Heimskringla - 27.01.1937, Qupperneq 5

WINNIPEG, 27. JANÚAR 1937
HEIMSKRINGLA
5. SlÐA
vér ekkert lært af Rússlandi?
Vér getum ekki búist við að
kristna kommúnistana, nema því
aðeins að vér getum að minsta
kosti verið jafningjar þeirra 1
réttlæti og mannúð gagnvart
þeim snauðu og ólánsömu.
G. Á.
FLEYGAR
Frh. frá 1. bls.
Kærleikur Jesú Krists var
eins og heiðskír sumarhiminn.
Kærleikur þessarar aldar er dul-
klædd upphefð, sem í hjarta sínu
lítur á þurfamanninn eins og
óæðri veru. Eg treysti ekki kær-
leik þínum,—en sýndu mér rétt-
læti, og eg skal mæta þér á miðri
leið.
- V
Væri prestsstaðan ekki at-
vinnugrein, mundi almenningur
svelta heilu hungri af guðsþjón-
ustuleysi.
V
Jesús Kristur var allra manna
lærðastur. Hann gekk á æðstu
háskóla Austurlanda.
V
Ef fyrverandi Bretakonungur
settist að á bújörð vestur í Al-
berta og gengi á eftir plógnum
eins og Leo Tolstoi, yrði hann
dýrlingur alþýðu og hefði áhrif
á mannfélagsmál.
V
Þegar líkaminn er dauður
verður hann eftir í Canada. En
eg fer til íslands, himnaríkis eða
stjarnanna — eða guð veit hvurt.
V
Mér þykir vænt um Canada-
skóginn. Hann hefir skýlt mér í
næðingunum og sungið fyrir
mig, þegar eg þráði íslenzk fjöll.
V
Ef guð er ekki á íslandi um
Jónsmessuleytið, er hann ekki
að finna á þessari jörðu.
V
Það fyrsta, sem eg bið guð
um í öðru lífi, er, að láta Vnig
ekki verða útlending í annað
sinn.
V
Kynferðishvötin er varhuga-
verð. Ef þú ekki fullnægir löng-
un hennar, étur hún þig sjálfan
að lokum.
V
Eg skal skifta atvinnu við bur-
geis, sem er veikur af ofáti og
ábyrgjast honum, að hann verð-
ur mat sínum fegnastur í nýju
vistinni — eins og Grettir forð-
um — og hvíldinni sömuleiðis.
V
Á meðan verið var að messa á
jóladaginn, var rabítur í boga
með brotinn fót.
V
Að vera góður maður, er ekki
flókin fræði. Sá einn er góður,
sem ekki er ánægður fyr en öll-
um líður vel.
V
Hugsjón er ekkert barnagling-
ur, sem hægt er að leika sér að í
tómstundum og á tyllidögum. —
Hún krefst samstarfs huga og
handar á örlaga þungum tíma-
mótum. Sért þú ekki reiðubú-
inn að fórna henni lífi, sál og
sannfæring án persónulegra
hagsmuna, verður hún aldrei þín.
V
“öreigar allra landa samein-
ist,” er kjörorð róttækra um-
bótamanna á íslandi. Vilja Vest-
Ur-íslenzkir öreigar “rétta þeim
mund um hafið hálft” og byggja
þjóðernisbrú milli landanna á
þeim stólpum?
V
Ef allar þær manneskjur, sem
halda umbóta ræður innan
fjögra veggja, hefðu hugdirfð til
hess að mæta á opnum velli á-
Veðra við íhaldið og kasta glóf-
anum á nasir þess mundi öreig-
um fækka um 5% á ári.
V
Þyngstu vandamál 20. aldar-
innar er að sjá líkamanum fyrir
sæmilegum kosti. Sálin lifir ekki
líkamalaus á þessari jörðu, hvað
sem seinna verður.
Öreiginn spyr aðeins einnar
spurningar: Á hverju á eg að
lifa?
V
f álögum eignarréttarins varð
maðurinn eins og rándýr.. Geti
hámenning leyst úr þeim og
brent haminn, verður hann aftur
að manni.
V
Kristur átti ekki þak yfir höf-
uðið. Erindsrekar hans búa í
þægilegum og hlýjum nýtízku
húsum, þess vegna hafa þeir
aðra útsýn en meistari þeirra.
Það er undarlegt, að þeir, sem
hafa kastað trúnni eru kristn-
astir.
V
Hin austræna fræðin segir að
Asía sé ekki vagga mannkyns-
ins. Menn hafi verið til löngu
áður en hún reis úr sæ.
V
Fornspeki færir rök fyrir því,
að mannkyn sé æfa gamalt. Það
getur ekki afsakað yfirsjónir
sínar með því, að það sé á
bernsku skeiði.
V
Hefðu Kommúnistar Jesú
Krist mitt á meðal sín — og
skildu hann rétt, væri þeim sig-
urinn vís.
J. S. frá Kaldbak
BJÖRKIN MIN
Kveld og morgna, morgna og
kveld
um margra ára skeið
sem vinur kær með vegi fram
þú varst á minni leið.
Þú skiftir hömum haust og vor
barst hríms og laufa stakk,
af ásýnd þinni auga mitt
sér unaðsteyga drakk.
Er sumar fold í faðm sér tók
og frost á brottu vék
og golan mjúk og gáskafull
í greinum þínum lék.
Þinn bjarkarfaðm þú breiddir út
og blöð þín mörg og græn
og laufgum örmum lyftir upp
til ljóssins guðs í bæn.
Af fögrum djásnum dýrra skart
bar drotning aldrei nein,
þitt minsta lauf var merlað dögg
er morgunsólin skein.
Og innilegri ástarljóð
fékk aldrei nokkur mey
en fuglinn þér á kvisti kvað
í kveldsins milda þey.
Og ung þú varst og vaxin lítt
er vegin gekk eg fyrst,
en hafðir bætt við legg og lim
og laufi fegra girst.
í loftið hærra lim þitt óx
og lengra í jörðu tá,
Þú varst af lífsins krafti krýnd
og krónan drotni frá.
Á bersvæðinu bein þú stóðst
og brostir móti sól.
Er vetrarbitran blés um þig
þinn börkur var þitt skjól.
Eg veit að sól þín sendi bæn
til sama guðs og eg,
þú björkin græn sem gladdir mig
er gekk um farinn veg.
Eitt gullið kveld er gekk eg heim
og gleðin létti fót,
þá lást þú helsærð hríslan mín
með höggna sundur rót.
Mín gleði varð að gremju og sorg
eg grét við legstað þinn,
því björkin græn sem geislann
drakst
og gladdir huga minn.
Páll Guðmundsson
BRÉF
j þig að koma til skila, svo eg fái
íársrit þess, er það verður til-
jbúið.
Tíðarfar hér síðast liðið haust
og það sem af er vetri, var hið
indælasta, aðeins snjóföl stöku
sinnum, frostleysur, óvanaleg
stórviðri og moldryk úr ökrum
þar til 3. þ. m. að sólarhrings
hláka og rigning kom en næstu
daga norðan snjóbylur, svo nú er
sleðafæri á ökrum og engi en
upphækkaðir vegir alauðir; síð-
an kaldara, en engar frostgrimd-
ir, sem oft eru hér um miðjan
vetur.
Það eg til veit líður íslending-
um hér vel, lífsfjör og farsæld
skólabarna um jól og áramót, og
hinna eldri að fornri venju með
jólatré, dansa, ferðalög og bílar
á ferð og flugi á hinum góðu
brautum.
Fóður fénaðarins nægjanlegt,
sumir hafa keypt eða tekið gripi
og fé til uppfitunar, en nokkrir
kvarta um háan prís á fóður-
bætir, en of lágan prís á sauðfé
og gripum og eru hræddir um að
ekki standist á kostnaður og
ábati.
Heilsufar fólks alment bæri-
legt, þó stöku sinnum sé lasið af
flú, eða börn af skarlatsveiki;
engum skólum lokað og ekkert
heimili í sóttkví.
Fénaðar höld ágæt, engin far-
aldur eða pest. Einn íslenzkur
bóndi hér Einar Emil Stephan-
son keypti í haust að sögn ellefu
hundruð fjár til uppfitunar og
hefir um fimm hundruð naut-
gripi, fjögur hundruð til mark-
aðs uppfitunar. Og alt gengur
ljómandi vel; sem önnur undan-
farandi ár.
Hinn 29. des. s. 1. andaðist
merkiskonan Sigurlaug Guð-
mundsóttir Kristinnson á Inn-
isfail sjúkrahúsi, rúmlega 76 ára,
fædd, að eg held, á Kirkjuhóli í
Skagafirði; foreldrar hennar,
Guðmundur Stephanson, ættað-
ur úr Bárðardal en móðir Guð-
björg Hannesdóttir Þorvaldsson-
ar frá Reykjarhóli í Skagafirði;
eftirlætur hún einn son, Hannes.
sem hún bjó með síðan hún misti
mann sinn, Kristinn Kristinns-
son, af hinni fornú Vindheima-
ætt í Skagafirði; andaðist hann
í februar árið 1926. Var Sigur-
laug hinn fyrsti íslenzki kvenfé-
lagsforseti í Alberta um árið
1890, í Calgary, og aftur hér í
febrúar 1896, hinn fyrsti kven-
félagsforseti kvenfélagsins ‘Von-
in’ og var það um nokkur ár;
frú Hólmfríður Goodman var rit-
ari, en frú Sesselja Bárdal fé-
hirðir. Sýnir það traust kvenna
til hinnar gáfuðu og dagfar3
góðu konu, er allir unnu hugást-
um er kyntust. Æfimjnning
hennar kemur bráðum frá af-
komendum hennar. En þessa
púnta bið eg Heimskringlu að
birta í blaðinu.
óskað hefði eg að séra Rögn-
valdur ritaði æfiminningu henn-
ar; hin látna var systir St. G.
Stephanssonar skálds, lifði hún
frumbýlingsár sín í þremur ný-
lendum, Wisconsin, Dakota og
Alberta; í Calgary og Prince
Rupert, B. C., átti hún og heima
um skeið.
Að endingu bið eg þig, rit-
stjóri góður að sýna séra Rögn-
valdi það sem eg hefi ritað um
Sigurlaugu Kristinnsson ef hann
vildi fullkomna það að einhverju
leyti.
Með ást og virðing til allra
kunningjanna.
J. Björnsson
KRISTJÁN ÁGÚST
FRÍMANSSON

Innisfail, Alta.,
18. jan. 1937
Herra ritstj.:
Kæra þökk fyrir gamla árið,
með öllum ræðum og kvæðum,
sem Heimskringla hefir fært
mér, alheimsfréttum og viðburð-
um ársins. óska eg henni góðs
gengis og ykkur á komandi ár-
um.
Hér með sendi eg þér ár-
skriftargjald mitt til fyrsta jan.
1938, og eins dollars ársgjald til
Þjóðræknisfélagsins, sem eg bið
Fjórða nóvember s. 1. andaðist
í Farmingdale, Sask., einn af
landnemum þess fylkis, Kristján
Ágúst Frímansson frá Ljóts-
stöðum í Vopnafirði.
Ágúst, eins og hann var al-
ment kallaður, var fæddur Jóns-
messudaginn 21. júní 1863 i
Berufirði í Suður-Múlasýslu, og
voru foreldrar hans Frímann
Ágústsson læknis á Ljótsstöðum
í Vopnafirði og Ingibjörg Jóns-
dóttir ættuð úr Berufirði. Var
hún systir Vilborgar könu Þor-
valdar í Kelduskógum og móður
Stígs Þorvaldssonar og þeirra
barna.
Á áttunda ári fluttist Ágúst
með foreldrum sínum norður í
Vopnafjörð og settust þau að á
Ljótsstöðum hjá fóður Frímanns
og þar ólst Ágúst upp og naut
tilsagnar afa síns sem var hinn
mesti mentamaður.
Hann byrjaði búskap á bæ sem
hann bygði sér skamt frá Lýt-
ingsstöðum austan Selár í
Vopnafirði. Þar var hann nokk-
ur ár en flutti til Ameríku árið
1903 og giftist um það leyti eft-
irlifandi konu sinni Pálínu
Björnsdóttir Árnasonar og Vil-
helmínu Jónsdóttur, sem bæði
voru ættuð af Jökuldal.
Þegar til Vesturheims kom,
voru þau hjón Ágúst og Pálína
um tíma í nánd við foreldra hans
skamt frá Akra, N. Dak. Fluttu
svo þaðan og norður í Hólabygð-
ina sem kölluð er norðan við Ar-
gyle nýlenduna í Manitoba. Það-
an fluttu þau 1906 á heimilis-
réttarland sitt sem Ágúst nam
skamt frá Quill Lake, Sask. Þar
bjuggu þau þangað til 1912 að
þau fluttu til bæjarins Quill Lake
og stunduðu þar mjólkursölu
þangað til 1933. Settust þau
hjón þá í helgan stein, enda voru
börnin þá komin frá þeim, dóttir
þeirra, Halldóra (Mrs. Press),
gift kona í Farmingdale, Sask.,
en sonur Þorvaldur bankastjóri
í Regina.
í febrúar 1935 fékk ágúst
heilablóðfall. Fluttist ;hann eftir
það til Farmingdale til að vera
nærri dóttur sinni, þar fékk hann
aftur slag '4. nóv. 1936 og dó
þann sama dag eins og áður var
sagt. Hann var jarðaður í Quill
Lake grafreit 9. nóv. s. 1.
Ágúst Frímansson sá eg aldrei
eftir að eg var tólf ára, hann
átján, og get því ekki lýst útliti
hans en því man eg eftir að hann
var hið mesta snyrtimenni, orð-
var, stiltur og aðgætinn. Hanr,
var dverghagur frá blautu
barnsbeini, gaf sig mest að smíð-
um, þegar eg man eftir honum
og fórst alt vel og myndarlega.
Þegar hann sat yfir ánum á
Ljótsstöðum hafði hann með sér
spítur og tálgaði taflmenn sem
voru bæði snotrir og smekklegir,
enda var faðir hans járnsmiður
góður, en öll listfengi er sömu
ættar. Ekki veit eg hvort hann
gaf sig að smíðum eftir að til
Vesturheims kom, enda mun
hann oftast haft annað að starfa.
Hann mun ekki hafa tekið mik-
inn þátt í opinberum málum en
merkur maður og vandaður var
hann og alstaðar vel metinn.
Eftirlifandi systkyni Ágústs
eru: María, Mrs. I. Árnason,
Welwood, Man.; Guðrún, Mrs.
Ed. Monty Bedworth, Ontario;
Halldóra, Mrs. Wm. Lowes, Quill
Lake, Sask.; Tómas Frímansson,
Cavalier, N. D.
M. B. H.
ÞEKKIÐ BJÓRINN YKKAR
eftir TRAVERS SYVEATMAN, K.C.
VERZLUNARNÁMSKEIÐ
Þjóðræknisfélag Islendinga í
Vesturheimi hefir til sölu nám-
skeið við alla höfuð verzlunar-
skóla bæjarins með vægum
kjörum. Ungt fólk er hefir i
huga að leggja fyrir sig verzl-
unarnám ætti að leita upplýs-
inga um iþetta. Talið við eða
símið: Á. P. Jóhannsson, 910
Palmerston Ave., sími 71177.
Kaupið Heimskringlu
Lesið Heimskringlu
Borgið Heimskringlu
Næsti fundur Karlaklúbbs
Fyrsta lút. safnaðar verður hald-
inn í fundarsal kirkjunnar á
þriðjudagskveldið þ. 2. febr.
næstk., og byrjar stundvíslega
kl. 6.30. Eftir máltíð verða
nokkrar stuttar, en skemtilegar
og fróðlegar ræður fluttar, og
eru þátttakendur þessir: Dr. Sig.
Júl. Jóhannesson, Jón J. Bíldfell,
Dr. A. V. Johnson, Jón Hjálmars-
son, Tryggvi Oleson og Ásgeir
Bardal. Vænt^nlega verður þessi
fundur klúbbsíns afar f jölsóttur.
Grikkir höfðu nafn yfir hann. Fyrir langa löngu, um 650
f. Kr. lærðu Grikkir, af Egyptum, að búa til einskonar bjór,
sem þeir nefndu “Zythum”, það þýðir, “bygg-drykkur”.
f margar aldir hafa Kaffirar í Suður-Afríku búið til bjór.
Það hafa og Núbíanar og Abysseningar gert líka.
f fornöld bjuggu Rússar til bjór úr byggi og rúgi. Forn-
Kínar bjuggu til bjór úr hrísgrjónum. Á Englandi á þeim
tíma er Rómverjar lögðu það undir sig, var einskonar tegund
af öli brugguð úr byggi og hveiti. Það verður því naumast
sagt að vér þessir bjór-drykkjumenn, árið 1937 séum sérstak-
lega frumlegir hvað smekkinn snertir.
Sum vandamálin, við bjórgerðina á þessum löngu liðnu
tímum, eru svipuð og enn eiga sér stað. Til dæmis vita allir
ölgerðamenn hve miklu máli skiftir að fá gott vatn til bjór-
gerðarinnar. Hinir gömlu vissu þetta líka, þó vísindaiega
gætu þeir ekki gert grein fyrir því eða ráðið bót á því. Sönn-
un fyrir því að þeir kunnu að meta gæði vatnsins sýnir sig á
því að aftur á þrettándu öld varð enskur smábær—Burton-on-
Trent, heimsfrægur fyrir það, að það uppgötvaðist af hend-
ingu að þar væri vatn sérstaklega gott til fínustu bjórgerðar.
í Lundúnum 1630 var mikil eftirspurn eftir Burton-bjór. En
á þeim dögum, þegar þeir karlar drukku—þá drukku þeir af
krafti, eftir því sem fornar skrár herma! Þetta var á þeirri
öld, þegar öl og bjór voru þjóðdrykkur, og áður en kaffi eða
te fluttist til vesturlanda svo körlunum var stór vorkunn.
Það var eðlilegt, á þeim öldum, áður en hinar nýju vélar
komu til sögunnar og hinar vísindalegu framfarir, að bjór-
gerðin er bæði var einföld og auðskilin væri mjög til um-
ræðu meðal bjórneytenda, enda var hún það. Hinar einföldu
aðferðir hafa mjög breyst á síðari öldum—og að láta hendingu
ráða er ekki lengur liðið á nokkru stigi bjórgerðarinnar—en
þar með er ekki sagt að mannlegt eðli hafi breyst að mnn, og
enn hafa ölneytendur ánægju af að ræða um uppáhalds ölið
sitt, hinn fína keim þess, ilman og önnur gæði, einkum ef
reyna á að fá-þá til að fallast á einhverja nýja tegund.
Hinum vísindalegu framförum á öllum stigum bjórgerðar-
innar, hafa fylgt margbrotnar vélar er áður þektust ekki.
Efnafræðingar hafa snúið ölgerðarlistinni í ákveðna vísinda-
grein. Nútíma ölbruggun er undraverð, fyrir sérstaka ná-
kvæmni í öllum efnum; hreinlæti; óskeikulleik og óbrigð
ulan árangur. Alt frá fyrsta sporinu—að breyta bygginu í
malt—til hins síðasta, þegar gerinu er blandað við löginn, er
ekki nokkur hlutur gerður sem ekki er eftir vísindalegum
fyrirmælum, er hafin eru yfir öll tilraunastig og handahófs
ágizkanir.
Hin mörgu samanhangandi vinnubrögð við ölgerðina er
hin skemtilegasta námsgrein. Maltið er undirstöðu efnið sem
notað er. En það er þannig framleitt að tekið er bygg og lagt
í bleyti um ákveðin tíma. Við ákveðinn hita byrjar byggið að
spíra. Á því «tigi, er það er mátulega spírað, er hert á hitan-
um svo spíran þornar, er hún þá skilin frá kjarnanum og korn-
ið þurkað, er eftir það nefnist “Malt”. Efnabreytingin sem
gerist með meðferð þessari á korninu er sú að límsterkjunni
er snúið í sykur. Malt-gerð er nú á dögum orðin sérstakur
iðnaður, í sambandi við ölgerðarstofnanirnar.
Undirbúningsverkið við ölgerðina er að búa til hið svo-
kallaða “mauk” (wort). Tekið er það af malti er þurfa þykir
og helt á vatni. Söltin í vatninu (ef einhver eru) leyst upp
með jurtasýru. Efnafræði nútímans hefir gert það mögulegt
að nota hverskonar vatn sem er til ölgerðar. Maltið er látið
liggja í vatninu nægilega lengi, þangað til þau efni eru upp-
leyst er notuð eru,—aðallega sykurefnið. Eftir að þessu er
lokið er leginum rent í svonefndan “ketil”. Þá er bætt í hofsa,
en til þess að ná efninu úr hofsanum er nú lögurinn soðinn, og
þvínæst kældur, og kallast þá “Wort”, er hann svo sýjaður og
kældur með kælirörum.
_ Næsta verkið er að lögurinn er færður í gerunar stamp-
ana. Þar er bætt í hann geri, er verkar á sykurefnið og breyt-
ir því í vínanda, og kolsýrugufu. Gufu þessari er svo veitt,
með sérstökum þrýstingi í þar til gerða gufugeyma. Gerunar
tíminn er tíu til tólf dagar.
Nú er lögurinn úr þessu nefndur bjór, og er nú rent í gler-
fóðraða stál-stampa. Þar er hann geymdur við kælu í þrjá
mánuði, tiþ þess að láta hann ryðja sig, og kvað það vera
hæfilegur tími hér í landi.
Þá er bjórinn sýjaður á ný, bætt í hann kolsýru gufunni er
geymd hefir verið, til þess að gefa honum fjör. Kjaggar og
flöskur, skjallhreinar og gerilsneyddar með sjóðandi vatni og
gufuþvotti eru nú til staðins..
Er nú bjórnum helt í kjaggana og flöskurnar, án þess
mannshöndin komi í snerting við hann á nokkurn hátt, og
þannig undirbúinn, sendur til neytenda.
Þetta er í stuttu máli lýsing ölgerðarinnar hvarvetna nú
á þessum tímum. Það er enginn munur á útbúnaði, eða á
aðferðum sem notaðar eru í Canada hvort heldur er eystra
eða vestra.
Hér í fylkinu kveða lög á um vínanda innihald öls, og
verða öll ölgerðahús að fylgja þeim fyrirmælum.
Hvað snertir keim, þá má skifta öllum bjórtegundum í tvo
flokka—öl og bjór.—Mismunur á bragði, stafar frá gerinu
sem notað er, og svo að litlu leyti frá ástæðum heima fyrir.
Það er eftirtektavert með bjór, nú á dögum, að hvaða
tegund, semum er að ræða, þá eru þær allar búnar til á hverj-
um stað þar sem bjórgerð er rekin á annað borð, því það er
eingöngu, bragð, litur og keimur, sem aðgreina þær hverja
frá annari, því efnið er hið sama. Þetta geta allir bjórneyt-
endur sannað, með reynslunni, ef þeir eru ekki of einskorðaðir
við einhverja ákveðna tegund. En sé svo, þá eru þeir ekki
dómbærir um neitt, því hugsun og dómgreind eru þá í fjötrum,
og hvorki sjón, smekkur eða tilfinning hafa neitt að segja.
Þrátt fyrir alla umhyggju ölgerðarmannanna getur því
svo farið að þeir fullnægi ekki kröfum yðar. Hvernig þá? f
fyrsta lagi, að þér þekkið ekki á hvaða kælistigi bjórinn á að
vera þegar þér neytið hans. Ef hann er ofkældur nýtur kob
sýru loftið í honum, sín ekki. Ef hann er of volgur þá tapar
hann sínu rétta bragði. Til þess að vera á réttu hitastigi,
verður hann að vera frá 45 til 50 á Fahrenheit,
Bjór sem fullnægt getur allra smekk er búinn til HÉR f
MANITOBA.
REYNIÐ! Kynnist yðar eigin bjór.