrif hans um land-
ráðamennina í Rússlandi sem
fyrir nokkru voru líflátnir, þá
Zinovieff og Kamenoff, og svo
einnig um Redak og hans féalga,
er allir, að áeggjan Trotsky, eru
sagðir að hafa setið með lögregl-
unni í Þýzkalandi á svikráðum
við rússnesku stjórnina. Trotsky
reynir að koma Ameríku-mönn-
um í skilning um, að menn þess-
ir hafi verið saklausir og sjálfur
sé hann móðgaður með að vera
bendlaður við slík mál. Leggur
hann því til að alþjóðadómur sé
kallaður saman til þess að dæma
eða gera út um mál þessara
manna og sín. Svona blindur er
Trotsky af hatri til Stalins, að
hann heldur að hann geti haft
aðrar þjóðir upp í það, að vasast
nú í þessum landráðamálum
Rússlands. Og þetta rugl þessa
alþekta, óþreyjufulla og ham-
stola uppreistarseggs, er breitt
yfir hálfar fyrstu síður dagblað-
anna í Bandaríkj unum og Can-
ada og eflaust í Mexiko einnig,
eins um merkilega nýung væri
þarna að ræða. Erlendir menn
sem í Rússlandi voru við þessi
réttarhöld, segja að þar hafi alt
fram farið eins og fyrir dómstól-
um annara lýðræðis landa og
mennirnir hafi játað sekt sína,
er þeir gátu ekki varið fram-
ferði sitt.
Sr. JóN SVEINSSON, S.J.
er var í heimsókn til bróður síns
hér í desember er nú kominn til
San Francisco, heldur til við
University of San Francisco, og
býst við að dvelja þar nokkrar
vikur áður en hann leggur af
stað til Austurlanda. f bréfi til
bróður síns hér í Winnipeg, fer
hann mjög lofsamlegum orðum
um landa sína hér í borginni,
myndarsícap þeirra og dugnað,
góðvild og gestrisni við sig.
ógleymanlegt segir hann að
verði sér hið prýðilega samsæti
er Þjóðræknisfélagið stóð fyrir
og “Helgi Magri”, sveitungar
hann hafði mikla nautn af að
kynnast.
Á stéttarbræður sína, ísl.
prestana hér í Winnipeg minnist
hann með mikilli aðdáun, fyrir
gáfur, dugnað, lipurð og ástúð-
lega framkomu við sig.
Öllum þessum elskulegu lönd-
um sínum hér í Winnipeg, er
sýndu honum velvild og vinahót
vill hann votta hjartans þakk-
læti sitt og virðingu.
Sá sem þessar línur ritar, hef-
ir orðið var nokkurrar óánægju
hjá löndum hér í borginni út af
því að fleirum gafst eigi kostur
á að mæta sr. Jóni en staddir
voru í samsætinu að “Moore’s”
sem Þjóðræknisfélagið stóð fyr-
ir. Ástæðan fyrir því, að ekki
var stofnað til samkomu eða
samsætis í stórum stíl með al-
mennri þátttöku var sú að sr.
Jón afbað öll slík veizluhöld mjög
ákveðið.
Fékst með naumindum til að
sækja þetta takmárkaða sam-
sæti. Honum fanst að hann vera
farin að ryðga svo í íslenzku —
og einnig ensku — að frá honum
væru þessi mál ekki boðleg.
Þjóðræknisfélagið var mjög
áfram um að stofna til sam-
komu eða samsætis í stórum stíl
með almennri þátttöku, fyrir
hann, en varð að takmarka það
fyrir framangreindar ástæður.
Fyrir það sem Þjóðræknisfé-
lagið gerði og fórst mjög mynd-
arlega er eg, að minsta kosti,
þakklátur.
F. Swanson
Fólksflutningavagn veltur
um, 20 menn farast
Fólksflutningavagn valt út af
þjóðveginum skamt frá Miami í
Florida s. 1. mánudag. Af 31
farþega, sem í ferðinni var, dóu
20.
ÍSLANDS-FRÉTTIR
í byrjun þessa mánaðar snjóaði'hans tóku þátt í, einnig ýms önn-
í ákafa syðra. En svo brá til
þíðu og mikilla rigninga.
ur heimboð er hann þáði hjá
löndum sínum sér í borginni er
Allir lyfsalar landsins kærðir
fyrir ólöglegan innflutning
á spíritus og fleiri brot á
áfengis- og tolllögum
Rvík. 30. des. 1936
f fyrradag var höfðað mál
gegn öllum lyfsölum landsins og
nokkrum starfsmönnum þeirra
fyrir óleyfilegan innflutning á
spíritus til meðalagerðar og ó-
löglega áfengissölu. Munu þeir
allir vera sekir um það fyr-
nefnda, og líka flestir um það
síðarnefnda.
Hefir Ingólfur Jónsson lög-
fræðingur haft þessi mál til
rannsóknar undanfarið að fyrir
skipan dómsmálaráðuneytisins
og hefir hann ákveðið að höfða
málið gegn þeim, eftir að hafa
framkvæmt rannsóknina.
Á árunum 1926—35 hafa lyf-
salar flutt inn meira og minna af
spíritus til meðalagerðar, en að
dómi Ingólfs hafði Áfengisverzl-
un ríkisins einkarétt til þess inn-
flutnings. Reynist það rétt,
munu sektir lyfsalanna koma til
að nema tugum þúsunda króna,
og er þó vafasamt að enn sé vit-
að til fullnustu um allan þennan
innflutning þeirra.
Þá hefir það sannast á alla lyf-
sala utan Reykjavíkur, að þeir
hafi selt áfengi í lyfjabúðum
sínum. Nokkrir lyfsalar hafa
líka gerst sekir um ýms önnur
brot.
Þá er einnig höfðað mál gegn
Svend A. Johansen heildsala,
sem var milligöngumaður um
spirituskaupin.
Alls eru hinir ákærðu 19 tals-
ins og er þeim öllum stefnt til að
mæta fyrir aukarétti í Reykja-
vík 20. janúar næstk.
Hinir ákærðu eru þessir:
Hans A. Svane lyfsali Stykk-
ishólmi og Jónas Hildimundar-
son lyfjasveinn sama staðar, —
Gunnar Juul lyfsali ísafirði og
Helgi Þorvarðarson lyfjasveinn
sama staðar, Otto Gregers Nors
Grundtvig lyfsali Neskaupstað,
Johan Gerhardt Ole Ellerup lyf-
sali Seyðisfirði, Oddur Carl Thor-
arensen lyfsali Akureyri, Eyþór
Aðalsteinss Thorarensen lyfja-
sveinn og Sigurður Valdemar
Flóventsson lyfjasveinn, báðir á
Akureyri, Ole Band lyfsali Sauð-
árkórki, Aage Ridderman
Schiöth lyfsali Siglufirði og Ein-
ar Kristjánsson lyfjasveinn
sama staðar, Sören Ringsted
Kampmann lyfsali Hafnarfirði,
Jóhannes Sigfússon lyfsali Vest-
mannaeyjum, Þorsteinn Schev-
ing Thorsteinsson lyfsali Reykja
vík, Jóhanna Dagmar Magnús-
dóttir lyfsali Reykjavík, Peter
L. Mogensen lyfsali Reykjavík,
Stefán Thorarensen lyfsali
Reykajvík og Svend A. Johansen
heildsali Freyjugötu 42 Reykja-
vík.—Nýja Dagbl.
* * r
Viðey seld
Eggert Briem, sem verið hefir
eigandi Viðeyjar, hefir nýlega
selt hana Engilbert Hafberg
auglýsingastjóra, og mun kaup-
verðið vera 140 þús. kr.
Fiskiveiðistöðin á Viðey fylgir
ekki með í kaupunum. Hún mun
vera eign útvegsbankans.
—Mbl. 20. des.
* * *
Sænska deild norræna félags-
ins gaf út fyrir jólin “Nordens
Jul” með efni frá öllum Norður-
löndum. Meðal annars er í rit-
inu íslenzki þjóðsöngurinn og
alls sex íslenzkar myndir eftir
málverkum Þórarins Þorláksson
ar.—Mbl.
* * *
Sveinn Björnsson sendiherra
hefir verið kjörinn meðlimur í
heiðursnefnd þeirri, sem sett
hefir .verið á laggirnar í tilefni
af hinni miklu horrænu drátt-
listarsýningu, sem haldin verður
Charlottenborg í Kaupmanna-
BERGSVEINN M. LONG
DÁINN
höfn í janúar næstkomandi.
FLEYGAR
Það þarf ekki að hafa fyrir að
skrifa sögu kapitalismans í
þykkum bindum. Hún er öll
sögð í þessu eina spakmæli: “Sá
einn er sekur sem tapar.”
V
List kapitalismans er eins og
frú, sem situr í hæginda stóln-
um og hefir það gott, en stendur
upp á milli og fægir alt í húsinu,
svo að hlutirnir glan'sa eins og ís-
kristallar, sem stinga í augun.
Komirðu inn blautur um fæturna
sendir hún þér það augnaráð að
þú ferð öfugur út aftur.
V
Væri ríkur sælkeri fiskimaður
á Winnipeg vatni einn einasta
dag, þegar frostið er 40° fyrir
neðan, mundi hann ekki sjá ljós
næsta dags.
V
Afbrýðissemin er rangeygð á
öðru auganu, en blind á hinu.
~ V
Hin rauða list er eins og há-
beinótt telpa á gelgju skeiði með
flaksandi hár og rjóðar kinnar,
sem slabbar í pollum vorleys-
inganna og hirðir ekki hót um
þó að gusurnar slettist upp fyrir
höfuð.
V
Kristni og kirkja eru sitt hvað.
V
Það er heimskulegt að særa
mannshugann. Hann vinnur
verk sitt á bak við tjöldin, og
enginn hefir en getað mælt mátt
hans.
Frh. á 6 bls.
Síðast liðinn mánudagsmorg-
un, lézt Bergsveinn Matthíasson
Long að heimili sínu 620 Alver-
stone St., Winnipeg.
Hann var á áttugasta aldurs-
ari; hafði átt við vanheilsu að
búa síðast liðin 2 eða 3 ár.
Með Bergsveini er til moldar
hniginn einn hinna ágætustu
manna úr hópi íslendinga hér
vestra. Munu þeir er kyntust
honum, lengi minnast hans og
sakna fyrir margra hluta sakir.
ótrauðari vin var ekki hægt að
eignast en Bergsvein Long. f
viðmóti var hann alla-jafna glað-
ur, en það var þó einlægni hans
og trúfesti, bæði við vini sína og
í störfum þeim, er hann tók sér
fyrir hendur, sem mest einkendu
hann. Orð hans stóðu eins og
stafur á bók. Og í félagsmálum
og hverju sem var, þótti því
verki borgið, er Bergsveinn á
annað borð tók að sér; svo mik-
ið traust var til hans borið.
f félagsmálum kvað eflaust
mest að starfi Bergsveins Long
Goodtemplaramálumi. Hann
innritaðist í stúkuna Heklu 1890.
Var sá munur að því mannslið-
inu þar, að hann mátti heita stoð
og stytta stúkunnar flestum ef
ekki öllum félögum hennar frem-
ur alt fram til hins síðasta. Einu
sinni, er sá er þetta ritar, heim-
sótti hann, eftir að hann var
lagstur, mintist Long þess, að
hann hefði ekki séð í Heims-
kringlu birtar embættismanna-
kosningarnar í Heklu sem fram
hlytu að hafa farið, því nýr árs-
fjórðungur væri byrjaður. Kvað
hann það slóðaskap, sem ekki
mætti eiga sér stað í stúkunni
Heklu, ef hún ætlaði sér að lifa,
og lét okkur félagssystkyni sín
heyra það. Þetta er aðeins dæmi
um reglu og hirðusemi hans í fé-
Iagsstarfi.
En Bergsveinn veitti mörgum
öðrum félagsmálum liðveizlu
sína, þó hann heyrði ekki félags-
skapnum til, ef hann áleit til-
gang þeirra þess verðan.
Bergsveinn var fæddur 7. feb.
1857 að Svínaskála á Eskifirði í
Suður-Múlasýslu. Til Ameríku
flutti hann 1882. Árið 1897
giftist hann Þuríði B. Long, er
dó 1934. Tvö börn þeirra eru á
lífi, Georg verkfræðingur, býr í
Chicago og Friðbjörg Jóhanna,
gift J. Victor Jónassyni; búa í
Winnipeg.
Þau 55 ár sem Bergsveinn bjó
hér vestra, hafði hann að undan-
teknum 4 eða 5 fyrstu árunum
heimili í Winnipeg; atvinna hans
var húsasmíði.
Jarðarförin fer fram næst-
komandi föstudag frá útfarar-
stofu A. S. Bardals, kl. 2. e. h.
Pétur Anderson, kornkaup-
maður lagði af stað s. 1. föstu-
dag suður til Florida; mun hann
dvelja þar um skeið.